پژوهش های نوین در مطالعات علوم انسانی اسلامی

پژوهش های نوین در مطالعات علوم انسانی اسلامی

پژوهش های نوین در مطالعات علوم انسانی اسلامی سال سوم پاییز و زمستان 1403 شماره 6 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

صورت بندی استنباط از قرآن کریم در مسیر تولید علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۷
تولید علوم انسانی قرآن بنیان امری است که عدم اهتمام به آن سبب مهجوریت قرآن کریم، رواج سکولاریزم، سستی پایه های انقلاب اسلامی، محرومیت همگانی از معارف نجات بخش قرآن کریم و فراموش شدن مفاهیمی از قرآن همچون جهاد و حریت- که در فرهنگ معاصر کمرنگ شده- خواهد شد. در این مسیر هرگونه تلاشی باید مبتنی بر مبانی قرآن شناختی بوده، و از درون قرآن کریم نشأت گرفته شده باشد. در عین حال اگر این استنباط با صورت بندی صحیح و نظام مند انجام نشود نتایج ناگواری را در پی خواهد داشت. مقاله حاضر در صدد است با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی، به این پرسش پاسخ دهد که چه مولفه هایی را باید در مقام استنباط از قرآن کریم مورد توجه قرار داد تا دستاوردهای پژوهش، مبتنی بر صورت بندی صحیحی از استنباط در راستای تولید علوم انسانی باشد. در این مقاله، پنج مولفه نگرش نظام مند به قرآن کریم، توجه به فرهنگ سازی قرآن کریم، توجه به جایگاه سنت های قرآنی، توجه به ظرفیت منظومه معرفتی احادیث در ذیل آیات و همچنین عنایت به سیره انبیا مورد تحلیل قرار گرفته و به عنوان عناصر محوری در صورت بندی استنباط از قرآن کریم در راستای تولید علوم انسانی معرفی گردیده است.
۲.

الهیات سلامت و چالش روایات ناظر به بهداشت(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۱۰
دین اسلام به عنوان شریعتی جامع برای تمامی ابعاد زندگی انسان رهنمودهایی را ترسیم نموده است. این رهنمودها عمدتاً از دو منبع اصلی یعنی کتاب و سنت به مخاطبان منتقل شده است. در مورد قرآن به جهت قطعی الصدور بودن، اختلافی در مورد بررسی سندی به وجود نمی آید؛ لکن این پیشفرض در مورد روایات وجود ندارد و ضروری است میراث روایی از حیث سند و دلالت مورد بررسی قرار گیرند. در تقسیم بندی موضوعی روایات، بخش عمده ای از آن ها راجع به توصیه های بهداشتی می باشند. در این میان روایاتی وجود دارند که به نوعی مضمون آنها از حیث رعایت بهداشت با چالش مواجه است. با عنایت به اینکه اهتمام شریعت به مسئله بهداشت امری قطعی است، نوشتار حاضر درصدد است به بررسی مفاد روایات مزبور پرداخته و عیار آن ها را از دو جهت سند و دلالت مورد بازخوانی قرار دهد. پژوهش حاضر با استفاده از شیوه توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. جمع آوری داده ها به روش کتابخانه ای صورت گرفته است و نگارندگان پس از تبیین مفهوم اصلی بحث، مستندات موجود در ارتباط با موضوع مقاله را مورد شناسایی قرار داده و سپس به تحلیل ادله پرداخته اند. رهاورد پژوهش نشان می دهد روایات وارد شده در مسئله را یا باید حمل بر صورت صحیحی نمود که با یافته های پزشکی در تعارض قرار نگیرند؛ یا اینکه آن ها را به جهت ضعف سندی و عدم اعتبار محتوایی، طرح و رد نمود.
۳.

