تولید چابک

توانایی سازمانها در واکنش به تغییرات سریع محیط و پاسخگویی به خواسته های مشتریان در شرایط رقابتی امروز، از مهمترین امتیازها بشمار می آید . این در حالی است که عوامل بسیاری امکان تطبیق سازمانها با تغییرات محیط را محدود و فرصتهای فراهم آمده برای سازمان را به تهدید تبدیل نموده،و ادامه رقابت را مشکل و پرهزینه می سازند. متناسب بودن عوامل ساختاری و فنی سازمانها با هم و سازگاری با تغییرات و تحولات داخلی و خارجی از موضوعات اساسی و مرتبط بهم است . واکنش متناسب و پاسخ آگاهانه به تحولات پیچیده،سازمانها را در زمره سیستمهای باز اجتماعی قرار میدهد،سیستمهایی که تغییر و توسعه دائمی جزء جدایی ناپذیر ماهیت آنهاست و بنابراین سازمانها به عنوان سیستمهای باز اجتماعی باید مکانیزمها و ساختارهای داخلی خود را با توجه به اصل تنوع ایجابی متناسب با پیچیدگی محیط،متنوع و پیچیده سازند ودر تعامل پیوسته با محیط،هم در عناصر اصلی تشکیل دهنده خود(ساختار،کارکردها،نقش ها،رفتارها و اهداف)وهم در بعضی از عناصر محیطی تغییراتی را به وجود آورند. حال اگر این تغییرات و پاسخ های آگاهانه به تحولات محیطی بر مبنای مدل و الگوی خاص و معینی صورت گیرد،باعث استقرار و استمرار یک یا چند عامل در داخل سازمان می گردد. در این تحقیق نقش ساختار،رهبری،فرهنگ سازمانی،وبکارگیری فناوری اطلاعات،کیفیت نیروی انسانی و داشتن نگرش تحقیقاتی در چابک سازی سازمان بررسی گردید و همچنین تعامل عوامل فوق الذکر با هم و میزان تأثیر هر یک بر دیگری مورد بررسی قرار گرفت.

ممکن است چابکی سازمانی به عنوان ترکیب فرآیندها، مشخصه های سازمانی و اعضای سازمان با فناوری پیشرفته در نظر گرفته شود. چابکی توانایی سازمان در تهیه محصولات و خدمات با کیفیت خوب را افزایش می دهد و بنابراین برای افزایش توان رقابت سازمان مهم است. در این مقاله دیدگاههای تولیدی عملیاتی، مدیریت عمومی و اجتماعی فنی به منظور توسعه مدلی از چابکی سازمانی عرضه می شود. .....

هدف از این نوشتار، بررسی اثر توانمندی‌های چابکی شرکت‌های تولیدی بر عملکرد تولیدی آنهاست. متدلوژی این بررسی مدل‌سازی علّی با شبکه‌های بیز است. شبکه‌های بیز، ساختارهایی نموداری برای نمایش روابط احتمالی تعداد زیادی متغیر و انجام استنباط احتمالی با آن متغیرها هستند. داده‌های این پژوهش با همکاری شرکت‌های مهندسین اندیشه فرافن، سازه‌گستر سایپا و گروه بهمن، نمونه‌ای از شرکتهای سازنده قطعات و مجموعه‌های‌ خودرو، گردآوری شده است. پرسشنامه این مطالعه، با متدلوژی مفهوم‌سازی و معتبر‌سازی ابزار سنجش، توسعه یافته و سنجه‌های رتبه‌ای هر سازه، بر مبنای نشان گرهای پرسشنامه، با به‌کار‌گیری تحلیل خوشه‌ای K میانگین به دست آمده‌است. از این سنجه‌ها برای مدل‌سازی علّی و آزمون فرضیه‌ها با کمک شبکه‌های بیز مورد استفاده استفاده شده است. سپس بهترین مدل با معیار اطلاعات بیز شناسایی شد. این مدل روابط علّی میان توانمندی‌های چابکی و سنجه‌های عملکرد تولیدی را نشان می‌دهد که از آن می‌توان در توسعه تئوری تولید چابک و پیاده‌سازی تولید چابک در سازمان‌ها بهره برد.

