ارزشیابی

با توجه به نیاز به مسکن در دهه های اخیر به عنوان یکی از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای انسان و از طرفی در راستای سیاست های کلان کشور و با توجه به اهمیت خانه در دین مبین اسلام؛ بدین روی، تأکید بر اصول طراحی معماری مسکن طبق نظام معرفتی اسلام یک امر مهم و ضروری برای دست یابی به کیفیت مطلوب سکونت به نظر می رسد. از این رو، هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به اصول طراحی معماری مسکن مطلوب در راستای مؤلفه های ارزشی لازمان و لامکان اسلامی می باشد. بنابراین این پژوهش با روش تحقیق ترکیبی و در دو گام اصلی صورت خواهد گرفت. در گام اول با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به کمک منابع درجه اول دینی (قرآن مجید)، به استخراج مفاهیم دینی و سپس تخصصی کردن مفاهیم، مطابق با مبانی نظری پژوهش خواهد پرداخت. در گام دوم به ارزشیابی و اولویت بندی شاخص های ارائه شده در مدل تحلیلی از نظر خبرگان و ارزشیابی همان شاخص ها در نمونه های موردی با تکنیک سلسله مراتب فازی (AHP) خواهد پرداخت. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که الگوهای معماری منتج شده از مفاهیم و آموزه های قرآنی را می توان در دو حیطه مؤلفه های معماری عملکردی و کالبدی در مسکن اسلامی طبقه بندی کرد. که از نظر خبرگان، زیرمؤلفه "مکان یابی" و "هندسه" با وزن های 217/0 و 275/0 به ترتیب در مؤلفه عملکردی و کالبدی دارای بیشترین ضریب اهمیت می باشند.

به دلیل نقش مهم محتوای آموزشی در امر آموزش زبان، این پژوهش می کوشد ضمن معرفی رویکرد تکلیف محور، ازمیان کتاب های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، جلد دوم و سوم از مجموعه هفت جلدی کتاب های آموزش فارسی به فارسی (زهرایی و فردی 1390) چاپ جامعه المصطفی العالمیه (ص) را ازمنظر چگونگی استفاده از اصول و مبانی تکلیف محور بررسی کند. ابزار پژوهش پرسش نامه زیشنو (2011) با خرده مقیاس های تعاریف تکلیف، اجزای تکلیف، چهارچوب تکلیف، دشواری تکلیف، مبانی تجربی برای آموزش زبان مبتنی بر تکلیف، و تمرکز بر صورت در آموزش زبان مبتنی بر تکلیف است که به ارزش یابی آن دو کتاب می پردازد. نتایج نظرسنجی از 40 مدرس ایرانی و 40 فارسی آموز غیرایرانی دو مؤسسه آموزش عالی درباره این دو کتاب نشان می دهد که اصول طراحی درسی برمبنای رویکرد تکلیف محور در این کتاب ها ازنظر کمی و کیفی در حد متوسطی است و تا حد مطلوب فاصله دارد. نتایج این پژوهش به برنامه ریزان آموزشی کمک می کند تا درس های کارآمد تری برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان طراحی و تولید کنند و به مدرسان نیز برای آموزش توانش ارتباطی در کلاس های درس یاری می رساند.

هدف مقاله توصیفی حاضر، ارزشیابی توسعه آموزش برای همه در کشورهای متذکره در سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی بوده که داده های لازم برای این امر به شیوه اسنادی جمع آوری شده و منطبق با چارچوب پیشنهادی بخش آموزش یونسکو با استفاده از روش تحلیل ثانویه داده ها مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که در شاخص توسعه آموزش برای همه، گرجستان بالاترین وضعیت و افغانستان پایین ترین وضعیت و ایران نیز دارای رتبه 18 در میان 25 کشور بوده است، به بیان دیگر گرجستان، تاجیکستان، قزاقستان، آذربایجان، ازبکستان، بحرین، ترکمنستان، کویت و ارمنستان دارای سطح توسعه بالا و کشورهای یمن، پاکستان و افغانستان دارای سطح توسعه پایین و اکثریت کشورهای منطقه و از جمله ایران، دارای سطح متوسط توسعه آموزش برای همه بوده اند.

