مطالب مرتبط با کلیدواژه

عفاف


۴۱.

پاک زیستی در دوران تجرد(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال سوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰ (پیاپی ۳۲) 97 - 126

کلیدواژه‌ها: پاک زیستی عفت عفاف استعفاف تجرد اخلاق مجردی اخلاق کاربردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۴۱۴
دوران مجردی، بخش جدایی ناپذیر زندگی هر جوانی است که بیشتر با ازدواج پایان می یابد و وارد مرحله جدیدی می گردد. پاک زیستی مهم ترین وظیفه اخلاقی در دوران تجرد است و نقشی اساسی در سیر معنوی یک جوان به سوی خدا دارد. تبیین پاک زیستی و چیستی و چرایی و ویژگی های اخلاقی آن از دیدگاه فرهنگ دینی هدف مقاله حاضر است. از دیدگاه دینی، پاک زیستی با بار معنایی ویژه، صفات اخلاقی بسیاری را به همراه دارد و از سوی دیگر رذائل اخلاقی زیادی را برنمی تابد. اهمیت پاک زیستی تا آن جاست که بدون آن حرکت در مسیر کمال و سعادت انسانی امکان پذیر نیست. تبیین ویژگی های اخلاقی پاک زیستی، معلوم می سازد بسیاری از روابط جنسی و عاطفی میان دختران و پسران، که در جامعه فعلی ما وجود دارد، با چالش مواجه است. این مقاله در سه بخش، مفهوم شناسی پاک زیستی، ارزشمندی معنوی و اخلاقی پاک زیستی و ویژگی های اخلاقی پاک زیستی، به تبیین مسئله می پردازد.
۴۲.

شاخص های عفاف و حجاب در شخصیت های زنان تحصیلکرده سریال های تلویزیونی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۸ شماره ۸۳ 31 - 52

کلیدواژه‌ها: بازنمایی عفاف حجاب تحصیلات دانشگاهی سریال های تلویزیونی صداوسیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۷ تعداد دانلود : ۴۰۱
عفاف و حجاب زنان یکی از بارزترین نشانه های حیات و سلامت جامعه اسلامی و یکی از مهم ترین وجوه تمایز آشکار میان جوامع اسلامی و دیگر جوامع است. بدیهی است عفاف و حجاب پیش از آنکه یک مسئله فقهی و شرعی باشد، یک فرهنگ است که گسترش آن نیازمند برنامه ریزی طولانی مدت می باشد. اگرچه این وظیفه برعهده تک تک نهادهای فرهنگی و اجتماعی بوده، ولی جایگاه رسانه ارزش و اهمیت بیشتری دارد. چرا که مطابق نظریات یادگیری مشاهده ای و جامعه پذیری، شخصیت ها و ستاره های فیلم ها و سریال ها، در شکل دهی نگرش و رفتار مخاطبان مؤثر هستند و با ارائه الگوهای مناسب درخصوص ترویج عفاف و حجاب می توانند به عنوان یکی از عوامل اصلی ترویج این فرهنگ ایفای نقش کنند. بنابراین در این پژوهش با توجه به جذابیت تحصیلات دانشگاهی برای افراد، به ویژه دختران جوان، پس از استخراج شاخص های عفاف و حجاب از احکام اسلامی، بخشی از این شاخص ها را با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، در شخصیت های زن تحصیلکرده 40 سریال از پربیننده ترین سریال های ایرانی تلویزیون بررسی شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در سال های پس از انقلاب اسلامی تصویر مطلوبی از وضعیت عفاف و حجاب در شخصیت های زن تحصیلکرده ارائه نشده است و عمده زنان تحصیلکرده سریال های تلویزیونی، در پوشش و رفتار، از شاخص های مورد تأکید دین مبین اسلام فاصله دارند و نکته قابل تأمل این است که شاخص های عفاف و حجاب در افراد با تحصیلات دانشگاهی به گونه ای معنا دار ضعیف تر از افراد بدون تحصیلات دانشگاهی به نمایش درآمده است.
۴۳.

