پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی

پیشینه و اهداف: چنانچه معلمان از روش های جذابی برای تدریس استفاده نمایند، می توان انتظار داشت که دانش آموزان پیشرفت تحصیلی بیشتری داشته باشند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی امکان استفاده از کاریکاتور در بهسازی فرآیند آموزش جغرافیا بوده است. روش ها: برای این منظور، یک طرح شبه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگری 1 ماهه اجرا شد. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان پسر پایه ی دهم هنرستان های ناحیه 3 شهر اصفهان در نظر گرفته شده و از بین آن ها، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله، 3 هنرستان و از هر کدام، یک کلاس انتخاب گردید. سپس، یک دبیر در مورد مسائل جمعیتی ایران بحثی را طی 4 جلسه یک ساعته برای هر کدام از کلاس ها به یکی از روش های سخنرانی سنتی، سخنرانی با استفاده از تصاویر واقعی و سخنرانی با بهره گیری از تصاویر کاریکاتوری ارائه داد و آزمون های لازم صورت گرفت. نتایج به دست آمده با روش کوواریانس در نرم افزار (SPSS21) بررسی و تحلیل شد. یافته ها: در مرحله پس آزمون، روش تدریس با استفاده از تصاویر کاریکاتوری نسبت به دو روش دیگر کارایی بیشتری داشته؛ اما در مرحله پیگیری، هر دو روش تدریس سخنرانی با استفاده از تصاویر واقعی و تصاویر کاریکاتوری تاثیر مثبت خود را نشان داده و اثرگذارتر از روش تدریس سخنرانی سنتی تشخیص داده شدند.

وزارت آموزش و پرورش مهمترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی، متولی فرآیند تعلیم و تربیت درهمه ساحت های تعلیم و تربیت، است.تربیت اجتماعی به عنوان یکی از ارکان و ابعاد اساسی تربیت است که از سویی رشدشخصیت فردی را همراه دارد و از سویی دیگر میراث فرهنگی را به نسل بعد منتقل میکند. هدف از پژوهش حاضر بررسی محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه از نظر اهداف تربیت اجتماعی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است جامعه آماری، کلیه کتابهای مقطع متوسطه دوره اول است و کتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم و هشتم و نهم نمونه انتخاب شده است.ابزار پژوهش چک لیست آماده با روایی صوری وپایایی.80/. تعیین شده. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از س نجش فراوانی استفاده شد نتایج پژوهش نشان داد در متن این کتابها از بین اهداف تربیت اجتماعی نظام آموزش وپرورش اهداف پرورش روحیه برادری تعاون اسلامی و همبستگی فرهنگی ملی در رتبه ی اول قرار دارد اهداف روحیه امر به معروف ونهی از منکر وتقویت روحیه تولی تبری اصلا توجهی نشده.درکتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم هدف روحیه مسئولیت پذیری ومشارکت در فعالیتهای دینی واجتماعی با فراوانی 29 %، کتاب مطالعات هشتم هدف پرورش روحیه برادری تعاون اسلامی همبتگی ملی فرهنگی با 40.96% در رتبه ی اول درکتاب مطالعات اجتماعی نهم هدف روحیه احترام به قانون والتزام به آن با فراوانی20.37% در رتبه ی اول قرار داردباوجه به نقش کمرنگ اهداف تقویت روحیه تولی وتبری وروحیه امر به معروف ونهی از منکر، طراحی فعالیتهایی متناسب با این دو هدف پیشنهاد میگردد.

درس جغرافیا از قدیم در جهات مختلفی با رشته های دیگر علمی به ویژه آم ار، ریاض ی، اقتص اد، جامعه شناس ی، تاری خ و روانشناس ی عجین بوده است: یکی از لحاظ عملی و دیگر از جهت تفسیر و تعریف مفاهیم. بنابراین در این پژوهش به بررسی ضرورت مطالعه میان رشته ای بودن جغرافیا پرداخته شده است. این پژوهش از نوع توصیفی -تحلیلی و اسنادی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تاکنون در این زمینه اقدامات متنوعی صورت گرفته که از جمله آن ها تأسیس گرایش های بین رشته ای است. این اقدامات اگرچه گامی رو به پیش بوده. بنابراین، سامان دهی این نوع مطالعات و برنامه ریزی ها ضروریست و شکافی که در اثر تخصصی شدن بیش از حد علوم و پاره پاره شدن آن ها پدید آمده است باید ترمیم شود. دانش جغرافیا هم از نظر ماهیت چندرشته ای خود و هم از نظر کاربرد در مدیریت محیط مطرح بوده است. در نتیجه جوامع در هر دوره مسائل جدیدی را تجربه می کنند و لازمه عبور موفق از آن دوره به سوی آینده ای بهتر، یافتن راه حل های مناسب برای مشکلات و مسائل پیش آمده است و این تنها از طریق مشارکت و کمک گرفتن از دیگر رشته های علمی میسر می شود.

