تفکر راهبردی

سلامت شهروندان تا حد زیادی به خط مشی گذاری ها و برنامه های عملیاتی متولیان نظام سلامت بستگی دارد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف طراحی مدل خدمات سلامت عمومی انجام شده است. در این تحقیق از رویکرد آمیخته (کیفی کمی) برای طراحی الگو استفاده شده است. جامعه آماری در بخش کیفی پژوهش شامل 29 نفر از متخصصان و استادان دانشگاه است. جامعه آماری در بخش کمی تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شوشتر است (N=183) که از این میان نمونه ای متشکل از 125 نفر انتخاب شده است. از مصاحبه و پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. در نخستین گام پژوهش، به کدگذاری مصاحبه های تخصصی پژوهش با استفاده از تحلیل کیفی مضمون پرداخته شده است. در گام بعدی برای اعتبارسنجی مدل از روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. تحلیل کیفی با نرم افزار MAXQDA و روش حداقل مربعات جزئی با نرم افزار Smart PLS انجام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، شش دسته سازه کلی در رابطه با خدمات سلامت عمومی شناسایی شد که عبارت اند از بهبود کیفیت خدمات سلامتی، انسان گرایی، خط مشی گذاری، تفکر راهبردی در بخش سلامت، عدالت محوری و زیرساخت ها. اعتبارسنجی مدل به دست آمده با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی نشان داد که مدل پیشنهادی از اعتبار مطلوبی در تبیین عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی برخوردار است. در مجموع، نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان می دهد که با تمرکز بر پنج دسته از مؤلفه های کلیدی می توان زمینه لازم را برای بهبود کیفیت خدمات بهداشت و درمان فراهم کرد.

هدف: هدف محققین در این پژوهش بررسی نقش تفکر راهبردی در موفقیت نیروی دریایی ارتش ج.ا.ایران در استقرار در سواحل مکران است.روش:روش تحقیق انجام شده از نوع کاربردی-زمینه ای با روش توصیفی و رویکرد آمیخته است. جامعه آماری این تحقیق فرماندهان و مدیران عالی یکی از بخش های ارتش جمهوری اسلامی ایران هستند که به منظور دست یابی به هدف محققین، اثر متغیر مستقل تفکر راهبردی بر متغیر وابسته موفقیت نیروی دریایی ارتش ج.ا. ایران در استقرار در ساحل مکران مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که تفکر راهبردی با استفاده از مؤلفه های خلاقیت، آینده نگری، جستجوگری، فرصت جویی هوشمندانه، خطرپذیری، رصد و پایش محیط داخلی و خارجی، عینیت گرایی، ترسیم چشم انداز، تدوین راهبرد، تفکر سیستمی، تفکر مفهومی، تفکر تحلیلی، تمرکز بر هدف، تفکر در زمان، ایمان و تلاش آگاهانه و شناخت سازمان در موفقیت نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در استقرار در سواحل مکران نقش مؤثری دارد.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که، اکثریت مطلق معتقدند تفکر راهبردی در موفقیت استقرار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سواحل مکران نقش بسزایی دارد.

تفکر راهبردی هنر ساختن و بنا کردن راهبرد است که با تشخیص به موقع خصوصیات میدان رقابت و دیدن فرصت هایی است که رقب ا نس بت به آن غافل هستند انجام می شود. هر تجربه در واقع چالشی است که فرد با آن مواجه می شود و به توسعه تفکر راهبردی در او منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف «بررسی تاثیر انواع تجارب بر تفکر راهبردی مدیران ستادی سازمان نظامی مورد نظر» انجام شده است روش این پژوهش «توصیفی – تحلیلی» از نوع اسنادی و پیمایشی است. حجم جامعه آماری 60 نفر با ویزگیهای حداقل داشتن 2 سال شغل مدیریتی در ستاد و داشتن تمایل به همکاری در این پژوهش بوده با روش نمونه گیری تمام شمار بوده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته با تعداد 53 گویه و بر اساس مقیاس درجه بندی طیف لیکرت می باشد. روایی پرسشنامه بر اساس نظرات 6 نفر از خبرگان تفکر راهبردی حوزه نظامی، تایید و پایایی پرسشنامه نیز، آلفای کرونباخ (96/0) بدست آمد و جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار smart pls بهره برده شده است. نتایج این پژوهش نشان که تجارب و انواع آن به ترتیب اولویت 1-تجارب بیرونی، 2-تجارب سازمانی، 3-تجارب بین شخصی و 4-تجارب شخصی در تفکر راهبردی مدیران ستادی سازمان نظامی مورد نظر تاثیرگذار می باشد. در نهایت نیز پیشنهادای جهت ارتقاء و تعیین شاخص های شایستگیهای تفکر راهبردی مدیران ستادی سازمان مورد نظر ارائه گردیده است.

