مطالب مرتبط با کلیدواژه
۶۱.
۶۲.
۶۳.
۶۴.
۶۵.
۶۶.
۶۷.
۶۸.
۶۹.
۷۰.
۷۱.
۷۲.
۷۳.
۷۴.
کتابخانه عمومی
منبع:
دانش شناسی سال هفتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۵
103 - 116
هدف: هدف مطالعه حاضر، بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران به مدیریت دانش است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و در اجرای آن از روش تحقیق پیمایشی - تحلیلی استفاده شده است. کتابداران رسمی و پیمانی کتابخانه های عمومی استان مازنداران 110 (نفر) کل جامعه پژوهش را تشکیل می دهند. این تحقیق در سال 1389 با ابزار پرسش نامه نگرش به مدیریت دانش و اشتراک دانش سنجیده است.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین نگرش به مدیریت دانش کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران با اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین اعتماد کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران و همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین گشاده رویی کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران با همکاری آنان در اشتراک دانش رابطه وجود دارد. بین سیستم های پاداش در کتابخانه های عمومی استان مازندران و همکاری کتابداران در اشتراک دانش رابطه وجود دارد.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه به توسعه همکاری بیشتر بین کتابداران برای ارتقاء مدیریت دانش، همکاری و اشتراک دانش تأکید دارد.
شرایط زمینه ای لازم برای بروز خلاقیت در کتابداران کتابخانه های عمومی: مطالعه موردی کتابخانه های عمومی استان فارس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
دانش شناسی سال هشتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۸
39 - 48
هدف: آشنایی با میزان برخورداری کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس از شرایط زمینه ای لازم برای بروز خلاقیت در آنان بر اساس مدل اولدهام است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. برای تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آزمون آماری تی تک متغییره، تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس برای سنجش میزان همبستگی بین شرایط زمینه ای بروز خلاقیت و مؤلفه های آن استفاده شده است. یافته ها: در کتابخانه های عمومی استان فارس شرایط لازم برای بروز خلاقیت کتابداران در سطحی بیشتر از حد متوسط است. تفاوت های فردی کتابداران به لحاظ شغلی و وضعیت روحی و روانی متأثر از بسترهای کاری در سطحی بیشتر از حد متوسط است. وضعیت روحی و روانی مثبت کتابداران متأثر از بسترهای غیر کاری در سطحی پایین تر از حد متوسط است. تفاوت های فردی کتابداران به لحاظ شخصیتی در سطحی بیشتر از حد متوسط است. تفاوت های فردی کتابداران به لحاظ شغلی در سطحی بیشتر از حد متوسط است. میزان تمایل کتابداران به عرضه و اشتراک دیدگاه های خلاق خود در سطحی بیشتر از حد متوسط است. اصالت/ ارزش: بررسی شرایط بروز خلاقیت در میان کتابداران و مدیران کتابخانه ها می تواند زمینه ساز بروز ایده های نو و کارآمد از جانب کتابداران در جهت افزایش بهره وری از کتابخانه ها و رضایت مندی کاربران این کتابخانه ها باشد.
رابطه فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
دانش شناسی سال نهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۲
89 - 100
هدف: تعیین ارتباط بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه انجام گرفته است.
روش پژوهش: ابزار گردآوی داده ها شامل دو پرسش نامه: 1. فرهنگ سازمانی دنیسون جهت اندازه گیری فرهنگ سازمانی؛ 2. خلاقیت رندسیپ، جهت تعیین میزان خلاقیت کارکنان است. جامعه آماری شامل 131 کتابدار کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه که طبق جدول مورگان 98 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. روایی پرسش نامه طبق نظر اساتید کتابداری و پایایی پرسش نامه فرهنگ سازمانی با استفاده از معیار آلفای کرنباخ به طور کلی برابر با 958/0 و پرسش نامه خلاقیت برابر با 848/0 تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی- پیمایشی، ضریب همبستگی پیرسون،t مستقل و آزمون نرمال بودن داده های کلموگروف اسمیرنف استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران رابطه ی معنی داری وجود دارد (028/0p= و223/0=r) هم چنین فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی و دانشگاهی و خلاقیت کتابداران شهر کرمانشاه بیش از حد متوسط است. ضمن اینکه بین دو مؤلفه فرهنگ سازمانی (یکپارچگی و سازگاری) با میزان خلاقیت کتابداران رابطه معنی داری وجود دارد. اما بین دو مؤلفه دیگر آن (درگیر کارشدن و مأموریت) با میزان خلاقیت کتابداران رابطه معنی داری وجود ندارد. بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران در کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر کرمانشاه تفاوت معنی داری وجود ندارد.
