چشم انداز مدیریت دولتی

هدف: اثربخشی نظام اداری عامل حیاتی و مهم در تحقق برنامه های توسعه است و بدون داشتن نظام اداری کارآمد و اثربخش، دست یافتن به اهداف کلان جامعه عملی نیست. از این رو، هدف اصلی نوشتار حاضر، تبیین و سنجش عوامل موثر بر بعد مدیریتی نظام اداری ایران می باشد.  طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: نوشتار حاضر یک پژوهش کاربردی، از حیث راهبرد، پیمایشی و از حیث هدف توصیفی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را مدیران وزارتخانه های ایران تشکیل می دهد که برای نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شده است. در پژوهش حاضر به منظور تحلیل داده ها از روش فازی استفاده گردیده و بدین ترتیب، اطلاعات لازم را در قالب زبان طبیعی از خبرگان اخذ شده و مورد تحلیل قرار می گیرد. یافته های پژوهش: بین وضعیت موجود و مطلوب بعد مدیریتی در نظام اداری ایران تفاوت معناداری مشاهده می شود، بدین معنا که بعد مدیریتی در وضعیت مطلوب در مقایسه با وضعیت موجود دارای حد بهینه کمتری می باشد. محدودیت ها و پیامدها: از مهم ترین محدودیت های پژوهش حاضر، کمبود پژوهش های رقیب بوده است و با مراجعه به پایگاه های اطلاعاتی برخط داخلی و خارجی، به نظر رسید مقاله مرتبط با موضوع پژوهش حاضر کمیاب می باشد و در حیطه جستجوهای نویسنده، پژوهش مشابهی یافت نشد. پیامدهای عملی: نتایج این پژوهش می تواند در راستای کارآمدی بیشتر نظام اداری ایران از سوی پژوهشگران، خط مشی گذاران و کارگزاران دولتی مورد بهره برداری قرار گیرد. ابتکار یا ارزش مقاله: مقاله به تحقیقات حوزه مدیریت دولتی و به ویژه نظام اداری می افزاید. با توجه به کمبود پژوهش های مرتبط در عرصه نظام اداری، مقاله حاضر می تواند خلاء تحقیقاتی در عرصه نظام اداری کشور را اندکی جبران نماید.

هدف : امروزه سازمان ها برای توسعه بایستی بتوانند در برابر نوسانات و چالش ها پیشرو، سازگار و مقاوم باشند، از این رو آشنایی با مفاهیم بنیادی تاب آوری و توسعه آن برای همه سازمان ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا هدف اساسی مقاله حاضر شناسایی عوامل تاثیرگذار بر تاب آوری سازمانی است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش با استفاده از روش کیفی فراترکیب انجام شده است تا بتواند یافته های مطالعات صورت گرفته در این خصوص را به صورت نظام مند بررسی نماید. ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات این مقاله اسناد موجود در این حوزه در سایت های الکترونیکی معتبر در بازه زمانی 2015 تا 2019  و شامل 34 مقاله بود. شیوه تحلیل داده ها کدگذاری باز بوده است. یافته های پژوهش : در این پژوهش تعداد 340 کد شناسایی گردید و سپس کدهای شناسایی شده بر اساس میزان تشابه مفهومی دسته بندی و ترکیب شدند. بر این اساس، کدهای استخراج شده در قالب 24 مولفه و مولفه های شناسایی شده در قالب  8 بعد طبقه بندی شدند. محدودیت ها: مفهوم تاب آوری در زمینه های مختلف از جمله روانشناسی؛ علوم زیست محیطی؛ نظریه سیستم؛ فناوری اطلاعات، مدیریت استراتژیک و غیره به کار رفته است، از این رو استخراج مقالات مرتبط با «تاب آوری در سازمان» نیاز به اختصاص زمان بیشتری دارد. پیامدهای عملی: احصاء عوامل موثر بر تاب آوری سازمانی می تواند باعث افزایش توان سازگاری و انطباق پذیری سازمان در مواجهه با شرایط پیچیده محیطی و بحران شود. ابتکار یا ارزش مقاله: دستیابی به مدلی جامع برای تاب آوری سازمانی با استفاده از روش فراترکیب از نوآوری های این پژوهش است که می تواند به عنوان الگویی برای سایر پژوهش ها مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: با توجه به اینکه امروزه احساس بیگانگی از کار مانعی اساسی برای پویایی افراد و به تبع آن سازمان و کل جامعه محسوب می شود، پژوهش های زیادی در این ارتباط صورت گرفته است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر فراتحلیل عوامل اثرگذار بر بیگانگی شغلی است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد : این پژوهش با رویکرد کمی و با روش فراتحلیل انجام شده است. در این پژوهش از تحقیقاتی استفاده شده است که با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه و بر حسب سنجه های مختلف انجام شده اند. