محمدمهدی مستوفی شربیانی

با توجه به حماسه طوفان الاقصی و رخدادهای سال 2024 و منازعات مستقیم و غیر مستقیم جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی با یکدیگر، درگیری ها صرفا محدود به محیط نظامی نبوده و به دیگر عرصه ها نیز سرایت داشته و جنگ ترکیبی هوشمندی بین دو جبهه رخ داده است. یکی از ساحت های این نبرد، فعالیت های رسانه ای است که هر دو جبهه و متحدانشان در آن به ایفای نقش پرداخته اند. دیپلماسی رسانه ای رژیم صهیونیستی با مخاطب قراردادن مردم ایران و فارسی زبانان نیز از بخش های مهم این جنگ رسانه ای است. از همین رو مقاله حاضر با بهره گیری از تحلیل محتوای کیفی تیتر اخبار روزانه تایمز اسرائیل(Times of Israel) که به زبان فارسی منتشر شده است، به مضامین کلان و الگوهای پروپاگاندای این رسانه در بازه زمانی یک سال پس از طوفان الاقصی (اکتبر 2023-اکتبر 2024) پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که اسرائیل از طریق زبان احساسی، برجسته سازی دشمنان مشترک، دشمن سازی، برچسب زنی بر ایران و تهدید؛ به شکل دهی هویت ملی و جلب حمایت بین المللی می پردازد. این رویکردها، که بر پایه اصول پروپاگاندا بنا شده اند، در پی افزایش اعتبار و مشروعیت بخشی سیاست های امنیتی و پیشبرد اهداف استراتژیک اسرائیل در محیطی چالش برانگیز است.

فیلم و سینما از مهم ترین پایگاه های هنر و رسانه محسوب می شود و بر فرهنگ سیاسی اثرگذار است. شعارهای سیاسی مردم از نشانه های مهم فرهنگ سیاسی به شمار می آیند. این مقاله به بررسی جایگاه رسانه در بیداری اسلامی مصر و نسبت شعارهای انقلابیون با فیلم های سینمایی اکران شده در مصر پرداخته است (مسئله). با محوریت نظریه بازنمایی استوارت هال (1997) و استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، بیش از 30 فیلم سینمایی بررسی و با شعارهای رایج در جریان بیداری اسلامی مصر تطبیق داده شده است (روش). نتایج نشان می دهد فیلم های سینمایی نقش اساسی در جریان بیداری اسلامی مصر ایفا کرده و بخش جدایی ناپذیری از آن شده اند. فیلم به عنوان مهم ترین محصول هنری-رسانه ای، تأثیر قابل توجهی بر فرهنگ سیاسی مردم مصر داشته است. تعداد قابل توجهی از شعارهای بیداری اسلامی 2011 مصر، وامدار عناوین، داستان یا دیالوگ های فیلم های اکران شده در مصر است و سینما منبع الهام اصلی زبان انقلابی مردم بوده است (یافته ها).

دیپلماسی فرهنگی، ابزار هر کشور جهت معرفی خود به مردم سایر ملل است. ارائه و تبیین نمونه های موفق در اجرای دیپلماسی فرهنگی، باعث ممکن شدن الگوگیری فعالان این حوزه خواهد شد. به این منظور فعالیت های شهید سید محمدعلی رحیمی؛ رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خانه فرهنگ مولتان پاکستان مورد مطالعه قرار گرفته است. رویکرد پژوهش، کیفی است و برای جمع آوری داده ها از سند پژوهشی و مصاحبه نیمه ساختاریافته و جهت تحلیل داده ها از تحلیل مضمون استفاده شده است. دستاورد تحقیق حکایت از آن دارد که مؤلفه های موفقیت شهید رحیمی در اجرای فعالیت های دیپلماسی فرهنگی عبارت اند از: ایمان راسخ به اسلام و انقلاب، تسلط بر وضعیت فرهنگی اجتماعی پاکستان، مطالعه و برنامه ریزی، اتقان فعالیت ها، فعالیت خالصانه و بدون خستگی، خوش اخلاقی، خوش رفتاری و ارتباطات مؤثر با مردم و افراد و سازمان های تأثیرگذار در پاکستان.

فضای مجازی، امروزه فراتر از یک رسانه یا فناوری است و به یک فضای زیستن تبدیل شده است. بسیاری از معانی ای که انسان می سازد، در بستر این فضا ساخته می شوند و این فضا، نقش برجسته ای در حوزه آموزش، یادگیری و حتی تربیت انسان یافته است. در عصر حاضر، ابزارهای فناوری در بستر فضای مجازی نیز در خدمت آموزش و یادگیری از راه دور قرارگرفته اند که این مسئله در نظام دانشگاهی کشورها حرکتی شتابان یافته است که بررسی فرصت ها و چالش های این مسئله، هدف نوشتار حاضر قرار گرفته است. این مقاله با روش «تحلیل مضمون» به دنبال پاسخ به این سؤال است که آموزش از راه دور و خصوصاً آموزش برخط (آنلاین) در نظام دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران چه فرصت ها و چه چالش هایی را در امر یادگیری دانشجویان ایجاد می کند؟ برای پاسخ به این سؤال، طی مصاحبه با 25 نفر از اندیشمندان و صاحب نظران، 4 فرصت و مزیت فراگیر و 5 چالش و تهدید فراگیر به دست آمد. فرصت ها شامل: «عبور از محدودیت های زمانی و مکانی»، «ارتقای کیفی و گسترش عدالت آموزشی»، «فرصت های اقتصادی و توسعه بین المللی» و «تنوع در روش های ارزشیابی و توسعه نظارتی» و همچنین چالش ها شامل: «چالش های ساختاری و فنی»، «چالش های ساختاری و فنی»، «چالش های تربیتی و اخلاقی»، «چالش های سلامت روانی و جسمی» و «چالش های فرهنگی و اجتماعی» مشخص شدند که توضیح کدهای فراگیر فوق، در مقاله ذکر شده است.