نیازهای جدید محیط کسب و کار همواره شیوه های جدیدی را برای رقابت پدید می آورد که بسته به قوت پشتوانه تئوریک و شدت نیاز سازمان ها، فراگیر می شوند. تولید چابک به عنوان آخرین تفکر مدیریت تولید، و بنا به نیاز بازار مبنی بر ارایه پاسخ سریع به تغییرات، از سال 1991 به دنیای تولید و عملیات معرفی شد. پژوهش های زیادی که تاکنون در مورد این مفهوم انجام شده، ‌علی رغم گستردگی دامنه مباحث، هنوز موفق به ارایه مدل کلان سازمانی نشده است. در این مقاله، ارتباط سازه های مدیریت کیفیت فراگیر، تولیدناب، مدیریت فناوری، مدیریت منابع انسانی، استراتژی و فناوری اطلاعات به عنوان سازه های توانمندساز چابکی بر چابکی سازمانی بررسی و ارتباطات آن ها در قالب مدل چابکی سازمانی ارایه شده است. بدین منظور ابتدا مقیاس های سنجش این سازه ها با استفاده از ادبیات پژوهش و مصاحبه با خبرگان استخراج و در قالب پرسشنامه ای پس از تایید روایی محتوی برای شرکت های الکترونیک در سراسر ایران ارسال شد. سپس اطلاعات گردآوری شده، پس از بررسی روایی های همگرا، واگرا و تک بعدی با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ، برای آزمون فرضیه های پژوهش به کار گرفته شد و مدل نهایی ارایه شد. نتایج نشان داد که موثرترین سازه ها بر چابکی مدیریت کیفیت فراگیر، مدیریت فناوری و تولید ناب می باشند، در ضمن هماهنگی بین اجرا و پیاده سازی این سازه ها به شکل معنی داری با چابکی ارتباط دارد.

این تحقیق با هدف شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر چابکی سازمان و رتبه­بندی این عوامل در سازمان صدا و سیما انجام گرفت. روش تحقیق کاربردی بوده و به روش توصیفی/پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه مدیران ارشد و میانی سازمان صدا و سیما می­باشند که نمونه­ای به حجم 210 نفر و به روش تصادفی ساده از میان آن­ها انتخاب شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها و آزمون فرضیه­های تحقیق از آزمون تی و برای رتبه­بندی عوامل از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده­ها نشان داد که سازمان صدا و سیما از نظر تمامی ابعاد چابک است و فناوری اطلاعات و زنجیره تأمین دارای بالاترین رتبه و منابع انسانی دارای پایین­ترین رتبه در سازمان صدا و سیما می­باشد. در نهایت، پیشنهاداتی بر مبنای نتایج تحقیق ارائه گشت.

عصر جدید اقتصاد جهانی با سرعتی بالا سبب شده تا راهبردهای عملیاتی شرکت تغییر کند. در این عصر، قیمت رقابتی و کیفیت بالا ضروری، اما عامل تعیین کننده موفقیت تجاری نسیتند، بلکه سرعت رسیدن به بازار و پاسخ سریع و منعطف به مشتری به عنوان یک اصل اساسی مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل اهمیت سرعت و چابکی افزایش یافته و جانشین اولویت های رقابتی سابق شده است؛ بر همین اساس نیز هدف این مقاله ارزیابی تولید چابک در گروه های مختلف صنایع کوچک و متوسط استان آذربایجان شرقی بر اساس قابلیت های چابکی می باشد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه شرکتهای صنایع کوچک و متوسط استان آذربایجان شرقی تشکیل می دهد. نمونه آماری با استفاده از رابطه تعیین حجم نمونه در جامعه های محدود، 610 شرکت تعیین شده است. به منظور جمع آوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته به کار رفته است که بعد از آزمون روایی و پایایی در بین جامعه آماری توزیع شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق روش TOPSIS فازی به کار رفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اکثر گروه های صنایع کوچک و متوسط بر اساس قابلیت های چابکی فاصله قابل توجهی با تولید چابک دارند.

