بیش فعالی

اختلال کم توجهی- بیش فعالی یک کم توانی و اختلال رفتاری – رشدی است و به این معناست که فرد مبتلا برای متمرکز کردن توجه خود دچار مشکل است. این دشواری در تمرکز میتواند در شرایط گوناگون جلوه های گوناگون داشته باشد. عادی ترین نوع آن به شکل دشواری در تمرکز، دشواری در کنترل رفتارهای ناگهانی و بیش از حد فعال بودن جلوه گر میشود. نوع کمتر عادی آن این است که فرد مبتلا دچار مشکل تمرکز پیدا کردن است اما حرکات پیش بینی نشده انجام نمی دهد .این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که با روش مطالعات کتابخانه تهیه گردیده است. ابزارهای گردآوری اطلاعات در این پژوهش مقالات علمی پژوهشی، کتب روانشناسی و پایگاه های اینترنتی مرجع مثل سیلیویکا و ایرانداک بود. با توجه به مطالعه انجام شده می توان گفت: اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی از بیشترین اختلالات رفتاری شایع در کودکان است و با مجموعه ای از نشانه ها، شامل سطوحی از رفتارهای تکانشی، کمبود توجه و بیش فعالی رشد نیافته مشخص می شود. مداخله درمانی کمتر مؤثری همچون درمان دارویی و همچنین مداخلات روانشناختی چون درمان شناختی و رفتاری که هم اکنون برای اختلال نقص توجه- بیش فعالی وجود دارد؛ این مداخلات نشانه های مرکزی این اختلال را هدف قرار داده اند. بازی درمانی نیز یکی از شیوه های نوین برای اختلال بیش فعالی در کودکان است .

هدف : از انجام پژوهش حاضر بررسی تأثیر بازی درمانی با رویکرد شناختی- رفتاری بر مشکلات رفتاری(پرخاشگری، اختلال نافرمانی مقابله ای، اختلال نقص توجه-بیش فعالی) در دانش آموزان پسر مقطع دبستان شهر زرین شهر بود . روش : این پژوهش از نوع آزمایشی بوده و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای، از میان دانش آموزان پسر دبستان های شهر زرین شهر در سال تحصیلی  97-1396 تعداد 30 نفر که ملاکهای ورود به پژوهش را دارا بودند به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه های SNAP- IV و پرسشنامه مشکلات رفتاری راتر فرم والد(1964) بود که توسط والدین کودکان در مرحله پیش آزمون و پس آزمون تکمیل گردید. سپس کودکان گروه آزمایش در 10 جلسه یکساعته بازی درمانی (4 جلسه انفرادی و 6 جلسه گروهی) شرکت داده شدند. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده ها نیز از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد مداخله بازی درمانی با رویکرد شناختی - رفتاری توانسته منجر به بهبود معنادار عملکرد گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس آزمون گردد.  متغیر مستقل در متغیرهای وابسته ی پرخاشگری، نافرمانی مقابله ای و نقص توجه-بیش فعالی به ترتیب 74، 68 و 92 درصد واریانس تغییرات را تبیین می نماید.  توان آماری در هر سه متغیر گویای کفایت حجم نمونه در استفاده از تحلیل ها را دارد. نتیجه گیری: بنابر یافته های این مطالعه، روش بازی درمانی با رویکرد شناختی- رفتاری، سبب کاهش نشانه های پرخاشگری، نافرمانی مقابله ای و نقص توجه-بیش فعالی در کودکان مبتلا به این اختلالات می شود و می توان از این روش در موقعیت های بالینی و درمانی برای درمان یا کاهش نشانه های این اختلال سود جست.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت به مادران بر کارکرد های اجرایی و انگیزش تحصیلی کودکان دارای اختلال کم توجهی و بیش فعالی صورت گرفته است. روش پژوهش نیمه تجربی با پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان دارای اختلال کم توجهی و بیش فعالی کاشان بود که از میان آنها 32 نفر به شیوه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. از پرسش نامه انگیزش تحصیلی هارتر (1981) و سیاهه درجه بندی رفتاری کارکرد های اجرایی استفاده شد. پس از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایش به صورت مجازی آموزش فرزندپروری مثبت را طی 7 جلسه 60 دقیقه ای دریافت کرد و گروه گواه هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات آموزشی، پس آزمون اجرا گردید. داده ها پس از گردآوری با روش تحلیل کوواریانس و نرم افزار SPSS-26 تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش فرزندپروری مثبت به مادران اثر معناداری بر کارکرد های اجرایی و انگیزش تحصیلی (63/71 F= و 01/0 p <) کودکان دارای اختلال کم توجهی و بیش فعالی اثر دارد. در نتیجه به نظر می رسد آموزش فرزندپروری مثبت به مادران موجب بهبود کارکرد های اجرایی و انگیزش تحصیلی کودکان دارای اختلال کم توجهی – بیش فعالی می شود.