نتیجه گیری: هر چه نمره فرهنگ سازمانی بالاتر باشد میزان خلاقیت کارکنان نیز بیشتر است و این امر نشان می دهد که فرهنگ سازمانی به عنوان یک عامل تسهیل کننده و برانگیزنده به طور مستقیم با میزان خلاقیت کتابداران رابطه دارد. با توجه به یافته های تحقیق، می توان چنین نتیجه گیری نمود که رابطه معنی داری بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کتابداران وجود دارد. در نتیجه فرهنگ سازمانی می تواند موجب بروز خلاقیت در افراد گردد.
بررسی عوامل اساسی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان گیلان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
دانش شناسی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۶
15 - 23
هدف :این پژوهش به منظور شناسایی عوامل اساسی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان گیلان صورت گرفت. روش پژوهش : پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی واز نظر روش گرد آوری اطلاعات از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان گیلان به تعداد 189 نفر است که بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول مورگان حجم آماری 123نفر برآوردشد .جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت و پایایی آن از محاسبه آلفای کرونباخ از طریق نرم افزار اس . پی . اس . اس پایایی آن 95% تعیین گردید که بیانگر اعتبار بالای پرسشنامه است . برای تجزیه و تحلیل داده از نرم افزار اس پی اس اس و جهت رتبه بندی عوامل اساسی موفقیت مدیریت دانش از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته ها : نتایج به دست آمده حاکی از این بود که زیر ساخت های سیستم های اطلاعاتی با میانگین 15/4 بالاترین عامل جهت موفقیت و جهت گیری دانایی محور با میانگین 84/3 پایین ترین عامل در موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان گیلان از نظر پاسخ دهندگان می باشند. نتیجه گیری : مهمترین مولفه در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی گیلان از نظر پاسخ دهندگان مولفه زیر ساخت سیستم های اطلاعاتی واهمیت دادن به قابلیت های فن آوری اطلاعات ، دسترسی کارکنان وکتابداران به پایگاه های داده، همکاری میان کتابخانه ها در قالب پروژه های پژوهشی ، فراهم نمودن سازوکارهای بحث گروهی مجازی و به وجود آمدن سیستم های الکترونیکی کاربر پسند است.
نقش کتابخانه های عمومی شهرداری تهران در ارتقای سرمایه اجتماعی شهروندان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
دانش شناسی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۶
94 - 108
هدف: این پژوهش به تعیین نقش کتابخانه های عمومی تحت پوشش شهرداری تهران در ارتقاء سرمایه اجتماعی شهروندان از دیدگاه کاربران پرداخته است. روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی وروش آن پیمایشی- تحلیلی است.جامعه آماری آن، شهروندان و مراجعه کنندگان کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به تعدا 18900 در نیمه دوم سال 1397هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 377 نفر محاسبه شد و سپس پرسشنامه در 4 کتابخانه واقع در 4 منطقه شهر تهران بر اساس درجه و متناسب با حجم مراجعان به صورت تصادفی ساده توزیع شد. پرسشنامه بر اساس مدل ناهاپیت و گوشال تنظیم شدو آلفای کرونباخ آن 813% محاسبه شده است. نتایج تحقیق توسط نرم افزار "اس. پی. اس. اس [1] " نسخه 22 و آزمون های کلموگروف-اسمیرنوف و t تک نمونه، t گروه های مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه انجام یافته است. یافته ها: نتایج آزمون تی تک نمونه ای و نتایج بررسی ها بر پایه داده های گردآوری شده از نمونه آماری نشان داد که در سطح معناداری 001/0 ، نقش کتابخانه های عمومی شهرداری در ارتقاء سرمایه اجتماعی شهروندان برای ابعاد سرمایه اجتماعی شامل بعد ساختاری، رابطه ای و شناختی معنی دار است ؛ و در سطح معنی داری بزرگ تر از 05/0 تفاوتی بین سرمایه اجتماعی با مشخصات جمعیت شناختی اعضای کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران وجود ندارد . نتیجه گیری: . این نتایج نشان داد که مشخصات فردی مراجعه کنندگان کتابخانه های شهرداری بر سرمایه اجتماعی آن ها نقش کمی داشته و این کیفیت و کمیت خدمات ارائه شده در کتابخانه های سازمان است که بر سرمایه اجتماعی مراجعه کنندگان به آن نقش دارد. با توجه به پراکندگی کتابخانه های شهرداری، فرهنگسراها، وخانه های فرهنگ این سازمان ظرفیت و پتانسیل بالایی در تبادل و ارتقا فرهنگی افراد جامعه، جلسات ملاقات ، گردهمایی های سیاسی و فرهنگی دارد و در ایجاد و افزایش سرمایه اجتماعی می تواند نقش مثبتی داشته باشد. <br clear="all" /> [1] SPSS