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی پژوهش ها (مقالات و پایان نامه ها) در زمینه بیگانگی شغلی از سال 1380 تا 1397 در ایران است. در نهایت از میان آن ها تعداد 20 پژوهش انتخاب شد. بر طبق این 20 پژوهش، در مجموع رابطه 6 متغیر با بیگانگی شغلی بررسی شده است. یافته های پژوهش : نتایج نشان داد که اندازه اثر دو متغیر فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی به ترتیب با 53/0- و 50/0- در سطح نسبتاً بالایی قرار داشت. همچنین اندازه اثر متغیرهای تعهد سازمانی و ویژگی های شغلی به ترتیب با 36/0- و 33/0- در حد متوسطی ارزیابی می شود. اما اندازه اثر متغیرهای عدالت سازمانی و کیفیت زندگی کاری به ترتیب با 24/0- و 21/0- در سطح ضعیفی قرار دارند. محدودیت ها و پیامدها : از میان مطالعاتی که در مرحله اول بررسی شدند تنها یک مطالعه به صورت کیفی به مقوله بیگانگی شغلی پرداخته بود. این امر عمق نتایج این پژوهش را خدشه دار می کند. همچنین در مورد سنجش بیگانگی شغلی بین محققان وحدت نظری وجود نداشت. که این امر کار محقق را در تجمیع نتایج با مشکل مواجه می سازد. پیامدهای عملی : اکثر مطالعات انجام شده در بین کارکنان اداری صورت گرفته بود، که با توجه به مزاحمت متغیرهای دیگر، تعمیم نتایج تلخیص شده را به سایر کارکنان زیر سوال می برد. ابتکار یا ارزش مقاله : مقاله به فهم اثر متفاوت متغیرهای سازمانی مختلف بر بیگانگی شغلی می افزاید.

هدف : اینترنت اشیا نسل پیشرفته اینترنت است که به سرعت در حال گسترش بوده و بر سازمان ها تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت. منابع انسانی که عنصر کلیدی سازمان ها هستند بی شک تحت تأثیر این فناوری قرار خواهند گرفت. هدف از این تحقیق ارائه مدلی برای بررسی تأثیر اینترنت اشیا بر مدیریت منابع انسانی است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: جامعه آماری پژوهش 15 نفر از خبرگان و 220 نفر از کارکنان سازمان های هواپیمایی کشور بود که خبرگان با روش نمونه گیری گلوله برفی و کارشناسان با نمونه گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش از ترکیب سه روش دلفی برای استخراج عوامل، دیمتل برای بررسی ارتباط میان متغیرها و رسم مدل و معادلات ساختاری برای آزمون و تأیید مدل بهره گرفته شد. یافته های پژوهش: نتایج حاصل از آزمون فرضیات تأثیر مثبت و معنی دار پیاده سازی اینترنت اشیا بر کیفیت اطلاعات منابع انسانی و تأثیر مثبت و معنی دار کیفیت اطلاعات بر فعالیت های منابع انسانی از جمله برنامه ریزی منابع انسانی، توسعه منابع انسانی، استخدام و جذب، آموزش و نظام جبران خدمات را تأیید کرد. محدودیت ها و پیامدها: این تحقیق فقط به بررسی پیاده سازی اینترنت اشیا بر مدیریت منابع انسانی تمرکز داشته است و تأثیر این نوآوری بر منابع انسانی و کارکنان بهتر است در پژوهش های آتی مورد بررسی قرار گیرد. پیامدهای عملی: اینترنت اشیا پدیده ای نوظهور و محبوب است که در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است و در این تحقیق مدلی برای تأثیر اینترنت اشیا بر مدیریت منابع انسانی ارائه می شود. ابتکار یا ارزش مقاله: مقاله جزء اولین مقالاتی است که با تمرکز به فناوری جدید اینترنت اشیا و با استفاده از ترکیب روش های کیفی و کمی مدلی برای تأثیر اینترنت اشیا بر مدیریت منابع انسانی در ایران انجام شده است.