مقدمه: کودکان مبتلا به کم توجّهی- بیش فعالی در برخی از کارکردهای شناختی دچار مشکل هستند. همچنین این کودکان نسبت به کودکان عادی به میزان بیشتری دچار افت تحصیلی می شوند. هدف: این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر تحریک فرا جمجمه ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی (tdcs) بر توانایی شناختی و حافظه کاری دانش آموزان دارای نارسایی توجه و بیش فعالی بود. روش: این پژوهش به شیوه ی نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان 18-15 سال مراجعه کننده به کلینیک روانشناسی شهر تهران در سال 1400-1399 بود. که از بین آن ها 32 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت کاملا تصادفی در دو گروه آزمایش (16 نفر) و گروه کنترل (16 نفر) جای داده شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش به صورت انفرای 18 جلسه 30 دقیقه ای تحریک فرا جمجمه ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی را دریافت نمودند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های توانایی های شناختی و حل مسئله استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss و روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: نتایج نشان داد که تحریک فرا جمجمه ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی باعث بهبود توانایی شناختی و حافظه کاری دانش آموزان دارای نارسایی توجه وبیش فعالی شده است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد بر رفتارهای درونی سازی و برونی سازی شده در کودکان بیش فعال بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پژوهش پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه همراه با دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی (پایه اول، دوم و سوم) دارای اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی در سال تحصیلی 1400-1399 بود که به مراکز مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران مراجعه نمودند که از بین آن ها، تعداد 30 نفر از کودکان بیش فعال با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه کانرز والدین و سیاهه رفتاری کودک آخنباخ-نسخه والدین (آخنباخ،1991) به دست آمد. برنامه آموزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد عزیزیان و همکاران (1395) در 10 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایش اجرا شد اما گروه گواه در لیست انتظار باقی ماند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و نرم افزار Spss.22 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد بر رفتارهای درونی سازی (59/3=F، 036/0=p) و برونی سازی شده (24/9=F، 001/0>p) در کودکان بیش فعال بود. نتیجه-گیری: می توان نتیجه گرفت وزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد بر رفتارهای درونی سازی و برونی سازی شده در کودکان بیش فعال موثر بود و می توان از این روش در جهت بهبود مشکلات کودکان بیش فعال استفاده کرد.