نقش رسانه های جمعی در گسترش فرهنگ حجاب و عفاف زنان

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 37-46

کلیدواژه‌ها: رسانه های جمعی جامعه شناسی فرهنگ حجاب عفاف زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۴ تعداد دانلود : ۵۶۳
هدف این پژوهش بررسی نقش رسانه های جمعی در گسترش فرهنگ حجاب و عفاف زنان بود. جامعه آماری پژوهش شامل، اعضاء هیأت علمی، دانشجویان و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر است، تعداد آزمودنی ها681 نفر از جامعه مذکور بود (370 نفر دانشجو، 175 نفر هیات علمی و 136 نفر کارمند)، که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. طرح پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی از نوع پیمایشی است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است. روایی ابزار سنجش از نوع صوری محتوایی انجام شد ، پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 84% به دست آمد. برای آزمون فرضیه ها از تی تک نمونه ای و تحلیل عاملی تاییدیبا استفاده از نرم افزارآماریSPSS16 مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نشان داد که رسانه های جمعی می توانند از طریق اطلاع رسانی و آموزشهای سازنده، ترویج مدلها و الگوهای مناسب پوشش، ارزش نهادن به مسئله حجاب، همگن سازی و جریان سازی افکار عمومی، جامعه پذیری وفرهنگ پذیری، در گسترش فرهنگ حجاب و عفاف زنان موثر واقع شوند.
۴۴.

الگوی عفاف بر مبنای تحلیل محتوایی سوره نساء(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ (پیاپی ۶۰) 11 - 36

کلیدواژه‌ها: سوره نساء عفاف خویشتن داری عفاف رفتاری تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰ تعداد دانلود : ۲۳۵
مسئله عفاف از مهم ترین آموزه های اخلاقی قرآن کریم است و ابعاد گسترده ای دارد. رعایت این فضیلت اخلاقی دارای آثار فردی و اجتماعی والایی است؛ از این رو، شناخت ابعاد و حیطه های آن در قرآن کریم حائز اهمیت است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعه تحلیلی گزاره های عفاف در سوره نساء است. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، گزاره های مرتبط با مفهوم عفاف تجزیه و تحلیل و سپس، طبقه بندی موضوعی گردیده و در نهایت، یک مدل منطقی برای ابعاد عفاف در سوره نساء ترسیم شده است. نتایج پژوهش نشان داد که عفاف در این سوره از نظر رفتاری، گفتاری، مالی، خویشتن داری و مراعات عفاف در هر دو جنس مرد و زن از ابعاد گسترده ای برخوردار است. عفاف نه تنها برای زنان - که با توجه به مسئله پاکدامنی انسان ها - برای هر دو جنس مرد و زن ضرورت دارد. بررسی کمّی ابعاد عفاف در این سوره نشان می دهد که عفاف رفتاری از بیشترین بسامد برخوردار است؛ این امر بیانگر آن است که عفاف باید بیشتر در رفتار انسان ها تجلّی و ظهور یابد.
۴۵.

افول ارزش های عفاف و حجاب در دانشکده پزشکی (یک مطالعه پدیدارشناسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 33 - 53

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان عفاف حجاب اخلاق پزشکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۴۶۸
این مطالعه با هدف کشف تجارب زیسته دانشجویان در زمینه برنامه درسی پنهان عفاف و حجاب دانشکده پزشکی مشهد و با استفاده از شیوه پدیدارشناسی انجام شد. ابزار گردآوری داده مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. به صورت نمونه گیری هدفمند با 25 نفر از دانشجویان مصاحبه انجام شد. داده های جمع آوری شده به شیوه کیفی و با استفاده از نرم افزار Maxq در سه مرحله (کدبندی آزاد، محوری و انتخابی) کدبندی و تحلیل شد. اعتبار و صحت یافته ها براساس بررسی مجدد داده ها توسط شرکت کنندگان پژوهش، استفاده از همتایان پژوهشی، سه سویه سازی بررسی و تأیید شد. نتایج نشان داد که یادگیری های دانشجویان در زمینه عفاف و حجاب طی تحصیل در دانشکده پزشکی مشهد، در برخی موارد در تضاد با اهداف برنامه درسی رسمی بوده به گونه ای که حساسیت های مذهبی و فرهنگی برخی از دانشجویان در خصوص رعایت حد و مرزهای پوشش اسلامی و تعامل با جنس مخالف تا حدی کاهش یافته و رعایت آن کمرنگ تر شده است. به نظر می رسد که مسئولین باید توجه بیشتری به نقش برنامه درسی پنهان و یادگیری های ناآشکار حاصل از آن، به ویژه در زمینه عفاف و حجاب، داشته باشند و تلاش نمایند از ظرفیت های موجود در این زمینه جهت نهادینه سازی عفاف و حجاب استفاده نمایند.
۴۶.