بررسی میزان گرایش به مطالعه منابع مذهبی: مطالعه موردی در شهرستان ارومیه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
دانش شناسی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۹
27-38
هدف : هدف پژوهش حاضر تعیین میزان گرایش به مطالعه منابع مذهبی در بین اعضای کتابخانه های عمومی در مقایسه با منابع غیر مذهبی بود. روش پژوهش: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بر اساس سیاهه وارسی محقق ساخته، داده های مورد نیاز از 13 کتابخانه عمومی شهرستان ارومیه (4 کتابخانه روستایی و 9 کتابخانه شهری) که در مجموع دارای 8816 نفر عضو هستند، با استفاده از نرم افزار کتابخانه ای سامان استخراج گردید. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (درصد، فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و برای بیان تفاوت معنی داری از آمار استنباطی (آزمون آماری T) استفاده شده است. یافته ها: از مجموع کتاب های مذهبی موجود در کتابخانه های عمومی شهرستان ارومیه (48927 نسخه)، 14337نسخه آن (30/29 درصد) توسط اعضای کتابخانه به امانت رفته است که میزان آن در کتابخانه های عمومی روستایی در مقایسه با کتابخانه های عمومی شهری بیشتر بوده است اما این تفاوت از لحاظ آزمون آماری معنا دار نبوده است (P=>0.05). نتیجه گیری : به طور کلی تفاوت معناداری بین سرانه مطالعه منابع مذهبی و غیرمذهبی در کتابخانه های مورد بررسی وجود داشته است؛ یعنی میزان مطالعه منابع غیرمذهبی (32/3± 81/7) در کتابخانه های مورد بررسی به مراتب بیشتر از منابع مذهبی (41/0± 88/0) بوده است (Sig= 0.001).
شناسایی موانع مستندسازی تجارب کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی ( مطالعه ای دلفی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
دانش شناسی سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۰
76 - 89
هدف : مستندسازی یکی از مهمترین امور در مدیریت دانش است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موانع مستندسازی تجارب کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش پژوهش : پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات جزو تحقیقات کتابخانه ای است که از تکنیک های میدانی نیز بهره برده است. این پژوهش از نظر روش، جزو پژوهش های توصیفی- ترکیبی است که از طریق پیمایشی دلفی و تحلیل محتوا (روش کلایزی) انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی تشکیل دادند که 20 نفر از اعضای جامعه به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله اول دلفی از روش کلایزی و در دور دوم دلفی از آماره های توصیفی (میانگین و درصد) و همچنین به منظور تحلیل داده های آماری از نرم افزار 16 spss استفاده شد. یافته ها : حاصل تحلیل مصاحبه ها پس از بازبینی و مقایسه به 43 کد رسید. در بازبینی نهایی این کدها در 6 شاخص اصلی قرار گرفتند. در حقیقت 43 مانع اولیه شناسایی شدند که در 6 مانع اصلی قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که مجموعه ای از موانع فرهنگی، آموزشی، فردی، ابزاری-زیرساختی، مقرراتی و فناورانه، کارکنان و کارشناسان اطلاعاتی را از امر مستندسازی تجربه بازمی دارد. بر اساس تحلیل های صورت گرفته موانع فردی با سایر موانع ارتباط تنگاتنگی دارد. اصالت/ارزش : موضوع مورد مطالعه و روش انجام این پژوهش دارای اصالت است. نتایج این پژوهش از خروج دانش و تجارب کارکنان از سازمان مربوطه جلوگیری می کند. به کارگیری نتایج این پژوهش کمک خواهد کرد که کتابخانه در زمینه مدیریت دانش و کسب مزیت رقابتی موفق عمل کند.
