مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت

مقدمه: خودکشی کودکان و نوجوانان، از دغدغه های حوزه سلامت بوده و سیر صعودی آن حیطه های بیولوژی، سایکولوژی و اجتماعی را در برمی گیرد. هدف: بررسی خصوصیات دموگرافیکی و ارتباط مصرف مواد، سیگار و الکل توسط والدین و شخص با اقدام به خودکشی در گروه سنی ۶ تا ۱۸ سال بود. روش: این پژوهش به روش مورد-شاهدی در گروه سنی ۶ تا ۱۸ در سال ۱۳۹۸ و در شهر سنندج و برآورد حجم نمونه ۴۰ نفر در هر گروه اصلی و کنترل انجام و شیوه نمونه گیری تصادفی و بر اساس ترتیب زمانی مراجعه به بیمارستان ها بوده است. ۴۴ نفر شامل ۲۶ دختر و ۱۸ پسر در گروه اصلی و ۴۲ نفر در گروه کنترل از نظر سن، جنس، سکونت روستا یا شهر همسان سازی گردیدند. ابزارها: ۱) چک لیست خودساخته ۲) پرسشنامه خودکشی بک. همچنین، اطلاعات وارد نرم افزار آماری ۲۲ SPSS گردید و از میزان و درصد، میانگین و انحراف استاندارد برای محاسبه اهداف توصیفی و از کای سکوار برای تحلیل اهداف تحلیلی استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه در گروه اصلی ۱۴/۲۹ سال و در گروه کنترل ۱۳/۵ سال بود. در اقدام کنندگان به خودکشی ۱۳ نفر سیگار، ۱۲ نفر الکل و ۷ نفر مصرف مواد و در پدران ۲۸ نفر سیگار، ۱۳ نفر الکل و ۱۰ نفر مواد مصرف داشتند که با خودکشی فرزند رابطه معنی دار گزارش گردید ( P <۰/۰۵). بین مصرف سیگار، مواد و الکل توسط مادر با خودکشی فرزند رابطه معنی داری یافت نشد. (۰/۰۵< P ). نتیجه گیری: فراوانی این مشکل در کردستان و همبودی با مصرف مواد، سیگار و الکل، برنامه ریزی و مداخله سیاست گذاران و مجریان سلامت و امور اجتماعی برای توقف سیر صعودی را می طلبد.

مقدمه: نقص بازداری پاسخ یکی از شایع ترین مشکلات بیماران بعد از سکته های مغزی است. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه ای با افزایش تحریک پذیری قشری، قادر به بهبود نقایص شناختی است. هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر دو پروتکل تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه ای همراه با توان بخشی شناختی در بیماران مبتلا به سکته مغزی انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با گروه کنترل بود که از جامعه بیماران مبتلا به سکته مغزی در سال ۱۳۹۵، تعداد ۳۲ نفر (شامل ۲۱ مرد و ۱۱ زن با دامنه سنی ۴۰ تا ۶۵ سال) به روش نمونه گیری هدفمند براساس معیارهای ورود و خروج انتخاب شدند. تمامی آزمودنی ها در قالب گروه های مورد مطالعه، تحت آموزش تکلیف فروت نینجا به عنوان توان بخشی شناختی و تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه ای قرار گرفته و توسط تکالیف توجه پیوسته، فلانکر و توقف هدف مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر با نرم افزار ۲۲ SPSS تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که گروه توان بخشی شناختی توأم با تحریک فرا جمجمه ای دو موضعی در مقایسه با سایر گروه ها بهبود بیشتری در بازداری پاسخ نشان دادند ( ≤۰/۰۵ P ) در پیگیری ۸ هفته ای نیز گروه توان بخشی شناختی توأم با تحریک فرا جمجمه دو موضعی، همچنان عملکرد بهتری در تکالیف مربوط به بازداری پاسخ نشان داد ( ≤۰/۰۵ P ). نتیجه گیری: نتایج حاضر نشان می دهند که استفاده هم زمان از تحریک الکتریکی به همراه توان بخشی شناختی، نقش مؤثری در بهبود نقایص شناختی دارد.

