پژوهش های جامعه شناسی معاصر

این مطالعه درصدد بررسی پیامدهای ورود تکنولوژی و صنعت به مناطق کردنشین ایران است. روش های گردآوری اطلاعات، ترکیبی از گروه محوری، مصاحبه ی عمیق، تاریخ شفاهی و پرس شنامه بوده است و شیوه های نمونه گیری، ترکیبی از نمونه گیری نظری، هدفمند و احتمالی می باشد. نوع طرح، ترکیبی متوالی-تبیینی بوده و روش گردآوری داده ها ترکیب میان روشی می باشد. حالا بر اساس روش نظریه ی زمینه ای مدلی برای ترسیم پیامدهای ورود تکنولوژی به جامعه ی سنتی ارائه شد که مفهوم اساسی آن «توسعه ی سقط» است. بستر ورود تکنولوژی به جامعه ی سنتی کردستان به عواملی از قبیل توجه بخش خصوصی و تعاونی به صنعت و ایجاد بنگاه های زودبازده برمی گردد. شرایط تعاملی شامل دو بعد بی اطلاعی- بی تفاوتی و اقبال - پذیرش می باشد. ابعاد پیامدی آن شامل ارزش های مدرن، ارزش های توسعه گرایانه، ارزش های عقلانی، ارزش های برابری طلبانه، ارزش های اخلاقی و ارزش های سنتی می باشد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لوجستیک بیانگر این است که احتمال پذیرش تغییرات ارزشی- هنجاری در نظام کارخانه ای بیشتر است. یافته های مدل دوم تحلیل رگرسیون لوجستیک حاکی است که تفاوت در جنسیت، موجب تفاوت در احتمال پذیرش تغییرات ارزشی- هنجاری است. نکته ی قابل توجه در مدل سوم آن است که خواستگاه مکانی، نمی تواند به تنهایی عاملی تأثیرگذار بر ایجاد تغییرات ارزشی- هنجاری به شمار رود؛ چرا که در مدل سوم با کنترل سایر ویژگی های جمعیتی- اجتماعی تفاوت نظام کارخانه ای و غیرکارخانه ای از نظر احتمال پذیرش تغییرات ارزشی از بین رفته است.

تعارض درون گروهی بخشی از زندگی و کار گروهی است و تقریباً در تمام گروه ها به شکلی وجود دارد و اگر به درستی شناخته نشود و نسبت به آن واکنش صحیح نشان داده نشود کژکارکرد محسوب خواهد شد. بر اساس چهارچوب های نظری موجود متغیرهای بسیار زیادی بر این تعارض و شدت آن دخیلند. این بررسی بر آن است تا ارتباط بین الگوهای تصمیم گیری و نیز توزیع منابع درون گروه را با شدت تعارض های درون گروهی کنکاش نماید. جامعه ی آماری این مطالعه کلیه ی اعضای هیأت علمی گروه های آموزشی دانشگاه های بوعلی سینای همدان و کردستان است که به روش پیمایشی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج این بررسی نشان می دهد که هرچه الگوی تصمیم گیری در گروه غیرمشارکتی و از بالا به پایین باشد، تعارض بیشتر می شود. همچنین یافته ها نشان می دهد به هر میزان توزیع منابع در گروه (پایان نامه ها، دروس و واحدها و نظایر آن) نامناسب و تبعیض در عملکردها وجود داشته باشد شدت تعارض ها نیز بالاتر می رود.

تحقیق حاضر با هدف تعیین ارتباط بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی و نشانه های اختلال شخصیت نمایشی در دانش آموزان صورت گرفته است. پژوهش حاضر یک پژوهش توص یفی از شاخه پیمایشی است که جامعه ی آماری این پژوهش کلیه ی دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی در 5 ناحیه آموزش و پرورش شهرستان شهرکرد در سال 88 و ابزار تحقیق، آزمون بالینی چندمحوری میلیون 3 است که در ایران از پایایی و اعتبار بالایی برخوردار است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که شیوع نشانه های اختلال شخصیت نمایشی محرز شده در بین دانش آموزان 9/6 درصد و افراد در معرض خطر ابتدا به این اختلال 15 درصد می باشد؛ در حالی که شیوع این اختلال در جمعیت عمومی در حدود 2 تا 3 درصد است. با توجه به شیوع بالای افراد در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی در صورت فراهم شدن عوامل و شرایط زمینه ساز، احتمال ابتلاء جدی به اختلال شخصیت نمایشی وجود دارد. بر اساس نتایج این پژوهش و ارتباط معنی دار بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی، تعهد اجتماعی و تضاد خانواده و نشانه های اختلال شخصیت نمایشی(05/0 P )، چنین به نظر می رسد که هر چه اعتماد اجتماعی و تعهد اجتماعی در جامعه افزایش یابد و نیز تضاد خانواده کاهش یابد، افراد آن جامعه از سلامت روانی و شخصیتی مطلوب تری برخوردار خواهند شد.

