پایه پنجم ابتدایی

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش فلسفه به شیوه حلقه کندوکاو بر تفکر انتقادی و ابعاد آن در دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهر یزد بود. جامعه موردمطالعه این پژوهش کلیه دانش آموزان پایه پنجم شهر یزد در سال تحصیلی 95-1394 بودند. روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. بدین منظور 30 دانش آموز با بهره گیری از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش برای گردآوری داده ها، پرسشنامه تفکر انتقادی واتسون -گلیزر بود. آموزش فلسفه به شیوه حلقه کندوکاو طی ۱۲ جلسه ۶۰ دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا گردید. نتایج بررسی فرضیه ها از طریق تحلیل کوواریانس (سطح معناداری 05/0) نشان داد که آموزش فلسفه بر تفکر انتقادی و ابعاد آن (استنباط، استنتاج، تعبیر و تفسیر و ارزشیابی استدلال های منطقی) مؤثر است و باعث بهبود آن ها شده است.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر میزان مهارت استدلال دانش آموزان پسر پایه ی پنجم ابتدایی بود. روش پژوهش، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری، کلیه ی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی در شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بودند. به روش نمونه گیری در دسترس، چهار مدرسه در منطقه ی 5 تهران برای انجام پژوهش انتخاب شد. مدرسه دارای چهار کلاس در پایه ی پنجم ابتدایی بود که به طور تصادفی دو کلاس انتخاب و از بین این دو کلاس، به طور تصادفی، یک کلاس به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس به عنوان گروه کنترل انتخاب گردید. پیش آزمون استدلال نیوجرسی (2000) در هر دو گروه آزمایش و کنترل توسط پژوهشگر اجرا شد. کار اصلی تدریس در گروه کنترل، به عهده ی معلم کلاس بود. اما برای تدریس در گروه آزمایش، از برنامه ی فلسفه برای کودکان توسط پژوهشگر استفاده شد. در گروه آزمایش بر اساس برنامه هفتگی که در مدارس ابتدایی 24 ساعت می باشد میزان 4 ساعت آموزشی از برنامه هر هفته (به مدت 45 دقیقه) به آموزش فلسفه به کودکان اختصاص داده شد. کار اصلی تدریس در گروه کنترل، به عهده ی معلم کلاس بود. اما برای تدریس در گروه آزمایش، از برنامه ی فلسفه برای کودکان توسط پژوهشگر استفاده شد. ابزار برای گردآوری داده ها، آزمون مهارت های استدلال نیوجرسی (2000) بود. نتایج آزمون تحلیل کواریانس نشان داد که گروه آزمایش در مقیاس های آزمون نیوجرسی (2000) نمره بالاتری را کسب کردند

با گذشت بیش از 15 سال که از اجرای طرح ارزشیابی توصیفی در دوره ابتدایی در ایران می گذرد، ارزیابی های ملی حاکی از این است که اجرای این طرح، به موفقیت مورد انتظار نرسیده است. برای بررسی عمیق تر مشکلات اجرای ارزشیابی توصیفی از نگاه معلمان دوره ابتدایی، پژوهشی در پارادایم پژوهش های کیفی طراحی شد و 27 دانش آموز یک کلاس درس پایه پنجم و معلم آن کلاس، به طور داوطلبانه در آن شرکت کردند. داده های این مطالعه از طریق دو مسئله که دانش آموزان حل کردند، ارزیابی های معلم آن کلاس و هفت معلم داوطلب دوره ابتدایی از هفت مدرسه دیگر، جمع آوری شد. تجزیه وتحلیل داده ها از طریق کاهش نظام وار داده ها در سه مرحله صورت گرفت. نتیجه اصلی این مطالعه، یک روبریک توصیفی است که ماهیتی کیفی دارد و ویژگی های آن، «نسبی» بودن، «منعطف» بودن، «موضوع-محور» بودن و «مبتنی بر قضاوت» معلم است که متکی بر مستندات و شواهدِ جمع آوری شده در پوشه های کار دانش آموزان است. 

پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برون داد برنامه آموزش قرآن پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی (89-1388) انجام شده است. داده های لازم شامل نمرات حاصل از آزمون های صحت و سرعت روخوانی درس آموزش قرآن کتاب درسی و قرآن کریم و نظرات دانش آموزان درخصوص میزان علاقه آن ها به قرآن می باشد. برای گردآوری داده ها از آزمون شفاهی پیشرفت تحصیلی، برای سنجش تواناییِ صحتِ روخوانی و سنجشِ سرعتِ روخوانی از کتاب آموزش قرآن کلاس پنجم دبستان و متن کامل قرآن کریم و نیز پرسش نامه سنجش نگرش و علاقه آن ها به قرآن استفاده شده است. داده های گردآوری شده، با استفاده از انواع روش های آمار توصیفی (شمارش پاسخ سؤالات، درصد، فراوانی، میانگین، انحراف معیار، جدول و نمودار) و آمار استنباطی (آزمون های آنالیز واریانس یک سویه، تعقیبی، T و خی دو با توجه به نوع داده ها تجزیه و تحلیل شده است. به طور کلی، یافته های تحقیق نشان داده که دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی در حد متوسط قرآن را صحیح می خوانند که اگرچه این وضعیت قابل قبول است لکن مطلوب نیست و با توجه به ماهیت نظام تربیتی کشور لازم است در این زمینه برنامه ریزی های دقیق تری صورت گیرد. این وضعیت در مؤلفه سرعت مناسب نیست به طوری که نتایج تحقیق نشان می دهد سرعت خواندن قرآن در دانش آموزان پنجم ابتدایی پایین است. یکی دیگر از یافته های تحقیق این است که توانایی دانش آموزان در صحت قرائت آیات مصحف شریف نسبت به آیات کتاب درسی خود در پایه پنجم ابتدایی ضعیف تر بوده است. در این خصوص لازم است استفاده بیشتری از کتاب قرآن در کنار کتاب درسی در مدارس صورت گیرد. نکته جالب این که اگرچه صحت و سرعت خواندن قرآن در دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی، چندان مطلوب نیست اما آنان به قرآن علاقه مند هستند. یافته های حاصل از پرسش نامه نگرش سنج نشان داد نگرش دانش آموزان براساس میزان موافقت آنان با گزینه های پرسش نامه، عموماً مثبت بوده است. بنابراین لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران برنامه درسی قرآن، از این فرصت مناسب نهایت بهره برداری را به عمل آورند و ضعف های موجود را برطرف کنند. یافته عمده دیگر این تحقیق آن است که دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی بهتر از پسران قرآن را قرائت می کنند. به طور کلی برونداد برنامه آموزش قرآن در پایه پنجم ابتدایی قابل قبول است اما مطلوب نیست. لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران امر، نسبت به این موضوع با حساسیت ویژه ای عمل نمایند. براساس یافته های تحقیق، در پایان مقاله پیشنهادهای کاربردی جهت بهبود توانمندی های دانش آموزان در صحت و سرعت خواندن قرآن ارائه شده است.  

در نظام آموزش و پرورش کشور ما، کتاب و محتوا یکی از ارکان اصلی آموزش است لذا تحلیل کتب درسی و محتوای آنها به ما کمک خواهد کرد تا نواقص و مشکلات احتمالی را پیدا کنیم و سپس برای حل آنها تدبیری بیندیشیم. پژوهش حاضر، با هدف بررسی میزان ارتباط تمرین های کتاب مطالعات پایه پنجم ابتدایی با اهداف موجود در کتاب راهنمای معلّم انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش، استفاده از روش های آماری توصیفی به همراه تحلیل محتوای ارتباطی است. اهداف مشخص شده در کتاب راهنمای معلّم ، طبقات این تحلیل و پژوهش را تشکیل داده و تمرین ها بر اساس آن بررسی می شوند. واحد ثبت در این پژوهش «مضمون تمرین» است و واحد زمینه نیز همان درس های کتاب قرآن پایه دوم ابتدایی هستند.یافته های این پژوهش نشان دهنده آن است که از کل تمرینات موجود در کتاب یعنی از مجموع 169 تمرین تألیف شده برای کتاب مطالعات، 138 تمرین یعنی 65/81%تمرینات، در راستای تحقق اهداف می باشند و 31 تمرین یعنی 34/18% تمرینات، در راستای تحقق اهداف نمی باشند.همچنین از بین کل اهداف موجود در کتاب راهنمای معلم، 74 هدف (48/65%) دارای تمرین می باشند و دانش آموز با انجام آن تمرین ها به اهداف خواهد یافت، امّا برای 39 هدف دیگر (42/34%)تمرینی در کتاب تدوین نشده است. نتیجه می گیریم که برای تعدادی از اهداف هیچ تمرینی در نظر گرفته نشده و برای تحقق این اهداف معلمان و مولفان کتاب درسی باید توجه ویژه ای به این بخش از اهداف داشته باشند.

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان توجه کتاب هدیه های آسمان پایه پنجم ابتدایی به مولفه های نماز و مهدویت می باشد. این تحقیق یک پژوهش توصیفی است و در گروه پژوهش های کاربردی قرار دارد. با توجه به ماهیت و اهداف مورد توجه، در این تحقیق از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کتاب هدیه های آسمان پایه پنجم ابتدایی چاپ 1402 می باشد. اما به دلیل بهبود اعتبار نتایج، کلیه محتوای کتاب مورد بررسی قرار گرفت و از نمونه گیری استفاده نشد و به صورت سرشماری، محتوای کتاب در دو بخش دروس و فعالیت ها به طور کامل مورد مطالعه، بررسی و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی و تحلیل محتوای کتاب، از فهرست وارسی تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج نشان داد که از میان مولفه های نماز، به مولفه تشویق به نماز خواندن (87/21%) و مولفه آداب نماز جماعت (0%) به ترتیب بیشترین و کمترین توجه شده است؛ همچنین از میان مولفه های مهدویت نیز به مولفه ویژگی های فردی حضرت (73/72%) بیشترین توجه، و به مولفه های عصر ظهور (54/4%) و عصر بعد از ظهور (عصر حکومت) (54/4%) کمترین میزان توجه شده است.