تدریس پژوهی

هدف : پژوهش حاضر با هدف استنباط ادراک معلمان از آموزش چندفرهنگی صورت گرفته است تا روایت آنها را از این موضوع نشان دهد. روش : به همین منظور از رویکرد کیفی، روش تحقیق پدیدارشناسی توصیفی و مصاحبه نمیه سازمان یافته جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است. نمونه گیری به صورت هدفمند از میان معلمان استان های البرز و تهران انجام شده؛ که تعداد آنها پس از اشباع داده های به دست آمده 34 نفر است. مصاحبه ها با اجازه معلمان ضبط و بر روی کاغذ پیاده شد و با استفاده از روش تحلیل محتوای مضمونی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان می دهد علی.رغم علاقه معلمان به آموزش چندفرهنگی؛ شناخت و دانش آنها از آموزش چندفرهنگی محدود است. و چالش های زیادی را برای این آموزش مطرح می کنند. روایت های معلمان بیانگر آن است که دیدگاه ها، دانش و نگرش آنان کاملاً مخالف مفاهیم آموزش چندفرهنگی است عدم آموزش مفاهیم چندفرهنگی در دوره های تربیت معلم، تغییر کتاب های درسی، عبور از تنوع و نگرش های محیطی مضامین استخراج شده از ادراک معلمان پیرامون آموزش چندفرهنگی است.  

هدف: هدف اصلی این پژوهش واکاوی تجربه زیست شده یادگیرندگان اول متوسطه از یاددهندگان در تجربه تدریس است. روش: این پژوهش با طرح تحقیق آمیخته اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی و با رویکردی پدیدارشناسانه - توصیفی دارد. در بخش نخست داده های این پژوهش از طریق مصاحبه گروهی در میان چهار گروه 10 تا 12 نفر از پایه های مختلف دانش آموزان پسر مدرسه شهید هاشمی نژاد (تیزهوشان) شماره 1 شهرستان مشهد در سال تحصیلی 94-95 استخراج شد. نمونه گیری در این مرحله نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی بود. در بخش دوم پژوهش، جامعه پژوهش 443 نفر بود که براساس جدول گرجسی و مورگان حجم نمونه 201 نفر تعیین شد. ابزار پژوهش، مصاحبه عمیق در بخش نخست و در بخش دوم پرسشنامه محقق ساخته بود. تحلیل داده ها در مرحله نخست روش کلایزی و در بخش دوم، آزمون فریدمن بود. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که از منظر یادگیرندگان، مهارت های معلمان را به مقولاتی چون مهارت در تدریس (توضیح کافی و متنوع موضوع درسی، توجه به تکالیف درسی و متناسب، داشتن طرح درس و استفاده از تجهیزات و امکانات موجود جهت تدریس بهتر)؛ مهارت در مدیریت کلاس (استفاده مناسب از زمان و مسؤولیت پذیری معلم)؛ مهارت دانشی (دانش تخصصی رشته تدریس) و صلاحیت های منش شامل مقوله اخلاقی (خوش اخلاقی و صداقت، شوخ طبعی، انصاف و عدم تبعیض میان دانش آموزان) و مقوله تعاملی (نحوه تعامل و احترام به دانش آموز) تقسیم بندی نمودند. همچنین از منظر دانش آموزان صلاحیت های اخلاق و منش بر سایر مهارت ها ترجیح دارد و معلمانی را که در رفتار خود به دانش آموزان احترام گذاشته و به آوا و صدای آنان در این سمفونی گوش فرا دهند، مورد توجه قرار می دهند.

هدف : تبیین چالش های به کارگیری رویکرد یادگیری مشارکتی در آموزش عالی انجام شده است. روش : این پژوهش یک مطالعه ی طولی است که حدود دو سال بر روی تجربیات یک مدرس دانشگاهی انجام شده است.داده های این پژوهش از طریق تأمل بر عمل و خودشرح حال نویسی مدرس و گفتگو با دانشجویانی که در کلاس مدرس حضور داشتند، در سه مقطع زمانی قبل، حین و بعد از عمل، جمع آوری و از طریق کدگزاری و مقوله بندی تحلیل شدند. تحلیل داده ها نشانگر پنج چالش اصلی در حوزه های تعادل بین محتوا و روش، تناقضات فضای دانشگاهی، دشواری ارزشیابی از یادگیری، افزایش وظایف مدرس و عدم حمایت و نقش دانشجوبود. یافته ها : نتایج این پژوهش می تواند روشن سازد در صورتی که مدرسان دانشگاه بخواهند روش یادگیری مشارکتی را در تدریس خود به کار بگیرند، می بایست خود را برای مواجهه با کدام چالش ها آماده سازد. همچنین نتایج پژوهشگر به سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزش عالی نشان می دهد درصورتی که بخواهند رویکرد مشارکتی را در آموزش عالی توسعه دهند، به صورت عملی باید چه مسایلی را مورد حمایت قرار دهند.

هدف : تحقیق حاضر با هدف" شناسایی عوامل فرایندی توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی مدارس استثنایی گروه کم توان ذهنی" انجام شد. روش : روش پژوهش، آمیخته بود. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل کلیه خبرگان آموزش و پرورش و علوم تربیتی بود. نمونه آماری برابر 15 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب گردید. در بخش کمی، جامعه آماری کلیه معلمان ابتدایی گروه کم توان ذهنی شهر تهران به تعداد 347 نفر بودند. بر اساس فرمول کوکران تعداد200 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های کیفی، با استفاده از روش تحلیل مضمون  انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از روش حداقل مربعات جزئی استفاده گردید. یافته ها : نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که فرایند توسعه حرفه ای معلمان شامل 7 عامل (مؤلفه) است که عبارتند از: تحقیق محوری (تدریس پژوهی،  اقدام پژوهی و ...)، یادگیری مبتنی بر فضای مجازی، مربی گری، هدایت گری و بهره گیری از مشاور، دوره های ضمن خدمت مبتنی بر نیازسنجی، کارگاه های آموزشی، کنفرانس ها و سمینارها، انجمن های یادگیری و برنامه های آموزشی مدرسه محور. این عوامل، در مجموع حدود 90 درصد تغییرات توسعه حرفه ای معلمان را تبیین نمودند.

