الگوی اخلاقی

هدف: مطالعه حاضر بررسی جامعه شناختی رابطه الگوهای دینداری و انواع مدارای اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 94-1393 بوده است. روش:روش این پژوهش، کمّی از نوع پیمایش و ابزار بررسی، پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 376 نفر معین شد. برای تبیین مدارا از نظریه اینگلهارت به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. پایایی سازه ها با استفاده از آلفای کرونباخ بالای70/0 برآورد شد و همچنین اعتبار آن نیز از طریق کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار استنباطی(تفاوت میانگین، همبستگی پیرسون و رگرسیون) با استفاده از نرم افزار آماری اس.پی.اس.اس. انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد که مدارا با سن، جنس، مدت حضور در دانشگاه و گروه تحصیلی رابطه معناداری دارد. همچنین تحلیل رگرسیونی بیانگر آن است که کسانی که بُعد مناسکی دینداری در آنها قوی تر است، مدارای کمتری دارند. اما در مقابل، کسانی که الگوی اخلاق گرایی در آنها برجسته تر است، از مدارای بالاتری برخوردارند. در نهایت، با ورود هشت متغیّر، واریانس تببین شده به 3/10 درصد رسید. نتیجه گیری: با توجه به افزایش مدارا با افزایش میزان گرایش به الگو های اخلاق گرا و عرفان گرای دینی، پیشنهاد می شود روی الگوی اخلاق گرای دینی بیش از پیش سرمایه گذاری شود؛ زیرا این الگو نه تنها به مدارای اجتماعی بیشتر منجر شده، بلکه واجد پیامدهای اخلاقی مثبت دیگری نیز خواهد بود#,

مشهور است که اخلاق در نظر فلاسفه اسلامی اخلاق فضیلت محور است. این جستار در صدد بیان آن است که اخلاق از دیدگاه ملاصدرا امری وجودی است و از این جهت قلمروی گسترده دارد که شامل عقل نظری و عملی می گردد. زیرا مؤلفه های معرفتی در اندیشه وی همان مؤلفه های اخلاقی اند که خود، اصولی هستی شناختی به حساب می آیند. انسان به میزان برخورداری از وجود، اخلاقی می گردد و میزان و معیار این وسعت وجودی مطابقت با اصول عقلانی- وحیانی است، که اخلاق فضیلت محور فاقد آن است. از سوی دیگر، نوع نگاه ملاصدرا به این اصول و قواعدِ برگرفته از ساحت هستی اخلاق صدرایی را در اخلاق عمل محور محدود نمی سازد. در این پژوهش، که با روش توصیفی- تحلیلی همراه است، تلاش بر این است که ضمن نشان دادن پاره ای از مشترکات اخلاق فضیلت مدار و تکلیف مدار، با تأکید ملاصدرا بر الگوی اخلاقی یا ولایت محوری، این اخلاق را از سایر نظریات متمایز شمارد.

در این پژوهش، به الگوبرداری از اصول و شیوه های برخورد قرآنبا انحراف های اخلاقی پرداخته شده است تا بتوان بر اساس آن به شیوة متفاوت و اثربخش از دیگر شیوه های کنش متقابل با ناهنجاری های بعضاً شدید اخلاقی دست یافت؛ چراکه قرآنبا جامعیت و فراشمولی خواندن خویش، در همة عصرها قابلیت ارائه الگوهای مناسب اخلاقی و اجرایی شدن آن ها را تضمین کرده است. قرآن کریمبا بیان این اصول و شیوه های اجرای آن در قالب قصص و برخوردهای انبیا با انحرافات اخلاقی، به انسان می آموزد تا با استفاده از این ابزار در راستای ایجاد صفات اخلاقی مطلوب و محو کردن انحرافات و ناهنجاری ها تلاش کند. این موضوع در دورة جوانی که به دلیل هیجانات و نبودِ ثبات کامل شخصیت، لغزش ها فراوان است، بیشتر احساس می شود. اصولی چون اصل تکریم شخصیت، اصل تذکر، اصل بهنگامی، با شیوه هایی چون گفتار نیک، رعایت ادب، استفاده از استدلال، عبرت آموزی، موعظة حسنه، تمثیل، مقایسه، صراحت، تغافل و تجاهل، تساهل و تسامح، انذار و تبشیر، در این نوشتار بررسی شده است.

