نقش معلم

در این مقاله، مقوله های طراحی برنامه درسی آموزش کارآفرینی، شامل اهداف کلان، محتوا، فعالیت های یادگیری و نقش معلم بر اساس اسناد در ایران و هفت کشور پیشرو بررسی شده اند. ابتدا وضعیت موجود در ایران توصیف و سپس وضعیت مطلوب در کشورهای مورد تطبیق ترسیم و در نهایت، تطبیق و مقایسه این دو وضعیت انجام شده است بر اساس یافته های تحقیق، در اسناد بالادستی ایران، اهداف و شایستگی های کارآفرینانه مورد توجه اند؛ لیکن شرایط و امکانات اجرایی لازم برای تحقق این اهداف فراهم نشده اند که از دلایل آن تمرکزگرایی شدید، نداشتن سیستم منظم برای تربیت و جذب معلمان کارآمد و عدم ارتباطات سازنده بین آموزش و پرورش و سایر نهادهاست. محتوای مرتبط با کارآفرینی در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرو بسیار محدود است؛ به علاوه در ایران بیشتر بر محتوای مستقل و کتاب هایی با عنوان کار و فناوری یا کارآفرینی تکیه شده است، در حالی که در کشورهای پیشرو محتوای تلفیقی و بین رشته ای و پرورش شایستگی های کارآفرینانه در دروس مختلف مورد توجه است. فعالیت های یادگیری، بر خلاف کشورهای پیشرو، اغلب محدود به مدرسه و فعالیت های کارورزانه در محیط کار واقعی و انجام پروژه های فردی و گروهی کسب و کار مورد غفلت اند. همچنین نقش معلم، در بهترین شرایط، اجرای فعال برنامه درسی است؛ در حالی که در کشورهای پیشرو معلم اختیارات فراوانی در انتخاب و تدوین برنامه های درسی دارد.

هدف این پژوهش، تحلیل مفاهیم و ایده های مرتبط با نقش معلم در طراحی و کاربست مواد برنامه درسی در پارادایم تفسیری است. روش این پژوهش کیفی است. و از منابع معتبر حوزه برنامه درسی به منظور فهم رابطه معلم با مواد برنامه درسی، در بافت کلاس درس استفاده شده است. پنج بخش الف) چیستی تصمیم گیری در برنامه درسی، ب)پارادایم ها و الگو های برنامه درسی عملی شده، ج)مفهوم مواد برنامه درسی، د)مفهوم طراحی مواد برنامه درسی و ه)نحوه کاربست مواد برنامه درسی. به منظور ارائه طرحواره ای در رابطه دو سویه معلم و مواد برنامه درسی در موقعیت های آموزشی مورد بحث قرار گرفته اند. یافته های پژوهش حاکی از این است که کاربست مواد برنامه درسی در کلاس درس توسط معلم برگرفته از نوع خوانش، تفسیر و ارزیابی او از برنامه درسی و تعاملات اجتماعی فرهنگی او درکلاس درس است. تصمیم گیری و عمل فکورانه معلم موجب سازگاری برنامه درسی با بافت کلاس درس، ارتقاء دانش محتوایی تربیتی و تسهیل فرایند یادگیری دانش آموزان می شود.

