مدیریت اطلاعات سلامت

مقدمه: مراقبت بهداشتی اولیه زیربنای اصلی نظام مراقبت بهداشتی است. مدیریت مؤثر اطلاعات مراقبت بهداشتی اولیه در گرو وجود سیستم اطلاعات مناسب است. بدیهی است ایجاد و یا بهبود چنین سیستمی بدون آگاهی از وضعیت آن ها امکان پذیر نمی باشد، از این رو پژوهش حاضر به منظور تعیین وضعیت سیستم اطلاعات مراقبت بهداشتی اولیه در مراکز بهداشتی درمانی استان تهران انجام گردید. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود. جامعه ی پژوهش متشکل از سیستم اطلاعات مراقبت های بهداشتی اولیه در مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی استان تهران مشتمل بر 363 مرکز بود، که از این میان تعداد 60 مرکز بر اساس روش های نمونه گیری به عنوان نمونه های مورد پژوهش انتخاب شدند. گردآوری داده ها از طریق مشاهده ی مستندات و مصاحبه ی حضوری با استفاده از چک لیست انجام شد. روایی چک لیست از طریق اعتبار محتوا (Content validity) و پایایی آن با روش آزمون مجدد (Test-retest) سنجیده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل گردید. یافته ها: سیستم اطلاعات مراقبت بهداشتی اولیه در تمام مراکز تحت مطالعه دستی بود که داده های دموگرافیک به میزان 3/71 درصد، جمعیت مناطق تحت پوشش در 7/88 درصد و وضعیت بهداشتی در 9/82 درصد موارد وجود داشتند. اما داده های مربوط به اثربخشی، در دسترس بودن خدمات و وضعیت اقتصادی- اجتماعی در سیستم اطلاعات هیچ یک از مراکز موجود نبود. پردازش های مربوط از قبیل انواع محاسبات آماری در 3/74 درصد، گزارش های ماهیانه در 4/46 درصد و گزارش های سالانه در 5/23 درصد مراکز تهیه می گردید. انتقال الکترونیک و استانداردهای بین المللی سیستم اطلاعات مراقبت بهداشتی اولیه، در هیچ یک از مراکز وجود نداشت. نتیجه گیری: در مراکز بهداشتی و درمانی، وجود رویکرد سازمان دهی شده جهت جمع آوری، ذخیره سازی، تجزیه و تحلیل داده ها، بازیابی اطلاعات و گزارش دهی منظم در سیستم اطلاعات به منظور اطمینان از اثربخشی خدمات و در دسترس بودن مراقبت ها به عنوان اساس ارایه ی خدمات بهداشتی ضروری است. با توجه به لزوم استفاده از تکنولوژی های کامپیوتری، اینترنت و نرم افزارهای اطلاعاتی در زمینه ی مراقبت بهداشتی اولیه به منظور افزایش قابلیت سیستم اطلاعات در پشتیبانی از اتخاذ تصمیمات، افزایش کیفیت مستندسازی و ... اقدامات لازم جهت مکانیزه کردن این سیستم ها با مشاوره ی متخصصان مربوط انجام شود.