بیش فعالی اختلالی است که در آن پرتحرکی ، بی توجهی و رفتارهای ناگهانی بیشتر و شدیدتر از کودکان دیگر وجود دارد 3 تا 5 درصد کودکان به این اختلال مبتلا هستند و در پسرها شایع تر است . ممکن است در بعضی بیشتر علایم پرتحرکی و رفتارهای ناگهانی و در گروهی علای بی توجهی بیشتر دیده شود . علایم این بیماری قبل از 7 سالگی شروع می شود ولی اغلب در دوران مدرسه مشکلات جدی ایجاد می گردد . مشکل اصلی کودکان عدم توانایی آنها در حفظ و تنظی رفتارشان است ، در نتیجه اغلب نمی توانند رفتار مناسبی که لحظه به لحظه با شرایط محیط هماهنگ باشد نشان دهند . خوابیدن و غذاخوردن آنها منظم نیست به نظر میرسد در همه چیز دخالت می کنند و مراقبت دایمی نیاز دارند . از نظر هیجانی ثبات ندارند ، بطور ناگهانی می خندند یا گریه می کنند و رفتارشان غیرقابل پیش بینی یا ارزیابی است . رفتار کودکان روی عملکرد آنها در خانواده ، اجتماع مردم و مدرسه تاثیر سوء می گذارد و باعث واکنش های منفی اطرافیان ، خانواده ، کادر مدرسه و همسالان می شود . این رفتارها مشکلات جدی در مدرسه و اجتماع ایجاد می کند و باعث کاهش اعتمادبه نفس و احساس بی کفایتی در این کودکان می گردد .همچنین می توان گفت در صورت عدم کنترل ، میزان گرایش کودکان دارای این اختلال به مواد مخدر نسبت به افراد عادی بیشتر بوده و در نتیجه می توانند ناهنجاری های اجتماعی بیشتری را به وجود آورند.

پژوهش حاضر با تاثیر آموزش از طریق فن آوری سیار بر یادگیری تأملی و شناختی دانش آموزان با اختلالADHD انجام گرفت. روش پژوهش؛ شبه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی مقطع متوسطه منطقه 2 آموزش و پرورش شهر تهران به تعداد 476 نفر بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 40 دانش آموز پسر با نقص توجه به عنوان نمونه انتخاب شدند.با استفاده از پرسش نامه کانرز فرم والدین (2004) و با بررسی پرونده دانش آموزان با همکاری مدیران مدارس؛ دانش آموزان پایه دوازدهم دارای اختلال نقص توجه-بیشفعالی شناسایی شدند. پس از همسان سازی ناشی از اجرای پیش آزمون،نمونه حاضر به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفری، آزمایش و کنترل جایگزین شدند؛ ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه بود.داده های با استفاده از نرم افزار SPSS25 تجزیه و تحلیل شدند.آموزش از طریق فن آوری سیار بر یادگیری شناختی و راهبرد های شناختی تکرار یا مرور، بسط یا گسترش و سازمان دهی دانش آموزان بیش فعّالی دوره ابتدایی تأثیر معنادار دارد( 074/6 F= و p≤0/05). همچنین آموزش از طریق فن آوری سیار بر یادگیری تاملی و عمل عادت، فهمیدن، تامل و تفکر انتقادی دانش آموزان بیش فعّالی دوره ابتدایی تأثیر معنادار دارد( 02/4F= و p≤0/05).

هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر تغییرپذیری تمرین بر عملکرد شناختی و حرکتی در کودکان دارای اختلال بیش فعال ی- نقص توجه بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف از نوع کاربردی و به لحاظ روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان پسر بیش فعال 9 تا 12 سال شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بود که تعداد 36 کودک به شکل هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مشتمل بر تمرینات ثابت (12 نفر)، تمرینات متغیر (12 نفر) و گواه (12 نفر) تقسیم شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه کانرز مقیاس والدین ( CPSQ ) و آزمون استروپ ( SCWT ) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها تحلیل واریانس یک راهه و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد تمرین به شیوه متغیر در عملکرد شناختی (تکلیف استروپ) و حرکتی (پرتاب از بالای شانه) کودکان دارای اختلال بیش فعالی - نقص توجه تأثیر مثبت داشته است (05/0 P > ). با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که تمرین ثابت و متغیر یکی از مداخلاتی است که می تواند در بهبود عملکرد کودکان دارای اختلال بیش فعالی - کمبود توجه مؤثر باشد و در این میان اثربخشی تمرین متغیر بیشتر است .