بررسی تاثیرکتابخانه های عمومی شهرداری شهرتهران بر سلامت روان از دیدگاه کاربران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
مدیریت سلامت دوره ۱۹ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۶۵
۷۱-۶۴
حوزه های تخصصی:
مقدمه: یکی از مهمترین شاخص های توسعه و رفاه هر جامعه، سطح سلامت جسمی- روانی آن جامعه می باشد و کتابخانه های عمومی نقش کلیدی در انتشار این اطلاعات دارند، این پژوهش به بررسی میزان تاثیر کتابخانه های عمومی شهر تهران بر سلامت روان کاربران می پردازد. روش کار: پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که در سال 1394 انجام گردید. جامعه پژوهش شامل کاربران کتابخانه های عمومی شهر تهران زیر نظر سازمان فرهنگی، هنری شهرداری شهر تهران بود. تعداد 233 نمونه بر اساس نمونه گیری خوشه ای از شمال، جنوب، شرق و غرب شهر تهران به صورت تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه محقق ساخته بین نمونه ها توزیع گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون T) در نرم افزار SPSS نسخه 21 تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد، کتابخانه های عمومی با میانگین 10/3 بر سلامت روان کاربران خود تاثیر می گذارد و نیز این کتابخانه ها با میانگین 80/2 و 1/3 به ترتیب بر رفاه اجتماعی و رفاه عاطفی کاربران خود تاثیر می گذارند. همچنین بین میانگین بعد رفاه روانی و رفاه اجتماعی و رفاه عاطفی در دو گروه زنان و مردان تفاوت معنا دار آماری وجود ندارد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد اگر چه امتیاز حاصله متوسط است اما بیشتر متمایل به پایین تر از حد متوسط می باشد. لذا، می توان گفت، کتابخانه ها روی سلامت روان کاربران خود تاثیر زیادی ندارند و نیاز است، کتابخانه ها کارکردها و سیاست های خود در این مورد بازبینی کنند
شناسایی و تحلیل نقش های کتابخانه های عمومی در اجتماع: یک مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: نقش کتابخانه های عمومی در مقایسه با گذشته متفاوت تر و گسترده تر شده است. پس از آغاز قرن جدید، تغییراتی بنیادی در نقش ها و خدمات کتابخانه های عمومی به خصوص با تأکید بر نقش های اجتماعی آن صورت گرفته است. لذا با توجه به گسترش دامنه خدمات این کتابخانه ها و تأثیر بیش از پیش آن بر جامعه، پژوهش حاضر به شناسایی و تحلیل نقش های اجتماعی کتابخانه های عمومی پرداخته است.روش: این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از حیث ماهیتِ داده ها از نوع کیفی است که با تکنیک مرور نظام مند و کاربرد الگوی چهار مرحله ای اوکولی و شابرام (2010) انجام شده است. همچنین برای انتخاب صحیح مقالات در مرحله دومِ الگوی مذکور، از فرایندِ انتخابِ مقالات سیلوا (2015) استفاده شده است. جامعه آماری، متونی را شامل می شود که طی سال های 1381 تا 1401 به زبان فارسی و سال های 2002 تا 2022 به زبان انگلیسی منتشر شده اند. پس از جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی و بازیابی 1819 مقاله، به پاکسازی و غربالگری مقالات پرداخته و در نهایت، 201 مقاله مرتبط با نقش های اجتماعی کتابخانه های عمومی گزینش شده است.یافته ها: با وجود اهمیت نقش های اجتماعی کتابخانه های عمومی، مطالعات مربوط به این حوزه در کشور اندک است، و تنها در دهه اخیر به این مسئله توجه شده است. علی رغم فقر پژوهشی در کشور ایران، پژوهش در این حوزه در کشورهای خارجی سابقه طولانی تری داشته و پژوهشگران تحقیقات متعددی انجام داده اند. یافته ها نشان می دهد کتابخانه های عمومی هفت نقش شامل: 1. ترویج عدالت اجتماعی، 2. توسعه سرمایه اجتماعی، 3. بالابردن مشارکت اجتماعی، 4. ارتقای تاب آوری اجتماعی، 5. اجتماع سازی، 6. مدیریت بحران های طبیعی و 7. کاهش محرومیت ها و آسیب های اجتماعی، در جامعه ایفا می کنند.