پیشینه و اهداف: کتاب های درسی جامعه شناسی متوسطه دوم از دو نوع اندیشمند بحث کرده اند: یکی جامعه شناسان و دیگر متفکران مسلمان. این پژوهش به بازنمایی اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان در این کتاب ها پرداخته و آن را با سرفصل دروس رشته آموزش علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان مقایسه کرده است و به این سؤال پاسخ دهد که برنامه درسی این رشته، دانشجومعلم را به چه میزان برای تدریس این دروس مهیا می کند. روش ها : جامعه آماری موردمطالعه، کتاب های جامعه شناسی متوسطه دوم در سال 1401 و سرفصل دروس این رشته است. روش مطالعه، اسنادی، تکنیک جمع آوری داده ها، تحلیل محتوای مضمونی بوده و جهت کدگذاری و تحلیل داده های جمع آوری شده در کتاب درسی و سرفصل ها، از نرم افزار مکس کیودا ۲۰ استفاده شده است. جهت اعتبار و پایایی پژوهش، 2نفر از صاحب نظران این حوزه، دوباره کدگذاری و تحلیل یافته ها را انجام داده اند و سپس اجماع حاصل شده است. یافته ها: این پژوهش نشان می دهد که از 12متفکر مسلمانی که کتاب های درسی به اندیشه های اجتماعی آنها پرداخته اند دانشجو-معلمان در طول دوره چهار ساله تحصیل در این دانشگاه، در بهترین شرایط می توانند اندیشه های اجتماعی 4نفر از این متفکران را فرابگیرند. به عبارت دیگر به اندیشه های اجتماعی 8نفر از متفکران مورد توجه در کتاب های درسی پرداخته نخواهندشد و لذا یادگیری اتفاق نخواهدافتاد. نتیجه گیری: در سرفصل دروس این رشته، در ارتباط با موضوع موردمطالعه، با برنامه درسی پوچ مواجه هستیم؛ لذا ضرورت دارد یا سرفصل دروس رشته یا محتوای کتاب های درسی مورد بازنگری قرار گیرد تا دانشجو-معلم پس از دانش آموختگی با آمادگی حرفه ای لازم در کلاس های درس در آموزش وپرورش حضور یابد.

نقش عکس برداری و تصویر در آموزش جغرافیا: تأثیرات مثبت بر یادگیری مکانی و فهم عمیق مفاهیمدرک و آموزش مفاهیم جغرافیایی نیازمند ابزارهایی است که بتوانند پیچیدگی های مکانی و ارتباطات بین پدیده های جغرافیایی را به شکلی ملموس و قابل فهم ارائه دهند. عکاسی به عنوان یکی از این ابزارها، نقش مهمی در تسهیل فرآیند یادگیری و درک عمیق تر مفاهیم جغرافیایی ایفا می کند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای-اسنادی، به بررسی تأثیرات مثبت عکس برداری بر یادگیری مکانی و فهم مفاهیم جغرافیایی پرداخته و نشان می دهد که چگونه تصاویر می توانند به عنوان یک وسیله ارتباطی مؤثر در آموزش جغرافیا عمل کنند. نتایج پژوهش نشان داد که عکس برداری و تصویر با جغرافیا یک پیوند ناگسستنی دارد و امروزه توسط بسیاری از سازمان ها یا مؤسسات تحقیقاتی و آموزشی همانند نشنال جئوگرافی در حوزه های مختلف از جمله اقیانوس ها، زمین، دنیای حیوانات وحشی، فرهنگ ها و مکان های تاریخی، نبوغ انسانی و همچنین گردشگری از این روش تأثیرگذار برای آموزش و پژوهش استفاده می شود. نتایج بررسی همچنین نشان می دهد که استفاده از عکس ها در فرآیند آموزش جغرافیا، به افراد کمک می کند تا پیچیدگی های مفاهیم جغرافیایی و ارتباط بین این مفاهیم را بهتر درک نمایند. بعلاوه این روش با ارائه تجربه واقعی و بصری از مناطق و پدیده های جغرافیایی، تحریک و انگیزه بخشی برای فرد ایجاد می کند. در این روش با ایجاد گلچینی از تصاویر مناطق مختلف و لمس محیط، نوعی تجربه مستقیم در زمینه مفاهیم و پدیده های جغرافیایی برای فرد ایجاد می شود.

پژوهش حاضر با بررسی تأثیرات مثبت و منفی فضای مجازی و تکنولوژی های نوین بر سلامت روان و سبک زندگی دانش آموزان در دوره دوم ابتدایی صورت گرفته است .این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره دوم ابتدایی بود که حدود500 نفر که در سال تحصیلی 1402-1401 در استان تهران منطقه رودهن مشغول به تحصیل بودند. نمونه آماری با توجه جدول کرجسی و مورگان 350نفر برآورد شد که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه آسیب های فضای مجازی و تکنولوژی های نوین استفاده شده است . در این پژوهش بعد از تایید روایی، پایایی هر یک از پرسشنامه ها به ترتیب80/0، 82/0 محاسبه گردید. برای تجزیه وتحلیل دادهها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. در سطح توصیفی از شاخص هایی مانند میانگین، واریانس، انحراف استاندارد، فراوانی و درصد استفاده شد. برای آزمون فرضیه ها پژوهش از روش آزمون تی تک نمونهای، تحلیل فریدمن استفاده شد؛ و به کمک نرم افزار.22 اس پی اس اس استفاده گردید. نتایج حاکی ازآن است که فضای مجازی آسیب هایی چون شکاف نسل ها، اعتیاد به فضای مجازی، انزوای اجتماعی، تعارض ارزش ها و... را درپی دارد.