ایرانشناسی

مقاله حاضر با شناسایی موقعیت کنونی دانشگاه پکن و بیان کوششهای فرهنگی این دانشگاه در زمینه توسعه زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایرانی، بر اهمیت و ضرورت آگاهی بیشتر دو ملت ایران و چین برای برقراری مرابطات علمی و گسترش مناسبات و همبستگیهای فرهنگی و اقتصادی تأکید دارد و راههای تفاهم و رهنمودهای ارزنده ارائه می دهد.

این مقاله با هدف ارائه مدلی نظری تنظیم شده است که مبنای معرفت شناسی آن نقد تاریخ نگاری مارکس گرایانه است. در سنت جامعه شناسی تاریخ دو رویکرد مارکس گرایانه (ماتریالیسم تاریخ و شیوه تولید آسیایی) به تاریخ نگاری ایران پرداخته‌اند. در این مقاله نشان می‌دهیم که به کارگیری این رویکردها، به دلیل نقایص نظری از جمله همسان پنداری ساختارهای اقتصادی- اجتماعی تاریخی ایران با تجربه اروپایی - مانع فهم دقیق دوره های تاریخی ایران می‌شود. ادعای ما این است که این نقص نظری با ارائه رویکرد روابط ترکیبی شیوه‌های تولیدی که مدل پیشنهادی این مقاله است رفع خواهد شد. برای معتبر کردن این ادعا، مدل نظری روابط ترکیبی را برای تبیین شکل گیریهای اجتماعی دوره صفویه پیشنهاد می‌کنیم.

ایران و گنجینه هنر ایرانی نقش به سزایی در الهام بخشی، و آفرینش شاهکارهای متعدد در ادبیات جهان داشته است. جیمز موریه و گوبینو از نویسندگانی هستند ، که تحت تأثیر این میراث غنی به خلق آثار منحصربه فرد خود دست یازیده اند. هردو با بهرهگیری از شرایط حاکم بر جامعه ایران، مهارت شگرفی در بازتولید انگارههای شرقشناسانه و ایران شناسانه در قالب داستان داشتهاند. آثار داستانی شهیر آنان گواه این امرند. در این نوشتار برآنیم تا جایگاه ایران را « داستانهای آسیایی » و «سرگذشت حاجی  بابای اصفهانی»  از خلال این آثار بررسی کنیم، و در پی آن به نوع نگاه این دو نویسنده به جامعه ایران آن زمان پی ببریم.

شناخت گذشته بدون بررسی نگاه های فرا فرهنگی و بیرونی به تاریخ و فرهنگ میسر نیست، هرچند تاکنون نگاه به گردشگران و نویسندگان غربی به ایران مورد توجه و بررسی مختلف قرار گرفته، اما نگاه های زنانه در این میان، اندک و کاوش حول آنها محدود بوده است. این جستار در پی واکاوی دو نگاه زنانه (ژان دیولافوا و تانیا گریشمن) به ایران در دو مقطع عهد ناصری و دوره پهلوی است. نگرشی که از قلم دو زن و همسران خانواده هایی باستان شناس تراویده است. زنانی که تعدادشان در میان سیاحان غربی در نوع خود اندک بوده و فرصت اقامت چند ساله در ایران را یافته و بنا به شغل و ضرورت باستان شناسی، نگاهی زمانمند برای تشریح اوضاع این برهه ایران داشته اند. به علاوه سرگذشت چاپ و نشر خاطرات شان به یک آموزه قابل توجه در رشد و اندیشه بر تاریخ و فرهنگ ایران قابل تبدیل است. در ادامه، رویکرد و مفاهم کلیدی و مهم و مورد توجه آنها و نوع نگاه و واکنششان به زمانه و زمینه اقامت آنها در ایران و جهان ذهنی و زنانه که در آثارشان تجلی یافته، تصویر شده است. در نهایت، آموزه های رشد و توسعه یافتگی برای کشور و مهمتر جنس دوم و در حاشیه مانده تاریخ، و حتی کل جامعه از این مطالعه استنتاج شده است.