ریشه برجاست(معرفی نامه مصادر نهج البلاغه)
حوزه‌های تخصصی:
مطالب
نمایش ۲۴۱ تا ۲۶۰ مورد از کل ۱٬۳۸۸ مورد.
براهین وجودشناختى و جهانشناختى در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)
درآمدی بر تربیت جنسی در نهج البلاغه
عدالت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه
حوزه‌های تخصصی:
نویسنده در این گفتار بر این نکته تأکید مىورزد که به دلیل تأثیر و نقش بیشتر دولت و سایر نهادهاى جدید، نقش فرد کمتر از جامعه قدیم است و بر این اساس، اخلاق کارکرد جدیدى در حوزه اجتماعیات پیدا مىکند و عدالت نیز از همین قبیل است.
تربیت در نهج البلاغه: اهداف در عمل
منبع:
پیوند ۱۳۷۹ شماره ۲۵۵
حوزه‌های تخصصی:
توثیق نهج البلاغه وتأریخه علی ضوء المعاییر الأدبیه والبلاغیه: دراسه تحلیلیه لأول بحث غربی منهجی حول نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
دخلت دراسات المستشرقین حول حدیث الشیعه مجالات تخصصیه وجدیده، وذلک بالتزامن مع انتصار الثوره الإسلامیه، وبالتحدید فی العقدین المنصرمین، فأصبحت تغطی جانبا واسعا من الدراسات التی تدور حول الحدیث الشیعی وتفسیر نص الروایات ودراستها، فقد کانت دراسه «التحلیل الانتقادی لنهج البلاغه» منطلقا لتلک الأبحاث، کما شکلت منعطفا فی قضیه نهج البلاغه فی مراکز الغرب العلمیه، ونظرا إلى المساعی الثمینه التی بذلت فی تلک المجالات، أصبحت نهج البلاغه لافته لنظر الباحثین. إنّ تقدیم تأریخ موثوق به حول نهج البلاغه واستعاده تلک الوثائق التی لم تلتف إلیها الأنظار وبقت مغفوله، فی النصوص العربیه القدیمه، ومَعرِفَهِ مفردات الخطب والرسائل فی الأشعار والنصوص المنثوره الجاهلیه، والدراسه المقارنه بین مفردات القرآن الکریم ونهج البلاغه، ونقلِ أفکار العلماء المتأخرین والمتقدمین وتحلیلها، والترکیز على الشبهات التی تدور حول نهج البلاغه، وبذل المساعی للإجابه علیها، وأخیرا تقدیم قضایا منتظمه، بصفتها أول المساعی فی الأجواء العملیه الغربیه فی هذا المجال؛ کل تلک القضایا تعد من القضایا اللافته للنظر والمهمه فی هذا الکتاب الذی نرید النظر فیه. یحاول هذا البحث أن یلقی نظره على مسار الأبحاث التی أجریت على ید الغربیین فی مجال حدیث الشیعه بإیجاز، ثم یقوم بدراسه البحث المذکور وتحلیله، ویخضعه للنقد.
تحلیل مضمون عملکردهای قلب در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۲
۱۶۶-۱۴۹
حوزه‌های تخصصی:
درباره «قلب» و عملکردهای آن در متون اسلامی و اخلاقی مطالب فراوانی بیان شده است. هدف این پژوهش کشف و تبیین عملکردهای قلب از نگاه نهج البلاغه در چهارچوب روش تحلیل مضمون است. بر اساس این روش در تحلیل کمّی، 718 «مضمون پایه» و 36 «مضمون سازمان دهنده» به دست آمد و ذیل سه «مضمون فراگیر» جای گرفت. «مضمون فراگیر» بیانگر کارکردی از کارکردهای قلب، و عبارت است از: «ادراک»، «سنجش»، «مدیریت». در توضیح هریک از این کارکردها باید گفت بر اساس نهج البلاغه، هر پیامی که به انسان می رسد، اعم از صوتی، تصویری، مفهومی و...، قلب آن را دریافت می کند (عملکرد ادراکی). قلب آن پیام ها را تجزیه و تحلیل و مقایسه و ذخیره می کند (عملکرد سنجشی) تا درنهایت با سازمان دهی و کنترل رفتارها بروز واکنش ها را در انسان رهبری کند (عملکرد مدیریتی). البته این عملکرد قلب برای سایر اعضا الزام آور نیست و آنها امکان تخلف و سرپیچی دارند.