مشارکت اجتماعی عنصری کلیدی در توسعه است و اعتماد اجتماعی یکی از مهم ترین عواملی است که بستر مشارکت اجتماعی را فراهم می کند. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی در بین شهروندان شهر نورآباد است. جامعه ی آماری تحقیق عبارت است از کلیه ی افراد 16 سال به بالای شهر نورآباد که بر اساس سرشماری 1385، 20800 نفر است. حجم نمونه 356 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران بدست آمده است. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی استفاده شده است، به صورتی که ابتدا شهر نورآباد بر اساس ویژگی های اجتماعی و اقتصادی به پنج خوشه تقسیم و سپس نمونه ها به روش تصادفی از هر خوشه انتخاب شدند. روش تحقیق پیمایشی و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شده است. چهارچوب نظری تحقیق نظریه ی سرمایه ی اجتماعی پاتنام، اینگلهارت، کلمن و زتومپکا است. برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون t دو نمونه ای مستقل، آزمون واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی (پیرسون) و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد بین متغیرهای اعتماد فردی، اعتماد نهادی، جنس و مشارکت اجتماعی رابطه ی مثبت معنادار وجود دارد. بیشترین میزان مشارکت مربوط به مردان و شاغلین است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که اعتمادی نهادی و جنس بیشترین میزان تأثیر را بر مشارکت اجتماعی دارد.

هدف از این مطالعه، تبیین و بررسی روایی و پایایی ابزار مسئولیت پذیری اجتماعی در میان کارکنان شرکت نفت کرمانشاه است. به منظور هنجاریابی و تعیین اعتبار و روایی این ابزار، یک نمونه 400 نفری از کارکنان شرکت نفت کرمانشاه به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند تا فرم مسئولیت پذیری اجتماعی را تکمیل نمایند. نتایج تحلیل به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. بر اساس نتایج به دست آمده روش تحلیل عامل نشان دهنده ی ساختار چهار مؤلفه ای مقیاس مسئولیت پذیری اجتماعی در نمونه ی مورد مطالعه است. به این ترتیب عامل اول با ارزش ویژه 98/12 بیشترین درصد واریانس(52/25)، عامل دوم با ارزش ویژه 24/7 درصد واریانس(14/24)، عامل سوم با ارزش ویژه 407/5 درصد واریانس(63/10) و عامل چهارم با ارزش ویژه 186/3 درصد واریانس(263/6) کل را تبیین می کنند. نتایج حاصل از آزمون میانگین رتبه ای فرید من نشان می دهد که میانگین رتبه ها در ابعاد مختلف مفهوم اصلی پژوهش(مسئولیت پذیری) شامل قانونی، اقتصادی، اخلاقی و نوع دوستانه با هم تفاوت دارند و تفاوت مذکور بر اساس مقدار کی دو در این آزمون برابر 468/113 بوده و معناداری را تأیید می کند. می توان نتیجه گرفت که پرسشنامه ی مسئولیت پذیری دارای چهار عامل قانونی، اقتصادی، اخلاقی و نوع دوستانه است که در سازمان ها مورد استفاده و برای برنامه ریزی های اجتماعی فرهنگی سودمند می باشد.

تعهد اجتماعی، یکی از اساسی ترین عوامل ایجاد نظم و ثبات اجتماعی در جوامع می باشد و شامل؛ وضعیتی احساسی، شناختی و رفتاری است که در فرد وفاداری و التزامی نسبت به جمع، قواعد، نقش ها، هنجارها و ارزشها ایجاد می کند و باعث می شود که فرد با انتظارات دیگران سازگاری و تطابق یابد، اگرچه در این راه متحمل هزینه نیز می شود. با توجه به این نقش اساسی، هدف مطالعه حاضر بررسی و شناسایی عوامل اجتماعی – فرهنگی مؤثر بر تعهد اجتماعی و به دنبال آن ارایه ی راهکارهای لازم برای ایجاد آن در جامعه به خصوص در بین جوانان و نوجوانان می باشد. برای این منظور، با استفاده از داده های پیمایشی در بین 400 نفر از دانش آموزان دوره ی متوسطه استان همدان به بررسی عوامل تأثیرگذار پرداخته می شود. برای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که بین متغیرهایی از قبیل؛ ارضای نیازهای فردی، سرمایه اجتماعی، ارزش های غیر مادی، رضایت اجتماعی، گروه مرجع فرهنگی و جامعه پذیری و متغیر تعهد اجتماعی یک رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.   

شناخت تربیت، الگوها و روش های آن یکی از حوزه های مهم شناخت فرهنگ یک جامعه می باشد. الگوهای تربیتی در ساختن افراد کارآمد و یا بر عکس منفعل و ناکارآمد سهم مهمی ایفا کند. یکی از دغدغه های اصلی بشر برای همیشه تاریخ انتقال میراث و معارف بشری از نسل های گذشته به آیندگان بوده است و این از عمده دلایل انباشت دستاورد های مادی و معنوی بشر محسوب می شود . اهمیت تربیت و فرهنگ پذیری   در جهان امروز بسیار حیاتی است و شناخت الگوها و روش های تربیتی به برنامه ریزی اصولی تر کمک می کند. جامعه ی ایران در حال تجربه کردن دوران جدیدی از مناسبات اجتماعی است و الگوهای تربیتی نیز در حال تحول اساسی می باشد. در این مقاله با استفاده از داده های بررسی اقتصادی- اجتماعی خانوار مرکز آمار ایران که با همکاری مرکز تحقیقات علمی فرانسه جمع آوری شده است. در قالب تحلیل داده های ثانویه اقدام به بررسی روش های تربیتی در استان های مختلف شده است. در عین حال از نتایج یک مطالعه ی میدانی در شهر همدان در خصوص روش های تربیتی خانوارها به عنوان مکمل استفاده شده است. نتایج حاکی از وجود تفاوت معنادار بین اقوام، متغیرهای تحصیلات و گروه های مختلف اجتماعی در زمینه تربیت و جامعه پذیر کردن افراد است.