مقدمه: استناد به انواع منابع علمی- پژوهشی از جمله پایان نامه ها، بخش مهمی از فرایند تحقیق میباشد که پژوهشگر ملزم به رعایت شیوه ی نگارش استاندارد و درست اطلاعات کتابشناختی میباشد. چنانچه استنادها به شکلی صحیح، دقیق و یک دست تدوین نشوند، نه تنها فاقد اصالت و اعتبار هستند؛ بلکه بازیابی و دسترسی به چنین استناداتی، هزینه های گزافی را به محققان و کتابخانه ها تحمیل می نماید. این مطالعه با هدف شناسایی صحت مقالات استنادی و تطابق آن ها با شیوه نامه ی ونکوور در پایان نامه های دفاع شده ی دکتری تخصصی پزشکی سال 1386 در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. روش بررسی: روش مطالعه در این بررسی، تحلیل استنادی (Citation analysis) بود. هدف از تحقیق، شناسایی صحت مقالات استنادی در پایان نامه های مورد مطالعه بود، از این رو سایر منابع اطلاعاتی از مطالعه حذف شدند. برای انجام این پژوهش با استفاده از جدول Morgan و نمونه برداری سیستماتیک، از کل 1390 مقاله ی استنادی، 347 مقاله ی استنادی برای بررسی صحت استنادی و میزان مطابقت با شیوه نامه ی ونکوور انتخاب شدند. شش عنصر مورد بررسی مشتمل بر نام نویسنده (گان)، عنوان مقاله، عنوان مجله، سال انتشار، شماره ی جلد و شماره ی صفحات بودند. خطاهای استنادی به دو گروه 1. خطاهای کوچک و 2. خطاهای بزرگ تقسیم شدند. روش جمع آوری اطلاعات، مشاهده ی مستقیم مقالات از طریق آرشیو نشریات و یا پایگاه های اطلاعاتی بود. داده ها در چک لیستی که بر اساس کار Taylor تهیه شده بود، وارد گردید. از نرم افزار 11SPSS جهت تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: از 347 مقاله ی استنادی مورد بررسی، در کل 3/98 درصد خطای استنادی به ثبت رسید. میزان خطاهای بزرگ بیشتر از خطاهای کوچک بود. تنها 164 مقاله ی استنادی (26/47 درصد)، فاقد هر نوع خطای استنادی بودند. در حوزه ی مطابقت استنادها با شیوه نامه ی ونکوور، مطابقتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: عوامل مختلفی را می توان در بروز وضعیت نامطلوب استناددهی در پایان نامه ها دخیل شمرد، از جمله عدم آگاهی دانشجویان از اهمیت یک دستی استنادها در آثار علمی، عدم آشنایی محققان با نرم افزارهای مدیریت منابع و مآخذ مثل Reference Manager، عدم مطابقت آیین نامه ها و دستورالعمل های ارایه شده توسط مؤسسات و دانشگاه ها با شیوه نامه های استاندارد به منظور مدیریت بهینه ی استناددهی در پایان نامه ها. اعمال راهکارهایی مانند تخصیص بخشی از نمره ی پایان نامه به صحت استنادهای ارایه شده، برگزاری گارگاه های آموزشی استفاده از نرم افزارهای مدیریت منابع پیشنهاد می گردد.

مقدمه: اطلاعات تغذیه ای به عنوان بخشی از اطلاعات پزشکی بیمار در فرآیند تصمیم سازی و مراقبت های پزشکی و حتی موارد قانونی، اهمیت دارد. با وجود اهمیت ثبت چنین اطلاعات ارزشمندی، توجه شایسته ای نسبت به ثبت این اطلاعات انجام نمی گیرد. این پژوهش با هدف طراحی نمونه ی اولیه ی پرونده ی تغذیه ای بیمار بستری و به کارگیری آن به منظور تعیین اعتبار، مقبولیت و کارآیی آن، انجام گرفت. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی و از دسته مطالعات توصیفی- مقطعی بود که در سال 1389 طی دو مرحله انجام گرفت. ابتدا 6 فرم مربوط به پرونده ی تغذیه ای بیمار طراحی گردید و سپس فرم های پیش گفت در دو بیمارستان آموزشی گلستان اهواز و نمازی شیراز برای 121 بیمار به اجرا در آمد. پس از اجرا، بازخورد 118 نفر از کارکنان مراقبت پزشکی به وسیله ی پرسش نامه ای که روایی آن توسط متخصصین و پایایی آن با ضریب Cronbach's alpha (922/0 = r) تعیین گردیدٍ، گردآوری و با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آنالیز واریانس و T مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین های پاسخ به پرسش های مربوط به محتوا و اهمیت اقلام اطلاعاتی پرونده ی تغذیه ای بیمار و پرسش های مربوط به نحوه ی اجرای آن به ترتیب 14/4 و 15/4 به دست آمد. داده ها اختلاف آماری معنی داری را بین نوع حرفه، بیمارستان های اجرای طرح، بخش ها و پاسخ ها نشان ندادند. نتیجه گیری: به کارگیری پرونده ی نغذیه ای بیمار در فرآیند مراقبت از بیمار و یکپارچه سازی آن با پرونده ی بیمار و همچنین تأثیر آن بر کیفیت مراقبت از بیمار، مورد تأیید کادر مراقبت پزشکی شرکت کننده در اجرای طرح قرار گرفت و الگوی ارابه شده مورد پذیرش واقع شد.