هدف از مقاله حاضر بررسی شیوه های ارزشیابی از آموخته های دانشجویان در دوران کرونا: چالش ها و راهکارها با تاکید بر عدالت ارزشیابی بود. به منظور نیل به هدف پژوهش از روش تحقیق کیفی و به منظور تحلیل اطلاعات گردآوری شده از تحلیل محتوا استفاده شد. شرکت کنندگان پژوهش را "صاحبنظران" تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات با روش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. علاوه بر آن به منظور جمع آوری اطلاعات از سایر منابع، نظرات دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با استفاده از نمونه گیری در دسترس و از طریق پرسشنامه باز پاسخ مورد بررسی قرار گرفت. در کل نظرات 14 صاحبنظر و 66 دانشجو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد مهمترین شیوه های ارزشیابی از آموخته های دانشجویان در دوران شیوع ویروس کرونا (آموزش مجازی) عبارتند از امتحان حضوری (در صورت مجوز مبادی ذیربط)، امتحان کتبی مجازی، امتحان شفاهی مجازی، پرسش و پاسخ شفاهی، ارائه های مجازی، کارپوشه الکترونیکی و ارزشیابی چندگانه (تلفیقی). در این مقاله چالش ها و مزایای هر کدام از روش های ذکر شده بررسی و راهکارهای لازم برای کاهش پیامدهای منفی هر کدام از روش ها ارائه شد. با توجه به نظرات پاسخگویان، بسنده کردن به یک روش ارزشیابی، اعتبار ارزشیابی را کاهش می دهد و لذا لازم است متناسب با محتوا و اهداف از روش های چندگانه (تلفیقی) برای ارزشیابی آموخته های فراگیران استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی کارآیی رویکرد ارزشیابی توصیفی به عنوان یکی از رویکردهای جدید در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و مطالعه و بررسی تاثیر این رویکرد در مدارس ابتدایی آموزش و پرورش منطقه 10 تهران بوده است. روش تحقیق در این پ ژوهش روش توصیفی به شیوه ی پیم ایشی و از نظر هدف کاربردی می باشد. نمونه آماری پژوهش مجموعا 280 نفر می باشند و جامعه ی آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان منطقه 10 تهران در سال تحصیلی 91-90 می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات یک پرسشنامه محقق ساخته که شامل 33 سؤال پنج گزینه ای با استفاده از مقیاس درجه بندی لیکرت و همچنین پنج سؤال تشریحی است. به طور کلی آموزگاران با اجرای طرح ارزشیابی توصیفی موافقند و اعلام کرده اند که اجرای این طرح در کاهش اضطراب دانش آموزان مؤثر بوده است و موجب افزایش خلاقیت، انگیزه ی آموزشی، مهارتهای تحقیق و پژوهش، شناخت دانش آموز نسبت به توانایی های خود، تعامل بیشتر دانش آموزان با همدیگر و با معلم، تقویت روحیه انتقادپذیری در دانش آموزان شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها و اطلاعات جمع آوری شده نشان داد که: در دانش آموزان ابتدائی منطقه 10 تهران، ارزشیابی توصیفی در سطح بسیار بالایی در مدارس ابتدائی آن منطقه کارائی دارد که اجرای این طرح در بهبود یادگیری دانش آموزان، در تعامل اولیاء دانش آموزان با مسئولین مدرسه، بهبود رفتار دانش آموزان، دشواری کار معلمین، سلامت روحی و روانی دانش آموزان تاثیر مهمی را ایفاد نموده است که بر کیفیت آموزش و اهداف مورد نظر آموزش و پرورش توجه ویژه ای دارد.

هدف از انجام این پژوهش آن بوده است که کیفیت اجرای آموزشهای نظری، محتوای برنامه های آموزش ریاضی و نحوه ارزشیابی از دانشجویان مورد بررسی قرار گیرد. متغیرهایی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از: 1- کیفیت اجرای آموزش 2- محتوای برنامه های آموزشی 3- نحوه ارزشیابی نوع این پژوهش ارزشیابی می باشد که از طریق روش پژوهش توصیفی- پیمایشی انجام گرفته است. نمونه گیری تصادفی بوده است و با استفاده از روش فوق100 نفر به صورت تصادفی از میان دانشجویان انتخاب شده اند و به علت محدودیت جامعه اساتید گروه ریاضی دانشگاه قشم کلیه20 استاد مدرس این درس به عنوان نمونه مورد استفاده واقع شده اند. نتایج کلی این پژوهش عبارتند از: 1- کیفیت اجرای آموزش نظری از دیدگاه اساتید بالاتر از متوسط می باشد. 2- کیفیت اجرای آموزش نظری از دیدگاه دانشجویان در حد متوسط می باشد. 3- محتوای برنامه آموزشی از دیدگاه اساتید بالاتر از سطح متوسط می باشد. 4- محتوای برنامه آموزشی از دیدگاه دانشجویان بالاتر از سطح متوسط می باشد. 5- وضعیت ارزشیابی از دیدگاه اساتید از حد متوسط بهتر است. 6- وضعیت ارزشیابی از دیدگاه دانشجویان از حد متوسط بهتر است.