هدف : فرصت های کارآفرینانه به عنوان نقاط عطف در اقیانوس های آبی کسب وکار شناخته می شود که به دلیل عدم دانش کارآفرینانه و ناتوانی خودکارآمدی کارآفرینانه به سرعت تبدیل به اقیانوس قرمز می گردند. بدین جهت، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر دانش کارآفرینانه و پویایی محیطی بر تشخیص فرصت های کارآفرینانه با نقش میانجی خودکارآمدی کارآفرینانه در مرکز مشاوره و اطلاع رسانی کارآفرین در شهر کرمان طی 15 ماه (1393-1395) انجام شد. طراحی/ روش شناسی/رویکرد: روش پژوهش بر حسب هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمی بود. جامعه آماری شامل420 نفر از همه مراجعه کنندگان (دارای کسب وکار) به مرکز مشاوره و اطلاع رسانی کارآفرین در شهر کرمان بود که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده 201 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد که همگی صاحبان و یا مدیرعاملان کسب وکارهای کوچک بودند. به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد بهره گرفته شد. پس از جمع آوری پرسش نامه ها، توصیف داده ها از طریق میانگین، انحراف معیار، درصد، فراوانی و جدول از طریق نرم افزار SPSS و استنباط آماری داده ها از طریق مدلسازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار LISREL انجام پذیرفت. ویژگی های فنی پرسش نامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا بررسی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش در دو دسته آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد بررسی قرار گرفت. ضرایب مسیر و ضرایب معناداری نرم افزار برای بررسی فرضیه های پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. محدودیت ها و پیامدها: نتایج نشان داد درجه تناسب مدل ارائه شده با توجه به مؤلفه های پژوهش مناسب بود؛ همچنین دانش کارآفرینانه و پویایی محیطی بر تشخیص فرصت های کارآفرینانه با نقش میانجی خودکارآمدی کارآفرینانه تأثیر داشت. پیامدهای عملی: نتایج عملیاتی مبین این است که فرصت های محیطی از پویایی آشفتگی و دانش  محیطی استخراج می گردد، بنابراین کارآفرینان بایستی با ارتقای دانش کارآفرینانه و قرارگرفتن در محیط های پویا و متنوع، قدرت تشخیص فرصت های محیطی خود را افزایش داده و زمینه ساز ایجاد خلاقیت و خودکارآمدی شوند. ابتکار یا ارزش مقاله: با توجه به خلأ پژوهشی که در رابطه با مفهوم ویژگی های محیطی و اطلاعات درک شده از مفاهیم کارآفرینانه با کشف و شناسایی فرصت های کارآفرینانه وجود دارد، سعی به ارائه مدلی کارآمد در خصوص ارتباط و نحوه تأثیر این متغیرها بر یکدیگر شده است.