زمینه و هدف: اختلال نقص توجه/بیش فعالی یکی از شایع ترین مشکلات کودکان و نوجوانان و علت مراجعه به روان پزشک و روانشناس است و یک الگوی رفتاری است که علاوه بر دوره کودکی، در بزرگ سالی هم ظاهر می شود و از نظر تکاملی با میزان نامتناسبی از عدم توجه، تکانشگری و پرتحرکی بروز می کند؛ لذا هدف این پژوهش مقایسه سبک های تربیتی والدین با و بدون کاستی توجه / بیش فعالی در کودکان 6 تا 12 سال شهرستان اسلامشهر بود. روش پژوهش: روش تحقیق علی- مقایسه ای بوده و جامعه آماری کلیه والدین مادر اسلامشهر بودند که حجم نمونه 200 نفر و از هر گروه 100 نفر در نظر گرفته شدند که تعداد 91 نفر از مادران کودکان عادی از دو مدرسه به روش نمونه گیری خوشه ای و تعداد 88 نفر کودکان با نقص توجه از دو مرکز مشاوره وابسته به آموزش وپرورش به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و توسط پرسشنامه های سبک های فرزندپروری بامریند (1973) و فهرست نشانگان مرضی اسپیرافکین و گادو (1994) مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها به روش تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین سبک تربیتی «سهل انگارانه» و «سخت گیرانه» والدین دارای کودکان با و بدون نقص توجه/بیش فعالی وجود دارد (05/0=P)؛ همچنین نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین سبک تربیتی «مقتدرانه» والدین دارای کودکان با و بدون نقص توجه/بیش فعالی وجود نداشت (05/0=P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که شیوه های فرزندپروری از مهم ترین مؤلفه های تحول فرزند است و نقشی مؤثر در سلامت رفتار فرزندان دارد.

زمینه و هدف: بیش فعالی معمول ترین اختلال عصب تحولی در کودکان است و شایع ترین تشخیص را در روان پزشکی به خود اختصاص می دهد. این اختلال شامل زیرگروه اختلال نقص توجه-بیش فعالی و نوع مرکب است. اختلالات روانی هم زمان در کودکان مبتلا به بیش-فعالی شیوع نسبتاً زیادی دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی نمایش عروسکی بر رفتارهای درونی سازی و برونی سازی شده در کودکان بیش فعال بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پژوهش پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه همراه با دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی (پایه اول، دوم و سوم) دارای اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی در سال تحصیلی 1400-1399 بود که به مراکز مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران مراجعه نمودند که از بین آن ها، تعداد 30 نفر از کودکان بیش فعال با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه کانرز والدین و سیاهه رفتاری کودک آخنباخ-نسخه والدین (آخنباخ،1991) به دست آمد. برنامه آموزش نمایش عروسکی در 10 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایش اجرا شد اما گروه گواه در لیست انتظار باقی ماند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و نرم افزار Spss.22 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش نمایش عروسکی بر رفتارهای برونی سازی (86/38= F ، 001/0= p ) و درونی سازی شده (25/15= F ، 001/0> p ) در کودکان بیش فعال بود. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت نمایش عروسکی بر رفتارهای درونی سازی و برونی سازی شده در کودکان بیش فعال مؤثر بود و می توان از این روش در جهت بهبود مشکلات کودکان بیش فعال استفاده کرد.