مقدمه: در عصر حاضر، با توجه به ارزش خاص اطلاعات، تجهیز مدیریت به یک سیستم اطلاعات صحیح و مطمئن، که توانایی مدیریت را در اتخاذ تصمیمات در مورد برنامه ریزی، سازمان دهی و کنترل ارتقا بخشد، به یک ضرورت اساسی تبدیل شده است. این پژوهش با هدف تحلیل و ارزیابی نیازهای اطلاعاتی واحد آمار معاونت درمان دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام گرفت تا نتایج آن در طراحی و انتخاب یک سیستم جامع اطلاعات مدیریت در این دانشگاه ها مورد استفاده قرار گیرد. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی و از دسته مطالعات توصیفی- مقطعی بود که در سال 1387 انجام گرفت. جامعه ی مطالعه ی آن شامل مدیران واحد آمار و مدارک پزشکی معاونت درمان 39 دانشگاه علوم پزشکی کشور و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه بود. با توجه به وجود روش های مختلف طراحی سیستم های اطلاعاتی، از دو روش BSP (Business system planning) -بر مبنای فرایندها و شرح وظایف- و CSF (Critical success factors) -بر مبنای فاکتورهای حیاتی موفقیت مدیران- الگوبرداری شد. جهت تحلیل و آنالیز داده ها از نرم افزار 16SPSS استفاده گردید. یافته ها: در مجموع از 137 مورد نیاز اطلاعاتی شناسایی شده، 63 درصد جزء نیازهای اطلاعاتی اولیه از دیدگاه خود مدیران بوده است. 12 درصد از نیازهای اطلاعاتی، جزء فاکتورهای حیاتی موفقیت مدیران واحد (CSF) قرار گرفتند. 17 درصد نیازهای اطلاعاتی شناسایی شده، پایین تر از حد اولویت قرار گرفتند. 18 درصد نیازهای اطلاعاتی از طریق فرم، 9 درصد از طریق بانک اطلاعاتی، 33 درصد از طریق فرم و بانک اطلاعاتی به طور مشترک، 3 درصد از طریق وب سایت اینترنتی در دسترس بودند و 37 درصد نیازها منبع مشخصی نداشتند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه 37 درصد نیازهای اطلاعاتی مدیران فاقد منبع اطلاعاتی بودند، طراحی سیستم اطلاعات مدیریت در این واحد ضروری است. با وجود شناسایی 63 درصد از نیازهای اطلاعاتی واحد توسط خود مدیران، طراحی سیستم های اطلاعاتی نباید به تنهایی متکی بر نیاز آن ها باشد و استفاده از روش های علمی در طراحی سیستم های اطلاعاتی توصیه می شود.

مقدمه: ارتباط به عنوان مهم ترین ویژگی لازم برای افراد شاغل توصیف شده است و حرفهی کتابداری به دلیل ماهیت خود، نیازمند مهارت های ارتباطی کامل در کتابخانه ها است. شاید مهم ترین درسی که دانشجویان کتابداری باید در مورد توقعات استفاده کنندگان فرا گیرند، این است که چگونه بتوانند در روابط متقابل بین خود و جامعه نقش درستی ایفا کنند. اگر اینگونه باشد، نتیجه رضایت شغلی و خدمات رسانی مطلوب به استفاده کنندگان خواهد بود. بدین منظور، پژوهش حاضر به شناسایی میزان و نحوه ی به کارگیری مهارت های ارتباطی در میان کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان پرداخته است. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی- پیمایشی انجام شد و جامعهی این پژوهش شامل کلیه ی دانشجویان و کتابداران دانشگاه های دولتی شهر اصفهان در سال تحصیلی 89-1388 بود. حجم نمونه ی محاسبه شده برای دانشجویان 780 نفر و برای کتابداران 136 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، متناسب با جامعه ی آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست مشاهدات محقق و پرسش نامه ی بسته پاسخ محقق ساخته برای یافتن نظرات دانشجویان بود که روایی آن با نظر اعضای هیأت علمی دانشگاه تصویب و پایایی آن نیز تأییدگردید. به منظور تحلیل استنباطی یافته های به دست آمده از ابزارهای گردآوری، از روش آماری t تک متغیره استفاده شد. یافته ها: میزان به کارگیری مهارت های ارتباط کلامی و غیر کلامی توسط دانشجویان به ترتیب 31/3 و 15/3 بود و بر اساس نتایج پرسش نامه ی گروه نمونه ی دانشجویان، میزان به کارگیری مهارت های ارتباط کلامی کتابداران 21/3 و مهارت های غیر کلامی آن ها 32/3 بود که نشان میدهد مهارت های ارتباطی کتابداران دانشگاه های دولتی شهر اصفهان در حد متوسط میباشد و در حد مطلوب و عالی نیست و نیاز به تقویت بیشتری دارد. نتیجه گیری: میزان به کارگیری مهارت های ارتباطی توسط کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان در حد مطلوب نمیباشد. بیتوجهی به این مسأله کاهش میزان استفاده از کتابخانه را به همراه خواهد داشت. بنابراین توصیه میشود نهادهایی که وظیفه ی آموزش کتابداران را بر عهده دارند، با برگزاری دوره های آموزشی و همایش ها یا گنجاندن آن در منابع درسی و سایر اقدام هایی از این دست، مهارت های ارتباطی را به کتابداران آموزش دهند و کتابداران نیز در این زمینه حساسیت داشته باشند و مطالعات خود را گسترش دهند.