خانواده رکن بنیادین جامعه انسانی است، اما با افول و ضعف رویکرد اخلاقی به زندگی، این رکن دچار مشکل شده و محبت، مودت و رحمت، در میان مردم، روبه کاهش است. الگوهای متعددی برای ایجاد علاقه به خانواده ارائه شده که به نظر می رسد الگوی اخلاقی ای که استاد مطهری با تکیه بر تعالیم الهی به دست داده، بهترین راه برای تحکیم بنیان خانواده است. این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده، در پی تبیین این الگو و نظریه است. هدف پژوهش این است که نشان دهد روند فعلی اوضاع فرهنگی جامعه جهانی، مشکل بزرگی برای جامعه اسلامی است. این مشکل در عرفی شدن دین و اخلاق، تبلیغات غرب و ترویج شهوت ریشه دارد. با تبلیغات فرهنگی غرب، هدف از تشکیل خانواده برای انسان معاصر مبهم شده است؛ چنان که نمی داند، آیا براساس فطرت خود به همسر، فرزند و والدین و محبت به آن ها نیازمند است و نیازهای جنسی ابزاری برای کمک به رفع این نیاز فطری است یا خانواده فقط بهانه ای برای رفع نیاز شهوانی است و حرمت، قداست و ارزش دیگری ندارد؟ گروهی نظر دوم را پذیرفته اند، اما اندیشمندان الهی، مانند شهید مطهری، نظر اول را ارائه می کنند و معتقدند تنها راه سعادت بشر بازگشت به اصل خانواده است و چنین بازگشتی با الگوی فطرت، یعنی میل فطری زن و مرد به تشکیل خانواده، مهرورزی به یکدیگر، گرایش فطری به همزیستی عاطفی با عزیزان و... دیر یا زود محقق می شود.

هدف این مطالعه، بررسی میزان تاثیر و تعامل سازه ها و زیر مجموعه های الگوی تصمیم گیری اخلاقی صادقی و خنیفر (1394) از دیدگاه حسابداران است. مطالعه پیش رو از نوع پژوهش های کمی است که با استفاده از "تکنیک دیمتل" انجام می شود. بررسی موضوع از طریق ارسال پرسشنامه به 11 نفر از افراد متخصص در حوزه اخلاق حسابداری صورت گرفت. یافته ها نشان داد که در عوامل روحی روانی متغیر "ریاست طلبی و اصرار در بقا در پست و ریاست" از بیشترین تاثیرگذاری، معیار "فرصت طلبی و غنیمت دانستن مدیریت" از بیشترین میزان تاثیرپذیری و "نادیده گرفتن صلاحیت شخصی" از بیشترین میزان تعامل برخوردار است. در عوامل حرفه ای نیز "بی توجهی به خیرخواهی و صداقت در انتقاد" از بیشترین تاثیرگذاری، "طفره رفتن از مسئولیت" از بیشترین میزان تاثیرپذیری و "سیاه نمایی و اظهار نظر غیرمنصفانه در مورد سایر مدیران" نیز از بیشترین میزان تاثیر و تاثر برخوردار است. همچنین در عوامل انحرافی، " ترجیح منافع خواص در برابر منافع عمومی" از بیشترین میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و معیار "عدم اهتمام به منافع عمومی" از بیشترین میزان تعامل برخوردار است. مهم ترین یافته این پژوهش این است که الگوی ارایه شده یک "فرآیند تعاملی" است، یعنی اجزای آن بر روی یکدیگر تاثیر داشته و با هم تعامل دارند. در نتیجه، برای تصمیم گیری اخلاقی مطلوب از دیدگاه حسابداران، لازم است که به همه ابعاد الگو توجه شده تا در افزایش سطح اخلاق حرفه ای، توازن حفظ شود و همه مولفه ها در راستای هم تقویت شوند تا بتوان بهترین بازدهی مناسبی را از آن دریافت کرد.