هدف : آموزش الکترونیکی با ایجاد تغییرات بنیادین در مفاهیم آموزش سنتی توانسته است بسیاری از ناکارآمدی های نظام های آموزشی را رفع کند و دگرگونی های اساسی در آموزش و یادگیری ایجاد نماید؛ ما آموزش الکترونیکی محض همواره با مشکلات عدم تعاملات انسانی و عاطفی، ارتباطات چهره به چهره در کلاس و نبود درک مناسب از فضاهای مجازی آموزشی روبه رو است، به گونه ای که فراگیران به تنهایی و بدون هیچ تعاملی با معلم یا دیگر یادگیرندگان کار می کنند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش ترکیبی بر میزان یادگیری دانش آموزان شاخه فنی و حرفه ای است روش: روش این پژوهش از نوع شبه آزمایشی بود. به منظور سنجش متغیر یادگیری از طرح پیش آزمون  پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. نمونه آماری، متشکل از دو گروه دانش آموزان هنرستان فنی و حرفه ای شرکت کننده در برنامه آموزش ترکیبی شهرستان خدابنده بود که با استفاده از شیوه نمونه گیری در دسترس، یکی از این گروه ها به عنوان گروه آزمایش و دیگری به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. تعداد فراگیران در این گروه ها 30 نفر بودندکه در دو گروه 15 نفری (گروه گواه و آزمایش) قرار گرفتند. ابزار این پژوهش شامل پرسشنامه ای محقق ساخته جهت سنجش میزان یادگیری فراگیران بود. جهت تعیین روایی ابزار از روایی محتوایی استفاده شد و جهت پایایی از روش آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت که 96/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه  و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده شد. یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد که اجرای برنامه آموزش ترکیبی در آموزش دانش آموزان شاخه فنی و حرفه ای موجب افزایش میزان یادگیری دانش آموزان می شود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، واکاوی مفهومی ماهیت راهیابانه (هیوریستیک) تدریس است. روش: به منظور نیل به این هدف از روش تحلیلی- مفهومی از نوع قیاسی استفاده شده است. در این مسیر ابتدا با بررسی منابع مربوط به تدریس و شناسایی رویکردهای عمده در تبیین ماهیت آن، اصلی ترین عناصر ماهوی در تبیین آن شناسایی و نقش موقعیت عمل آشکارشده است. سپس براساس نتایج حاصل از سنتز پژوهی پژوهش ها درباره مفهوم هیوریستیک شبکه مفهومی حول این مفهوم شناسایی شد و بر آن اساس محقق تعریف مختار و روشن خود را از این مفهوم ارائه داده است و ماهیت تدریس را با توجه به این مفهوم واکاوی نموده است. یافته ها: یافته ها نشان داد «هیوریستیک» به عنوان مفهومی که تبیین کننده ماهیت عمل در موقعیت های بدیع و یکتای تصمیم گیری و حل مسأله است، برای تبیین بسیاری از وظایف تدریس قابل استفاده است. بر این اساس مؤلفه های مهم تدریس راهیابانه در موقعیت تدریس شناسایی و معرفی شده اند. عناصری چون «ظهور روابط اجتماعی جدید»، «تجربیات گذشته»، «تعاملات و تعارضات»، «دانش به عنوان منبع اقتدار» و «جریان اطلاعات» به عنوان اصلی ترین منابع پیچیدگی های موقعیت تدریس شناسایی شده اند که تشکیل دهنده ماهیت راهیابانه تدریس هستند.

هدف : هدف از پژوهش حاضر، واکاوی تجارب اعضای هیأت علمی در ارتباط با شایستگی ها و پویایی های تدریس و پژوهش در فرآیند بین المللی شدن آموزش عالی در دانشگاه شیراز بود. روش: به منظور نیل به هدف مطالعه از رویکرد کیفی و روش پژوهش در این مطالعه، روش مطالعه موردی بوده است. جامعه آماری شامل اعضای هیات علمی بود که دارای تجربه های آموزشی و پژوهشی مشترک بین المللی و یا دارای تحصیلات از دانشگاه های بزرگ بین المللی در بخش های مختلف دانشگاه شیراز بودند که با روش نمونه گیری هدفمند با تکنیک معیار و براساس اشباع نظری، تعداد 15 عضو هیأت علمی استادیار، دانشیار و استاد انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختمند با اعضای هیأت علمی است و روش تحلیل داده های به دست آمده نیز براساس روش کدگذاری، تدوین و تحلیل شبکه مضامین انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که شایستگی های تدریس اعضای هیات علمی در فرآیند بین المللی شدن دارای 17 مضمون پایه است که برخی از آن ها عبارت است از: داشتن انگیزه علمی، توانایی به کارگیری فناوری نو در تدریس، استفاده از منابع به روز در تدریس، توجه به توسعه حرفه ای خود، توانایی تربیت نیروی متخصص، تعهد و مسؤولیت حرفه ای و ... . شایستگی پژوهشی نیز دارای 8 مضمون پایه بود که برخی از آنها شامل انتشار مقاله و سایر آثار علمی استاد به زبان انگلیسی، تلاش در جهت همکاری برای تولید دانش در عرصه های بین المللی، توانایی علمی و پژوهشی استاد و ... می باشد.