نتیجه گیری: شرط اساسی برای موفقیت در تحقق این نقش ها، درک کامل و جامع از موقعیت کتابخانه های عمومی در شبکه اجتماعات محلی است. برای تحقق این امر، لازم است کتابخانه های عمومی بیش از هر چیز، از مسائل جامعه آگاه باشند. کتابخانه های عمومی با سازماندهی فعالیت هایی که به ایجاد فضایی برای ملاقات، توسعه ارتباطات شخصی و ارتباط با اعضا و اقشار مختلف جامعه منجر می شوند، به ارائه نقش های اجتماعیِ جدید خود، و نیز تقویت جایگاه کتابخانه به عنوان یک نهاد قابل اتکا و شایسته اعتماد در سطح جامعه کمک می کنند. کتابخانه های عمومی می توانند با کمک به توسعه اجتماعی، عاملی مثبت برای تغییر و تحول جامعه باشند. لذا ضروری است در این مسیر، کتابخانه ها به موازات نیازهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جوامع گام بردارند تا به معنای واقعی، جزئی از اجتماع شوند. بر این اساس، برای ایفای نفش خود باید با اقدامات فراگیر، آگاهی رسانی مناسب و دانش افزایی مخاطب، و نیز استفاده از منابع انسانی و آموزشی کیفیت زندگی شهروندان را بهبود بخشند.
مدل سازی تأثیر فرهنگ بر ایفای نقش کتابخانه های عمومی به مثابه مراکز اجتماعی: یک مطالعه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کتابداری و اطلاع رسانی دوره ۲۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱)
225 - 258
حوزه های تخصصی:
روش شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی؛ به لحاظ نحوه گردآوری داده ها، پیمایشی؛ و به لحاظ ماهیت داده ها نیز یک تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی است که با رویکرد نظام مند نظریه پردازی داده بنیاد انجام شد. در بخش کیفی، ابتدا با انجام 33 مصاحبه و 2 گروه کانونی، عوامل مؤثر شناسایی شدند. تأیید روایی این عوامل با استفاده از شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR) و پایایی آن ها از طریق آزمون ضریب کاپای فلیس به تأیید رسید. در بخش کمی، پایایی ابزار با استفاده از پرسشنامه ای متشکل از 16 گویه و با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 91/0 تأیید شد. در نهایت، عوامل با روش آنتروپی شانون رتبه بندی شدند.یافته ها: سه سازه فرهنگی شامل گفتمان محلی، عرصه مفاهمه و اشاعه فرهنگی، در ایفای نقش کتابخانه های عمومی به مثابه مراکز اجتماعی اثرگذارند. در این بین، عرصه مفاهمه مهمترین عامل محسوب می شود و اشاعه فرهنگی نیز کمترین تأثیر را در این زمینه دارد. تمامی عوامل دارای روایی محتوایی بیشتر از 33/0 و ضریب کاپای بالاتر از 7/0 بودند، پس همه آن ها از روایی و پایایی لازم برخوردار هستند. در نهایت، مدل مفهومی پژوهش نیز در شش بخش طراحی و ترسیم شد.نتیجه گیری: نظریه حوزه عمومی یورگن هابرماس از جمله نظریات جامعه شناسی است که با توجه به موازین موجود در آن، به اهداف و رسالت کتابخانه های عمومی نزدیک است. کتابخانه های عمومی برای ایفای نقش خود به مثابه مرکزی اجتماعی، لازم است تا گفتمان بومی جامعه را ترویج دهند، عرصه ای امن برای بحث و مفاهمه آزادانه اقشار مختلف اجتماع باشند و از رخدادهای فرهنگی بومی مطلع باشند. همچنین به عنوان مرکزی گفتگو محور از سوی جامعه شناخته شود و به اشاعه فرهنگی در جوامع محلی بپردازند.