هدف پژوهش حاضر به آسیب شناسی برنامه درسی هنر در بعدهای طراحی آموزشی، فعالیت های یاددهی یادگیری و ارزشیابی بوده است. پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و به شیوه ترکیبی انجام شده است. جامعه کمی پژوهش شامل کلیّه ی معلّمان زن هنر دوره ی راهنمایی تحصیلی ناحیه ۲ شهر اصفهان است و جامعه آماری بخش کیفی جمعی از دانشجویان و دانش آموختگان برنامه درسی مقطع دکتری در دانشگاه اصفهان و دانشگاه آزاد خوراسگان بودند، که به روش نمونه گیری هدفمند تعداد 7 نفر از آنان انتخاب گردید. به منظور گردآوری داده ها از دو ابزار مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است، همچنین روایی محتوایی ابزارها از طریق نظرات متخصصان بررسی شده، پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ 96/0 برآورد شده است. یافته های کمی نشان داده است؛ مهمترین آسیب های درس هنر در بعدهای 1- طراحی عبارتند از؛ ساعات کم تدریس، عدم برنامه ریزی صحیح. 2- فعالیتهای یاددهی یادگی ری: در حاشیه بودن درس هنر، کمبود امک انات. 3- روشهای ارزشیابی: توقع زیاد والدین و دانش آموزان. یافته های کیفی نشان داده است عدم غنی سازی محتوا، کم توجهی به اصول برنامه ریزی درسی از مهمترین آسیبهای برنامه های درسی در مرحله طراحی آموزشی است. دوره های دانش افزایی محدود، بهره گیری محدود از دیدگاه های نوین، از مهمترین آسیب های برنامه های درسی در مرحله فعالیتهای یاددهی یادگیری است.

هدف: شنا سایی نقاط قوت و ضعف مجلات و کمک به ارتقای کیفیت آنها و سازگاری با معیارهای آیین نامه جدید و نشان دادن کاستی ها و ایرادهای آیین نامه ذکرشده. روش شناسی: 10 مجله فارسی تائیدشده وزارت عتف از وبگاه کمیسیون بررسی نشریات انتخاب و با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگرساخته ارزیابی شده است. طیف امتیازدهی شامل 50 معیار در هشت گروه: 1) عنوان، 2) سردبیر، 3) گروه دبیران، 4) قالب نشریه، 5) ویژگی های ظاهری مجلات، 6) ویراستاری ساختاری، 7) نویسندگان، و 8) سایر بوده است. یافته ها: مجلات 86% از معیارهای آیین نامه را رعایت کرده اند. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات با کسب 90/26 امتیاز از 100 بالاترین رتبه و پس از آن پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات و پژوهشنامه علم سنجی قرار دارند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی دیدگاه دانش آموزان دوره متوسطه پایه سوم پیرامون دست یابی به اهداف برنامه درسی دین و زندگی در حیطه عمل و رفتار است. این حیطه؛ براساس راهنمای برنامه درسی، با هفت مفهوم اساسی از جمله: مبانی و اصول دین، قرآن کریم، سنت و سیره، انسان در اسلام، جامعه اسلامی، راه زندگی و دین در دنیای جدید مرتبط است. روش مطالعه، ارزشیابی با استفاده از روش های پیمایشی و ارزیابی ملاک مدار بود. جامعه آماری دانش آموزان شهر تهران بودند که از این جامعه تعداد 420 نفر براساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن توسط معیارهای روانسنجی مورد تایید قرارگرفت. داده های حاصله با استفاده از روش های توصیفی از جمله میانگین و درصد و آزمون آماری تی تک نمونه ای مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته های حاصله حاکی از این است که دانش آموزان اعم از دختر و پسر دست یابی خود را به اهداف مربوط به "مبانی و اصول دین، قرآن کریم و انسان در اسلام" مطلوب گزارش نمودند. در قلمرو "سنت و سیره" علی رغم این که در مواردی دانش آموزان دست یابی خود را به اهداف این بخش مطلوب گزارش نموده اند اما عمدتاً دیدگاه آنان در این بخش نامطلوب می باشد. در بخش "جامعه اسلامی" علی رغم این که در مواردی دانش آموزان دست یابی خود را به این بخش نامطلوب گزارش نموده اند اما عمدتاً دیدگاه آنان در این بخش مطلوب گزارش شده است. در بخش "راه زندگی" عمدتاً دانش آموزان دست یابی خود را به این بخش نامطلوب گزارش نمودند. لازم به ذکر است که در مفاهیم هفت گانه تفاوت معناداری بین دیدگاه های دختران و پسران مشاهده نشد.