هدف پژوهش حاضر طراحی و تبیین الگوی پرورش تفکر راهبردی مدیران دانشگاه آزاداسلامی انجام شد. جامعه آماری این پژوه خبرگان دانشگاهی هستند که دارای سابقه و تحصیلات مرتبط با پژوهش در دانشگاه آزاد بوده اند. برای نمونه گیری از روش گلوله برفی استفاده شد و تعداد نمونه تا رسیدن به اشباع نظری افزایش یافت، در نهایت 16 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از مصاحبه ها (نیمه ساختارمند)، از روش کدگذاری در نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شده است. بدین ترتیب که داده های به دست آمده از مصاحبه ها، از فرایند سه مرحله ای کدگذاری باز، محوری و انتخابی مطابق با فرایند نظریه پردازی داده بنیاد با استفاده از نرم افزار Maxqda برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که شرایط علی دربرگیرنده 1.عوامل فردی2.عوامل سازمانی 3.گفتمان سازی است. پدیده محوری در برگیرنده پرورش تفکر راهبردی مدیران است که شامل 1.بعد فردی2.بعد شهودی3.دید سیستمی است. عوامل زمینه ای در برگیرنده 1.بستر فرهنگی 2.زمینه یادگیری 3.عوامل روانشناختی 4.استقلال سازمانی است. و عوامل مداخله ای در برگیرنده عوامل محیطی در دو بعد 1: درون سازمانی و 2: برون سازمانی است. راهبردها شامل مدیریت استعداد در دو بعد 1: استعدادیابی 2: جذب و نگهداشت است.

پژوهش حاضر بر پایه این پرسش شکل گرفته است که آیا تفکر استراتژیک مدیران سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور بر عملکرد آن تأثیرگذار است یا خیر؟ مدل مفهومی این تحقیق بر پایه نظریات جین لیدکا (1998 و 2005) در بیان ابعاد متغیر تفکر استراتژیک و همچنین نظریات کاپلان و نورتون (1992) در معرفی دیدگاه های عملکرد سازمانی، طراحی شده است. این تحقیق بر مبنای نتیجه، از نوع کاربردی-توسعه ای، بر مبنای هدف، از نوع توصیفی و بر مبنای شیوه گردآوری داده ها، از نوع پیمایشی و شاخه میدانی است. مهمترین فنون آماری مورد استفاده در این تحقیق شامل همبستگی پیرسون، رگرسیون همزمان و تحلیل واریانس یک راهه می باشد. جامعه آماری این تحقیق، شامل مدیران ارشد، میانی و پایه ستاد مرکزی سازمان مذکور، به تعداد 104 نفر بوده و حجم نمونه آماری تحقیق نیز بر اساس فرمول کوکران، معادل 83 نفر انتخاب شده است. روش نمونه گیری تحقیق، تصادفی ساده و پرسشنامه مورد استفاده از نوع محقق ساخته و برخوردار از روایی و پایایی لازم، بر پایه ضرایب آلفای کرونباخ 920/0 و 942/0 برای سؤالات تفکر استراتژیک و عملکرد سازمانی و مشتمل بر90 سؤال تخصصی در دو حوزه تفکر استراتژیک (53 سؤال) و عملکرد سازمانی (37 سؤال) و از نوع سؤالات بسته با مقیاس اندازه گیری طیف پنج گزینه ای لیکرت بوده است. مهمترین یافته های حاصل از بررسی و تحلیل آماری داده های گردآوری شده با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS، نشان می دهد: بطور کلی، تفکر استراتژیک مدیران سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور با عملکرد سازمانی آن ارتباط معناداری دارد و لیکن بر آن تأثیرگذار نیست.