امکان سنجی ایجاد کتابخانۀ دیجیتال درکتابخانه های عمومی شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: کتابخانه دیجیتال مجموعه ای از اشیای دیجیتالی مانند کتاب ، مجله ، فایل شنیداری، ویدئو و سایر اسنادی است که به صورت الکترونیکی در دسترس هستند. کتابخانه های عمومی نیز برای بهبود کیفیت خدمات خود از کتابخانه های دیجیتال استفاده می کنند. هدف این پژوهش، امکان سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال در کتابخانه های عمومیِ زیرنظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور، مستقر در سطح شهر کرمان است.روش : پژوهش حاضر با روش پیمایشی از نوع توصیفی- تحلیلی انجام شد. جامعه آماری شامل 62 نفر از مسئولان و کارمندان شاغل در 9 کتابخانه عمومی شهر کرمان بود. به علت محدود بودن حجم جامعه، نمونه گیری انجام نشد و تمام افراد به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از سیاهه وارسیِ محقق ساخته، که اعتبار ساختاری و محتوایی آن به تأیید رسیده، انجام شد. سؤالات سیاهه وارسی، باتوجه به اهداف پژوهش و منطبق با پرسش های اساسی تهیه و تنظیم شد. اعتبار این سیاهه وارسی ازطریق کسب نظر متخصصان موضوعی و بررسی ابعاد مؤلفه های پژوهش و انطباق با متون و پژوهش های مشابه تأیید شد. برای بررسی فرضیه های پژوهش از روش تاپسیس استفاده شده است. امکان سنجیِ ایجاد کتابخانه دیجیتال با استفاده از شاخص اولویت بندی و بر اساس شباهت به راه حل ایدئال (تاپسیس) در کتابخانه های عمومی شهر کرمان انجام شد. برای این منظور مشخصه های مختلفی ازجمله مهارت های کتابدار دیجیتال، امکانات و تجهیزات سخت افزاری، زیرساخت های مخابراتی، وضعیت منابع و وضعیت بودجه بررسی و پس از وزن دهی به معیارهای رتبه بندی کتابخانه ها، مؤلفه ها در پنج گام تبیین شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه ملی مرکزی با ضریب نزدیکی 0/590 به ضریب ایدئال، در مقایسه با سایر کتابخانه ها، در اولویت اول؛ و کتابخانه یزدانی فر با ضریب 0/248 در رتبه نهم قرار دارد. تقویت فناوری دیجیتالی، تبیین ماهیت، کارکرد، مزایا و معایب کتابخانه دیجیتال، حفاظت دیجیتال و امنیت اطلاعات، حفاظت از حریم خصوصی کاربران، روش های اشتراک منابع و برنامه های آموزشی از مسائل مهم در ایجاد کتابخانه های دیجیتال هستند.نتیجه گیری: باتوجه به نتایج پژوهش، مشخص شد که کتابخانه های عمومی شهر کرمان ازلحاظ زیرساخت های مخابراتی در وضع مطلوبی نیستند. آموزش استفاده از فناوری های مرتبط، بالا بردن سرعت اینترنت، مهیا ساختن زیرساخت های ضروری و تهیه تجهیزات لازم از پیشنهادهای پژوهش است.اصالت/ارزش: ایجاد کتابخانه دیجیتال در استفاده مؤثر از منابع اطلاعاتی سودمندی بالایی دارد. توجه به زیرساخت های ضروری و مؤلفه های اساسی در دیجیتال سازیِ کتابخانه های عمومی شهر کرمان برای استفاده از فناوری اطلاعات یکی از سودمندی های این پژوهش است.
