قابلیت های حرفه ای

آموزشگران، از مهمترین مولفه های نظام آموزش عالی کشاورزی شمرده می شوند. نگاهی به تنگناها و مسائل عمده نظام آموزش کشاورزی کشور نشان می دهد که بی توجهی به تخصصی بودن حرفه "آموزشگری" در تدوین شرایط احراز شغل "آموزشگری کشاورزی" و نیز بی توجهی به طراحی اجرا و ارزشیابی محتوای دوره های آموزش ضمن خدمت آموزشگران کشاورزی برای ارتقای مستمر قابلیت های حرفه ای آنان از جمله دشواریهای نظام آموزش کشاورزی است. تحلیل این تنگناها نشان می دهد که بیشتر آنها از نبود الگوی مناسب و جامع قابلیت های حرفه ای آموزشگران کشاورزی سرچشمه می گیرد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف کلی طراحی الگوی قابلیتهای حرفه ای آموزشگران مراکز و موسسات آموزش عالی کشاورزی و هدفهای مشخص: 1) شناخت مقاطع آموختن قابلیت های حرفه ای و 2) شناخت موقعیت حیطه های سه گانه قابلیت های حرفه ای (دانشی، بینشی و مهارتی) انجام گرفت. بنیان نظری تحقیق، الگوی فیپس (phipps, 1972) و کاشمن(Cushman, 1982)  بوده است که شامل چهار بعد "آموزش و تدریس"، "برنامه ریزی تحصیلی"، "علمی – پژوهشی" و "مدیریتی سازمانی و تشکیلاتی" است. با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و یا به کا رگری روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، 64 نفر از خبرگان آموزش کشاورزی کشور انتخاب شدند و دیدگاه های آنها با استفاده از ابزار پرسشنامه که اعتبار آن به وسیله هشت نفر از متخصصان آموزشی و پایایی آن نیز با تعیین ضریب آلفای کرانباخ مورد تایید قرار گرفت، جمع آوری شد. متغیرهای مستقل تحقیق شامل ویژگیهای فردی و حرفه ای خبرگان بود. بخشی از یافته های عمده تحقیق عبارت است از: 1) از مجموع 105 قابلیت، با توجه به شاخص های توافق سنجی و سطح اهمیت مولفه ها، 87 قابلیت در چهار بعد آموزش و تدریس (46 قابلیت)، برنامه ریزی تحصیلی (7 قابلیت)، علمی - پژوهشی (17 قابلیت) و مدیریتی، سازمانی و تشکیلاتی (17 قابلیت) برای آموزشگران مورد توافق قرار گرفت. 2) اولویت ابعاد قابلیت های حرفه ای به ترتیب عبارت است از: آموزش و تدریس، برنامه ریزی تحصیلی، علمی- پژوهشی و مدیریتی، سازمانی و تشکیلاتی، 3) موقعیت ابعاد قابلیت های حرفه ای از نظر میزان اهمیت در وظایف شغلی آموزشگران در یک سطح ارزیابی شد و 4) مناسب ترین مقاطع آموختن قابلیت های حرفه ای آموزشگران، دوره های تحصیلات دانشگاهی و آموزشهای بدو خدمت است.

این مطالعه با هدف تحلیل اثرات قابلیت های حرفه ای آموزشگران در موفقیت شغلی دانش آموختگان مراکز آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی، انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق 510 نفر از دانش آموختگان دوره های عالی علمی کاربردی کشاورزی در منطقه مرکزی بود که 145 نفر بعنوان نمونه مورد نظر از طریق نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه بود و داده ها نیز با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، 3/79 درصد دانش آموختگان مورد مطالعه مرد و بقیه آنها زن بودند. 4/61 درصد از این افراد با استفاده از سهمیه آزاد و 6/38 درصد آنها از طریق سهمیه شاغل وارد دوره های علمی کاربردی شدند. هم چنین یافته های این مطالعه در خصوص قابلیت های حرفه ای مدرسان مراکز مختلف علمی کاربردی کشاورزی نشان داد بین نگرش دانش آموختگان مراکز مختلف در مورد برخی از قابلیت ها اختلاف معنی دار وجود دارد. ضمن اینکه بر اساس تحلیل رگرسیون، «توان علمی اساتید در رابطه موضوع درسی، داشتن توان و مهارت عملی در زمینه موضوع درسی، تسلط به دانش فنی در زمینه موضوع درسی، تسلط گفتاری و نوشتاری به زبان فارسی و میزان آشنایی به منابع و مراجع علمی متنوع کشاورزی» از قابلیت های مؤثر در موفقیت شغلی دانش آموختگان محسوب گردید.

هدف این پژوهش کیفی بررسی قابلیت های اساسی اعضای هیات علمی دانشگاه برای کشف الگوی مفهومی قابلیت های حرفه ای اعضای هیات علمی بوده است. روش مورد استفاده کیفی اکتشافی بود که با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. مشارکت کنندگان در پژوهش 26 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 96-95 بودند. نوع انتخاب نمونه هدفمند بوده است و انتخاب نمونه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا کرد. داده ها نیز از طریق مصاحبه نیمه سازمان یافته جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها، از روش تحلیل ساختاری و تفسیری استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که قابلیت های اساسی اعضای هیات علمی شامل پنج قابلیت اصلی شامل قابلیت های عمومی، آموزشی، پژوهشی، تخصصی و اخلاق حرفه ای است. قابلیت های عمومی شامل ویژگی های روانی، فردی و نگرشی، قابلیت های آموزشی شامل مهارت های تدریس، مدیریت کلاس درس، کاربست اصول تربیتی، مخاطب شناسی، قابلیت های تخصصی شامل تسلط بر ابعاد دانش تخصصی، قابلیت های پژوهشی شامل اجرای پژوهش، تولید و انتشار آثار علمی و اخلاق حرفه ای شامل مهارت های ارتباطی، اخلاق حرفه ای در آموزش، اخلاق حرفه ای در پژوهش و تعهد نسبت به دانشجوبود

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر خودکارآمدی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان انجام گرفته است. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح پیش آزمون-  پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجومعلمان کارشناسی پیوسته در رشته علوم تربیتی ورودی سال 1391 دانشگاه فرهنگیان( پردیس پسرانه شهیدبهشتی زنجان) به تعداد 210 نفر است که با نمونه گیری در دسترس در نهایت 60 نفر به عنوان نمونه انتخاب و  به طور تصادفی ساده در یک گروه آزمایش (30 نفر) و یک گروه کنترل (30 نفر)جای داده شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه خودکارآمدی شرر و همکاران(1982) است. نمونه ها قبل و پس از آموزش به این پرسشنامه پاسخ دادند. داده های بدست آمده با تحلیل واریانس چندمتغیره و تحلیل کواریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان می دهد که آموزش مهارت های اجتماعی در بهبود و افزایش خودکارآمدی دانشجومعلمان تأثیر معناداری دارد. نتایج مطالعات مربوط به پیگیریِ یک ماه بعد از پس آزمون نیز بر تثبیت و پایداری این تأثیر دلالت دارد.