چالش های نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 217 - 238

کلیدواژه‌ها: حجاب عفاف رویکرد تبیینی رویکرد فمینیستی رویکرد روشنفکران مذهبی رویکرد سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۸۴
حجاب و پوشش در همه ادیان و فرهنگ ها موضوعی قابل توجه است؛ چه زمانی که به مثابه امری «طبیعی−زیستی» و محافظت از بدن، بدان نگریسته شود و چه زمانی که همچون مقوله ای «فرهنگی−ارزشی»، نشان از باورهای ذهنی و شناختاری، سنت های بومی و اعتقادی و همچنین موضوعی نشانه شناختی و سمبولیک مورد توجه قرار گیرد. نظر به اهمیت این مسئله، در پژوهش حاضر با روش توصیفی−تحلیلی و با هدف دستیابی به رویکردهای موجود به حجاب و عفاف در ایران، سخنان اندیشمندان این حوزه واکاوی شد. رویکرد سنتی (تعبدی−ایمانی)، رویکرد تبیینی (کلامی−اجتماعی)، رویکرد روشنفکران مذهبی و رویکرد فمینیستی غالب رویکردهای موجود در امر حجاب است. تحلیل ها نشان می دهد رویکرد فمینیستی با خوانش مبتنی بر انزوا و انتخابگری، افزون بر نقد دیدگاه مسلط، به نفی حدود شرعی و عرفی حجاب قائل است. رویکرد روشنفکران مذهبی، با فروکاستی حجاب به یک امر حداقلی در پوشش، اعتقادی به پیوند میان حجاب و عفاف نداشته و آن را جدای از الزامات اخلاقی، فقهی و حکومتی می داند. همچنین نگاه سنتی به مقوله حجاب، با توجه به روند تحولات جهانی و حضور زنان در مشارکت اجتماعی، پاسخ گوی مسائل زنان نخواهد بود. درنهایت، رویکرد تبیینی، ضمن تأکید بر حفظ عفت و حجاب عمومی در جامعه، کوشیده است با در نظر گرفتن تحولات جهانی در حوزه مسائل زنان، سیاست های معطوف به حجاب در ایران را تا حدودی از چالش های برخاسته از دیدگاه های رقیب دور نگه داشته و بر استدلال ورزی دینی از امر حجاب در اذهان عمومی پای فشرد.
۴۷.

مؤلفه های شناختی و فراشناختی سبک زندگی عفیفانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 113 - 135

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی عفاف مؤلفه های شناختی مؤلفه های فراشناختی سبک زندگی عفیفانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۳۹۴
این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و به منظور بررسی مؤلفه های شناختی و فراشناختی سبک زندگی عفیفانه با نگرش به منابع اسلامی انجام شده است. یافته ها حاکی از آن است که آگاهی به ارزش عفاف، پاداش الهی عفیفان، آثار فردی و اجتماعی عفیف بودن، آسیب های دوری از عفاف، نگرش صحیح به عفاف و مسایل مرتبط به آن، موانع درونی عفاف، موانع بیرونی عفاف، احکام شرعی مربوط به عفاف، عوامل و موقعیت های بازدارنده از عفاف و روش صحیح ارضای نیازها و کنترل هیجانات از جمله مهم ترین مؤلفه های شناختی سبک زندگی عفیفانه در منابع اسلامی است. همچنین، با بررسی و پایش نگرش و میزان باور به عفاف، بررسی دلایل نگرش به عفاف، تصحیح و تعمیق شناخت های مربوط به معنا و ارزش عفاف، اعتبارسنجی نگرش و باورها در مورد مسایل مرتبط با نگرش به عفاف، پایش و اصلاح ارزش ها، الگوها و اهداف، پالایش پیوسته ورودی های ذهنی و اندیشه ها و دست یابی به هویت عفیف بودن، می توان به فراشناخت سبک زندگی عفیفانه دست یافت.
۴۸.