مقدمه: بارداری و زایمان یک عملکرد طبیعی برای زنان محسوب می شود؛ ولی در عین حال تجربه ای است که آسیب پذیری آنان را نسبت به انواع مشکلات جسمی و روان شناختی افزایش داده است؛ به همین دلیل نیاز به مداخلاتی برای بهبود زندگی و سلامت آنان ضروری به نظر می رسد. هدف: مطالعه حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش گروهی تنظیم هیجان بر بهبود کیفیت زندگی و دشواری تنظیم هیجان زنان باردار انجام شد. روش : پژوهش حاضر یک مطالعه شبه آزمایشی همراه با گمارش تصادفی و پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری است. جامعه مورد مطالعه، تمام زنان باردار در سال ۱۳۹۷ و در شهر تهران و نمونه، شامل ۳۹ زن باردار بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پرسشنامه ی کیفیت زندگی-فرم کوتاه، دشواری های تنظیم هیجان مورد استفاده قرار گرفت. ۸ جلسه آموزش گروهی تنظیم هیجان برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج مقیاس ها توسط نرم افزار ۲۴- SPSS و با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که میانگین نمرات کیفیت زندگی در گروه مداخله (۵۸/۱۳= M ) نسبت به گروه کنترل (۳۸/۲۵= M ) افزایش بیشتری داشته است و میانگین دشواری تنظیم هیجان در گروه مداخله در مرحله پس آزمون (۷۷/۳۳= M ) نسبت به مرحله پیش آزمون (۹۲/۸۷= M ) و دوران پیگیری (۷۲/۲۷= M ) در مقایسه با پیش آزمون در سطح ۰/۰۰۱ کاهش معناداری داشته است. نتیجه گیری: آموزش گروهی تنظیم هیجان می تواند در بهبود کیفیت زندگی و دشواری تنظیم هیجان زنان باردار مؤثر باشد.

مقدمه: مهارت خواندن یکی از مهم ترین مهارت ها در دوره ابتدایی است به طوری که اختلال در آن بر یادگیری سایر دروس تأثیر می گذارد. هدف : هدف پژوهش حاضر، مقایسه تأثیر راهبرد آموزشی داویس با آموزش سنتی در بهبود خواندن دانش آموزان پسر نارسا خوان پایه دوم ابتدایی بود. روش : نوع پژوهش، نیمه آزمایشی بود. جامعه این پژوهش کل دانش آموزان پسر پایه دوم ابتدایی شهر رشتخوار در سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ بودند که با نمونه گیری تصادفی ۱۰ نفر از آن ها که بر اساس چک لیست ۲۷ گویه بررسی نشانگان نارساخوانی، کارنامه و کارت سنجش سلامت سال اول ابتدایی، دارای اختلال خواندن تشخیص داده شده بودند، انتخاب شدند و س پس ای ن دانش آموزان به صورت تصادفی به دو گروه، آزمایشی با مداخله روش داویس و گروه با آموزش سنتی تقسیم شدند. پس از اجرای مداخله آموزشی داویس پس آزمون روی هر دو گروه اجرا شد و داده های حاصل از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از spss نسخه ۱۹ و با آزمون کلموگروف– اسمیرنوف و آزمون t وابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج آزمون t وابسته و نمرات اختلافی دو گروه نشان داد، که میانگین بهبود در گروه داویس (۸/۱۵) در مقایسه با گروه سنتی (۲/۶۷) تفاوت قابل توجهی دارد که این حاکی از تاثیر مداخله درمانی داویس بر بهبود خواندن دانش آموزان است (۰/۰۱> p ). نتیجه گیری : می توان نتیجه گرفت که روش داویس با افزایش دامنه دقت و توجه، بهبود حافظه دیداری و درک مطلب، باعث پیشرفت در مهارت خواندن دانش آموزان شده است.