بررسی مشروعیت فقهی کودکان سفارشی(طراحی شده)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۹
علم هر روز با چیزهای تازه ای به سراغ ما می آید که موید عظمت خالق و توانایی او در آفرینش و نیز موید ناکامی علم با همه روش ها و دانشمندانش در درک اسرار عالم هستی و موجودات در آن است . کودکان سفارشی یا طراح (Designer Babies) همانطور که از نام آن پیداست، جنین های سفارشی ژنتیکی هستند، که در آن صفات مورد نظر را می توان در تشخیص قبل از لانه گزینی با غربالگری با نشانگرهای اختصاصی ژن شناسایی کرد. این نشانگرها می توانند علاوه بر شناسایی ژن(های) مرتبط با بیماری،ژن(های) خاص غیر بیماری را شناسایی کنند. و به منظور برجسته کردن ویژگی ها و صفات خاص مانند هوش، رنگ مو و چشم و حتی مقاومت ویروسی بعنوان مثال در سناریوی کنونی همه گیری کووید-۱۹ مورد استفاده قرار گیرد. بسیاری ایده کودکان سفارشی را تخطی از حدود مشروعیت، دستکاری در زندگی انسان و توهین به کرامت انسان دانستند. این مطالعه با هدف زمینه های استفاده از ویراش ژنوم در ایجاد کودکان طراح و تبیین ماهیت آن ، مزایا و خطرات آن همچنین دلایل و شواهد ممکن بر جواز و منع آن و رسیدن به یک حکم شرعی جامع تبیین شده است که در نهایت با بررسی عواقب و خطرات احتمالی و رد ادله جواز این عمل، عدم مشروعیت و ممنوعیت این عمل را نتیجه گیری می کند.
۴.

خوانش ظرفیت حقوقی و کیفری بین المللی نظام عدم گسترش هسته ای در پرتو تحولات دهه ابتدایی قرن بیست و یکم(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۱۰
فراوانی روزافزون حملات ضد اشاعه، اهمیت تقویت تلاش های بین المللی منع اشاعه را نشان می دهد. رژیم منع گسترش تسلیحات هسته ای به عنوان مجموعه توافق نامه ها، نهادها و هنجارهای بین المللی که شفافیتی را در مورد قابلیت های تسلیحات هسته ای ایجاد کرده، خطرات تشدید را مدیریت کرده و از توسعه سلاح های هسته ای توسط کشورهای غیرهسته ای بازدارنده است، در بحران است. علاوه بر این، ضمن ترویج همکاری بین المللی، مذاکره و شفافیت، موجبات ایجاد رژیم هنجاری را علیه سلاح های هسته ای و پیشگیری از داشتن و استفاده از سلاح های هسته ای را فراهم می آورد. البته حملات ضد اشاعه پیشگیرانه ای که مواد، کالاها، پرسنل یا زیرساخت های مرتبط با برنامه تسلیحات هسته ای را هدف قرار می دهند، برای کشورهایی که مخالف ظهور قدرت های هسته ای جدید هستند، در این چارچوب قرار دارند. با توجه به روند ضد اشاعه تسلیحات تسلیحاتی و علاقه نشان داده شده از سوی تعدادی از بازیگران، نیاز به اولویت دادن به تقویت رژیم منع اشاعه موجود برای منصرف کردن اشاعه گران از توسعه برنامه های تسلیحات هسته ای و منصرف کردن دشمنان آنها از در نظر گرفتن اقدامات نظامی یا دیگر راهبردهای مخاطره آمیز ضد اشاعه وجود دارد. بنابراین، مقاله با تمرکز بر تحولات موجود در دهه ابتدایی قرن بیست و یکم، ظرفیت های حقوقی و کیفری بین المللی نظام عدم گسترش هسته ای را با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد.
۵.

کلاهبرداری و سرقت متأثر از تورم اقتصادی؛ تدابیر و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۷
تورم اقتصادی از پدیده های حادث در جوامع بشری است، این رخداد با کاهش ارزش نقدینگی و افزایش قیمت کالاها و خدمات موجب سختی و دشواری زندگی شده و موجب گرایش برخی افراد به ارتکاب جرایم مالی از جمله کلاهبرداری و سرقت می گردد. در این وضعیت تدابیر حاکمیتی برای مقابله با این جرایم اهمیت می یابد. روش پژوهش کتابخانه ای و مبتنی بر شیوه تحلیلی-توصیفی حاصل از مطالعات منابع علمی اعم از کتب و مقالات است.پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این است که آیا شرایط تورم اقتصادی در ارتکاب کلاهبرداری و سرقت مؤثر است؟ راهکارهای مناسب در این خصوص کدامند؟ تورم اقتصادی زمینه ارتکاب کلاهبرداری و سرقت را افزایش می دهد و تعدادی از این جرائم ناشی از تورم اقتصادی است. این موضوع لحاظ تدابیر اقتصادی، تقنینی و راهکارهای فرهنگی و آموزشی را برای کاهش این جرام توجیه می نماید.تدابیری مانند کنترل تورم اقتصادی، اقدامات فرهنگی و تقویت باورهای دینی، آموزشهای تربیتی و راهکارهای روانشناختی، می تواند از ارتکابهای احتمالی بکاهد. علاوه بر این اقدامات و اصلاحات تقنینی و قانونگذاری نقش مهمی در بحرانهای ایجاد شده کارساز است؛ به نحوی که نوع و شدت مجازاتها و اقدامات تأمینی و استفاده کارشناسی از مجازات های تکمیلی با تحقیقات علمی به نحوی تعیین یا اصلاح گردد که خاصیت بازدارندگی و ارعاب آن از یک سو و برگشت مجرم به جامعه اصلاح و جلوگیری از ارتکاب دوباره آن لحاظ گردد. اقدامات حفاظت شهری و آگاه سازی مناسب و به موقع مردم برای نحوه مواجهه با ارتکاب این جرائم نقشی ارزنده در مدیریت وضع ایجاد شده دارد.
۶.