مقدمه: اطلاعات به هنگام و ارتباطات صحیح نقش مهمی در آمادگی سازمان های بهداشتی درمانی در حوادث و بلایا دارد. مطالعه ی حاضر به شناسایی وضعیت ارتباطات و جریان اطلاعات فوریت ها و حوادث در نظام سلامت ایران پرداخته است. روش بررسی: مطالعه ی حاضر با رویکرد ترکیبی کمی و کیفی در سال 1388 انجام گرفت. مدیران سلامت کشور در سه سطح ملی، استانی و شهرستانی جامعه ی آماری مطالعه را تشکیل دادند. نمونه گیری در بخش کمی به صورت تصادفی ساده و در بخش کیفی به روش هدفمند بود. داده ها در بخش کمی از طریق توزیع پرسش نامه ی محقق ساخته، که روایی و پایایی آن تأیید شده بود، در یک نمونه ی 214 نفری و در بخش کیفی با انجام 65 مصاحبه ی نیمه ساختاری جمع آوری و به ترتیب با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و روش تحلیل چارچوبی تحلیل گردید. بیشترین میانگین امتیاز 5 بود. یافته ها: میانگین وضعیت اشتراک اطلاعات مربوط به حوادث، ثبت خطرات داخلی و خارجی، ایجاد پایگاه های داده ای مدیریت فوریت ها و راه اندازی سیستمی جهت ثبت وقایع به ترتیب 06/3، 66/2، 61/2 و 87/2 به دست آمد. عدم یکپارچگی اطلاعات، فقدان پایگاه های داده ای در سطح شهرستان، نداشتن استراتژی روشن اطلاعاتی و نبود سیستم رسمی ثبت اطلاعات حوادث در سطح محلی و استانی از مشکلات اصلی برقراری ارتباطات اثربخش و نظام های اطلاعات فوریت های کشور شناسایی شد. نتیجه گیری: ایجاد پایگاه داده ای اطلاعات مربوط به حوادث، تدوین استانداردها و پروتکل های مناسب، تدوین استراتژی اطلاعات، آموزش کارکنان و راه اندازی مرکز اطلاعات حوادث و بلایا می تواند به ارتقای ارتباطات و نظام های اطلاعات کنونی کشور کمک نماید.

مقدمه: بررسی وضیعت بیمارستان های دارای تکنیک جراحی از راه دور (Telesurgery) در کشور از لحاظ برخورداری از استانداردهای تعیین شده به منظور اجرای صحیح و اصولی این جراحی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو هدف این پژوهش سنجش امکانات و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری، ارتباطی، استانداردها، روش های حفظ حریم شخصی و محرمانگی و نیروی انسانی لازم جهت پشتیبانی از اجرای برنامه های جراحی از راه دور بود. روش بررسی: این تحقیق از نوع توصیفی بود. جامعه ی پژوهش متشکل از 23 بیمارستان آموزشی درمانی تابعه ی دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران در سال 1388بود. انتخاب بیمارستان ها بر اساس روش های نمونه گیری هدفمند و سپس روش های نمونه گیری طبقه بندی شده و تصادفی ساده انجام گردید.گردآوری داده ها به روش مشاهده و مصاحبه و با استفاده از ابزار چک لیست انجام گردید. روایی ابزار پژوهش از طریق روش اعتبار محتوا تعیین گردید. تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی، در حد تعیین فراوانی مطلق و نسبی انجام گردید. یافته ها: از 23 بیمارستان تحت مطالعه، تنها 10 بیمارستان از تکنیک های جراحی از راه دور بهره می گرفتند. بیشترین تجهیزات به کار رفته در برنامه ی جراحی از راه دور، دوربین فیلمبرداری 100 درصد و میکروفون 80 درصد بود. 70 درصد بیمارستان های تحت بررسی از استاندارد TCP/IP استفاده می کردند. 80 درصد بیمارستان ها به منظور حفظ امنیت اطلاعات، از روش تکمیل و دریافت رضایت نامه ی آگاهانه بهره می گرفتند. نتیجه گیری: وضعیت بیمارستان های دارای تکنیک Telesurgery در ایران از نظر برخورداری از زیرساخت های استاندارد در زمینه ی برنامه های جراحی از راه دور ضعیف ارزیابی میگردد. در نهایت پیشنهاد می گردد که جهت اجرای موفقیت آمیز برنامه های Telesurgery دسترسی و توزیع زیرساخت ها، تجهیزات، روش های ارتباطی و استاندارهای مناسب فراهم گردد.