آیات حجاب و چالشهای معاصر (نقد شبهات)

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳) 113 - 136

کلیدواژه‌ها: حجاب عفاف خمار جلباب تبرج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۱ تعداد دانلود : ۶۵۱
یکی از شبهات پر تکرار شبکههای مجازی عدم حجاب اجباری در عصر نبوی و پیامد آن عدم جواز حجاب اجباری در عصر کنونی است. اهمیت نداشتن حجاب، و بسنده بودن حجاب حداقلی به دلیل تأخیر در نزول آیات حجاب، و تأخّر نزول حجاب حداکثری (جلباب) بر حجاب حداقلی (خمار) از دیدگاه برخی بر پایه غالب روایات ترتیب نزول، و نیز رفع حکم حجاب با رفع حکمت آن، چالشها و شبهات دیگر حجاب میباشد که فراروی تحقیق درباره آیات حجاب و چگونگی تحقّق و رواج آن در عصر نزول با وجود بقای فرهنگ جاهلی است؛ از این رو تحقیق پیشرو، با تکیه بر قرائن آیات و مبتنی بر پژوهش روشمند در آیات حجاب و شرایط معاصر نزول قرآن و با تمرکز بر چهار محور چرایی تأخیر حکم حجاب، حکمت دو مرحلهای بودن نزول آن، بسترسازی هوشمندانه بین دو مرحله نزول، و استفاده حداکثری از فضای حاکم بر جامعه عصر نبوی، میکوشد به دفع شبهات یادشده فائق آید و مهمترین نتیجه تحقیق پیشرو اثبات وجود ظرفیت حجاب اجباری در آیات قرآن و نقش نظام اسلامی در آن خواهد بود.
۴۹.

تبیین اصول ارتباط اجتماعی زن و مرد از منظر اسلام با تأکید بر سیره ی انبیاء و اولیاء الهی علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 393 - 421

کلیدواژه‌ها: ارتباط اجتماعی زن ومرد سیره ی انبیاء و اولیاء الهی (ع) اختلاط عفاف حجاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۱۹۳
گسترش روابط اجتماعی و اقتضائات زندگی نوین بشری، سبب فزونی حضور زنان در جامعه و افزایش ارتباط اجتماعی زنان و مردان گردیده است. یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی، مسئله ی ارتباط زن و مرد، شناخت مبانی و اصول این ارتباط می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اصول ارتباط اجتماعی زن و مرد از دیدگاه اسلام با بهره گیری از سیره ی انبیاء و اولیاء الهی (ع) به روش تحلیلی- توصیفی انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که اسلام برای هر نوع حضور اجتماعی زن و مرد و معاشرت با هم، بایدها و نبایدهای اخلاقی توصیه می نماید و بر این نکته تأکید دارد که باید از هر آنچه منجر به فساد و فتنه شود، اجتناب کرد. احترام به شخصیت زن و حفظ حریم، توصیه به عدم اختلاط، رعایت اصل حیا، عفاف و حجاب، ترک برخوردهای غیرضروری بین زن و مرد در محیط های اجتماعی از جمله اصول روابط اجتماعی زن و مرد است که روح معارف اسلام و سیره ی عملى معصومین(ع) آن را تأکید و تقریر مى کند.
۵۰.

ارائه الگوی مفهومی عفاف جنسی مبتنی بر آیات قرآن کریم (پژوهشی کیفی)

نویسنده:
منبع: خانواده و سلامت جنسی دوره اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 33-49