تبیین مبانی هستی شناختی فضیلت نظم از منظر نهج البلاغه، اصول و روش های تربیتی و تطبیق آن با محتوای کتاب های دوره دوم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۹
پژوهش حاضر با پژوهش حاضر با هدف واکاوی مبانی هستی شناختی فضیلت نظم و انضباط از منظر نهج البلاغه و بررسی وضعیت برنامه درسی دوره دوم ابتدایی از حیث میزان توجه به آن صورت گرفته است. با توجه به ماهیت نظری پژوهش، از روش توصیفی-تحلیلی و استنباط جهت استخراج مبانی و اصول و روشها از منظر نهج البلاغه، و از روش تحلیل محتوا با رویکرد کمی، برای بررسی وضعیت برنامه درسی دوره دوم ابتدایی استفاده شد. در قسمت نخست، دو مبنای؛ وحدت نظام توحیدی و نظم تکوینی، و نظم به مثابه ویژگی بنیادین انسان تبیین شد. سپس دو اصل؛ واکاوی نظم جهان آفرینش در خلقت خداوند و ایجاد شاکله نظم در زندگی استنباط و تشریح شد و بر روش های تربیتی مانند؛ ایجاد شناخت نسبت به نظم عالم خلقت و ارتباط آن با وحدت ناظم، ایجاد نظم در زندگی فردی، تنظیم زندگی اجتماعی و قانون مداری استنتاج گردید. در بخش دوم پژوهش مولفه ایجاد نظم در زندگی فردی دارای بالاترین فراوانی؛ و پس از آن، مولفه نظم زندگی اجتماعی و قانونمداری به مسئولیت های اجتماعی دانش آموزان، و سپس مولفه نظم حاکم بر جهان هستی دارای فراوانی بالاتری بود. مولفه نظم وجودی انسان در این کتاب ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
۷.

رهبری معنوی و دلبستگی شغلی: تحلیل نقش میانجی نشاط سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۹
رهبران معنوی با ارائه چشم انداز واضح و حمایت های عاطفی، حس تعلق و تمرکز کارکنان را افزایش می دهند. این تعامل باعث می شود که کارکنان احساس کنند شغلشان معنا و هدف دارد و دلبستگی بیشتری نسبت به کار خود نشان می دهند. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه میان رهبری معنوی و دلبستگی شغلی کارکنان، هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم از طریق نشاط سازمانی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است که در زمره پژوهش های توصیفی از نوع همبستگی قرار می گیرد. جامعه آماری پژوهش تعداد 440 نفر از کارکنان دانشگاه لرستان بودند که نمونه ای به تعداد 205 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شد. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های رهبری معنوی فرای و همکاران (2005) که شامل 17 گویه، دلبستگی شغلی شوفلی (2015) شامل 17 گویه و نشاط سازمانی موسوی و همکاران (2020) شامل 7 گویه ، استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ به تأیید رسید. در این پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی و برای تحلیل داده های پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار smart pls بهره گرفته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که میان رهبری معنوی و دلبستگی شغلی رابطه مثبت و معنادری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که رهبری معنوی از طریق نشاط سازمانی دارای اثر مثبت و معناداری بر دلبستگی شغلی است.
۸.