هدف پژوهش، ارزشیابی سطح یک نظام آموزشی حوزه علمیه شهر کاشان براساس الگوی سیپ و جامعه آماری پژوهش چهار گروه، شامل: مسئولین(25نفر)، اساتید(32 نفر)، طلاب مشغول به تحصیل(650نفر) و فارغ التحصیلان مرحله مقدمات در دو سال گذشته(189نفر) بودند که در دو گروه مسئولین و اساتید، نمونه گیری به صورت تمام شماری صورت گرفت و در ارتباط با دو گروه دیگر، براساس جدول مورگان به ترتیب 242 و 123 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور گرد آوری داده ها از چهار پرسش نامه محقق ساخته، بهره گیری شد. در ارزیابی عامل زمینه، ملاک های: «میزان اشتیاق طلاب برای ورود به حوزه»، «شرایط فرهنگی-اجتماعی» و «اهداف» بررسی شد. نتایج نشان داد که «اهداف» نسبتاً مطلوب هستند و سایر ملاک ها از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشند. ملاک ها در ارزیابی درونداد عبارت بودند از: «طلاب»، «محتوا»، «امکانات و فضای آموزشی»، «زمان» و «استاد» که ملاک «استاد»، نامطلوب و ملاک های؛«طلاب» و «زمان» از وضعیت مطلوبی برخوردار بودند و بقیه ملاک ها، وضعیت نسبتاً مطلوبی داشتند. ملاک های مورد ارزیابی در عامل فرآیند: «روش های تدریس» و «سنجش پیشرفت تحصیلی» بودند که نسبتاً مطلوب ارزشیابی شدند. در عامل برونداد نیز، ملاک های مورد ارزیابی؛«میزان یادگیری طلاب» و «نتایج رفتاری و عملکردی» بودند که نسبتاً مطلوب ارزشیابی شدند.

هدف این مقاله، بررسی و مقایسه نحوه ارزشیابی در" برنامهدرسیتفکر و پژوهش درپایهششم ابتدایی" با برنامهفلسفهبرایکودکان است.به‌منظورتحقق اینهدف،سؤالاتپژوهشدردوحیطهارزشیابی دربرنامهدرسیتفکر و پژوهش درپایه ششم ابتداییایرانوارزشیابیبرنامه درسی فلسفهبرایکودکان ووجوهقوت و ضعفآن‌هادر زمینه ارزشیابی موردبررسیقرارگرفتهاست. دراینپژوهش پنج مقوله یعنی، فلسفه ارزشیابی، اهداف ارزشیابی، روش‌های ارزشیابی، ابزار ارزشیابی و ارزشیابی‌کنندگان در دو برنامه مورد مقایسه قرار گرفتند. جامعهآماریپژوهششاملکتاب‌هایدرسیتفکر و پژوهش ششم ابتدایی ایرانوراهنمایآن‌هاستکهدرسال ۱۳۹۱ توسطدفترتألیفوتدوینکتبدرسیتهیه‌شدهاست و همچنینپژوهش قائدی و دیباواجاری (۱۳۹۰) در خصوص نحوه ارزشیابی برنامهفلسفهبرایکودکانباعنوان "پیشنهاد چارچوبی برای ارزشیابی برنامه درسی فلسفه برای کودکان" می‌باشد. ابزارمورداستفادهدراینپژوهشاسناد، مدارکو کتاب‌های مربوطبه برنامهدرسی تفکر و پژوهش ایرانوبرنامهفلسفهبرایکودکاناست. پژوهشحاضرازنوعتحقیقکیفی استکهبهمقایسهنحوه ارزشیابی دوبرنامه مذکورپرداخته است. نتایج نشان می‌دهد علی‌رغم آنکه مشابهت‌هایی بین دو برنامه از جهت ارزشیابی وجود دارد اما در زمینه کمی یا کیفی بودن، فرآیندمحور یا هدف محور بودن، انواع روش‌های ارزشیابی، ابزار ارزشیابی و ارزشیابی‌کنندگان با یکدیگر تفاوت دارند.