کلیدواژه‌ها: عفاف عفاف جنسی اخلاق جنسی الگوی مفهومی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۱۱۵
این پژوهش به ارائه الگوی مفهومی «عفاف جنسی» از طریق شناسایی و بررسی مؤلفه های عفاف جنسی و عامل های الگو پرداخته است. این اثر، پژوهشی کیفی و بنیادی است که در بخش ارائه الگوی مفهومی، براساس نظریه برخاسته از داده ها به توصیف و تحلیل پرداخته است. به این منظور از آیات قرآن 7 مفهوم همسو با عفاف شناسایی و با رویکردی انسجام گرایانه تبیین شد. با ارائه الگو، نقش برخی از این مفاهیم در تبیین عفاف جنسی به تأیید رسید. از مجموع 345 آیه قرآن درباره مسائل جنسی، تعداد 50 آیه که ارتباط مستقیم با عفاف جنسی داشت انتخاب و سپس با کدگذاری باز، مجموعاً 49 کد شناسایی شد. در مرحله کدگذاری محوری، داده ها در 19 محور و مفهوم کلیدی دسته بندی شدند و در مرحله کد انتخابی، این مفاهیم در ذیل 4 عامل الگو، قرار گرفتند. عامل های الگو شامل مؤلفه های مقوله کانونی، زمینه ها و علل، مفاهیم راهبردی و پیامدهای عفاف جنسی شناسایی شد و در انتها با طی این فرایند، مدل مفهومی عفاف جنسی با رویکرد قرآنی طراحی گردیده است.
۵۱.

نقش محوری استحیاء در راهبردهای فرهنگی جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 236 - 263

کلیدواژه‌ها: حیا استحیاء حجاب عفاف راهبرد فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۲۰۳
استحیاء ریشه همه فضائل اخلاقی و اصلی ترین رکن تربیت فردی و اجتماعی است. فضیلتی که با ترویج سبک زندگی غربی تحت الشعاع قرار گرفته است. ولنگاری فرهنگی جامعه امروز، ثمره سال ها جنگ نرم فرهنگی دشمن و سرمایه گذاری های کلان و بلندمدت است. راهکار بی اثرکردن این نبرد همه جانبه نیز نیازمند تغییر راهبردهای فرهنگی جامعه و به کارگیری گفتمانی نو در فضای عمومی کشور با محوریت استحیاء است. این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی انجام و برای گردآوری داده ها از شیوه اسنادی استفاده شده است. در ابتدا به بررسی مفهوم استحیاء (حیا) پرداخته و پس از آن با واکاوی آیات، روایات و سیره پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم، نقش محوری این فضیلت در میان آموزه های دینی بیان شد. سپس سه رأس مثلث استحیاء یعنی حجاب، عفاف و غیرت به عنوان عوامل هم بسته با حیا مورد بررسی قرار گرفت و در قسمت نتیجه گیری به چند راهبرد فرهنگی موثر برای تغییر شرایط فرهنگی کشور و نقش محوری استحیاء در هر یک از آن ها تبیین شد. نوآوری این پژوهش، ضرورت توجه سیاستگذاران به حیا به عنوان پیوست کلیه برنامه ریزی ها و فعالیت ها و شناسایی موثرترین ابزار برای رشد جهشی فرهنگ جامعه است. تقویت حیای زنان به عنوان فردی که نقش محوری در کانون خانواده دارد و در نتیجه آن گسترش خانواده های حیامدار به عنوان سلول های سازنده جامعه، مهم ترین راهبردی است که می تواند راهبردهای فرهنگی را در جهت رسیدن به فرهنگ مطلوب ساماندهی کند.
۵۲.

فلسفه های حجاب و عدالت جنسیتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 121 - 149

کلیدواژه‌ها: حجاب فلسفه حجاب عفاف عدالت جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۲۲۲
فلسفه های ذکرشده برای حجاب، تا چه میزان عادلانه بودن این تکلیف را توجیه می کنند و ادراک عدالت را در این مقام بسط می دهند؟ مقاله پیش رو با روش تحلیلی انتقادی پاسخ این مسئله را می کاود. زن در فقه اسلامی برخلاف مرد، مکلف به پوشش حداکثری بدن غیر از صورت و دست ها تا مچ است. برای توجیه این تمایز فقهی، فلسفه هایی نظیر مهار آتش شهوت، استحکام پیوند خانوادگی، استواری جامعه و مانند آن ذکر شده است. از منظر فقیهان، فلسفه های مذکور «علت» حجاب شرعی نیستند و «حکمت» آن محسوب می شوند؛ درنتیجه حتی با فقدان آن ها نیز حجاب واجب است. این درحالی است که آنچه تحقق این فلسفه ها را تضمین می کند، شکل گیری «عفت اخلاقی» در بستر جامعه است، نه لزوماً «حجاب فقهی». نقض این فلسفه ها در برخی فتاوای فقهی نظیر تجویز عدم پوشش کنیزان و اهل کتاب و تجویز نگاه به زنان ازکارافتاده و زنانی که عادت به پوشاندن ندارند نشان می دهد که با تکیه صرف بر این فلسفه ها نمی توان این تمایز فقهی میان زن و مرد را کاملاً توجیه کرد. در این مقام، اثبات عدالت جنسیتی در سطح واقعی و ادراکی، با تکیه بر این فلسفه ها ممکن نیست و تنها می توان از تعبد به حکم شارع و حق طاعت الهی سخن گفت.
۵۳.