تحلیل جامعه شناسی تاریخی قیام مختار ثقفی براساس نظریه کنش جمعی چارلز تیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۹
تلفیق دانش تاریخ و نظریه های جامعه شناسی یکی از روش های رایج در تحلیل پدیده های اجتماعی است که بسیاری از پژوهشگران بدان توجه کرده اند. چارلز تیلی، یکی از نظریه پردازان برجسته جامعه شناسی، از نظریه کنش جمعی برای بررسی و تحلیل داده های تاریخی بهره برده است. کنش های جمعی معمولاً دارای سابقه علل و پیامدها هستند و به اشکال مختلف ظاهر می شوند. قیام مختار در سال 66 ه. یکی از نخستین جنبش های شیعی بود که با هدف برتری بر اشراف کوفه و خون خواهی امام حسین (ع) شکل گرفت. شعار قیام مختار، خون خواهی امام حسین (ع) و دستیابی به حکومت عراقین بود، که با تکیه بر مشروعیت یابی از طریق حمایت محمد حنفیه دنبال می شد. قیام مختار پس از واقعه کربلا در سال 61 هجری شکل گرفت، زمانی که امام حسین (ع) و یارانش در کربلا به شهادت رسیدند. این حادثه موجب برانگیختن نارضایتی های گسترده در میان مسلمانان شد و نخستین قیامی که به خون خواهی امام حسین (ع) شکل گرفت، قیام توابین به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی بود. پس از آن، قیام مختار بن ابی عبیده ثقفی به عنوان یکی از مهم ترین جنبش های شیعی برای خون خواهی امام حسین (ع) مطرح شد. مختار با بهره گیری از نظریه کنش جمعی ، ابعاد مختلف قیام خود را تحلیل کرد.این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر در بسیج نیروهای شیعی، فرصت ها و تهدیدها، سرکوب ها و تسهیل های محیطی پرداخته و نقش مختار در شکل گیری یک جنبش سیاسی اجتماعی را تحلیل می کند. قیام مختار به عنوان یک حرکت مبتنی بر انگیزه های شیعی و کنش جمعی، در زمینه جامعه شناختی مورد مطالعه قرار می گیرد
۹.

راهبردهای کلام امیرالمومنین(علیه السلام) در تعلیم و تربیت با رویکرد فقه حکومتی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۷
ﻓﻘﻪ حکومتی به مثابه رویکرد و یک نظریه درﺑﺎره روش اﺳﺘﻨﺒﺎط احکام فقهاست، که در ﻣﻘﺎﺑﻞ روش و رویکرد ﻓﺮدی اﺳﺘﻨﺒﺎط احکام ﻗﺮار می گیرد فقه حکومتی نگرشی کل نگر و ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم اﺑﻮاب ﻓﻘﻪ اﺳﺖ. ازاﯾﻦرو،گستردگی که در ﻓﻘﻪ حکومتی بحث می شود، ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. فقه حکومتی در مواجهه با چالش های عصر حاضر نیازمند تبیین دقیق مبانی خویش است تا بتواند کارآمدی خود را در عرصه ها و ابعاد متفاوتی همچون تعلیم و تربیت به اثبات برساند. بر طبق قوانین فقه اسلامی هیچ فردی حق حاکمیت مطلقه برای برپایی قوانین الهی را جز خداوند ندارد، که خداوند این حق را با نصب خلیفه و جانشین به انسان های برگزیده واگذار می کند. بنابراین تعلیم و تربیت دارای یک نظام طولی است که در رأس آن خداوند، سپس پیامبر و بعد از او امامان قرار دارند. هدف اصلی این تحقیق بررسی راهبردهای کلام حضرت علی(ع) در تعلیم و تربیت بر اساس نگرش فقه حکومتی و بررسی اصول، روش و غایات تعلیم و تربیت در کلام آن بزرگوار می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. و با استفاده از ابزار کتابخانه ای انجام گرفته شده است. حضرت علی(ع) در خطبه 34 به چهار حقی که مردم بر حکومت دارند، هدایت گرایی عموم مردم، تعهد حکومت بر تامین رفاه مردم، تعلیم و تربیت بصورت فراگیر، تادیب برای استواری در عمل اشاره نموده است. برآیند پژوهش حاضر از کلام امیرالمومنین(ع) این است، که رابطه حکومت و مردم یک رابطه متقابل در امر تعلیم و تربیت و شیوه حکمرانی است.
۱۰.