سبک شناسی آوایی خطبه 34 نهج البلاغه(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۶
255 - 276
حوزه‌های تخصصی:
سبک شناسی لایه ای، روشی برای مطالعه رفتار زبانی افراد است. تأمّل در پنج لایه «آوایی»، «لغوی»، «بلاغی»، «نحوی» و «ایدئولوژیک» در گفتار یا نوشتار، افکار، عقاید و احساسات درونی صاحب آن را نمایان می سازد. بررسی آواشناختی، نخستین مرحله این روش است. سبک شناسی آوایی، با تشخیص و تحلیل واحدهای آوایی در بافت زبانی، زیبایی های نهفته در آوای حروف، واژگان و جملات را کشف کرده و نشان داری صاحب سخن را نمایان می سازد. نهج البلاغه با برخورداری از طیف متنوّعی از سخنان امیر سخن علی7، منبع مناسبی برای بررسی های آواشناختی است. خطبه 34 نهج البلاغه به لحاظ نکوهش ها و انتقادات عتاب آمیز آن حضرت در مواجهه با سستی کوفیان در مقابله با شامیان، شایسته توجّه است. «سجع»، «تکرار در تمامی سطوح آن (واکه، واج، بینابین و واژه)» و «تضاد»، مهم ترین عناصر آواساز این خطبه اند. «صراحت»، «تندی الفاظ»، «تکرار»، «کوبندگی» و «بسامد بالای تأکید، نفی و قسم» از ویژگی های موسیقایی این خطبه می باشند و طنین غالب بر بافت کلام، موسیقی «اعتراض» و «سرزنش» است. بر اساس این پژوهش، آوای خطبه34 در خدمت و هماهنگی کامل با محتوای آن است و اصوات تولید شده بر اثر هم آیی حروف و یا همنشینی واژگان و جملات، با معانی خود تناسب کاملی داشته و تأثیرگذاری بیشتری برای مخاطبان به ارمغان آورده است.
روش ابن میثم در شرح نهج البلاغه
ابن میثم محدث ، فقیه و متکلم مشهور شیعی در قرن هفتم است ،که مهمترین اثر او شرح نهج البلاغه است. در این نوشتار به بررسی روش ابن میثم در شرح نهج البلاغه می پردازیم .این شرح یک شرح فلسفی کلامی است که از مهمترین شاخصه های آن می توان به استناد به آیات الهی و روایات معصومین، به کارگیری استدلالات عقلی، استفاده از شروح دیگر، استفاده از نظرات و سخنان دانشمندان علوم تجربی واستناد به کتب آسمانی پیشین واستناد به شعر.و ضرب المثلها ... اشاره کرد.
آثار به کارگیری عقل در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
واژه «عقل» و مشتقات آن در نهج البلاغه در موارد متعدد به کار رفته است. امام علی(ع) بسیار به بهره گیری از عقل و تعقل در امور مختلف توصیه می کند. هرچند امام در صدد ارائه آثار به کار گیری عقل نبوده است، اما از بررسی موارد استعمال این واژه و مشتقاتش، می توان به آثار آن از دیدگاه امام علی(ع) پی برد. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، به استخراج آثار مثبت به کار گیری عقل می پردازد و این آثار را در چهار دسته ارائه می نماید: 1) در ارتباط انسان با خدا؛ یعنی موهبتهای الهی، و ثمراتی که به واسطه تعقل درباره خداوند و دستوراتش نصیب انسان می شود. 2) در ارتباط انسان با خود؛ یعنی مواردی که باعث بهره مندی از زندگی دنیا و آماده شدن برای آخرت می شود. 3) در ارتباط انسان با دیگران؛ یعنی مواردی که باعث تعامل بهتر در زندگی اجتماعی می شود. 4) در ارتباط انسان با طبیعت و جهان؛ یعنی مواردی که باعث تعامل بهتر با طبیعت و جهان می شود. برخی از این آثار، به صورت مستقیم در نهج البلاغه بیان و برخی دیگر به صورت غیرمستقیم و از فحوای کلام امام استخراج شده اند.