در این پژوهش به تبیین الزامات تحقق تفکر راهبردی بین فرماندهان، رؤسا و مدیران آینده ناجا پرداخته شده است. نوشتار پیش رو از بُعد هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، پیمایشی است؛ به گونه ای که، نخست الزامات مؤثر بر تحقق تفکر راهبردی از ادبیات تحقیق و مبتنی بر مدل مفهومی تدوین شده، استخراج و متناسب با آن پرسشنامه ای حاوی چهل پرسش محقق ساخته براساس طیف لیکرت تهیه گردید. سپس، روایی آن از روش صوری، با استفاده از نظر استادان و کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع، تأیید و برای محاسبه پایایی پرسشنامه از روش محاسبه ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده، مقدار آلفای کرونباخ برای پژوهش پیش رو 7/78 درصد به دست آمد که حاکی از پذیرفتنی بودن پایایی پرسشنامه بوده است. جامعه آماری این پژوهش، فرماندهان، رؤسا و مدیران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران بوده که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 125 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و در زمان برگزاری نشست فصلی فرماندهان ناجا در پاییز 1395، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی پرسشنامه، بین آنان توزیع و جمع آوری و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز با آزمون T و برای رتبه بندی الزامات فردی و سازمانی از آزمون فریدمن، با استفاده از نرم افزارSPSS، اقدام شده است. یافته های پژوهش نشان داد الزامات فردی و سازمانی در تحقق تفکر راهبردی فرماندهان و مدیران آینده ناجا تأثیر بسزایی دارد که در این بین الزامات سازمانی به ترتیب شامل وجود ساختار سازمانی  پویا و منعطف، وجود فرهنگ سازمانی مشوق و سیستم ها و فرایندهای مطلوب سازمانی و پس از آن الزامات فردی شامل تفکر سیستمی، آینده نگری، فرضیه محوری، تمرکز بر اهداف، تفکر در زمان، فرصت طلبی هوشمندانه، خلاقیت و نوآوری و در نهایت، سبک مدیریت مشارکتی بیشترین تأثیر را دارد. 

هدف این مقاله ارائه الگوی گفتمان سازی تفکر راهبردی بین فرماندهان و مدیران ارشد ناجاست. این پژوهشِ توصیفی تحلیلی، از نظر هدف کاربردی، از نظر فرایند اجرا ترکیبی (کمی و کیفی) و از نظر زمان مقطعی است. در مرحله گردآوری داده ها از روش اسنادی و پیمایش استفاده شد که در بخش اسنادی، اطلاعات موجود درباره موضوع، گردآوری شد و مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و در بخش پیمایشی وضع موجود به شیوه مصاحبه و پرسش نامه بررسی شد.  یافته های پژوهش گویای آن است که این الگو باید سه سطح (متن گفتمان، ارتباطات و تعاملات سازمانی و فرهنگ سازمانی) و سه بعد (کاربرد زبان، ارتباط میان باورهای ذهنی و تعاملات در موقعیت های اجتماعی و مدیریتی) را پوشش دهد. بر اساس نتایج این پژوهش، برای گفتمان سازی تفکر راهبردی در سطح متن گفتمان، آموزش و به کارگیری اساسی آینده پژوهی و ورود آن به وظایف فرماندهان و مدیران ارشد، رواج کدهای زبانی مرتبط با تفکر راهبردی و برگزاری جلسات نقد و بررسی چشم انداز و اهداف کلان سازمانی ضروری هستند. در سطح ارتباطات و تعاملات سازمانی مستلزم افزایش ارتباطات مستقیم و بدون واسطه بین فرماندهان و مدیران ارشد، افزایش ارتباطات غیررسمی، افزایش مکالمات و ملاقات های فردی و توسعه سبک ارتباطی ساختاری و همچنین توجه به سبک ارتباطی پویاست. در سطح فرهنگ سازمانی، نیازمند تقویت فرهنگ نتیجه گرایی بر اساس معیارهای صحیح و همچنین در نظر داشتن فرهنگ توسعه گرایی، تمرین شیوه مدیریتی نوآور، افزایش پویایی و رقابت سالم در فضا و محیط سازمانی سطح ارشد ناجا، تقویت سبک رهبری تحول گرا در این سطح، افزایش تمرکز بر چشم انداز و اهداف کلان و تأکید راهبردی بر کشف فرصت های جدید است.