هدف: آسیب شناسی نظام ارزشیابی عملکرد کارکنان دانشگاه یزد به علت کارآمدی پایین و کم اثربخش بودن خروجی نظام ارزشیابی و دسته بندی مفاهیم (آسیب ها) در قالب تم های فرعی و اصلی است. طراحی/روش شناسی/رویکرد: روش پژوهش، کیفی و مبتنی بر تحلیل تم است. جامعه آماری پژوهش، مدیران هیئت علمی، غیرهیئت علمی و کارشناسان خبره و متخصص دانشگاه یزد بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته است که با 29 نمونه برگزار شد تا میزان اشباع داده ها به دست آید. مصاحبه ها ضبط و به صورت متنی نوشته شد و با روش تحلیل تم برای توسعه تم ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. علاوه بر این، نرم افزار Maxqda برای مدیریت داده ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش شامل 21 تم فرعی است که در قالب 6 تم اصلی دسته بندی شده اند؛ «زیرساخت فرهنگی»، «چالش های طراحی»، «محدودیت های رفتاری»، «مسائل اجرایی»، «تعدیل هاله ای» و «ناکارآمدی». محدودیت ها و پیامدها: ماهیت کیفی پژوهش منجر به محدودیت در تعمیم نتایج و یافته های پژوهش به دیگر شرایط و موقعیت ها می شود. انتخاب هدفمند و قضاوتی اعضای نمونه موجب بروز احتیاط و حساس شدن در ارائه نظرات می شود. پیامدهای عملی : آسیب های متعددی بر کیفیت نتایج ارزشیابی عملکرد کارکنان دانشگاه یزد تأثیرگذارند که باید از سوی سیاست گذاران ارزشیابی برای بهبود کیفیت فرآیند ارزشیابی مورد توجه قرار گیرند. از بین آسیب های شناسایی شده، آسیب های روش شناختی که با مفهوم چالش های طراحی تبیین شده است و شامل هفت مفهوم فرعی است نیاز بیشتری به بهبود دارند. ابتکار یا ارزش مقاله: مقاله منتج به بهبود کیفیت در تدوین شاخص های ارزشیابی عملکرد و دریافت خروجی با اثربخشی بیشتر می شود.

هدف: در این پژوهش هدف طراحی الگوی جامع توسعه منابع انسانی مبتنی بر تعالی و بالندگی سازمانی در سازمان هواشناسی کشور بود. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: برای این منظور از کارکنان سازمان هواشناسی ۱۹۶ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش آمیخته (کمی – کیفی) بود که برای شناسایی مؤلفه های توسعه منابع انسانی از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است که برای این بخش از ۹ خبره برای این منظور کمک گرفته شد که مصاحبه ها تا زمان اشباع نظری ادامه یافت؛ در این بخش ۵۰ کد توصیفی و ۱۴ کد محوری شناسایی شد. برای سنجش دو متغیر بالندگی و تعالی از پرسش نامه های استاندارد استفاده شده است. در بخش کمی اطلاعات به دست آمده از ۳ پرسش نامه با استفاده از نرم افزار pls مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش: نتایج نشان داد متغیر تعالی با ضریب ۰.۷۲۹ نسبت به بالندگی با ضریب ۰.۶۹۱ در جایگاه اول اهمیت آن در توسعه منابع انسانی دارد. در نهایت، با توجه به ضرایب به دست آمده از پژوهش مدل نهایی طراحی شد و برای اعتبارسنجی پرسش نامه ای طراحی گردید و به ۲۰ خبره از اعضای هیئت علمی ارائه شد و مدل نهایی تأیید شد. در این قسمت با نظر خبرگان مدل به دو شکل طراحی شده است مدل اول نوع سازمان در تعامل بالندگی و تعالی است که چهار نوع سازمان شناسایی گردید، ۱- مکانیکی ۲- نتیجه گرا ۳- تعاملی ۴- ارگانیک، که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود است. در نهایت، مدل نهایی با چهار جنبه ۱- فلسفه و اهداف با میانگین (۳.۷۸) ۲- مبانی تئوریک (۳.۵۲) ۳- سازوکار اجرایی (۳.۸۹) ۴- ارزشیابی و مهندسی مجدد (۳.۷۴) مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به میانگین بالای ۳ نشان می دهد که مدل مورد تأیید است. محدودیت ها و پیامدها: به دلیل گستردگی عوامل رفتاری، مطالعه کامل آن ها در این پژوهش ممکن نبود. لذا، بازه زمانی مشخصی از مقالات مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین، پیشنهاد می گردد سایر جنبه های توسعه منابع انسانی مورد بررسی قرار بگیرد. پیامد های عملی : توسعه منابع سازمانی در سازمان می تواند به بهبود تعالی و بالندگی سازمانی کمک کند. ابتکار یا ارزش مقاله: طراحی و پیاده سازی ساختارها، فرآیندها و سیستم های مطلوب جهت ایجاد تعالی سازمانی و بالندگی سازمانی از مهم ترین چالش های توسعه منابع انسانی است. ازآنجاکه این سازمان ها تأثیر زیادی بر زندگی آحاد افراد جامعه دارد، توجه به سلامت آن ها از اهمیت دوچندانی برخوردار می باشد.