این پژوهش، در پی ارزیابی محتوای درس تاریخ ادبیات دوره دوم متوسطه (سال دوم و سوم آموزش متوسطه، رشته ادبیات و علوم انسانی) با هدف ترسیم وضعیت موجود دوکتاب در قالب دو مؤلفه "جامعیت" و "صحت و اعتبار علمی" بود. پژوهش از نوع ارزشیابی، و با الگوی "مبتنی بر نظر خبرگان" است. جمعیت آماری آن شامل متخصصان تاریخ ادبیات، و دبیران دو کتاب تاریخ ادبیات در سال تحصیلی 94 - 1393 بوده است. حجم نمونه پژوهش 642 نفر بود. محقق، 5 استان مورد مطالعه را شامل تهران، سمنان، قم، کرمان، و کرمانشاه، به روش تحلیل خوشه ای انتخاب نمود. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل فرم مصاحبه با متخصصان تاریخ ادبیات ایران، فرم مصاحبه با متخصصان تاریخ ادبیات جهان، و پرسش نامه دبیران بود. روایی پرسش نامه دبیران از طریق روایی محتوایی و با استفاده از نظرات چند نفر از متخصصان موضوعی تعیین شد و پایایی آن از طریق برآورد ضریب هم سانی درونی آلفای کرونباخ برابر با 89/0 تعیین شد. یافته ها نشان می دهد دو کتاب در زمینه هایی، فاقد جامعیت اند و صحت و اعتبار علمی آن ها نیز در سطح مطلوب نیست.  

هدف از پژوهش حاضر ارزشیابی وضعیت یاددهی – یادگیری معلمان دوره ابتدایی شهر یزد براساس مدل اشور و ویژگی های جمعیت شناختی بوده است. نوع پژوهش کاربردی وروش آن توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش معلمان دوره ابتدایی شهر یزد در سال تحصیلی 96-1395بالغ بر4196 نفر بوده است. با استفاده ازجدول کرجسی ومورگان تعداد 351نفرازمعلمان به عنوان نمونه آماری به شیوه طبقه ای متناسب باحجم انتخاب شده اند. ابزارگردآوری داده پرسشنامه محقق ساخته براساس مدل اشوربوده است.روش های آماری در این پژوهش آمار توصیفی شامل (میانگین، توزیع فراوانی و انحراف معیار) و آمار استنباطی شامل (آزمونT  تک نمونه ای، آزمونT  دوگروه مستقل، آزمون F تحلیل واریانس یک راهه و آزمون های تعقیبی مربوط) می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میانگین اقدام معلمان دوره ابتدایی شهر یزد در ابعاد؛ تحلیل ویژگی های دانش آموزان و انتخاب روش ها، رسانه ها و مواد آموزشی در فرآیند تدریس پایین تر از حد متوسط و در بعد میزان بکارگیری رسانه ها  و مواد آموزشی در فرآیند تدریس نیز در حد متوسط بوده درحالی که در ابعاد بیان هدف های آموزشی کلاس درس و مشارکت دهی دانش آموزان و ارزشیابی آموزشی در فرآیند تدریس بالاتر از حد متوسط، بوده است. معلمان دارای سابقه خدمت بالاتر، به طورمعناداری رسانه ها و مواد آموزشی را بیشتر به کار می گیرند. دبیران زن در مولفه های بیان هدف های آموزشی، انتخاب روش ها، رسانه ها و موادآموزشی، بکارگیری رسانه ها و مواد آموزشی، مشارکت دهی دانش آموزان و ارزشیابی آموزشی به طور معناداری عملکرد بالاتری داشته اند.  

ارزشیابی برنامه درسی شامل فرآیند بررسی ارزش و شایستگی عناصر و جنبه های خاص برنامه درسی؛ و هم کل برنامه درسی است. از این رو، این پژوهش با هدف تبیین شیوه های ارزشیابی از شایستگی های موردانتظار از دانشجومعلمان در برنامه درسی تربیت معلم شایسته محور انجام شد. بدین منظور، با استفاده از رویکرد کیفی و راهبرد داده بنیاد، با 15 نفر از صاحب نظران حوزه برنامه درسی تربیت معلم، که براساس نمونه گیری هدفمند از نوع موارد مطلوب شناسایی شدند، مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. روایی محتوایی سؤالات مصاحبه، توسط متخصصین تأیید شد. میزان پایائی کدگذاری مجدد 93/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها، با نرم افزار تحلیل کیفی مکس کیو دی آ نسخه 2007 طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت پذیرفت. یافته های پژوهش مدل مفهومی ارزشیابی شایستگی های مورد انتظار از دانشجومعلمان در برنامه درسی تربیت معلم شایسته محور در قالب سه مضمون و شش مؤلفه حاصل شد. بدین منظور، لزوم تدوین برنامه درسی مناسب به منظور تربیت معلمان شایسته و ایجاد نظام آموزشی کارآمد به همراه شیوه های مناسب ارزشیابی از شایستگی های معلمان، خاطر نشان گردید.