در این پژوهش به شناسایی تحقیقات انجام شده در حوزه تفکر راهبردی با استفاده از رویکرد فراتحلیل پرداخته شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و به دلیل به کارگیری روش فراتحلیل، در زمره پژوهش های کمی قرار گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شامل 124 پایان نامه، 37 مقاله فارسی و 18 مقاله لاتین است که از سایت های ایران داک، سیویلیکا، پرتال جامعه علوم انسانی، مگ ایران، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پایگاه های ساینس دایرکت و امرالد جمع آوری شده است. از این بین، تعداد 20 مطالعه که در آنها آماره ضریب همبستگی، ضریب معناداری یا ضریب همبستگی و مقدار خی دو محاسبه شده است، بر اساس معیارهای درون گنجی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش آمار توصیفی، روش مرور، ساختاریافته است و در بخش آمار استنباطی، از روش فراتحلیل استفاده شده است و برای تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شده نیز نرم افزار CMA مورد استفاده قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از میان 58 متغیر بررسی شده، بیشترین اندازه اثر در پیشایندهای تفکر راهبردی مربوط به تأثیر تفکر راهبردی بر هوش سازمانی و در بررسی اندازه اثر پیامدهای تفکر راهبردی مربوط به قابلیت های پویا با اندازه اثر 96/0است و سایر متغیرها با بیشترین اندازه اثر در پیامدهای تفکر راهبردی به ترتیب شدت اثر بیشتر به کمتر عبارتند از: قابلیت های پویا، ظرفیت تغییر سازمانی، عملکرد کارکنان، سرمایه فکری، مدیریت کیفیت جامع، مدیریت بحران، رضایت مشتریان، عملکرد سازمانی، تعالی سازمانی، عملکرد مدیران، مدیریت دانش، پیچیدگی ساختاری سازمان و مزیت رقابتی. بر این اساس، بیشترین متغیر تأثیرگذار در تفکر راهبردی، قابلیت های پویا است و کمترین متغیر، مزیت رقابتی می باشد.

نوآوری می تواند در تبیین رویکردهای راهبردی و عملکردی در سازمان ها و از جمله فدراسیون های ورزشی نقش قابل توجهی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی کاربست نوآوری در ارتباط بین تفکر راهبردی و عملکرد سازمانی در فدراسیون های ورزشی بود. این پژوهش از نوع نوع همبستگی بود. شرکت کنندگان را کارکنان و مدیران 13 فدراسیون منتخب ورزشی بودند، که از بین آنها 230 نفر با روش نمونه گیری تصادفی از ۵ فدراسیون گروهی و 8 فدراسیون انفرادی از بین فدراسیون های فعال انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری شامل پرسشنامه عملکرد سازمان لوپز-نیکولاس (2011)، پرسشنامه نوآوری سازمانی پراجگو و سوهل (۲۰۰۳) و پرسشنامه تفکر استراتژیک جین لیدکا (1998) بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه در سطح خطای نوع اول 0/05 با نرم افزار SPSS نسخه 19 بررسی شدند. نتایج نشان داد، همبستگی مثبت و معناداری بین تفکر استراتژیک (001/0>, p67/0 =r) و نوآوری (001/0>, p71/0 =r) با عملکرد سازمانی وجود داشت. همچنین تفکر استراتژیک و نوآوری توانستند به طور مستقیم عملکرد سازمانی را پیش بینی کنند (55/0=ADJ.R2). با توجه به نتایج بدست آمده، نوآوری و تفکر استراتژیک، عملکرد کارکنان فدراسیونهای ورزشی را بهبود می بخشد و فدراسیون ها را قادر می سازد چالش های سازمانرامدیریت کنند و عملکرد مطلوب تری داشته باشند.