تحلیلی بر محتوای ارائه شده توسط کتابخانه های عمومی در شبکه های اجتماعی در دوران همه گیری کووید-19(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۴) ویژهنامه کووید-۱۹
۳۱۵-۲۹۸
حوزه های تخصصی:
هدف: شیوع کرونا و تعطیلی کتابخانه های عمومی موجب شد فعالیت های کتابخانه ها در فضای مجازی ادامه یابد و کتابداران به دنبال تولید محتوا برای کتابخانه های خود باشند. کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در این مدت در بستر شبکه های مجازی فعالیت داشتند و به ویژه تولید محتوا توسط کتابداران مورد حمایت و تشویق قرار گرفت. هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای تولیدشده توسط کتابداران کتابخانه های عمومی ایران در شرایط دورکاری ناشی از شیوع کرونا در بستر اینستاگرام است. روش : پژوهش حاضر توصیفی و کاربردی است و با استفاده از روشِ اسنادی ازطریق مراجعه به محتوای صفحات مجازی کتابداران کتابخانه های عمومی در شبکه اجتماعی اینستاگرام صورت گرفته است. از میان 2700 کتابخانه عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور، نمونه ای شامل 336 کتابخانه با استفاده از جدول مورگان به صورت طبقه بندی شده و با رعایت توزیع نمونه در استان های مختلف انتخاب شد. اطلاعات مربوط به پست ها، دنبال کنندگان و تگ های موضوعی استخراج و در نرم افزار اکسل وارد شد. برای این منظور، پست های موجود با توجه به تاریخ انتشار هر پست (پیش از دوران همه گیری کرونا، دوران تعطیلی کتابخانه ها در همه گیری کرونا و پس از آن) تفکیک شدند. در بخش تحلیلی، آزمون های هم بستگی و رگرسیون برای آزمون فرضیه های پژوهش به کار گرفته شد. یافته ها: محتوای تولیدشده در چهار گروه اصلی کارگاه ها، کلاس های آموزشی، برنامه های فرهنگی و برنامه های مناسبتی دسته بندی شد. از نظر محتوای تولید شده، در بخش کارگاه های آموزشی، استان تهران با 804 پست بیشترین و استان قم با 98 پست کمترین تعداد را داراست. در بخش کلاس های آموزشی، استان تهران با 75 پست بیشترین و استان چهارمحال و بختیاری با 3 پست کمترین تعداد را به خود اختصاص می دهد. در بخش اطلاع رسانی فراخوان های فرهنگی-ادبی، استان تهران با 112 پست بیشترین و استان آذربایجان شرقی با کمترین تعداد پست را داراست. در بخش برنامه های مناسبتی، استان تهران با 121 پست بیشترین و استان های کردستان وکهگیلویه و بویراحمد با 11 پست کمترین تعداد پست را به خود اختصاص دادند. آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که بین درجه کتابخانه و میزان محتوای تولیدشده، تعداد دنبال کنندگان و میزان تولید محتوا، درجه کتابخانه و فاصله بین انتشار پست ها و تعداد دنبال کنندگان و فاصله پست ها رابطه ای معنادار وجود دارد. اصالت/ارزش: شرایط کرونا و قرنطینه در دوره همه گیری کرونا باعث شد تا کتابخانه های عمومی فعالیت های خود را در بستر فضای مجازی ادامه دهند و اطلاع رسانی برنامه های آموزشی، فرهنگی و هنری کتابخانه ها از این طریق افزایش یابد. در پژوهش حاضر، مشخص شد که کتابخانه های کوچک تر، مطالب بیشتر و متنوع تری در بستر اینستاگرام عرضه کرده اند. به نظر می رسد که ارتباط نزدیک تری بین جوامع محلی و کتابداران کتابخانه های کوچک تر وجود دارد و مخاطبان این کتابخانه ها علاقه ای بیشتر به دنبال کردن صفحات کتابخانه های خود دارند، و این امر نیز به نوبه خود می تواند زمینه ساز تولید بیشتر مطالب و اخبار مرتبط با کتابخانه ها شود. تجربه حاصل از تولید محتوای آنلاین در شرایط همه گیری کرونا می تواند در گسترش دامنه خدمات غیرحضوری کتابخانه ها، مدیریت شرایط بحران و ایجاد انگیزه در کتابداران برای تولید محتوا به کار گرفته شود.