روندهای تازه در علم و فناوری ، پایه های رویکردهای پیشین در تولید و مهندسی صنایع را متزلزل ساخته است. از یکسو پیشرفت دانش در حوزه هایی مثل الکترونیک و فناوری اطلاعات آنقدر به سرعت انجام می شود که مجالی برای تدوین راهبرد های مناسب برای زمان حال باقی نمی گذارد و از سویی دیگر این پیشرفت ها محیط بیرون را برای سازمانها نامطمئن و غیرقابل پیش بینی ساخته است. در مقابل سازمان ها هم با انتخاب رویکردهایی مثل انعطاف پذیری در تولید،تا حدودی بر مشکلات فائق آمده اند اما این رویکرد نیز نمی تواند پاسخگو باشد . تفکر چابک رویکردی است که می تواند ضمن غلبه نسبی بر عدم اطمینان های محیطی ، ثبات و انعطاف لازم را نیز داشته باشد مهمترین بخش در تولیدچابک، منابع انسانی است که بتواند همپای تغییرات فنی در تولید شایستگی های مورد نظر تولید چابک را در خود داشته باشد. به عبارت دیگر در تولید چابک باید قابلیت های چابکی نیروی انسانی، توسعه و پرورش یابد. اما یکی از مهمترین ضرورت های منابع انسانی چابک ، ایجاد زیر ساخت ها و بسترها و پیش زمینه هایی است که بتواند کار منابع انسانی چابک را تسهیل و یا تقویت نماید و منجر به افزایش چابکی گردد. توانا سازهای چابکی نیروی انسانی این نقش را بر عهده دارند. عواملی که حتی عدم وجود برخی از آنها (توان مندسازها) ، شاید قابلیت های چابکی نیروی انسانی را نیز بی اثر سازد. بنابراین شناخت ابعاد و شاخص های توان مندسازهای چابکی نیروی انسانی اهمیت فراوانی دارد. در این پژوهش ابتدا چارچوب کار با استفاده از مطالعات و تحقیقات پیشین در این زمینه ، فراهم گردید و سپس با استفاده از روش دلفی خبرگان و با نمونه گیری قضاوتی و زنجیره ای، سعی شد تا الگوی صحیح مطابق نظر خبرگان تهیه و تدوین شود. مراحل چهارگانه دلفی طی شد و نهایتا الگو تایید شده هیات خبرگان با ابعاد پنج گانه و شاخص های متعدد مربوط به توان مندسازهای چابکی نیروی انسانی ،تدوین گردید. این ابعاد عبارتند از : اختیار ، قواعد و رویه های سازمانی ، هماهنگی ، ساختار و مهندسی شغلی

چابکی وسیله رقابتی برای همه سازمان ها است که در محیط نامطمئن و درحال تغییر امروز مطرح است. بسیاری از شرکت ها در محیط رقابتی کنونی، نیازمند برنامه ریزی راهبردی برای رسیدن به چابکی هستند. در این برنامه ریزی آنها می بایستی راهبرد هایی را برای سرمایه گذاری روی قابلیت ها و توانمندسازنده های چابکی شناسایی و تدوبن کنند. در واقع هر شرکتی برای رسیدن به چابکی، نیازمند داشتن میزان متفاوتی از قابلیت ها و سرمایه گذاری روی توانمندسازنده هایی برای رسیدن به این قابلیت ها است. هدف اصلی این نوشتار، به کارگیری روش های تصمیم گیری چندمعیاره برای رتبه بندی و انتخاب توانمندسازنده های تولیدی برای ارتقای چابکی شرکت ها است. برای این امر، پژوهش پیش رو از یک روش تصمیم گیری چندمعیاره با ترکیب روش های ای.ان.پی و دیماتیل استفاده کرده است. طی فرایند اجرایی پژوهش، بعد از شناسایی قابلیت ها و توانمندسازنده های چابکی در صنعت خودرو، به تعیین روابط شبکه ای بین قابلیت ها و سپس اولویت بندی توانمندسازنده ها خواهیم پرداخت. توانمندسازنده های انتخاب شده بر اساس مطالعات گسترده ای است که محققان در پژوهش های دیگر آن را توانمندسازنده های راهبردی شناسایی کرده اند. در پایان نیز برای تشریح بهتر روش پیشنهادی به یک مطالعه موردی نیز اشاره خواهد شد و پیشنهادهایی نیز در این مورد برای ارتقای سطح چابکی ارائه می شود.