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی تاثیرمدیریت مشارکتی و تفکر راهبردی در فدراسیون های منتخب ورزشی ایران است. ابزار اندازه گیری این تحقیق شامل پرسشنامه مدیریت مشارکتی(لباف و رنجبر،1381) و پرسش نامه استاندارد تفکر راهبردی (لیدکا، 1998) با روایی سازه از طریق تحلیل عاملی تاییدی (CFA) و پایایی پرسشنامه مدیریت مشارکتی (88/0) و پرسش نامه تفکر راهبردی (96/0) با استفاده از ضریب الفای کرونباخ تعیین گردید. جامعه آماری تحقیق شامل 900 نفر از روسا و کارکنان فدراسیون های ورزشی جمهوری اسلامی ایران بود و 269 نفر بر اساس جدول کرجسی و مورگان به صورت تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات علی- ارتباطی می باشد که بنا بر مدل معادلات ساختاری (مدل ساختاری، تحلیل مسیر) با استفاده از نرم افزار آماری لیزرل انجام شده است. یافته های تحقیق نشان داد مولفه های "مشارکت در هدف گذاری، تصمیم گیری، حل مشکلات و تغییر و تحول" بر مدیریت مشارکتی اثر مستقیم معنی داری دارند. مولفه های "نگرش سیستمی، تمرکز بر هدف، تفکر فرضیه محور، فرصت طلبی هوشمندانه و تفکر به موقع" بر تفکر راهبردی اثر مستقیم معنی داری دارند. در مجموع، مدیریت مشارکتی بر تفکر راهبردی در فدراسیون های منتخب ورزشی اثر مستقیم و معنی داری دارد و شاخص های آزمون برازندگی مبین برازندگی مدل تاثیر مدیریت مشارکتی بر تفکر راهبردی هستند. بنابراین، توسعه مشارکت بین مدیران و کارکنان فدراسیون های ورزشی، موجبات بهبود تفکر راهبردی در بین فدراسیون های ورزشی را در آینده رقم خواهد زد.

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه علی ارزیابی عملکرد بر تعهد سازمانی با میانجی گری تفکر راهبردی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان البرز می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، از نوع توصیفی- همبستگی است که به شکل میدانی و با استفاده از پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان البرز به تعداد 162نفر می باشد. برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد که بر اساس، آن تعداد 113 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند. جهت گردآوری داده ها، از پرسشنامه های «استاندارد مدیریت عملکرد» مک آدام (2005)، «تعهد سازمانی» لینا (2007) و «تفکر راهبردی» حسینی (1391) بهره گرفته شه که روایی صوری پرسشنامه بر اساس نظرات 10 نفر از متخصصان و اساتید مدیریت ورزشی تایید و پایایی آن نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برای تعهد سازمانی برابر با 80/0، تفکر راهبردی برابر با 81/0 و مدیریت عملکرد برابر با 94/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل وآزمون فرضیه ها از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با کمک نرم افزار PLS و SPSS استفاده گردید. نتایج نشان داد تفکر راهبردی در رابطه بین ارزیابی عملکرد و تعهد سازمانی  (925/0=P، 094/0=T، 002/0=b) نقش میانجی معنی داری ندارد. بنابراین پیشنهاد می شود مدیران و مسئولان در اداره کل ورزش و جوانان به تشویق کارکنان به آینده نگری و هدف گذاری عملکرد بپردازند و با برنامه ریزی های صحیح و در نظر گرفتن نقش عدالت ارزیابی و شفاف سازی این امور، از آن در راستای افزایش تعهد سازمانی کارمندان و توفیق سازمان بهره گیرند.