تسهیل گری و کمک به توسعه کسب وکارهای کوچک؛ آیا کتابخانه های عمومی استان خوزستان آماده اند؟(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کتابداری و اطلاع رسانی دوره ۲۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴)
171 - 198
حوزه های تخصصی:
هدف: با توجه به اهمیت کسب وکارهای کوچک در اقتصاد و نقش و گستردگی کتابخانه های عمومی در ارائه خدمات، این پژوهش با هدف طراحی مدل و بررسی میزان آمادگی کتابخانه های عمومی استان خوزستان در تسهیل و توسعه کسب و کارهای کوچک است.روش شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ نحوه گردآوری داده ها یک پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و به لحاظ ماهیت داده ها یک مطالعه آمیخته از نوع اکتشافی است که با تکنیک تحلیل مضمون انجام شد. در بخش کیفی ابتدا با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی و انجام 14 مصاحبه عوامل شناسایی شدند. تأیید روایی این عوامل با شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR) و پایایی کیفی آن ها از طریق آزمون ضریب کاپای فلیس به تأیید رسید. در بخش کمی، پرسشنامه ای متشکل از عوامل کیفی استخراج شده در میان کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به تعداد 173 نفر توزیع شد. سپس با کاربرد مدل تحلیل SWOT (تحلیل تکافت) عوامل در دو دسته درونی (نقاط قوت و نقاط ضعف) و عوامل بیرونی (فرصت ها و تهدیدها) دسته بندی شدند.یافته ها: این پژوهش نتایجی را در 4 بعد از عوامل درونی شامل «منابع و خدمات»، «نیروی انسانی»، «بازاریابی و تبلیغات» و «فناوری و فضا»؛ و 4 بعد از عوامل بیرونی شامل «قوانین و آیین نامه ها»، «نگرش های مدیریتی»، «آموزش» و «ارتباطات و تعاملات» ارائه می دهد. از مجموع 17 مؤلفه ای که در 4 بُعد از عوامل درونی مورد بررسی قرار گرفت، 1 نقطه قوت و 9 نقطه ضعف مشاهده و 7 عامل باقی مانده در وضعیت متوسط قرار داشتند که میانگین 2/389 به دست می آید. از سوی دیگر، کتابخانه های عمومی استان خوزستان از 19 عامل مورد بررسی در 4 بعد از عوامل بیرونی، با 2 فرصت مواجه و با 9 تهدید روبه رو هستند و 8 عامل دیگر نیز وضعیت متوسطی را دارا هستند و میانگین 2/482 برای عوامل بیرونی به دست می آید که وضعیت نسبتاً مطلوبی است و در کل میانگین به دست آمده برای تمامی مؤلفه ها و ابعاد مورد بررسی عدد 2/438 است که نشان از وضعیت نسبتاً مطلوبی دارد.نتیجه گیری: کسب وکارهای کوچک می توانند از خدمات کتابخانه های عمومی جهت شروع و توسعه استفاده کنند. با این حال، کتابخانه های عمومی خوزستان برای حمایت و تسهیل گیری از کسب وکارهای کوچک، در شرایط نسبتاً مطلوبی قرار دارند. به همین دلیل، برای حمایت از این کسب و کارها، پیش و بیش از هر چیز باید این امر جزئی از رسالت و هدف کتابخانه های عمومی خوزستان شوند. چنانچه حمایت و پشتیبانی از کسب و کارها جزئی از نظام ارزشی و رسالت کتابخانه های عمومی شود، بسیار محتمل است که در آن نظام و رسالت، کتابخانه ای پویا و حامی کسب و کار ایجاد شود.
چاپ نوشت (۱۳): نخستین تلاش ها برای راه اندازی کتابخانه های عمومی و ملی در دوره قاجار
حوزه های تخصصی:
مؤلف در این مقاله به معرفی اولین کتابخانه عمومی کشور در شهر تبریز پرداخته و ضمن اشاره به چگونگی تأسیس و شکل گیر این کتابخانه به فعالیت ها، مؤسس، ریاست کتابخانه، واقفان و ... نیز اشاره می نماید. در این مقاله در ادامه به کتابخانه ملتی مرکز ایرانی به عنوان اولین کتابخانه ملی ایران که در طهران دوره مظفری تأسیس می گردد نیز اشاره و چند و چون تأسیس، ریاست آن، واقفان و تنوع کتاب ها و ... نیز پرداخته می شود و در پایان فهرستی از اولین کتاب های این دو کتابخانه ارائه می گردد.