مقدمه : سوء استفاده جنسی از کودکان مسئله مهم با عواقب شدید است که برنامه های آموزش مراقبت از خود، آگاهی، دانش و مهارت کودک در برابر از سوء استفاده جنسی افزایش می دهد. هدف : هدف پژوهش حاضر اثربخشی برنامه مداخلات روان شناختی با ربات هوشمند بر مراقبت های خوب جنسی کودکان دبستانی بود. روش : پژوهش حاضر مطالعه نیمه آزمایشی، پیش و پس آزمون همراه با مورد شاهد بود. در این پژوهش نمونه آماری از این جامعه، نمونه ای مشتمل بر ۸۰ کودک ۱۲-۸ ساله در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و به روش تصادفی در گروه کنترل (۴۰ نفر، ۲۰ دختر و ۲۰ پسر) و گروه آزمایش (۴۰ نفر، ۲۰ دختر و ۲۰ پسر) تقسیم شدند. گروه آزمایش در برنامه مداخله روان شناختی با ربات در ۱۰ جلسه شرکت کردند، درحالی که گروه کنترل در این جلسات شرکت نداشت. ابزار استفاده شده در این پژوهش پرسشنامه بومی شده سنجش دانش و آگاهی کودکان از سوء استفاده جنسی طحان، افروز و بوالهری (۱۳۹۸) بود. اطلاعات به دست آمده در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با استفاده از تحلیل کوواریانس و اندازه گیری مکرر با نرم افزار spss نسخه ۲۵ تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد مداخله روان شناختی با ربات هوشمند بر مراقبت های خوب جنسی کودکان تأثیر مثبتی داشته است (۰/۰۱> P ). همچنین آموزش مراقبت های جنسی بر دانش افزایی کودکان در تشخیص لمس مناسب موثر بوده است (۰/۰۱> P ). نتیجه گیری: مداخلات روان شناختی با ربات بر مراقبت های خوب جنسی کودکان مؤثر است و می تواند به عنوان یک روش درمانی مورد توجه مشاوران، روانشناسان و مسئولین قرار گیرد.

مقدمه: یکی از اختلال های روان شناختی مزمن که سلامت روانی، هیجانی و ارتباطی افراد مبتلا را با آسیب جدی مواجه می سازد، اختلال وسواس فکری عملی است . هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر تحمل پریشانی و شدت وسواس فکری عملی در بیماران وسواس بود. روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری کلیه بیماران مراجعه کننده به بخش روانی بیمارستان مصطفی خمینی شهرستان دورود در سال ۹۸-۱۳۹۷ بود. بدین منظور ۲۰ بیمار مبتلا به وسواس فکری و عملی به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و گواه گماشته شدند. هر گروه قبل و بعد مداخله توسط مقیاس ییل براون و پرسشنامه تحمل پریشانی مورد آزمون قرار گرفتند. گروه آزمایش ۸ جلسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را دریافت کرد و گروه گواه درمانی دریافت نکرد. داده ها با تحلیل کوواریانس چندمتغیره با نرم افزار ۲۴ SPSS در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی تحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش وسواس فکری عملی (۹۲/۵۰۳= F ۰/۰۰۰= P ) و افزایش تحمل پریشانی (۳۳/۸۸۹= F ،۰/۰۰۰= P ) تأثیر معنادار داشت و میزان تأثیر در متغیر وسواس ۸۷/۷% و متغیر تحمل پریشانی ۷۲/۳% بود. نتیجه گیری: با توجه به عناصر درمانی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و هماهنگی آن با مشکلات روان شناختی وسواس، می تواند روان درمانی مناسبی برای این افراد باشد

در بین عواقب جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بیماری همه گیر کووید-۱۹، توجه به داغدیدگان و افراد سوگوار مغفول مانده است. رویدادهایی مانند این بیماری که با تلفات بسیار، غیرمنتظره و ناگهانی همراه هستند، منجر به سطوح بالاتری از علائم سوگ پیچیده و پایدار می شوند. همراه شدن قرنطینه خانگی، فاصله گذاری اجتماعی و سایر محدودیت ها و سیاست های اعمال شده با این بیماری همه گیر و همچنین فقدان های ثانویه علاوه بر فقدان اصلی، بر شکل گیری و شدت یافتن این اختلال دامن می زنند. لذا به احتمال زیاد این بیماری همه گیر منجر به شیوع سوگ پیچیده و پایدار در بسیاری از جوامع و کشورها میگردد که به نظر میرسد این امر نیازمند توجه ویژه و خاصی است.