چابکی توانایی پاسخگویی سریع به تغییرات و عامل اصلی موفقیت و بقای بنگاه های امروزی تلقی می شود. فناوری اطلاعات یکی از مهم ترین توانمندسازهای دستیابی به چابکی است. هدف این پژوهش ارائه یک مدل مفهومی با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری در راستای دستیابی به چابکی از طریق قابلیت های فناوری اطلاعات است. بدین منظور پس از بررسی مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش و شناسایی شاخص های دستیابی به چابکی از طریق فناوری اطلاعات مدل ساختاری تفسیری در چهار سطح ارائه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، تمایل و تعهد مدیران ارشد، جو سازمانی و همسویی برنامه ریزی استراتژیک با برنامه های فناوری اطلاعات عامل مؤثر در دستیابی به چابکی از طریق فناوری اطلاعات است.

به دلیل تغییراتی همچون پیچیده تر شدن بازارهای رقابتی، تکنولوژی های جدید، تنوع نیازهای مصرف کنندگان، کاهش دوره عمر محصول و افزایش تنوع محصول سازمان ها و حفظ بقا در عرصه رقابت، شرکت ها می بایست به دنبال روش های مؤثری باشند. سیستم تولید مجازی به عنوان یکی از روش های شناخته شده مدیریتی در دستیابی به تولید چابک و بقا در محیطی آشفته، کمک می کند. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی فاکتورهای چابک سازی در سازمان های تولیدی و سپس بررسی اثرات استراتژی تولید مجازی بر روی قابلیتهای چابکی می باشد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. روش گردآوری داده های مربوط به ادبیات تحقیق، روش کتابخانه ای شامل کتب و مقالات مختلف و نشریات داخلی و خارجی می باشد و از روش پرسشنامه جهت جمع آوری داده های موردنیاز در این تحقیق برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، کارکنان شرکت آهنگری نوین واقع در شهرک صنعتی تهران می باشد که مشتمل بر 80 نفر کارگر خط، 20 نفر شاغل در بخش مالی، اداری و دفتری و 30 نفر شاغل در بخش کارشناسی و مدیریت است. با توجه مشخص بودن تعداد اعضاء جامعه، برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. تعداد نمونه برای جامعه 130 نفری شامل 97 نفر می باشد. روش های آمار استنباطی مورد استفاده در پژوهش حاضر، آزمون نرمالیتی و تحلیل رگرسیون می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بالا بودن سطح تولید مجازی بر افزایش چابکی مؤثر است. لذا می توان گفت: توجه به تولید مجازی منجر به ارتقا سطح چابکی و در نتیجه افزایش سودآوری شرکت های تولیدی در محیط رقابتی امروز می شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر عوامل تولید ناب، تولید چابک، زنجیره تامین پایدار و تاب آوری تولید بر تولید پایدار در صنعت خودروهای سنگین در ایران می باشد. پژوهش مذکور از لحاظ هدف بنیادی و از نظر روش انجام پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. در پژوهش حاضر با مروری بر ادبیات نظری پژوهش و همچنین مصاحبه با خبرگان، مهترین ابعاد و معیارهای پایداری اثرگذار در تولید در شرکت انجام و مدل سازی گردید. در این پژوهش جامعه آماری، مدیران وکارشناسان یکی از کارخانه های حاضر در صنعت خودروسازی سنگین (ایران خودرودیزل) است. همچنین در انجام شبیه سازی های پژوهش حاضر با نرم افزار ونسیم، یک افق زمانی 5 ماهه در نظر گرفته شد و مقادیر و روابط کمی بین متغیرها نیز با استفاده از یک مصاحبه نیمه ساختار یافته، تعیین گردید که چهار عامل تولید ناب، تولید چابک، زنجیره تامین پایدار و سبز و همچنین تاب آوری تولید به عنوان عوامل اصلی و موثر بر بر تولید پایدار در صنعت خودروهای سنگین شناخته شدند که در مدل شبیه سازی، بررسی و تاثیرات آنها ارزیابی و سنجش شده است.