هدف این پژوهش، بررسی علل و عوامل بروز سوء رفتار دانش آموزان مدارس مقطع متوسطه شهر سنندج و ارائه راهکارهای مدیریتی آن بود. این پژوهش از نوع کیفی و از روش داده بنیاد استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش معلمان مدارس متوسطه اول بودند که به منظور احصای تجارب 15 نفر از معلمان باسابقه مدارس با روش نمونه گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری مقوله انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل داده های کیفی با استفاده از کدگذاری نظری و استفاده از نرم افزار maxqda نسخه 10 انجام گرفت. با نظرخواهی از مشارکت کنندگان به وسیله به کارگیری مصاحبه عمیق و تحلیل محتوای آن، و انجام مقایسه و تطبیق داده ها، 144 شاخص به دست آمد که با حذف موارد تکراری و ادغام شاخص های هم جنس و مشابه، درنهایت مقوله های مربوط به علل و عوامل بروز سوء رفتار در قالب 43 مقوله فرعی(کدگذاری باز) و 22 مقوله محوری و 5 مقوله فراگیر(کدگذاری گزینشی)، ترسیم شد. برای ارائه راهکارهای مدیریتی علاوه بر استفاده از نتایج پژوهش از نتایج تحقیقات پیشین نیز استفاده شد. از علل و عوامل به وجود آورنده سوء رفتار می توان به عوامل برون کلاسی مانند عوامل محیطی (خانواده، جامعه و رسانه) و عوامل مدرسه ای (فضای فیزیکی و روانی، ضعف ارتباطی مدیران، الگوسازی نامناسب) اشاره کرد. عوامل درون کلاسی نیز مانند عوامل مرتبط با معلم (سبک تدریس، رویکرد معلم، مدیریت کلاس، صلاحیت حرفه ای معلم) و عوامل مربوط به خود دانش آموز (ضعف علمی، کمبود انگیزه، اختلالات رفتاری) می باشد که متناسب با هرکدام راهکارهای مدیریتی ارائه می شود.

نقش بنیادین معلمان زبان را در راستای اجرای سیاست های آموزش زبان نمی توان نادیده گرفت. در سالهای اخیر بطور کلی نقش معلمان، و بطور خاص کارکرد آنان در اصلاح برنامه درسی، مورد توجه زیادی قرار گرفته است چرا که این نقش و حضور فعال معلمان در فرایند اصلاح برنامه درسی حائز اهمیت بسیار است. این مطالعه بر آن است تا نحوه اعمال نقش گروهی از معلمان زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی را در زمان اصلاح برنامه درسی بررسی کند. در راستای بررسی موضوع مور بحث، در این بررسی از روش پژوهش روایی بهره گرفته شده و رویکرد بوم شناختی پریستلی، بیستا، و رابینسون (2015) مطمح نظر قرار گرفته است. در این پژوهش هفت معلم (بین ۳۰ تا ۴۵ ساله) با تجربه ی تدریس انگلیسی به عنوان زبان خارجی که دارای سابقه تدریس بیش از 10 سال در دبیرستان های دولتی بودند شرکت کردند. روشی هدفمند و نمونه گیری توپ برفی برای انتخاب معلمانی که هم کتاب های درسی قدیم و هم جدید ارائه شده توسط وزارت آموزش و پرورش را بیشتر از پنج سال تدریس کردند، استفاده شد. نتایج بدست آمده در این پژوهش حاکی از آن بود که معلمان نقش اجرایی خود را برای کنار آمدن با چالش ها از طریق اتکا به تجربه های گذشته، ساختن تصویری از آینده و اجرای برنامه درسی علی رغم مشکلات پیش رو اعمال کردند. این مطالعه همچنان اهمیت نقش معلم در توسعه حرفه ای و بهبود تحصیل و یادگیری در زمان اصلاح برنامه درسی را نشان می دهد.