مقدمه: بررسی پیشینه افراد دارای اختلال شخصیت مرزی نشان می دهدکه اغلب این افراد در محیط های متزلزل خانوادگی پرورش یافته اند. هدف: پژوهش حاضر با هدف پیش بینی رابطه ی کارکرد شخصیت و صفات مرضی در بیماران دارای اختلال شخصیت مرزی و گروه نرمال از طریق تروماهای دوران کودکی انجام شد . روش : پژوهش حاضر از نوع علی- مقایسه ای و همبستگی بود. جامعه آماری را ۲۱۴ نفر از دانشجویان سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ دانشگاه کردستان و ۲۵ نفر از بیماران دارای اختلال شخصیت مرزی بستری از آذر تا بهمن سال ۱۳۹۷ در بیمارستان روانی قدس، به روش نمونه گیری در دسترس تشکیل دادند و به پرسشنامه های آسیب های دوران کودکی (برنشتاین و فینک، ۱۹۹۸)، مقیاس بلند سطوح کارکرد شخصیت (موری و همکارن، ۲۰۱۱)، نسخه بلند سیاهه شخصیت برای پنجمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانپزشکی (انجمن روانپزشکان آمریکا، ۲۰۱۳) و پرسشنامه اختلالات شخصیت (فیرست و همکاران، ۱۹۹۷) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون لجستیک انجام شد. یافته ها: بین نمرات اختلال شخصیت مرزی با کارکرد شخصیت در سطح (۰/۰۰۰> P ) و ترومای کودکی در سطح (۰/۰۰۰> P ) ارتباط مستقیم و معنادار یافت شد. یافته های پژوهش حاضر با استفاده از رگرسیون لجستیک نشان دادند که بدکارکردی شخصیت و تروماهای دوران کودکی در سطح (۰/۰۰۰> P ) قادر است با درصد تبیین ۲۳ الی ۴۸ ٪ گروه دارای اختلال شخصیت مرزی را از گروه غیر بالینی تفکیک نماید. نتیجه گیری: با توجه به نتایج اختلال شخصیت مرزی از طریق تجارب تروماتیک دوران کودکی و بدکارکردی شخصیت قابل پیش بینی است و به بالینگران توصیه می شود در کار با بیماران مرزی نقش تروماهای دوران کودکی را در نظر داشته باشند.

مقدمه: خیانت زناشویی زیان آورترین عمل به یک ارتباط است، اعتماد همسر آسیب دیده را از بین می برد، تاب آوری را کاهش داده و پیامدهای ناگواری پدید می آورد. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر بخشی زوج درمانی ترکیبی و زوج درمانی رفتاری ترکیبی بر افزایش تاب آوری زوج های آسیب دیده از خیانت انجام گرفت . روش: پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل زوج هایی است که مرد مرتکب خیانت شده و در سال ۱۳۹۷ به مراکز مشاوره شهر اندیشه مراجعه کردند. ۲۴ زوج با نمونه گیری در دسترس و به صورت تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) گمارده شدند. آزمودنی ها به پرسشنامه تاب آوری کونور و دیویدسون پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که زوج درمانی ترکیبی (۱۳/۴۸۹ F= ، ۰/۳۲۵ =

مقدمه: ظهور کووید ۱۹ و پیامدهای آن منجر به ترس، نگرانی و اضطراب در بین افراد در سراسر جهان شده است. هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش تاب آوری در پیش بینی آسیب پذیری روانی است. روش: این مطالعه از نوع توصیفی بوده و جامعه، کارکنان دانشگاه آزاد بیرجند در سال ۱۳۹۹ بود. ۱۲۳ نفر بر اساس جدول مورگان، به عنوان نمونه به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه ها شامل تاب آوری کونور و دیویدسون و نشانگان روانی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر میانگین و انحراف معیار، آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss انجام شد. یافته ها: بین نمره کلی تاب آوری با آسیب پذیری روانی رابطه معنی داری وجود دارد. در بین خرده مقیاس ها هم به ترتیب؛ افسردگی (۰/۶۴۷- = r )، حساسیت در روابط متقابل (۰/۵۵۳- = r )، وسواس (۰/۵۰۳- = r )، اضطراب (۰/۴۹۷- = r ) و پرخاشگری (۰/۴۷۴- = r ) بیشترین همبستگی با تاب آوری را داشتند ( P <۰/۰۰۱). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون خطی نشان داد که تاب آوری توانست به طور کلی ۴۰ %میزان آسیب پذیری روانی و خرده مقیاس های آن را پیش بینی کند ( P <۰/۰۰۱). نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که افزایش تاب آوری می تواند به کاهش خرده مقیاس های آسیب پذیری روانی افراد منجر شود. همچنین می توان از نتایج این مطالعه برای تشخیص میزان آسیب های روان شناختی ناشی از بحران پاندمی کووید 19 در کارکنان دانشگاه آزاد بیرجند و برنامه ریزی جهت انجام مداخلات روان شناسی لازم در این گروه هدف استفاده کرد.

