تولید به هنگام

سیستم مدیریت به هنگام موجودی ها، یک سیستم مدیریت خرید مواد اولیه و تولید محصول است که موفقیت اجرای آن در هر واحد صنعتی وابسته به ایجاد شرایط متعدد درون و برون سازمانی است. تحقیق حاضر عوامل مؤثر بر اجرای این سیستم در صنعت خودرو سازی ایران را مورد مطالعه قرار داده است. بر اساس نتایج حاصل از انجام این تحقیق، موانع به کار گیری سیستم مدیریت به هنگام موجودی ها در صنعت خودرو سازی ایران عبارتند از : عدم وجود فن آوری جدید و به روز، عدم وجود سیستم کنترل کیفیت جامع ، نرخ تورم بالا، ریسک تاخیر در تحویل محصولات، عدم وجود یک بازار رقابتی قوی در صنعت خودروی ایران، عدم ثبات سیاست گذاری های دولت در عرصه تجارت خارجی، ریسک وقفه در تولید و وجود ابهام در میزان تقاضا برای محصولات به دلیل نوسانات میزان تقاضا.

این تحقیق با هدف بررسی امکان سنجی استفاده از سیستم تولید به هنگام در راستای دستیابی به تولید ناب درشرکت مجتمع گاز پارس جنوبی صورت گرفته است. این پژوهش در حوزه حسابداری مدیریت بوده و ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسشنامه است. تحقیق حاضر بر اساس نوع هدف کاربردی و بر اساس روش، از نوع توصیفی تحلیلی است. اطلاعات لازم برای آزمون فرضیه های پژوهش از طریق پرسشنامه کتبی با 46 سوال جمع آوری شده است. برای تعیین میزان پایایی این پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد و ضریب آلفای بدست آمده برای این پرسشنامه برابر 920/0 بدست آمد که قابل قبول و رضایت بخش است. در این پژوهش سؤالات پرسشنامه با مطالعه متون مختلف در زمینه تولید به هنگام و تولید ناب و نظر متخصصان و کارشناسان در چندین مرحله اصلاح و نهایی شد. بنابراین سؤالات پرسشنامه از اعتبار محتوایی لازم برخوردار است. جهت صحت و سقم فرضیه ها 150 پرسشنامه توزیع شده بین واحد های مالی، تولید، انبار و مدیریت مورد بررسی قرار گرفت. داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS19 در دو سطح تجزیه و تحلیل شد و از آزمون ناپارامتری H-کراسکال والیس برای نمونه های مستقل فرضیات تحقیق استفاده گردید که نتایج بدست آمده حاکی امکان استقرار و پیاده سازی سیستم تولید بهنگام در راستای دستیابی به تولید ناب در شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی بود (فرضیه اصلی) و همچنین امکان دریافت مواد اولیه و کالای مورد نیاز شرکت وجود دارد (فرضیه فرعی اول) و نیز شرکت می تواند نیاز به کالای درجریان ساخت خود را برطرف و موجودی مواد اولیه و کالای ساخته شده خود را کاهش دهد (فرضیه فرعی دوم).

پژوهش حاضر با هدف بررسی مطالعاتی رتبه بندی عوامل مؤثر بر نحوه ی پیاده سازی مدیریت به موقع کالا و تجهیزات به هنگام و معیارهای ارزیابی آن در شرکت توزیع نیروی برق کل کشور با استفاده از سلسله مراتب تحلیل (AHP) انجام شد. پنج بعد (عوامل فنی تولید، عوامل مدیریتی سطح سرپرستی، عوامل مربوط به فرآیندها و زیرساختهای فناوری اطلاعات، عوامل مربوط به فرآیندها و عوامل مربوط به آموزش و نیروی انسانی) تعیین و درخت سلسله مراتبی تحقیق ترسیم گردید. بر اساس نظرات خبرگان این درخت، پنج بعد بر نحوه ی پیاده سازی مدیریت به موقع کالا و تجهیزات به هنگام و معیارهای آن در تعامل با یکدیگر هستند. برای تعیین وزن آن ها از رویکرد تلفیقی AHP فازی و DEMATEL فازی استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که عوامل فنی تولید، عوامل مدیریتی سطح سرپرستی جزء ابعاد تأثیرگذار و به بیان دیگر علت می باشند و ابعاد عوامل مربوط به فرآیندها و زیرساخت های فناوری اطلاعات جزء ابعاد تأثیرپذیر و یا به بیان دیگر معلول ها می باشند.