اختلال نقص توجه بیش فعالی شایع ترین اختلال روانپزشکی در کودکان است که 3 تا 7 درصد کودکان را در مدرسه مبتلا می کند. بنابراین هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر بازی درمانی بر مشکلات رفتاری و کارکردهای اجرایی در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی منطقه 5 شهر تهران بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دوره ابتدایی منطقه 4 تهران هستند که در سال تحصیلی 1398-1397 مشغول به تحصیل بودند. برای تعیین حجم نمونه ابتدا از بین مدارس ابتدایی منطقه 4 شهر تهران مدرسه «آیت الله طالقانی» با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید سپس از بین دانش آموزان پایه دوم این مدرسه، 20 نفر از آنها که دارای اختلال نقص توجه بر اساس ملاک های تشخیصی DSM-IV بودند با استفاده از روش نمونه-گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند (گروه آزمایش= 10 نفر/گروه کنترل= 10 نفر). ابزار پژوهش پرسشنامه ارزیابی مشکلات رفتاری – هیجانی و مهارت های کودک ( CBCL) و پرسشنامه عصب روانشناختی کانرز بود. برای تحلیل داده ها از دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تحلیل کوواریانس) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریاس نشان داد که روش بازی درمانی بر کارکردهای اجرایی کودکان بیش فعال مؤثر بوده، و باعث افزایش کارکردهای اجرایی آنها شده است (005/0>P). همچنین نشان داد که تاثیر بازی درمانی در کاهش مشکلات رفتاری کودکان مؤثر بوده است (005/0>P). بنابراین استفاده از درمان های مبتنی بر این روش برای درمان دانش آموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال نقص توجه/بیش فعال پیشنهاد می شود.

هدف تحقیق حاضر اثر بخشی الگوی بالینی خلاقیت درمانی در نشانگان کودکان دارای اختلال بیش فعالی در شهر تهران بود.جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کودکان اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی در کودکان پسر و دختر 5 تا 10 ساله شهر تهران بودند که در سال 1400-1401 به انستیتو روانپزشکی شهر تهران مراجعه کرده اند، بودند, روش نمونه گیری در دسترس بود، از کودکان پسر و دختر دارای اختلال بیش فعالی بر اساس فهرست نشانه مرضی کودک (CSI-4) شناخته شده به تعداد 30 نفر انتخاب شد. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود، که پس از انتخاب تصادفی گروه آزمایش و گواه ،مداخله درمانی برروی گروه آزمایش اجرا گردیدو گروه گواه هیچگونه درمانی دریافت نکردند یافته نشان داد که گروه آزمایش به مراتب شرایط مطلوبی را تجربه کردند و از تمرکز ذهنی بهتری برخوردار بودند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی های جمعیت شناختی و روان شناختی با رفتار خموده در کودکان مبتلا به بیش فعالی-کاستی توجه می باشد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود. از میان مادران کودکان ADHD، 136 مادر به شیوه در دسترس در پژوهش شرکت کردند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی و مقیاس های زمان استفاده از صفحه ی نمایش کودک و اضطراب بیماری کرونا استفاده شد. داده ها با همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل شد. میانگین رفتارهای خموده در کودکان ADHD، 84/30 ساعت و بیشترین میانگین مربوط به تماشای تلویزیون و بازی با دستگاه های دستی بود. دختران کمتر از پسران درگیر در رفتارهای خموده بودند (05/0>p). تعامل مادر با کودک، ورزش روزانه ی مادران به صورت منفی و تماشای تلویزیون، جستجو در شبکه های اجتماعی و اضطراب بیماری کرونا به صورت مثبت با رفتارهای خموده ی کودکان ADHD رابطه وجود داشت. نتایج رگرسیون گام به گام نقش اضطراب بیماری کرونا، رفتارهای خموده ی و ساعات تعامل مادر با کودک در پیش بینی رفتارهای خموده ی کودکان ADHD را تأیید کرد. براساس نتایج، توجه به متغیرهای جمعیت شناختی و روان شناختی مرتبط با رفتارهای خموده در کودکان ADHD در برنامه ریزی های لازم برای کاهش این مشکل کمک خواهد کرد.  

