پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی

توجه به سیره پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع)، در کتابهای درسی نظام آموزش رسمی کشور، بستری مناسب برای تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان و زمینه سازی و انتقال آموزه های دینی و اخلاقی به شمار می رود. در نوشته حاضر؛ با استفاده از روشهای کمی و فراوانی سنجی به بررسی میزان انعکاس داده های مربوط به سیره در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول آموزش متوسطه، سال تحصیلی 1402- 1401 پرداخته شده است. جامعه آماری شامل کتاب های مطالعات اجتماعی پایه هفتم تا نهم بوده است که با توجه به ماهیت موضوع، نمونه گیری انجام نشده و همه جامعه آماری بررسی شده است. ابزار جمع آوری داده ها فهرست وارسی است. در این تحقیق میزان فراوانی داده ها، ارجاعات و نوع مطالب مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش بیانگر آن بود که بیشتر مطالب مرتبط با سیره «دارای منبع» بوده اند. همچنین در نوع مطالب، غلبه با «دیگر اشکال روایت» بوده است و «روایت داستانی» با وجود ظرفیت آموزشی زیاد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر شبکه اجتماعی شاد بر سرمایه اجتماعی دانش آموزان انجام شده است. در این پژوهش از روش کمی و رویکرد پیمایش استفاده شده است، جامعه آماری این پژوهش از دانش آموزان دختر و پسر مقاطع تحصیلی مختلف شهرستان بروجرد در سال 1400-1401 تشکیل شده که از بین آنان 431 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. روش نمونه گیری این پژوهش خوشه ای چند مرحله ای بوده و ابزاری جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است که به صورت آنلاین ساخته و در میان جامعه آماری توزیع شده است. برای بررسی فرضیه های این پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شده و مدل معادلات ساختاری و آزمون برازش مدل از نرم افزار ایموس گرافیک استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که شبکه اجتماعی شاد بیشترین همبستگی را با بعد اعتماد سرمایه اجتماعی دانش آموزان با مقدار 322/0 در سطح معناداری 000/0 داشته و نتایج مدلسازی معادله ساختاری نشان می دهد که شبکه اجتماعی شاد به مقدار 462/0 بر سرمایه اجتماعی دانش آموزان اثر گذار بوده و معیارهای برازش مدل حکایت از نیکویی برازش مدل و حمایت یافته های تجربی از مدل نظری پژوهش دارد.

پژوهش حاضر با هدف تجزیه و تحلیل درس های جغرافیایی کتاب مطالعات اجتماعی پایه های سوم تا ششم ابتدایی بر اساس فرمول ویلیام رومی می باشد تا به این مهم بتوان دست یافت که آیا بخش جغرافیایی این کتاب ها با توجه به سن دانش آموزان، آن هارا در یادگیری محتوا درگیر می کندیا خیر؟ تحقیق از نوع تحلیلی بوده و برای بررسی داده ها و اطلاعات از ارزش های مناسب آمار توصیفی مانند: فراوانی، ضریب، رسم جدول، محاسبه یادگیری دانش آموزان با ۱۰درصد از متن بخش جغرافیایی،تمام تصاویر و فعالیت های بخش جغرافیایی استفاده شده است. ضریب درگیری متن در پایه سوم۲/۰،چهارم۰۷/۰،پایه پنجم ۰۹/۰ و پایه ششم ۱/۰می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که متن درس های جغرافیایی همه پایه ها به صورت غیرفعال است و ارزش پژوهشی کمتری دارد. ضریب درگیری تصاویر پایه سوم۰۳/۰،چهارم۷/۰ ، پایه پنجم ۵/۰ و در پایه ششم ۱/۰ می باشد که ضریب درگیری در پایه های چهارم و پنجم مطلوب است اما درپایه سوم وششم غیر فعال است. کتاب های مطالعات اجتماعی ابتدایی در بخش جغرافیایی با ضریب درگیری های پایه سوم ۶/۰،چهارم۴/۰ ،پایه پنجم ۵/۰ ، پایه ششم ۱/۱ فعالیت محور می باشد. با توجه به نتایج حاصله پیشنهاد شد که متن درس های جغرافیایی کتاب مطالعات اجتماعی ابتدایی که قسمت اعظم آن را جملاتی که نیاز به هیچ گونه تحلیل و تفسیری ندارد تشکیل می دهد اصلاح شود و متنی جایگزین شود دانش آموز را در یادگیری محتوا درگیر نماید.