بایسته های مشاوره با جنس مخالف با رویکرد اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 7 - 22

کلیدواژه‌ها: مشاوره جنس مخالف بایسته ها تقوا مدرای عفاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۳۲
پژوهش حاضر با هدف شناسایی بایسته های مشاوره با جنس مخالف با رویکرد اسلامی به روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد مشاوره باجنس مخالف با شرایطی مجاز است. بررسی دیدگاه اسلامی در این خصوص در مقابل دو دیدگاه سخت گیرانه و سهل گیرانه، «رویکردی معتدلانه» به مشاوره با جنس مخالف دارد. همچنین یافته های پژوهش در بررسی بایسته های مشاوره با جنس مخالف حاکی از آن است که مواردی همچون «تقوامداری»، «انتخاب مکان مناسب»، «التزام به نگاه عفیفانه»، «التزام به پوشش مناسب»، «پرهیز از آرایش»، «التزام به گفتگوی عفیفانه»، «اختصار و اکتفا به حد ضرورت»، «کنترل روابط همدلانه» از جمله مهم ترین بایسته مشاوره با جنس مخالف است. بنابراین رویکرد اسلامی در مشاوره تفاوت محسوسی از باید و نبایدهای تحقق سالم مشاوره با جنس مخالف را نتیجه می دهد.
۵۵.

بررسی و واکاوی مقایسه ای و تطبیقی شخصیت زن از نگاه فردوسی و مولوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال پانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۷ 153 - 180

کلیدواژه‌ها: صفات زن عشق زیبایی ازدواج عفاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۰
در منظومه های ایرانی، زنان نقش های گوناگون را عهده دار بوده اند. بر اساس تعالیم اسلامی و نصّ قرآن کریم، انسان خلیفه خدا بر روی زمین محسوب می شود و انسان ها از هر نژاد و جنسی با هم برابرند. شاعران و نویسندگان ایرانی در حقیقت زیباترین تشبیهات و مضمون های بکر و بدیع را در وصف زنان آفریده اند و با الهام آزاد، آثار جاودان از خود به یادگار گذاشته اند. از نظر آنان، نگاه به زن زندگی می بخشد و تبسّمش عشق آفرین است. محققان در تحلیل وگردآوری داده ها از روش تحقیق تحلیلی-تاریخی به ویژه کتب «شاهنامه» و «مثنوی معنوی» مولوی استفاده کرده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد: از نظر فردوسی ، بزرگ ترین شاخص و جلوه زن در «شاهنامه» این است که موجودی خردمند، هنرمند، صاحب رأی، وفادار به شوی خویش باشد و خوارمایه نباشد و نیز او حافظ هویّت اندیشه ایرانشهری و ارزش های والای قومی و نژادی خویش است. نگاه مولوی به زن نگاهی نسبی و دوسویه است.
۵۶.

جمهوری اسلامی ایران و مسئله بدحجاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۹ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 139 - 164

