رویکرد بوم شناختی

‎ حضور زنان متاهل در بازار کار و دانشگاه ها فرصت ها و چالش هایی را پیش روی آنها قرار داده است. هدف مقاله ‏حاضر بررسی تحلیلی مبتنی بر مصاحبه هایی است که در پاییز ‏‎1387‎‏ با بیست زن متاهل شاغل در خانواده های دو ‏شغلی ساکن تهران انجام شد. نویسنده بر اساس یافته های این پژوهش به مشاوران و روان درمانگرانی که با زنان و ‏زوج های شاغل سر و کار دارند، پیشنهاد می کند تا از رویکرد بوم شناختی با تعریفی گسترده تر استفاده کنند و فرد ‏را فراتر از خود، خانواده و سیستم هایی که او را در برگرفته اند مورد مطالعه قرار دهند. این رویکرد جامع و یکپارچه اثر ‏محیط های طبیعی، انسانی و اجتماعی و بافت فرهنگی زنان شاغل و همچنین تعاملات آنها با محیط پیرامونشان را ‏بررسی می کند. در این رویکرد عواملی نظیر شیوه زندگی در کلان شهری چون تهران و مشکلات آن مانند آلودگی هوا ‏و ترافیک و نیز هویت قومی، تنوع فرهنگی و نیز اکوسیستم پیرامونی مورد توجه قرار می گیرد. پژوهش حاضر نه تنها ‏به متخصصان یاری دهنده کمک می کند تا مشاوره بخصوص مشاوره شغلی با زنان و زوج های شاغل را به صورت ‏موثرتری انجام دهند، بلکه تصمیم گیرندگان جامعه، مسوولان ادارات و بنگاه های کوچک و بزرگ را با چالش های پیش ‏روی زنان شاغل آشنا می کند تا در جهت تصویب قوانین و آیین نامه های مناسب، و با ایجاد تسهیلات و بهبود شرایط ‏کار به حضور فعال و موثر زنان در اجتماع کمک کنند.‏ ‎ ‎

تضاد بین نقش های کار و خانواده عامل مهمی در زندگی زنان شاغل است. در رویکرد بوم شناختی رشد فرد نه محصول خود او و نه در اثر شرایط محیطی او حاصل می شود، بلکه افراد و محیط با یکدیگر تعامل همیشگی و پویا دارند و رفتار افراد نتیجه عوامل چند گانه در سطح فردی، میان فردی و در سطحی وسیع تر اجتماعی فرهنگی است .این پژوهش به منظوربررسی اثر بخشی آموزش مدیریت نقش های کار - خانواده، مبتنی بر رویکرد بوم شناختی بر افزایش خودکار آمدی معلمان زن انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، معلمان زن شاغل در آموزش و پرورش منطقه 18 شهر تهران در سال تحصیلی 89-1388 بودند. نمونه تحقیق از میان داوطلبان شرکت در این برنامه آموزشی که به فراخوان پژوهش سرا پاسخ مثبت داده بودند انتخاب شدند. از میان 38 معلم شاغل داوطلب شرکت در جلسات، 24 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. هر یک از گروه ها 12 نفر بودند. برخلاف گروه گواه که آموزشی را دریافت نکردند، گروه آزمایش راهبردها و مهارت های مدیریت نقش های کار- خانواده را طی 12 جلسه بر اساس رویکرد بوم شناختی آموزش دیدند. از هریک از اعضای دو گروه پیش آزمون و پس آزمون خودکارآمدی شرر و همکاران به عمل آمد. نتایج با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس حاکی از آن بود که آموزش مدیریت نقش های کار - خانواده مبتنی بر رویکرد بوم شناختی بر افزایش خودکار آمدی معلمان زن مؤثر بود.

نقش بنیادین معلمان زبان را در راستای اجرای سیاست های آموزش زبان نمی توان نادیده گرفت. در سالهای اخیر بطور کلی نقش معلمان، و بطور خاص کارکرد آنان در اصلاح برنامه درسی، مورد توجه زیادی قرار گرفته است چرا که این نقش و حضور فعال معلمان در فرایند اصلاح برنامه درسی حائز اهمیت بسیار است. این مطالعه بر آن است تا نحوه اعمال نقش گروهی از معلمان زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی را در زمان اصلاح برنامه درسی بررسی کند. در راستای بررسی موضوع مور بحث، در این بررسی از روش پژوهش روایی بهره گرفته شده و رویکرد بوم شناختی پریستلی، بیستا، و رابینسون (2015) مطمح نظر قرار گرفته است. در این پژوهش هفت معلم (بین ۳۰ تا ۴۵ ساله) با تجربه ی تدریس انگلیسی به عنوان زبان خارجی که دارای سابقه تدریس بیش از 10 سال در دبیرستان های دولتی بودند شرکت کردند. روشی هدفمند و نمونه گیری توپ برفی برای انتخاب معلمانی که هم کتاب های درسی قدیم و هم جدید ارائه شده توسط وزارت آموزش و پرورش را بیشتر از پنج سال تدریس کردند، استفاده شد. نتایج بدست آمده در این پژوهش حاکی از آن بود که معلمان نقش اجرایی خود را برای کنار آمدن با چالش ها از طریق اتکا به تجربه های گذشته، ساختن تصویری از آینده و اجرای برنامه درسی علی رغم مشکلات پیش رو اعمال کردند. این مطالعه همچنان اهمیت نقش معلم در توسعه حرفه ای و بهبود تحصیل و یادگیری در زمان اصلاح برنامه درسی را نشان می دهد.