قرآن به عنوان منبع معتبر و جایگاه الهی ووحیانی که دارد می تواند به ویژه در زمینه رفع و دفع رذایل و انحرافات اخلاقی بسیار کارگشا باشد؛ بررسی آیات الهی نشان می دهد قرآن اصول و روش هایی را برای تربیت اخلاقی جامعه متذکر گردیده است یکی از این روش ها روش «تذکر» است؛ اینکه این روش بر اساس آیات الهی چیست و چگونه و با چه شیوه هایی می تواند منجر به تربیت اخلاقی و به ویژه دوری از رذایل و انحرافات اخلاقی گردد مسئله مقاله پیش روست، این روش که برخی آن را به عنوان یکی از اصول اخلاقی نیز تلقی کرده اند با شیوه های؛ ایجاد پرسش و استدلال، عبرت آموزی، موعظه حسنه، توصیه، تمثیل، مقایسه، زمینه تذکر و غفلت زدایی را در افراد ایجاد کرده و سبب تربیت اخلاقی افراد گردد. قرآن کریم با بیان این اصول و شیوه های اجرای آن در قالب قصص و برخوردهای انبیا با انحرافات اخلاقی، به انسان می آموزد تا با استفاده از این ابزار در جهت ایجاد صفات اخلاقی مطلوب ومحو کردن انحرافات و ناهنجاری ها تلاش کند. تاکید این پژوهش بر ایاتی است که در قرآن انحرافات اخلاقی به ویژه در سنین جوانی صورت گرفته می باشد و این مقاله عهده دار توصیف و تحلیل آن ها در راستای مسئله پیش گفته می باشد.

طلاق به مثابه یک کنش اختیاری، موضوع احکام اخلاقی است، ولی ظروف و شرایط جدایی مانع توجه به اخلاق می شود. رفع ناسازگاری ظروف و شرایط عاطفی و اجتماعی طلاق با رفتار اخلاقی، نیازمند الگوی اخلاقی کارآمد و مستند به واقعیت است. این پژوهش با این پیش فرض که قرآن کریم برای این بخش از زندگی همسرانه الگوی اخلاقی کارآمدی دارد، با روش توصیفی – تحلیلی در صدد کشف این الگو از قرآن کریم برآمده و با تکیه بر منابع تفسیری به تحلیل آیات مربوط به موضوع طلاق پرداخته است. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که قرآن کریم برای اجرای اخلاقی طلاق الگویی مرکب از چهار ضلع ارائه کرده است: برای مراعات این الگو، طلاق باید با هدف دستیابی به فرصتی برای حرکت کمالی، بر مبنای توجه به آثار اجتماعی، چندجانبگی حکم شرعی شامل تنزیه، تجویز و توصیه، در بستر مراعات عرف، تلاش برای حفظ مسالمت و مسابقه نیکی صورت بگیرد و فرایند مراعات وقت، اشهاد و تمتیع را طی کند.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارائه چارچوب اخلاقی کارکردهای مدیریت منابع انسانی با تأکید بر الگوی ایرانی- اسلامی(جذب- به کارگیری- توسعه- نگهداشت) بود. روش: پژوهش حاضر در دو مرحله کیفی، با روش فراتحلیل و مرحله کمّی، با استفاده از آمار توصیفی برای نمایش اطلاعات جمعیت شناختی انجام شد و از روش تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار لیزرل به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها و نتیجه گیری: توسعه و توانایی در کسب دانش، پشتیبانی مدیریت، تعامل با منابع خارجی دانش، استخدام و فرایند نیازسنجی در بخش شاخصهای جذب؛ پایبندی کارمندان، ایجاد انگیزه، پرهیز از توزیع نامتعادل کارمندان، حل مشکلات هماهنگی و همکاری، خوش برخورد بودن با کارکنان و استفاده صحیح از ابزارها در بخش شاخصهای به کارگیری؛ دانش و مهارت، توجه به برنامه ریزی، ایجاد کارآفرینی، عدم تبعیض جنسیتی، توانمندسازی، مدیریت استعداد، افزایش ارتباطات و یادگیری مهارتهای جدید در بخش شاخصهای توسعه؛ پشتیبانی مالی و مادی، رعایت اصول اخلاقی، افزایش تعامل، مهارتهای مدیریتی، رعایت عدالت سازمانی، تعهد سازمانی، کاهش استرس و کاهش اضافه کار در بخش شاخصهای نگهداشت.