امروزه با رقابتی شدن بازارها پاسخگویی به موقع به خواسته های مشتریان با بهترین کیفیت و کمترین هزینه، به امری اجتناب ناپذیر تبدیل شده است که این موضوع با استفاده بهینه از منابع و امکانات صورت می گیرد. یکی از روش های مؤثر برای دستیابی به این امر، سیستم تولید به هنگام است. عوامل زیادی برای دستیابی به اهداف سیستم تولید به هنگام نقش دارد که شناسایی این عوامل و روابط بین آنها پیش از پیاده سازی این سیستم امری ضروری است. در این مقاله با استفاده از مرور پژوهش ها و نظر خبرگان، شش عامل کلیدی در تولید به هنگام در زنجیره تأمین، با استفاده از تجزیه وتحلیل آماری (آزمون فریدمن) شناسایی، اولویت بندی شده و درباره روابط بین این معیارها بحث شده است. در مطالعه موردی با پرسشنامه، نظرهای 25 کارشناس واحد برنامه ریزی خط تولید کارخانه ایران خودرو بینالود جمع آوری و اعتبارسنجی شده است. این عوامل با استفاده از روش دیمتل - دالالا و همچنین مدل سازی ساختاری تفسیری تحلیل شده و میزان اثرگذاری و اثرپذیری عوامل و همین طور اولویت آنها مشخص شده است. در نتایج به دست آمده، عواملی چون «واحد خرید»، «اطلاعات و تبادل آن»، «واحد فروش» عوامل اثرگذار و عواملی چون «واحد تولید»، «تأمین کنندگان» و «مشتریان» به عنوان عوامل اثرپذیر مشخص شده اند. همچنین عامل اطلاعات و واحد خرید، اولویت بالایی در این سیستم دارند. استفاده از این نتایج در زمان پیاده سازی سیستم تولید به هنگام در سازمان های مختلف، بهترین عملکرد را دارد.

امروزه سیستم تولید به هنگام به یک فلسفه ی مدیریتی شامل مجموعه ای از علوم و در اختیار گرفتن یک سری جامع از اصول و تکنیکهای تولید گسترش یافته است درحقیقت JIT سیستمی جامع برای کنترل موجودی های تولید است. در این سیستم هیچ موجودی مواد اولیه خریداری نمی شود و هیچ محصولی ساخته نمی شود مگر هنگامی که ضرورت ایجاب کند. این سیستم اساسا بر کاهش هزینه ها از طریق حذف موجودی های انبار تمرکز دارد.به عبارت دیگر، نظام (سیستم) تولید به موقع، تفکر و نگرش نوین در اداره سازمانهای صنعتی است که با اصول، تکنیکها و روشهای خاصی، به دنبال حذف کامل اتلاف و افزایش بهره وری در تمامی فعالیتهای داخل و خارج سازمان می باشد . باوجود همه فوایدی که برای سازمان ها دارد برای بکارگیری از آن همواره محدودیت هایی پیشروی سازمان هاست.در این مقاله همواره با استفاده از جمع بندی مقالات و اطلاعات مرتبط در ادامه این مقاله در ذیل در مورد مفهوم سیستم تولید به هنگام با تاکید استفاده بیشتر سازمان ها و شرکت ها در کسب و کارهای شخصی و غیرشخصی می پردازیم.