پژوهش پیش رو از نوع کمی و پیمایشی است که هدف آن شناسایی مشکلات کلاس مجازی در دوران کرونا در مقطع متوسطه شهرستان ایلام است. جامعه آماری شامل 7731 دانش آموز مقطع متوسطه شهرستان ایلام می باشد. روش نمونه گیری خوشه ای و احتمالی است که 2035 دانش آموز در تکمیل نمودن پرسشنامه مشارکت داشته اند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن با استفاده از آزمون همگرایی(AVE) استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که بین مشکلات ارتباطی و نگرش منفی دانش آموزان به شرکت در کلاس های آنلاین رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. همچنین بین مشکلات انگیزشی و نگرش منفی دانش آموزان به شرکت در کلاس های آنلاین رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. این پژوهش نشان داد که مشکلات آموزشی و دستیابی به اهداف تحصیلی تاثیر مثبت و معنا داری بر بی انگیزگی دانش آموزان برای شرکت در کلاس های آنلاین دارد، مشکلات زیرساختی و نرم افزاری محیط یادگیری کلاس های آموزش آنلاین تاثیر مثبت بر مشکلات آموزشی دارند و درنهایت مشکلات ارتباطی در کلاس های آنلاین منجر به کاهش انگیزه دانش آموزان می شود.

پرورش روحیه مسئولیت پذیری از اهداف مهم اجتماعی و فرهنگی آموزش و پرورش می باشد. با توجه به تاکید اسناد بالا دستی مبنی بر تربیت شهروند مطلوب، هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی بر اساس شاخص های مسئولیت پذیری و ابعاد مختلف آن بود. یافته ها نشان می دهد توجه به آموزش مسئولیت پذیری در این کتب که 491 صفحه می باشند 148مورد بوده است؛ از این148 مورد، کتاب پایه هفتم74مورد(50 درصد)، پایه هشتم 33 مورد(22 درصد) و پایه نهم 41 مورد (27 ) به این مفهوم اشاره کرده اند. بیشترین توجه به شاخص های همکاری و تعاون در امور اجتماعی و حفظ و نگهداری از محیط زیست بوده است و تقریبا شاخص های اثر گذار برای زیست فردی و اجتماعی مانند صداقت و درستکاری، هم پذیری و گفت و گوی مؤثر اجتماعی، پرهیز از اسراف، عزت نفس و احترام به قانون، امانت داری، احترام به ارزش ها و هنجارهای جامعه و... در این کتب نادیده گرفته شده یا خیلی کم به آنها اشاره شده است. به عبارتی می توان گفت که این کتب بیشتر بعد شناختی را مد نظر قرار داده اند و محتوای این کتابها با اهداف اجتماعی نظام آموزش و پرورش و حوزه یادگیری مطالعات اجتماعی همسو نیست.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر محیط آموزشی بر میزان یادگیری دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر سوق در استان کهگیلویه وبویر احمد است. روش این پژوهش با توجه رویکرد کمی، با توجه به هدف کاربردی و به روش توصیفی - همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش عبارت است از کلیه دانش آموزان دختر و پسر مدارس ابتدایی شهر سوق که در سال تحصیلی 1402-1401 مشغول تحصیل بودند و تعداد آن ها 700 نفر است.برای تعیین حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان تعداد 248 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه یادگیری دانش آموزان و پرسشنامه محیط آموزشی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spssو از آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی(رگرسیون خطی) استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین محیط آموزشی (فضا و امکانات و منابع انسانی) و یادگیری دانش آموزان تأثیر معناداری وجود دارد.