هدف اصلی طراحی پرسشنامه نزاکت ورزشی، تبدیل پاسخ ها به داده هاست که بخش مهمی از فرایند پژوهش های علمی و هنجاریابی آن برای دانشجویان است. نزاکت به معنای پذیرش احساسات دیگران به منظور برخورد مناسب و با در نظر گرفتن جوانب آن در روابط اجتماعی است. با افزایش نزاکت ورزشی در بین ورزشکاران، می توان از انحطاط فرهنگی و اخلاقی در بین گروه های مختلف ورزشی جامعه، پیشگیری کرد. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه گلستان (3951 نفر) بودند که 384 نفر نمونه تعیین (جدول کرجسی و مورگان) و برای انتخاب نمونه ها نیز از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب استفاده شد. پایایی پرسشنامه، با به کارگیری آزمون ضریب آلفای کرونباخ (84/0) و نیز روش دونیمه سازی (78/0) تأیید شد. روایی محتوایی نیز براساس ضریب توافق، 99/0 است.  در این پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی، سه عامل احترام، الگوی اخلاقی و ایثار، به عنوان ابعاد اصلی مفهوم نزاکت ورزشی شناسایی شدند. پرسشنامه نزاکت ورزشی مقیاسی قابل اطمینان و معتبر است که می تواند برای ارزیابی میزان نزاکت ورزشی در میان دانشجویان به کار رود و نتایج معتبری را نشان دهد. پیشنهاد می شود که در پژوهش های آینده از این ابزار در نمونه ها و حوزه های دیگر استفاده شود.

فناوری اطلاعات به سبب درهم تنیدگی روزافزون آن با زندگی اجتماعی اهمتی اخلاقی فزاینده ای بافته است. ازاین رو شرکت های مربوطه ای چون ای سی ام و آی تریپل ئی مجموعه اصول و کدهای اخلاقی ای برای حرفه فناوری اطلاعات تدوین و هرازگاهی آن را به روز کنند. این اصول و کدها گرچه به عنوان مجموعه توصیه هایی برای راهنمایی اخلاقی مفیدند، در برخی از موقعیت های پیچیده، کارایی شان را برای حرفه مندان این حرفه از دست می دهند. چراکه اصول و کدها ممکن است در موقعیت هایی باهم در تعارض بیفتند. در این مقاله تلاش خواهیم کرد الگویی هنجاری برای کمک به تصمیم گیری در چنین موقعیت هایی ارائه کنیم. برای رسیدن به این الگو از آموزه ها و رویکردهای متعددی چون دیدگاه دیوید راس، آموزه اثر دوگانه، و نیز رویکرد جودیث تامسون در اخلاق هنجاری و کاربردی کمک خواهیم گرفت. این الگو دارای سه شرط عمومی و یک شرط اختصاصی خواهد بود که برای پاسخ به دوراهی هایی با مضمون رواداشتن شر و توسل به شر در حرفه فناوری اطلاعات می توانند یاری گر عامل اخلاقی باشند. ما بر اساس این الگو علاوه بر اینکه برخی دوراهی های مهم حوزه اخلاقاً کاربردی را تبیین خواهیم کرد و به آن ها پاسخ خواهیم داد، آن را در دست کم شش موقعیت اخلاقاً مهم در حوزه فناوری اطلاعات، ازجمله در حوزه های خودروهای خودران، حریم خصوصی و امنیت، جنگ های سایبری، باج افزارها، و اینترنت اشیا، به کار خواهیم بست. در هر کدام نشان خواهیم داد که شرایط چهارگانه چگونه می توانند به عامل اخلاق در تصمیم گیری های اخلاقی کمک کنند. بااین حال ادعا نخواهیم کرد که این الگو همچون یک منطق تصمیم پذیر عمل می کند چراکه فرایند رسیدن به تصمیم اخلاقی الگوریتم وار نیست و عوامل شناختی و غیرشناختی زیادی در این میان نقش بازی می کنند.

روش الگودهی یکی از روش های مؤثر و کاربردی در تربیت اخلاقی است که در قرآن کریم به شیوه ای خاص و با تفکیک جنسیت به کار برده شده است. این پژوهش در صدد است تا نحوه به کارگیری روش الگو دهی را در قرآن کریم بررسی کند و فواید تفکیک جنسیت در استفاده از این روش را تبیین نماید. برای رسیدن به این هدف از روش توصیفی تحلیلی استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش، قرآن کریم در راستای تربیت اخلاقی به شکل گسترده از این روش استفاده کرده و با تفکیک جنسیت، به ارائه الگوهای اخلاقی برای مخاطبان زن و مرد پرداخته است. این تفکیک جنسیت، اثر گذاری الگوها را برای مخاطبان افزایش می دهد. از منظر آیات، حضرت مریم(س)، دختران شعیب(ع)، ملکه سبأ و حضرت زهرا(س)، مهم ترین الگوهای تربیتی برای زنان و حضرت ابراهیم(ع)، حضرت اسماعیل(ع)، حضرت یوسف(ع) و حضرت محمد(ص)، مهم ترین الگوهای تربیتی مردان به شمار می روند.