مقدمه: با توجه به شیوع بالای اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و مشکلاتی که برای افراد مبتلا و والدین آن ها ایجاد می شود، درمان آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از بین درمان های موجود یکپارچگی حسی و رژیم حسی تأثیر بسزایی در بهبود این افراد دارد. هدف از مطالعه حاضر طراحی و ارزیابی برنامه کاربردی رژیم حسی برای کودکان مبتلابه نقص توجه/ بیش فعالی بود. روش ها: این پژوهش از نوع توسعه ای-کاربردی در دو مرحله انجام شد. ابتدا نیازسنجی از 15 متخصص کاردرمانی صورت گرفت. سپس، نمونه اولیه برنامه کاربردی تحت پلتفرم اندروید طراحی شد. درنهایت، از پرسشنامه استاندارد کوئیز نسخه 5/5 جهت ارزیابی قابلیت استفاده و رضایت کاربران از برنامه کاربردی استفاده شد و برنامه دو هفته در اختیار 12 نفر از والدین کودکان مبتلابه اختلال نقص توجه/ بیش فعالی قرار گرفت. داده ها با روش های آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 تحلیل شد. یافته ها: افراد شرکت کننده در پژوهش، شش نیاز از میان 14 نیاز آموزشی، نُه ویژگی از میان 10 ویژگی برنامه کاربردی و از میان 67 تمرین ارائه شده، تمامی تمرینات ارائه شده در پرسشنامه نیازسنجی را ضروری دانستند. برنامه طراحی شده شامل بخش های پروفایل بیمار، تعریف نقص توجه/ بیش فعالی، تعریف رژیم حسی، فهرست تمرینات، برنامه هفتگی، ثبت تاریخ انجام تمرین و تنظیمات بود. ارزیابی قابلیت استفاده از برنامه کاربردی نشان داد که کاربران برنامه کاربردی را با میانگین امتیاز 35/8 از مجموع نُه امتیاز (در سطح خوب) ارزیابی نموده اند. نتیجه گیری: از برنامه های کاربردی رژیم حسی می توان جهت کمک به بهبود کودکان مبتلابه اختلال نقص توجه/ بیش فعالی استفاده نمود.

زمینه و هدف: اختلال کم توجهی – بیش فعالی الگویی از مشکلات است که معمولاً در کودکی ایجاد می شود ولی ممکن است در بزرگسالی هم ادامه پیدا کند و به ناکامی های شغلی و تحصیلی بیانجامد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه طرحواره های ناسازگار، باورهای فراشناختی و فراهیجانی مثبت در افراد مبتلا به اختلال کم توجهی-بیش فعالی و افراد سالم اجرا گردید. روش بررسی: طرح پژوهش از نوع علی- مقایسه ای بود. جامعه ی آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل بزرگسالان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی و بزرگسالان سالم در سال 1400 بود که از این تعداد، 60 نفر شامل 30 بزرگسال مبتلا به اختلال و 30 بزرگسال سالم به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و پرسشنامه های پژوهش یعنی طرحواره های ناسازگار اولیه (یانگ، 2005) و باورهای فراشناخت و فراهیجان مثبت (بیر و مونته، 2010) را تکمیل نمودند. تحلیل داده ها با استفاده از روش T مستقل و در بستر نرم افزار SPSS نسخه 26 صورت گرفت. سطح معناداری آزمون ها نیز برابر با 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد که طرحواره های ناسازگار بزرگسالان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی در هر 5 حوزه بریدگی و طرد (001/0p<)، خودگردانی و عملکرد مختل (001/0p<)، حد و مرزهای مختل (001/0p<)، دیگر جهت مندی (001/0p<) و گوش به زنگی بیش از حد و بازداری (001/0p<) بیشتر از بزرگسالان عادی و میانگین نمرات فراشناخت و فراهیجان مثبت بزرگسالان عادی بیشتر از بزرگسالان مبتلا به این اختلال بود (001/0p<). نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش می توان با شناسایی طرحواره های ناسازگار و باورهای فراشناختی و فراهیجانی مثبت به بهبود نشانگان اختلال کم توجهی – بیش فعالی در بزرگسالان کمک نمود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی خودتنظیمی رفتارتوجهی بر حافظه کاری، نارسایی توجه و بیش فعالی کودکان انجام شد. روش: این پژوهش به روش آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون با گروه آزمایش و یک گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری، شامل کلیه کودکان 7 تا 12 ساله مبتلا به نارسایی توجه و بیش فعالی بود که در سال تحصیلی 99-1398 به مراکز مشاوره و روان شناسی منطقه 5 تهران مراجعه کرده و تحت درمان دارویی ریتالین قرار داشتند. نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شد. سپس از میان 40 نفر که بیشترین علائم بیش فعالی- نارسایی توجه و کمترین نمره را در حافظه کاری کسب کردند، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش جداگانه در 8 جلسه هفتگی 60 دقیقه ای مداخله پژوهش شرکت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار ماند. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل پرسشنامه علایم مرضی کودکان (CSI-4) و مقیاس سنجش حافظه کاری آلوی و همکاران (2008) بود. داده های آماری به کمک تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته-ها: یافته ها حاکی از آن است که مداخله های خودتنظیمی رفتارتوجهی برحافظه کاری و کاهش نشانگان نارسایی توجه- بیش فعالی کودکان مؤثر است. نتیجه گیری: آموزش مهارت های خودتنظیمی رفتارتوجهی تأثیر چشمگیری بر حافظه کاری کودکان ADHD داشت.

اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه و مشکل در یادگیری، از مهم ترین اختلال های روان پزشکی در کودکان است که تا نوجوانی و بزرگ سالی هم ممکن است ادامه داشته باشد. هدف این مطالعه، بررسی بیش فعالی همراه نقص توجه با اختلال یادگیری نمونه ی موردی یکی از دانش آموزان پایه ی هشتم است. روش پژوهش به صورت مشاهده ی مستقیم رفتار در کلاس و بررسی روند نحوه ی انجام تکالیف محوله و دیگر ابزار پژوهش استفاده از پرسش نامه ی استاندارد محقق ساخته است که به منظور تحلیل داده ها، از از نرم افزار SPSS استفاد شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که یکی از عوامل رفتاری در دانش آموزانی که دارای اختلال یادگیری هستند، اهمال کاری یا واگذار کردن کارها و تکالیف محوله به آینده است؛ به گونه ای که در نتایج پژوهش مشخص شد، دانش آموز مورد مطالعه هم در انجام تکالیف اهمال کاری می کرد که با تمرکز بیشتر معلم بر روی این دانش آموز به حل تکالیف و گرفتن نمره ی مطلوب در فعالیت ها می توان رسید. همچنین تحلیل داده های آماری، سه اختلال تکانشی بودن، بیش فعالی و بی توجهی را در این دانش آموز نشان داد.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه ی ظرفیت تأملی، تنظیم هیجان و تاب آوری در  مادران کودکان با و بدون اختلال نقص توجه-بیش فعالی بود. روش این پژوهش، توصیفی از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه ی آماری کلیه ی مادران دانش آموزان دوره ی ابتدایی (7-12 سال) شهرستان زاهدان در سال تحصیلی 1400-1401 بودند. از این جامعه 70 مادر کودک فاقد اختلال با روش خوشه ای تصادفی چندمرحله ای و 70 مادر کودک مبتلا به نقص توجه-بیش فعالی به صورت نمونه گیری در دسترس و با تشخیص روانشناس و روان پزشک انتخاب شدند. سه پرسشنامه ی ظرفیت تأملی والدین (PRFQ، لویتن و همکاران، 2018)، دشواری در تنظیم هیجان (DERS، گراتز و رامر، 2004) و تاب آوری (RS، کونور و دیویدسون،2003) توسط مادران تکمیل گردید. تحلیل داده ها به شیوه ی تی مستقل و با استفاده از نرم افزار SPSS23 انجام شد. نتایج نشان داد که مادران کودکان نقص توجه- بیش فعال از ظرفیت تأملی و تاب آوری کمتری نسبت به مادران کودکان عادی برخوردارند و همچنین دشواری بیشتری در تنظیم هیجان نشان می دهند. بنا بر نتایج یافته ها می توان نتیجه گرفت  که این ویژگی های مادران می تواند در بروز یا تشدید نشانه های اختلال نقص توجه-بیش فعالی اثرگذار باشد.