کلیدواژه‌ها: الزامات قانونی در رابطه با حجاب بدحجابی بی حجابی جمهوری اسلامی ایران حجاب عفاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۹۳
حجاب و عفاف به یکی از دغدغه های مهم مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران در دهه های اخیر تبدیل شده است. لزوم حجاب اجباری اسلامی و همسو قلمداد کردن آن با عفاف و اخلاقی انسانی زمینه اصلی بقای این قانون از بدو تولد انقلاب اسلامی تاکنون بوده است. در دوره هایی خاص، انتقاد و اعتراض به حجاب اوج و افول داشته است، اما این اعتراض ها هیچ گاه فروکش نکرده است. فرضیه رقیب مهم در این زمینه در قالب لزوم رعایت «حقوق اساسی شهروندان ایرانی» مطرح می شود که مستند انتقادات حقوق بشری هم شده است. در مقابل، استناد به «حقوق اکثریت شهروندان مسلمان» جامعه ایرانی سبب شده دولت جمهوری اسلامی ایران همچنان در برابر موج انتقادات روزافزون و نیز فرایند عرف شدن «مسئله بدحجابی»، به دفاع از الزام قانونی (و نه لزوماً شرعی) بپردازد. خواه و ناخواه، به دلیل موفقیت نسبی این استدلال، با قبول این فرضیه، برای دولت اسلامی ضمن دفاع از جایگاه قانونی حجاب، لزوم نوعی بازخوانی نظری و عملی در اجرای این قانون ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر در قالب گزارشی علمی با رویکردی عمل گرا سعی کرده واقعیت حجاب و ادله حاکم بر بیان حقوقی و اجتماعی و نیز سیاسی در این خصوص را دقیق تر بررسی کند تا آینده سیاست گذاری درباره حجاب در جمهوری اسلامی ایران واقع بینانه تر ترسیم شود.
۵۷.

تحلیل نوع نگرش ها به فرهنگ حجاب و عفاف در ورزش بانوان (مطالعه موردی: بانوان ورزشکار استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۰ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 197 - 214

کلیدواژه‌ها: حجاب عفاف فرصت ها فرهنگ فعالیت های ورزشی محدودیت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۹۸
مسئله حجاب و پوشش در ورزش به منزله پدیده ای بحث برانگیز و جنجالی در دنیای امروزی (به خصوص در میدان های المپیک و جهانی) مطرح است. مقاله حاضر به بررسی نوع نگرش بانوان ورزشکار به حجاب و عفاف در ورزش بانوان و همچنین به فرصت یا محدودیت حجاب و عفاف در امر ورزش می پردازد. این تحقیق به شیوه پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش نامه انجام گرفته است. سیصد نفر از بانوان ورزشکار استان آذربایجان شرقی به روش نمونه گیری تصادفی تمام شمار به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و برای سنجش نظر آنان درباره حجاب و عفاف و موضوعات مرتبط با آن از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها و تحلیل مسیر با نرم افزار AMOS 23 نشان داده شد. یافته ها نشان داد که ارتباط مثبت و معنا داری بین نوع نگرش ها به فرهنگ حجاب و عفاف در ورزش بانوان با فرصت ها و محدودیت های حجاب و عفاف در ورزش وجود دارد. نتیجه حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بیشتر افراد شرکت کننده در ورزش نه تنها حجاب را مانع از ورزش نمی دانند، بلکه آن را فرصتی برای شکوفایی خود می دانند. همچنین فرهنگ سازی و آموزش مردم از پیشنهادهای مهم آنان به دست اندرکاران اقتصادی و فرهنگی، اعم از حوزه ها، دانشگاه ها و...، برای رسیدن به هدف مورد نظر است.
۵۸.

تحلیل مفهومی از شبکه صعودی عفاف (مطالعه تطبیقی آیات و روایات عفاف و مفاهیم مرتبط)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۲ فروردین ۱۴۰۲ شماره ۳۰۴ 45-54
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۸۴
مسئله پژوهش، بررسی رابطه عفاف و تعیین جایگاه آن در میان مفاهیم مرتبط است. این پژوهش کاربردی است و راه را برای تحقیق های توسعه ای به قصد برنامه ریزی های تربیتی فراهم می کند. شیوه پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و با تحلیل مفهومی و مطالعه تطبیقی از دیدگاه لغت، آیات و روایات پیش می رود. این تحقیق از جهت توجه به موضوع سبک زندگی اهمیت دارد. اما آنچه ضرورت این تحقیق را توجیه پذیر می کند، نگاه مقایسه ای و شبکه ای است. از یافته های مهم پژوهش این است که: عفاف یعنی کنترل نفس از افعال حرام، قبیح و آنچه عرف زشت می شمارد؛ حیا عبارت است از انکسار نفس در مواجهه با قبیح. برای ایجاد فرهنگ عفاف، ابتدا باید حیا بسترسازی شود. اگر رفتاری از نگاه عرف زشت تلقی نگردد، عفت فرد و جامعه نسبت به آن واکنش نشان نخواهد داد. بدون تحقق فرهنگ عفاف، زمینه ای برای تقوا وجود ندارد. مقوله های حیا، عفاف، تقوا و حجاب همانند یک هرم به هم متصل هستند که در برنامه ریزی های تربیتی باید مورد توجه باشد. عفت نقطه ثقل این فضایل است که آنها را به همدیگر مرتبط می سازد.
۵۹.