نقد و بررسی روش شناسی مراحل تفسیر اجتهادی قرآن در مهمترین کتب اصول تفسیر بر اساس چارت منتج از روش تحقیق پیشرفته(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۴
فهم و تفسیر ویژه قرآن کریم از رهگذر اصول تفسیر قرآن میسر هست. تالیفات و پژوهش های انجام شده در زمینه اصول تفسیر قرآن (روش-شناسی تبیین مراحل تفسیر اجتهادی)، به دلیل مشخص و منقح نبودن زوایای روش شناسی و تبیین مراحل تفسیر قرآن برای برخی از آن نویسندگان، دارای نقاط ضعف، کاستی ها و کجروی های غیرقابل قبولی می باشد.در همین راستاپژوهش حاضر با هدف« نقد و بررسی روش شناسی مراحل تفسیر اجتهادی قرآن در کتب اصول تفسیر قرآن»در تلاش است با روش توصیفی –تحلیلی بر پایه اطلاعات کتابخانه ای ، بر اساس الگو و چارت منتج از روش تحقیق پیشرفته،به نقد و بررسی ده کتاب از کتب شیعه و اهل سنت که داعیه دار تبیین اصول تفسیر قرآن به مخاطب هستند، بپردازد و لغزشگاه های مؤلفان این گونه کتب را استخراج و دسته بندی کند .در این پژوهش پیوست اول نقد و بررسی ساختار مؤلف و پیوست دوم، ساختار اجزای تحقیق(ترتیب اجزا) را بر اساس روش تحقیق پیشرفته در حوزه معارف قرآنی نشان می دهد که بر اساس آنها روش شناسی و تبیین مراحل تفسیر اجتهادی قرآن در کتب مذکور مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند.بر اساس دستاوردهای این پژوهش: تعدادی از این کتب در هدفی که در مقدمه یا کلیات بیان کرده بودند راه خطا رفته و عنوان کتاب با معنون آن مطابقت ندارند و مطالب بدون نظم خاصی در کتاب آنها آورده شده است. همچنین میان مطالب علوم قرآنی و تفسیر دچار خلط شده اند.
۱۱.

ضرورت دین در پرتو قاعده قُبح عِقاب بلا بیان از منظر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۷
انسان به نحوی آفریده شده است که هم گرایش به خوبی در او وجود دارد و گرایش به بدی و خداوند متعال او را در انتخاب هر یک از این دو مسیر آزاد گذاشته و او با اختیار خود می تواند هر یک را که بخواهد انتخاب کند. البته اراده تشریعی خداوند این است که او راه خیر را انتخاب کند و با این انتخاب در مسیر کمال قرار گیرد. از آنجا که مقدمه واجب عقلاً، واجب است، لذا خدای متعال که می خواهد انسان به کمال برسد، باید راه رسیدن به کمال را از بهترین طریق ممکن، به انسان نشان دهد. به همین دلیل او هدایت بندگان را بر خود واجب دانسته است و از طریق وضع و معرفی تکالیف انسان را به سوی مطلوب هدایت نموده است و اگر او چنین تکالیفی را وضع یا ابلاغ نمی کرد، عقلاً نمی توانست انسان ها را بازخواست و مجازات کند، زیرا این بازخواست و مجازات قبیح بود. در آیات متعددی از قرآن کریم به این موضوع اشاره شده است. اصولیین و متکلمان مسلمان از این موضوع قاعده ای را استنباط کرده اند که به قاعده «قُبح عِقاب بلا بیان» معروف است. فقها و اصولیین از آن اصولی مانند اصل برائت و اباحه را استنباط کرده اند و متکلمان با استفاده از آن بر ضرورت بعثت پیامبران استدال کرده اند. در این تحقیق مبانی قرآنی «قاعده قبح عقاب بلا بیان» از منظر کلامی، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، کشف و با بهره گیری از روایات معصومین (ع) و تفاسیر مفسران بررسی و تحلیل شده است.
۱۲.