مطالعه حاضر به بررسی تاثیر رفتارهای حمایتی استقلال معلمان زبان انگلیسی بر آمادگی زبان آموزان برای کسب استقلال می پردازد. به این منظور، پرسشنامه آمادگی برای کسب استقلال در میان ۲۴۰ زبان آموز سطح متوسط در پنج آموزشگاه شهر کرمانشاه در ایران توزیع شد. سپس محققان چهار معلم را براساس هشت اصل ارتقا استقلال نظریه خودسازماندهی آموزش دادند و زبان آموزان شرکت کننده را به دو گروه آزمایش و کنترل ۱۲۰ نفره تقسیم کردند. گروه آزمایش طی شش ماه تحت آموزش زبان توسط چهار معلم تعلیم دیده قرار گرفتند . پرسشنامه آمادگی برای کسب استقلال مجددا در دو گروه اجرا شد و نتایج آن با پرسشنامه اولیه مقایسه شد . نتایج تحلیل آمار نشان داد که رفتارهای حمایتی استقلال معلمان گروه آزمایش در پنج حوزه تغییر ایجاد کرده است که همگی اجزای مفهوم استقلال می باشند : مسولیت پذیری بیشتر ، شناخت خود به عنوان یادگیرنده، شناخت بهتر محیط یادگیری، آشنایی بیشتر با مراحل یادگیری، و آغازگری بیشتر در فعالیتهای منجر به یادگیری. کاربرد های آموزشی مورد بحث قرار گرفته اند.مطالعه حاضر به بررسی تاثیر رفتارهای حمایتی استقلال معلمان زبان انگلیسی بر آمادگی زبان آموزان برای کسب استقلال می پردازد. به این منظور، پرسشنامه آمادگی برای کسب استقلال در میان ۲۴۰ زبان آموز سطح متوسط در پنج آموزشگاه شهر کرمانشاه در ایران توزیع شد. سپس محققان چهار معلم را براساس هشت اصل ارتقا استقلال نظریه خودسازماندهی آموزش دادند و زبان آموزان شرکت کننده را به دو گروه آزمایش و کنترل ۱۲۰ نفره تقسیم کردند.

افزایش محبوبیت کار گروهی در کلاسهای زبان خارجی با افزایش تعداد گزارشات زبان آموزانی که به همان اندازه در کارگروهی مشارکت نداشته اند همراه بوده است. تأثیر این رفتار بر سایر اعضای گروه که به عنوان گروه ناپذیری شناخته می شود، می تواند کار گروهی را به یک تجربه ناخوشایند تبدیل کند. این مطالعه با توجه به تئوری انتخاب عقلانی و نظریه فرهنگی اجتماعی، میزان توانایی زبان آموزان خارجی را برای همکاری گروهی موثر بررسی کرده است. به این منظور، در مجموع ۱۴۰ زبان آموز شامل ۷۰ نفر در سطح متوسط و ۷۰ نفر در سطح پیشرفته به انجام روایت گویی شفاهی مبتنی بر تصویر شرکت کردند. معلم ضمن آشنا کردن فراگیران با اصول نظریه انتخاب عقلانی و کار گروهی موثر و با مشاهده کلاسها و عملکرد فراگیران پرسشنامه گروه ناپذیری را پر کردند. نتایج تحقیق، تاثیر شناخت تئوری انتخاب عقلانی در کاهش گروه ناپذیری را تایید کرد. علاوه بر این ، تجزیه و تحلیل کیفی مشاهدات بیانگر این است که فراگیران به ویژه آنهایی که در سطح متوسط هستند بیشتر به عدم همکاری در گروه تمایل دارند. همچنین دلایل زمینه ساز نداشتن علاقه فراگیران به کار گروهی و راهکارهای احتمالی برای کاهش این نگرانی مشخص شد. پیشنهاد می شود : معلمان اهداف فعالیتهای گروه را با توجه به تئوری انتخاب عقلانی به روشنی بیان کنند و اهداف خاص دوره را روشن کنند. با داشتن یک نظر شفاف در مورد اهداف دوره و درک نقش معلمان و فراگیران در کارهای گروهی، فراگیران در موقعیت بهتری قرار می گیرند.

هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تأثیر و نقش معلم در فرایند یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان م باشد. این پژوهش کتابخانه ای- مروری است و از مقالات و تحقیقات معتبر که در این زمینه شده است استفاده کرده ایم.معلمین نقش اساسی در فرایند آموزش و پیشرفت دانش آموزان رادارند. اهمیت نگرش های شغلی مثبت در شغل معلمی و نقش آن در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در پژوهش های مختلف مورد تأکید قرار گرفته است، اما کمتر پژوهشی به تبیین دلالت ها در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دانشگاه تربیت معلم پرداخته است، جایگاه مهم آموزش و پرورش در زندگی انسان قابل انکار نیست. و در جامعه کنونی ما مدارس می باشد که معلمان در آن نقش متولی و مجری آموزشی و پرورشی را بر عهده دارد دسترسی دانش آموزان از جمله زیردستان این موسسات می باشد نیاز به معلم اثربخش برای پیشرفت تحصیلی دارد. معلمانی که وارد مدارس و موسسات آموزش می شود همیشه اثربخش و واجد مولفه های یک معلم خوب و اثربخش نیستند و در این شرایط نمی توان سرنوشت دانش آموز را به به اتفاق واگذار کرد بلکه باید به آموزش این معلمان برای کسب این مولفه ها همت گماشت تا به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به عنوان یکی از معیارهای پیشرفت جامعه رسید. تحقیقات نشان می دهد که سهم معلم در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پررنگ است بنابراین یک راه حل باید اثربخش بود تا بتواند این هدف نظام آموزشی را محقق کند چرا که نقش معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموز بسیار موثر است.

آموزش یکی از اساسی ترین نیازهای بشر است و توانایی حل مساله نیز از الزامات ادامه زندگی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه دانش محتوایی معلم بر ارتقا توانایی حل مساله دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر کرمان انجام پذیرفته است. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و از لحاظ شیوه اجرا در حوزه تحقیقات توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر کرمان در سال 99-1398 بودند که بنابرآمار اداره کل آموزش و پرورش استان کرمان تعدادشان برابر با 7720 نفر بود. براساس جدول گرجسی-مورگان، 370 نفر از دانش آموزان به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای دو مرحله ای به عنوان نمونه برای مطالعه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه مهارت حل مسئله کسیدی و لانگ (1996) و پرسشنامه استانداردهای حرفه ای معلمان دانشگاه آیداهو (2000)استفاده شد. تحلیل نتایج با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره در قالب نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که دانش محتوایی معلمان با مولفه های سبک حل مساله خلاقیت، اعتماد در حل مساله، سبک گرایش، درماندگی در حل مساله، مهارگری حل مساله رابطه ی مثبت و معنی داری(p≤0/05) وجود دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که معلم و توانایی وی با ارتقا توانایی سطح مساله مرتبط می باشد.

در هر جامعه ای، معلم به عنوان مهم ترین مولفه تعلیم و تربیت ، نقشی همه جانبه در پیشرفت تحصیلی یادگیرندگان ایفا می کند. یکی از مهم ترین مولفه های پیشرفت تحصیلی، انگیزه تحصیلی دانش آموزان است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش معلم در انگیزه تحصیلی دانش آموزان و ارائه راهبردهای موثر در جهت افزایش انگیزش تحصیلی در یادگیرندگان صورت گرفته است. روش تحقیق در مقاله حاضر، توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای (اسنادی) است. بر اساس بررسی های صورت گرفته، انگیزه به عنوان مهم ترین پیش شرط یادگیری، نقش مهمی را در روند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ایفا می کند و معلم به عنوان تاثیرگذارترین شخص در فرآیند ایجاد انگیزه تحصیلی، می بایست با بهره گیری از راهبردهای کاربردی و موثر، در جهت افزایش انگیزه ی یادگیرندگان و ایجاد پویائی هر چه بیشتر در کلاس درس، گام بردارد. در این راستا استفاده از سبک مدیریت تعامل گرا، بیان معنی دار مطالب درسی، تعیین اهداف آموزشی و استفاده از مشوق های درونی و بیرونی از جمله مهم ترین راهبردهایی هستند که معلم را در بهبود موقعیت های یادگیری و افزایش انگیزه یادگیرندگان در کلاس درس یاری می دهند.