هدف پژوهش، ارائه تصویری از برنامه درسی رویکرد نوعمل گرایی است که با روش تحلیل مفهومی و استنتاجی انجام می گیرد. ویژگی های فلسفه رورتی بنیانگذار فلسفه نوعمل گرایی عبارتند از: ویزگی ابزاری و امکانی زبان، خصیصه امکانی خود و اجتماع، مغایرت امور عمومی و خصوصی، همبستگی اجتماعی به جای عینیت و نگاه انتقادی به واژگان. در خصوص برنامه درسی نوعمل گرایی می توان گفت اهداف آموزش، نسبی و متغیرند، با این حال دستیابی به خودآفرینندگی، تربیت شهروند انتقادی، ایجاد شرایط برقراری دموکراسی، تاکید برگفتمان دانش، بها دادن به دانش عملی را می توان از اهداف نوعمل گرایی برشمرد. با توجه به تغییرات هدف، محتوا نیز متغیر بوده و محتوای ثابتی وجود ندارد. روش های آموزش نوعمل گرایی یادگیری مشارکتی و گفتمان انتقادی می باشد. نوعمل گرا ها از جمله رورتی شیوه های ارزشیابی عینی را رد می کنند. به طور کلی اهداف و محتوا، روش و ارزشیابی برنامه درسی نوعمل گرایی منعطف بوده و تابع شرایط و اقتضائات محیطی و به اصطلاح برنامه درسی نوظهور خواهد بود.

این مقاله با هدف ارزشیابی کیفیت فعالیت های روزانه برای مراقبت های شخصی در مراکز پیش از دبستان شهرستان قشم مبتنی بر استانداردهای بین المللی اکرز انجام شده است. تعداد 24 مرکز پیش از دبستان، بر اساس نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای از مناطق شهرستان قشم (شرقی و غربی) و سازمان های متولی (آموزش و پرورش و بهزیستی) به صورت تصادفی انتخاب و کیفیت آن ها در 5 شاخص مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور مبتنی بر رویکرد پژوهش ترکیبی از نوع در هم تنیده، داده ها با استفاده از ابزار اکرز (فنون مشاهده و مصاحبه) گردآوری شد و سپس کیفیت هر نشانگر در طیف چهار سطحی شامل «ناکافی،کم، خوب، عالی» مورد قضاوت قرار گرفت. یافته های مبتنی بر استاندارد اکرز نشان داد فعالیت های روزانه برای مراقبت های شخصی در مراکز پیش از دبستان شهرستان قشم با میانگین 6/2 در مقیاس درجه بندی 1تا 7، در سطح «کیفیت کم» قرار دارند. اکثر نشانگرهای مربوط به فعالیت های روزانه برای مراقبت شخصی در مقیاس دو سطحی مطلوب و نامطلوب، در وضعیت «نامطلوب» ارزیابی شد. در نهایت به منظور ایجاد زمینه ارتقای کیفیت این مراکز، راهکارهای بهبود ارائه گردید.           

هدف این پژوهشِ توصیفی، ارزشیابی شبکه آموزشی رشد بر اساس ملاک های طراحی وب سایت های آموزشی و مقایسه آن با وب سایت های آموزشی دیگر است. جامعه پژوهش کلیه وب سایت های آموزشی می باشد. نمونه مورد بررسی، به روش نمونه گیری هدفمند، بر مبنای بیشترین تعداد مراجعین به سایت ها انتخاب شده است. ابزار پژوهش چک لیست محقق ساخته ای است که از تجمیع و تلخیص ملاک های استاندارد تعریف شده در این زمینه ساخته شده است. این چک لیست شامل مدل ترکیبی C 10، کارس و کرزلی و همچنین ملاک های ارائه شده توسط دازر (2002) و اسماوی ورزاک (2006) می باشد و وب سایت رشد را از ابعاد تعامل، استفاده از رسانه، برگزاری آزمون، ابزارهای برقراری ارتباط، ظاهر سایت، محتوای ارائه شده، راهنما، راحتی کاربر و امکانات جانبی مورد ارزیابی و مقایسه قرار می دهد. روایی ابزار توسط استادان و صاحب نظران مورد تأیید قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز برای پاسخ به سؤالات طرح شده از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای، گزارش های تحقیقی و جست وجو در شبکه جهانی اینترنت و مشاهده و بررسی تک تک وب سایت های نام برده گردآوری شده است. یافته ها نشان داد که: شبکه رشد ابزارهایی همچون: محاوره متنی، گروه های مباحثاتی، فضای منابع اشتراکی، کنفرانس ویدئویی، امکان انتشار کتاب، امکان مشارکت کاربر و وبلاگ دارا می باشد. این مورد در سایر سایت های مورد بررسی نیز دیده شد. عملکرد این شبکه در بهره گیری از ابزارهایی همچون صدا، تصویر، پویانمایی، بازی و سرگرمی را می توان مناسب قلمداد کرد. در بخش آزمون، شبکه رشد تنها از سؤالات چندگزینه ای بهره می برد. البته سایت های آموزشی مورد مقایسه نیز از دیگر ابزارهای آزمون استفاده نکرده اند. در بخش اطلاع رسانی، شبکه رشد از ابزارهای پیام روز، اخبار و اطلاعات و گالری عکس بهره گرفته است. شبکه رشد از چهار ابزار ارائه شده برای وضعیت ظاهری سایت های آموزشی به طور کامل استفاده کرده است. در خصوص راهنمایی کاربران، در مقایسه با سایر سایت های مورد بررسی، عملکرد سایت رشد مناسب قلمداد می شود. شبکه آموزشی رشد امکانات جانبی برای کاربران را دارد. این بررسی نشان داد که داشتن فروشگاه الکترونیکی و امکان عضویت برای سایر سایت ها مهم بوده است.