سیماى تربیت یافتگان از منظر نهج البلاغه
حقوق و تربیت شهروندی در نهج البلاغه
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مباحث مهم امروز جهان حقوق شهروندی و تربیت شهروندی است. مباحث «شهروندی» به شکل امروزی سابقة تاریخی ندارد، ولی باید اعتراف کرد که طی قرن اخیر مطالب و مباحث آن رشد فزاینده ای داشته است. باید گفت که شاید طرح بحث شهروندی از دیدگاه نهج البلاغه و نظرهای حضرت علی (ع) بهترین شیوه در دست یابی به این حوزه است؛ زیرا نهج البلاغه درحکم برادر قرآن کریم و حضرت علی (ع) از آگاه ترین شخصیت ها به اسلام بعد از پیامبر است. ازطرف دیگر، وی برای مدتی زمام داری حکومت اسلامی را در دست داشته است و بیش از سایر دوره ها زمام داری آن حضرت با تنوع نژادها، زبان ها، رنگ ها، دین ها، و سرزمین ها روبه رو شده است و در این دوره گروه های سیاسی، عقیدتی، و کلامی نیز رشد کرده بودند.
در این مقاله با ارائة تعریفی از شهروندی و وضعیت آن، و نیز نظر قرآن در این باره، حقوق شهروندی از دیدگاه نهج البلاغه و حضرت علی (ع) در سه حوزة شناختی، عاطفی، و رفتاری بررسی می شود و در آخر نشان داده می شود که شهروندی در جهان معاصر از معنای حقیقی خود دور شده است و مطابقت نظریات حضرت علی (ع) با قوانین روز جهانی این دورشدن شهروندی از معنای واقعی اش را بیش تر مشخص می سازد.
روش های تربیت اخلاقی در نهج البلاغه
مؤلفه های توسعه سیاسی در نهج البلاغه
حوزه‌های تخصصی:
ولایتمدارى و انواع آن در نهج البلاغه
منبع:
حصون ۱۳۸۷ شماره ۱۵
حوزه‌های تخصصی:
جایگاه عقل و تجربه در نهج البلاغه
نهج البلاغه و شعر کهن پا رسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
از انجا که متون اسلامی چون : قران ، احادیث و سایر اثار مربوط به معارف اسلامی از دیرباز و از زمان رسمی شدن پارسی دری در ادبیات ان تاثیر جدی داشته؛ بررسی تاثیر این منابع و چگونگی ان درشعر پارسی از اهمیّت فوق العاده ای برخوردار است . دراین مقاله،نگارنده ضمن اشاره به متون دینی بعنوان پشتوانه ادبیّات جهان و ایران و با در نظر گرفتن تاریخ شکل گیری پارسی دری، سعی کرده است تاثیرات کلام علی (ع) را در اثار منظوم شاعران سده های نخستین (قرن چهارم تا پایان قرن هشتم هجری ) مورد بررسی و تحلیل قراردهد. براین اساس، با اتکاء به نهج البلاغه که جنبه ادبی ان بسیار قوی است و شواهد تاریخی نشان می دهد همواره مورد توجه شاعران و ادیبان عرب و عجم بوده ، سعی شده است بیانات مولای متقیان دراشعار شاعرانی چون : فردوسی ، سنایی ، نظامی ، ناصرخسرو ، اسدی طوسی و دیگر شاعران این دوره ،ردیابی گردد. بررسی انجام شده نشان می دهد اکثر شاعران این روزگار به تبع بهره گیری از ایات قران و احادیث نبوی به سخنان خداوندگار کلام ، علی (ع) نیز توجه تام و تمام داشته و از رهگذر بلاغت و فصاحت ان بزرگوار ، اشعار خود را مزیّن و پرمایه ساخته اند. همچنین نشان داده شده است که به اقتضای زبان ان روزگار، موضوعات نهج البلاغه در شعر پارسی، بیشتر بصورت ترجمه ، اقتباس و اخذ مضمون بازتاب دارد و در این مورد عبارات عربی بسیار اندک است .
اهل بیت علیهم السلام در نهج البلاغه
نسخه های نفیس نهج البلاغه در ایران
حوزه‌های تخصصی:
براهین وجودشناختى و جهانشناختى در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)
تبلیغات