مقدمه: در چند دهه اخیر، دیدگاه های مختلفی در میان شناخت پژوهان نسبت به چگونگی شکل گیری شناخت در جانوران و به ویژه انسان، شکل گرفته است. شناخت و فرآیندهای شناختی، بسیاری از فرآیندهای ذهنی مانند توجه ، شکل گیری دانش و اطلاعات، حافظه، قضاوت و ارزیابی، استدلال و محاسبه، حل مسأله و تصمیم گیری، ادراک و تولید زبان را در بر می گیرند. هدف: بررسی و مقایسه رویکردهای نوخاسته در مطالعه شناخت. روش: نقد و بررسی ادبیات. یافته ها: رویکردهای نوخاسته به شناخت از قبیل مفاهیم شناخت جسم آگین و درون مند، شناخت پایه مند، شناخت امتدادی، شناخت کنش مند، و شناخت موقعیت مند با یکدیگر و با شناخت رایانشی مقایسه شده اند. یافته ها نشان می دهند که مرز بین انواع رویکردهای جدید به مطالعه ی شناخت بسیار باریک است، به طوری که گاهی حتی به راحتی از یکدیگر قابل تشخیص نیستند. علاوه بر این، تمامی رویکردهای نوخاسته در مطالعه ی شناخت، با رویکرد شناخت رایانشی تفاوت زیادی دارند. نتیجه گیری: رویکرد جدید به علم شناخت، شناخت را با صفت های گوناگونی توصیف می کند که اغلب آن ها بیان گر آن هستند که نگرش جدید در شناخت پژوهی، از رویکرد غیر کالبدی و رایانشی صرف فاصله گرفته است و دریچه هایی به سوی تجربه و محیط پیرامون گشوده است.

مقدمه: برای سنجش هویت فردی قبلاً ابزاری مناسب توسط آدامز و همکاران تهیه شده است اما هنوز مشخص نیست که این ابزار و آیتم های مطرح شده در آن تا چه اندازه با مقتضیات فرهنگ ایرانی همخوان است و قابلیت کاربست دارد. هدف: مطالعه حاضر با هدف بازساخت، رواسازی، پایاسازی و هنجاریابی آزمون هویت فردی مشهور به پرسشنامه گسترش یافته سنجش عینی هویت من و تهیه فرم کوتاه از این پرسشنامه انجام گرفته است. روش: شرکت کنندگان این پژوهش ۵۲۴ نفر از دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای تحلیل گویه ها (ضریب تمیز و روش لوپ)، برای روایی سازه (تحلیل عاملی با روش تحلیل عاملی اکتشافی) و برای اعتبار نیز (محاسبه ضریب آلفای کرونباخ) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: طی فرایند تحلیل عاملی ۸ عامل شناسایی گردید که ۶ عامل با مفاهیم پایگاه های هویت مطابقت داشتند. در بررسی پایایی سوالات آزمون، برای هر یک از ۴ پایگاه ضریب آلفای بالای ۰/۷ و همچنین برای کل آزمون ضریب آلفای ۰/۸۸۶ بدست آمد. طی فرایند رواسازی نیز تعداد ۱۵ سوال به دلیل کاهش شواهد روایی حذف گردید که با احتساب ۶ سوال حذف شده در جریان فرایند پایاسازی (به دلیل کاهش شواهد پایایی)، تعداد سوالات حذف شده به ۲۱ عدد رسید و پرسشنامه کوتاه شده ایرانی با ۴۳ گویه تنظیم و ارائه گردید. نتیجه گیری: در مجموع می توان نتیجه گرفت که این پرسشنامه از پایایی و روایی مناسبی در فرهنگ ایرانی برخوردار است و عوامل بدست آمده از تحلیل عامل و فرم کوتاه ارائه شده می تواند پایگاه هویتی آزمودنی را به گونه ای مناسب اندازه گیری کند.