برای ارزشیابی ابعاد مختلف برنامه کاردانی آموزش فنی و حرفه ایِ وزارت آموزش و پرورش، و پاسخ به سئوال هایی در خصوص جایگاه قانونی، ساختار سازمانی، برنامه ها و محتوای درسی، نیروی انسانی، فضای آموزشی، امکانات و تجهیزات آموزشکده های فنی و حرفه ای، پایگاه اجتماعی اقتصادی و ویژگی های شناختی و عاطفی دانشجویان و دانش آموختگان و نیز وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان آموزشکده های فنی و حرفه ای، تعداد 2300 نفر از دانشجویان، 793 نفر از فارغ التحصیلان 39 رشته تحصیلی، 500 نفر از مدرسان و 121 نفر از مدیران آموزشکده های فنی و حرفه ای کشور به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه های محقق ساخته، مصاحبه و فرم های اطلاعاتی جمع آوری شد. برای پردازش و تحلیل داده های کمّی از شاخص های آماری (درصد فراوانی و نسبت) و برای تحلیل اطلاعات کیفی از شیوه های ناظر بر مطالعات کیفی (طبقه بندی، تلخیص، ترکیب) استفاده شد. مهم ترین یافته های پژوهش به شرح زیر خلاصه شده است: شواهد به دست آمده بر وجود ابهام ها و تعارض های متعدد در باره فلسفه، اهداف، سیاست های کلان، راهبردها و جایگاه قانونی دوره های کاردانی آموزش فنی و حرفه ای، دلالت دارند. تفکیک برنامه ریزی و اجرای دوره پنج ساله به صورت یک دوره سه ساله  و سپس دوه دو ساله کاردانی، پیوستگی و انسجام عملی برنامه های آموزش فنی و حرفه ای را با مانع بزرگی مواجه ساخته است. کمّیت و کیفیت منابع انسانی، امکانات کالبدی و فضای آموزشی آموزشکده ها رضایت بخش نیست. ویژگی های شناختی و عاطفی اغلب دانشجویان و فارغ التحصیلان با انتظارات رشته تحصیلی آنها هماهنگ نیست. وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان آموزشکده ها مناسب ارزیابی نمی شود. بیکاری حدود 28درصد افرادی که به امید اشتغال زودتر و بهتر به آموزشکده ها روی آورده اند از وجود مسئله ای جدّی حکایت می کند. در مجموع، با توجه به یافته های این تحقیق، پیشنهادهایی برای تجدیدنظر در برنامه های کاردانی آموزش فنی و حرفه ای ارائه شد.

پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برون داد برنامه آموزش قرآن پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی (89-1388) انجام شده است. داده های لازم شامل نمرات حاصل از آزمون های صحت و سرعت روخوانی درس آموزش قرآن کتاب درسی و قرآن کریم و نظرات دانش آموزان درخصوص میزان علاقه آن ها به قرآن می باشد. برای گردآوری داده ها از آزمون شفاهی پیشرفت تحصیلی، برای سنجش تواناییِ صحتِ روخوانی و سنجشِ سرعتِ روخوانی از کتاب آموزش قرآن کلاس پنجم دبستان و متن کامل قرآن کریم و نیز پرسش نامه سنجش نگرش و علاقه آن ها به قرآن استفاده شده است. داده های گردآوری شده، با استفاده از انواع روش های آمار توصیفی (شمارش پاسخ سؤالات، درصد، فراوانی، میانگین، انحراف معیار، جدول و نمودار) و آمار استنباطی (آزمون های آنالیز واریانس یک سویه، تعقیبی، T و خی دو با توجه به نوع داده ها تجزیه و تحلیل شده است. به طور کلی، یافته های تحقیق نشان داده که دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی در حد متوسط قرآن را صحیح می خوانند که اگرچه این وضعیت قابل قبول است لکن مطلوب نیست و با توجه به ماهیت نظام تربیتی کشور لازم است در این زمینه برنامه ریزی های دقیق تری صورت گیرد. این وضعیت در مؤلفه سرعت مناسب نیست به طوری که نتایج تحقیق نشان می دهد سرعت خواندن قرآن در دانش آموزان پنجم ابتدایی پایین است. یکی دیگر از یافته های تحقیق این است که توانایی دانش آموزان در صحت قرائت آیات مصحف شریف نسبت به آیات کتاب درسی خود در پایه پنجم ابتدایی ضعیف تر بوده است. در این خصوص لازم است استفاده بیشتری از کتاب قرآن در کنار کتاب درسی در مدارس صورت گیرد. نکته جالب این که اگرچه صحت و سرعت خواندن قرآن در دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی، چندان مطلوب نیست اما آنان به قرآن علاقه مند هستند. یافته های حاصل از پرسش نامه نگرش سنج نشان داد نگرش دانش آموزان براساس میزان موافقت آنان با گزینه های پرسش نامه، عموماً مثبت بوده است. بنابراین لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران برنامه درسی قرآن، از این فرصت مناسب نهایت بهره برداری را به عمل آورند و ضعف های موجود را برطرف کنند. یافته عمده دیگر این تحقیق آن است که دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی بهتر از پسران قرآن را قرائت می کنند. به طور کلی برونداد برنامه آموزش قرآن در پایه پنجم ابتدایی قابل قبول است اما مطلوب نیست. لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران امر، نسبت به این موضوع با حساسیت ویژه ای عمل نمایند. براساس یافته های تحقیق، در پایان مقاله پیشنهادهای کاربردی جهت بهبود توانمندی های دانش آموزان در صحت و سرعت خواندن قرآن ارائه شده است.  

به استناد تغییرات ساختاری جدید در نظام آموزشی ایران در قالب 6-3-3 که از سال تحصیلی 91-1390 به اجرا در آمده است، تألیف جدید کتاب های درسی نیز در برنامه کاری وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است. در راستای این تحولات، پژوهش حاضر به منظور دستیابی به نظرات معلمان ریاضی دوره راهنمایی تحصیلی، به عنوان مجریان اصلی دوره، انجام شد تا تصویری واقع بینانه و روشن از شرایط موجود، در اختیار برنامه ریزان و مؤلفان کتاب های جدید ریاضی قرار دهد. ارزشیابی در این پژوهش به معنای شناسایی وضع موجود و داوری درباره فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب در نظر گرفته شده است. متغیرهای مورد مطالعه در این پژوهش عبارت اند از: میزان آگاهی و شناخت معلمان از اهداف، محتوا و سایر عناصر برنامه درسی ریاضی، نظر معلمان در مورد برنامه و کتاب ریاضی، روش های یاددهی- یادگیری، گردش کار و فرایند تدریس معلمان و مشکلات اجرایی برنامه و مواد آموزشی آن. اطلاعات مورد نیاز جهت بررسی این متغیرها از طریق پرسش نامه های نظر سنجی از معلمان، فرم های مصاحبه و جلسات هم اندیشی جمع آوری شد. برای توصیف اطلاعات جمع آوری شده در این مطالعه از روش های آمار توصیفی و برای تحلیل استنباطی از آزمون بی پارامتری تفاوت نسبت صفت در یک جامعه با یک نسبت معین و آزمون پارامتری t و z تک نمونه ای استفاده شد. اطلاعات گردآوری شده از طریق جلسات هم اندیشی و مصاحبه ها نیز پس از تحلیل، مقوله بندی و تلخیص، در راستای تکمیل، توسعه و تفسیر اطلاعات کمی گردآوری شده مورد استفاده قرار گرفت. یافته های ارزشیابی حاضر، حاکی از وجود فاصله و ناهماهنگی بین سطوح مختلف برنامه درسی ریاضی دوره راهنمایی تحصیلی است. براساس اطلاعات گردآوری شده، یکی از عمده ترین دلایل شکاف موجود ناهمخوانی رویکرد و اهداف این برنامه با واقعیت محیط های آموزشی شامل تخصّص، فرهنگ و باور آموزشی معلمان، نیاز دانش آموزان، محتوای کتاب های درسی ریاضی، روش های ارزشیابی، فضای کلاس درس و زمان آموزش است.