دیدگاه های ادیان در مورد IVF، همسانه سازی، و فناوری های زیستی نوظهور(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۸
دین اغلب به عنوان یک قطب نمای اخلاقی مهم برای بسیاری از افراد عمل می کند. در ابتدا، اخلاق زیستی به منظور پرداختن به موضوعات اخلاقی مرتبط با حیوانات و گیاهان در مطالعات علمی ظهور کرد. امروزه، اخلاق زیستی موضوعات گسترده تری از جمله اخلاقیات، پزشکی، و رنج و درد انسان را دربرمی گیرد. پرسش های دینی و الهی دانان در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ به شکل گیری اخلاق زیستی کمک کردند. اگرچه فلسفه های اخلاق زیستی امروزی عمدتاً سکولار هستند، دیدگاه های دینی همچنان نقش اساسی در گفت وگوهای اخلاقی ایفا می کنند. با پیشرفت های علمی اخیر، این گفت وگوها تکامل یافته است. تکنیک هایی مانند لقاح مصنوعی (IVF) و همسانه سازی، فرصت های والد شدن را به کسانی که قادر به بارداری نبوده اند ارائه می دهند، و باعث می شود که بسیاری از والدین بالقوه که ریشه در ایمان دارند به دنبال راهنمایی از باورهای مذهبی خود باشند. این مطالعه به بررسی نحوه درک ادیان مختلف، از جمله اسلام، مسیحیت، یهودیت، هندوئیسم، و بودایسم، از پیامدهای زیست اخلاقی رویه هایی مانند همسانه سازی و لقاح مصنوعی می پردازد و به بحث های اخلاقی کنونی که از این دیدگاه ها اطلاع رسانی می شود، تمرکز دارد. علاوه بر این، این مقاله به تأثیر اجتماعی این دیدگاه های زیست اخلاقی پرداخته و نشان می دهد که چگونه این دیدگاه ها بر قانون گذاری و افکار عمومی تأثیر می گذارند.
۱۳.

حاشیه ها و انباشت مسائل اجتماعی (مورد مطالعه: شهر خرم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۷
مسئله حاشیه نشینی در طول چند دهه اخیر چالش اصلی مدیریت شهری بوده و بعد از تجربیات مختلف برخورد قهری،نادیده انگاشتن و در نهایت به رسمیت شناختن آنچه که اکنون توسط سازمان های بین المللی توصیه شده،رویکردهای توانمندسازی و توسعه محلی می باشد. پژوهش حاضر درصدد مطالعه سیمای محلات حاشیه ای و احصاء مشکلات و مسائل اجتماعی در محلات حاشیه ای شهر خرم آباد می باشد. روش مطالعه،ترکیبی از روش های اسنادی، تحلیلی و میدانی است. در بخش کیفی و اطلاع رسانان کلیدی با 15 نفر از صاحب نظران محلی مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام و همچنین 8 بحث گروهی با مدیران و کارشناسان دفاتر تسهیلگری در محلات حاشیه خرم آباد انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهد: حجم قابل توجهی از اراضی مخروبه و رها شده و بی دفاع، بیکاری و نداشتن شغل دائم، شیوع مصرف مواد مخدر در بین جوانان،آمار بالای سندهای عادی(قولنامه ای) ،آمار بالای زنان سرپرست خانواده ،ضعف تجهیزات،مبلمان و زیرساخت های ضروری،وضعیت نامناسب بهداشت محیطی، احساس ناامنی(در اثر وقوع سرقت،نزاع، درگیری)،کیفیت نامناسب پوشش معابر سواره،وجود تعداد قابل توجهی از کودکان کار و خیابانی و اقدام به خودکشی و خودکشی در بین ساکنین محلات حاشیه ای از جمله مهم ترین مشکلات و مسائل اجتماعی محلات حاشیه ای شهر خرم آباد می باشد.
۱۴.

نقش خودباوری و حمایت اجتماعی در تقابل با بحران زنان سرپرست خانوار در جامعه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۱۰
بیوه شدن زنان، پیامدهای منفی پرشماری دارد از جمله کاهش حمایت های مالی، ایفای نقش پدری برای فرزندان، سرپرست خانوار شدن، نادیده گرفتن نیازهای عاطفی، جسمی و جنسی خویش و ایثار برای فرزندان است. تنگ شدن عرصه های اجتماعی، فشار های روانی و دسترسی نداشتن زنان بیوه به ارگان های عدلی و قضایی سبب شده زنان بیوه در حالت بد بشری قرارگیرند و زمینه خودکشی و روی آوری به فساد جنسی میان آنان افزایشی گردد؛ این واقعیت برخی جوامع اسلامی با بحرانی جدی مواجه نموده است؛ لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خودباوری و حمایت اجتماعی در بهزیستی روانشناختی این گروه از زنان به عنوان یکی از راهکارهای تقابل با بحران اخلاقی آنان در جامعه اسلامی صورت پذیرفته است. در این پژوهش علاوه بر روش اسنادی-تحلیلی که در منابع اخلاقی صورت گرفته است؛ مطالعه توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از تحلیل مسیر به شیوه رگرسیون انجام گرفت. جامعه آماری، زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی استان ک.ب بود. یافته ها نشان داد خودباوری و حمایت اجتماعی هم در منابع دینی و هم در تحلیل آماری به صورت مثبت موجب بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانواده می گردد؛ در نتیجه با تقویت خودباوری و ترغیب جامعه به حمایت اجتماعی زنان سرپرست خانواده می توان بهزیستی روانشناختی را ارتقاءبخشید و بخشی از بحران فساد و خودکشی در جامعه اسلامی را رفع نمود.
۱۵.