راه های ترویج حجاب در عصر حاضر

نویسنده:
منبع: تحقیقات قرآنی و حدیثی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۸ 31 - 50

کلیدواژه‌ها: حجاب عفاف ترویج حجاب فرهنگ سازی بدحجابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۹ تعداد دانلود : ۳۰۳
در دنیای امروز، حجاب، سمبل اسلام و زیرمجموعه عفت و یک فرهنگ ارزشمند الهی و نیاز فطری هر بشر است. لزوم پوشیدگی زنان در برابر بیگانگان از ضروریات دین است. زنان به دلیل حیای فطری، پیوسته پوشیدگی بیشتری داشتند. خداوند پرتوی از جلال و جمال خود را به انسان بخشیده، مرد را جلوه جلال و زن را در چهره جمال خویش و هردو را کامل کننده وجود هم قرار داده است. حجاب برای حفظ امنیت و آرامش زندگی خانوادگی و اجتماعی است. پژوهش پیش رو بااستفاده از منابع اخلاقی و تربیتی و با روش توصیفی ابتدا به مفهوم شناسی، اهمیت و ضرورت حجاب و عفاف و انواع آن، علل بی حجابی و راه های ترویج حجاب می پردازد. راهکارهای به دست آمده برای ترویج حجاب عبارتند از: فرهنگ سازی در رسانه، تولید پوشاک مناسب و آموزش در خانواده ها که با رعایت و به کارگیری این روش ها جامعه و افراد به سلامت و آرامش می رسند.
۶۰.

فراتحلیل متغیرهای روان شناختی همبسته با عفاف و حجاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۳ 153 - 180

کلیدواژه‌ها: حجاب عفاف عوامل روان شناختی فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
حجاب و عفاف به عنوان یک پدیده فردی- اجتماعی، با متغیرهای روانی و اجتماعی در ارتباط است. هدف از پژوهش حاضر فراتحلیل متغیرهای روان شناختی همبسته با حجاب و عفاف در دو دهه 1377 تا 1397 است. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس روش گردآوری داده ها توصیفی است و در اجرای آن از دو روش مرور نظام مند و فراتحلیل استفاده شد. برای تحلیل آماری داده ها از نرم افزار فراتحلیل جامع (CMA2) استفاده گردید. جامعه در این پژوهش، مدارک منتشرشده در بانک های اطلاعاتی جهاد دانشگاهی، پورتال جامع علوم انسانی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، بانک اطلاعات نشریات کشور، پایگاه مجلات تخصصی نور و پایگاه سیویلیکا بود. تعداد 22 مدرک براساس ملاک های ورود و خروج و تأیید دو ارزیاب بر اساس مقیاس نیوکاسل- اتاوا وارد فراتحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد میانگین اندازه اثر کلی مطالعات در حوزه عوامل روان شناختی برای مدل اثرات ثابت برابر 4/0 و مدل اثرات تصادفی 337/0 می باشد که هر دو در سطح 001/0 معنادار است. میانگین اندازه اثر کلی مطالعات در حوزه پیامدهای روان شناختی برای مدل اثرات ثابت برابر 333/0 و مدل اثرات تصادفی 359/0 می باشد که اولی در سطح 001/0 و دومی در سطح 04/0 معنادار است. درنتیجه، عوامل روان شناختی از جمله سازه های روانی و ویژگی های شخصیتی درون زاد فرد و ویژگی های برون زاد حاصل از تربیت خانوادگی که در درجات و ضرایب مختلف در افراد نمایان می شود بر وضعیت حجاب و عفاف تأثیرگذار است. همچنین حجاب و عفاف بر برخی مؤلفه های روان شناختی مانند سلامت روان، آرامش و امنیت روانی و اجتماعی تأثیرگذار است.