هدف از انجام این تحقیق طراحی و اعتباریابی الگوی بهبود نقص توجه و بیش فعالی در دانش آموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل بود. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت داده ها آمیخته و از نظر شیوه اجرا اکتشافی بود. در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه ساختاریافته و نظریه داده بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری بخش کیفی اساتید دانشگاهی و صاحب نظران حوزه مشاوره مدرسه و علوم تربیتی بودند که تعداد 15 نفر از آن ها بر اساس اصل اشباع نظر به صورت نظری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی نیز کلیه آموزگاران دوره ابتدایی شهر اردبیل در سال تحصیلی 1403-1402 به تعداد 2600 نفر بودند که بر اساس جدول مورگان 335 نفر از آن ها بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته منتج از مفاهیم پالایش شده به دست آمده از کدهای اولیه بودند. مجموعه داده های به دست آمده بعد از طی فرآیند مستمر کدگذاری های باز، محوری و انتخابی در قالب 156 کد باز، 146 مفهوم، 12 مقوله و 6 طبقه بر اساس رویکرد سامان مند سازمان دهی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد الگوی بهبود نقص توجه و بیش فعالی در دانش آموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل تحت مقولات ویژگی های فردی و روان شناختی، مهارت های حرکتی، مهارت های اجتماعی، اختلال نقص توجه، راهبردهای آموزشی در سطح فردی، راهبردهای آموزشی در سطح بین فردی و ارتباطی، مداخلات دارویی و تغذیه ای، مداخلات فیزیولوژیکی و رفتاری، کنترل روان شناختی، تقویت توانایی های حرکتی و جسمانی، رشد روان شناختی و مشارکت اجتماعی دسته بندی و از نظر اعتباریابی برازش شدند (p<0.05). درنهایت پیشنهاد می شود از نتایج یافته های این پژوهش به عنوان یک راهنما و مسیر کلی برای بهبود نقص توجه و بیش فعالی توسط متخصصان در مدارس و نیز در سایر مراکز همچون مراکز خدمات روان شناختی، کلینیک های مشاوره و روان درمانی، مراکز بهزیستی، دانشگاه ها و ... متناسب با موقعیت ها و زمینه های موجود استفاده شود.

مقدمه و هدف: بیش فعالی از جمله اختلالات رفتاری تلقی می شود که می تواند بر سطوح عملکردی دانش آموزان تأثیرگذار باشد و موجب رفتارهای آسیب زننده از جمله پرخاشگری گردد و در این ارتباط برنامه های مداخلاتی ویژه کودکان برای کاهش مشکلات رفتاری می تواند مفید واقع گردد. لذا هدف از انجام این اقدام پژوهی بررسی پایین آوردن میزان پرخاشگری دانش آموز پایه دوم با برنامه آموزش ذهن آگاهی ویژه کودک بود.روش شناسی پژوهش: ایﻦ پژوهش از ﻧﻮع اقدام پژوهی و مطالعه تک آزمودنی و نمونه گیری دردسترس بود. جامعه و نمونه آماری مورد نظر در این پژوهش یک نفر از دانش آموزان پایه دوم «پ. ن» در مدرسه ابتدایی دخترانه ادب واقع در شهرستان سرپل ذهاب در سال تحصیلی 1402-1401 بود. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه پرخاشگری نلسون و فینچ (2000) و ایده و راه حل پیشنهادی اقدام پژوه برنامه آموزش ذهن آگاهی ویژه کودک بود.یافته ها: نتایج نشان داد که دانش آموز مورد مطالعه که تحت آموزش برنامه آموزش ذهن آگاهی ویژه کودک قرار گرفته بود میزان پرخاشگری وی بعد از دریافت راه حل کاهش پیدا کرده بود که که این امر بیانگر آن است که اقدام پژوهی مورد نظر بر روی وی کارآمد بوده است و اقدام پژوه به هدف خود رسیده است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان گفت تمرینات ذهن آگاهی در کاهش مشکلات رفتاری مفید است و لازم است برنامه ریزان و روانشناسان از چنین برنامه های مداخلاتی به صورت گسترده استفاده کنند.