تبیین مبانی تربیت معنوی و سبک زندگی قرآنی با تأکید بر مضامین سوره معارج(آیات 35-22)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۷
ادبیات تربیت معنوی و سبک زندگی با رویکرد قرآنی در دهه های اخیر رواج بسیاری پیداکرده است. در این پژوهش چالش اصلی آن است که پرداختن به این مقوله تربیتی در قرآن به ویژه در مضامین سوره معارج (آیات 22 تا 35) و ارتباط آن با انسان نمازگزار تاکنون مورد غفلت بوده است. لذا در نوشتار حاضر تلاش شده است با روش تحلیل مضمون به چالش مذکور پاسخ داده شود. یافته های پژوهش نشان می دهد انسان در تربیت معنوی و سبک زندگی قرآنی مطابق با آیات فوق در سوره مبارکه معارج، ابتدا باید در مسیر حفظ و تداوم عملی به نماز قرار گیرد و تأثیرات باورمندی به نماز درزمینه های عملی،عاطفی و عقلی او جلوه می کند. در سایه این کوشش عملی ساحت های شش گانه تربیتی (تربیت جنسی- تربیت اقتصادی- تربیت اجتماعی- تربیت عاطفی- تربیت اخلاقی و معنوی)، شناسایی و تبیین شد. به دلیل اهمیت و باورمندی به نماز در ابعاد مختلف تربیت انسان آموزش هایی در قالب تربیت معنوی و سبک زندگی قرآنی به نوجوانان و کنشگران تربیتی در کشور توصیه می شود.
۱۶.

بررسی تاثیر اختلاف قرائات بر صنعت التفات در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۸
صنعت التفات بهعنوان یکی از پرکاربردترین صنایع بلاغی است که باتغییر از اسلوبی به اسلوب دیگر، از ملالت مخاطب از یکسانی روند سخن جلوگیری مینماید. علاوه بر این فایده عام التفات در کلام بلیغ حامل نکات و ظرایف بلاغی متناسب با موقعیت سخن میباشد. از طرفی از مباحث مهم در تاریخ قرآن بحث اختلافات قرائات است؛ اختلافاتی که سبب تغییر در عناصر زبانی فهم کلام از جمله التفات موجود درآیات میگردد؛ امری که نشانگر ضرورت شناخت تحولات این صنعت بلاغی و قرائات موثربر آن، در قرآن است.پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی با هدف تبیین التفات در قرآن و بررسی اثرات گوناگون اختلاف قراءات-مشهور و غیرمشهور به صورت مطلق که دارای ارزش تفسیری هستند- برآن و درنتیجه ایجاد وجوه مختلف تفسیری در قرآن انجام گرفته است.اختلاف قرائات گاه سبب ایجاد، محو یا جابهجایی التفات در آیات میشود. در قرآن بر اساس وجوه مختلف قرائات، بیشترین تاثیر قرائات بر التفات مربوط به تغییرات ضمایر فاعلی رخ میدهد که به سبب اختلاف در حروف مضارعه افعال صورت میگیرد. در میان قراءات، قرائت منسوب به ابنمسعود از نمونههای تاثیرگذار در از بین بردن التفات میباشد. با توجه به ارتباط دوسویه التفات متاثر از اختلاف قراءات و تفسیر قرآن، برخی از قراءات ظاهراحامل التفات هستند اما نمیتوان به راحتی حکم به وجود التفات در آنها داد زیرا احتیاج به دقتهای تفسیری دارند و از طرفی برخی از این وجوه قرائات و التفات متاثر از آن سبب ایجاد نکات بلاغی و وجوه تفسیری میشوند امری که زمینهساز تحقیقات بیشتر در این حوزه تفسیری میباشد