مقدمه: بررسی کمی تولیدات علمی، سیاست گذاری علمی، ارتباطات علمی دانش پژوهان، ردیابی انتشار اندیشه ها، ترسیم نقشه ی تاریخ نگاری وغیره، برخی از موضوعات حوزه ی علم سنجی است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ی علم سنجی و ترسیم نقشه ی تاریخ نگاری مقالات 20 عنوان نشریه ی برتر حوزه ی ژنتیک و وراثت در سال های 2008-2000 بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات علم سنجی بود که با استفاده از روش پیمایشی و تحلیل استنادی انجام شد. در این تحقیق، 28813 عنوان مقاله از 20 عنوان نشریه ی حوزه ی ژنتیک و وراثت با ضریب تأثیر 5 سال گذشته حداقل برابر با 5 که طی سال های 2008-2000 منتشر شده اند، بررسی شدند. ابزار گردآوری داده ها، سیستم جست وجوی Web of Science بود و تحلیل داده ها و ترسیم نقشه ی تاریخ نگاری با نرم افزار HistCite™، انجام شد. یافته ها: تمامی مقالات منتشر شده به غیر از 2 عنوان به زبان انگلیسی بودند. ایالات متحده ی آمریکا در تولید 7/56 درصد مقالات نقش داشت و بریتانیا، آلمان، فرانسه و ژاپن با فاصله ی زیاد در مرتبه ی دوم تا پنجم قرار داشتند. دانشگاه Harvard با 1121 مقاله فعال ترین سازمان در این حوزه بود. در مجموع، 25 سازمان از 30 سازمان نخست، از کشور ایالات متحده ی آمریکا بودند. همچنین 5/63 درصد از استنادات مربوط به مقالاتی بوده است که حداقل یک نویسنده ی آن از این کشور بود. مقالات مورد بررسی 1124511 استناد در سطح جهانی دریافت کرده اند؛ اما فقط 27/7 درصد آن مربوط به این 20 نشریه بوده است. همکاری بین نویسندگان در حال افزایش بود و میانگین تعداد نویسندگان مقالات از 03/6 نفردر سال 2000 به 05/8 نفر در سال 2008 رسید. ترسیم نقشه ی علم نگاری بر اساس 144 مقاله ی برتر این حوزه نشان داد که 4 خوشه ی مهم در طول سال های 2008-2000 شکل گرفت، که 2 خوشه ی آن در حوزه ی تنوع ژنتیک انسانی و حوزه های تخصصی آن و 2 خوشه ی دیگر در حوزه ی بیوانفورماتیک، و کاربرد روش های آماری جدید در تحلیل داده های این حوزه بود. نتیجه گیری: همکاری بین نویسندگان این حوزه بالا و در حال افزایش بود. دانشمندان حوزه ی ژنتیک در تحقیقات خود دامنه ی وسیعی از متون علمی را بررسی می کنند و اتکای زیادی به آثار قدیمی تر دارند. همچنین موضوع بیوانفورماتیک و روش های آماری دارای جایگاه بالایی در تحقیقات این حوزه است.

مقدمه: یکی از مهم ترین مشکلات مدیران در دانشگاه های علوم پزشکی کشور با توجه به وجود نظام ادغام آموزش و ارایه ی خدمات، درگیری این مدیران در کارهای مختلف و محدودیت دسترسی به اطلاعات کافی جهت تصمیم گیری است. از این رو، اتخاذ تدابیری در جهت فراهم شدن اطلاعات لازم برای تصمیم گیری، حیاتی به نظر می رسد. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش واحدهای تحقیق و توسعه در سیستم اطلاعات مدیریت دانشگاه های منتخب تعدادی از کشورها جهت استفاده از این تجارب در دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه به صورت تطبیقی و مقطعی در سال 1389 انجام گرفت. در ابتدا ضمن مطالعه ی مبانی نظری، سوابق موجود و ادبیات مرتبط مطالعه گردید و سپس وضعیت نظام تحقیق و توسعه در 8 دانشگاه خارجی مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از مشاهده ی پایگاه اطلاع رسانی و انجام مصاحبه های تکمیلی با دفاتر پیش گفت جمع آوری گردید. متغیرهای اصلی تحقیق شامل رسالت واحد، اهداف واحد و فرایندهای کلیدی واحد بود. در نهایت داده ها با بهره گیری از جداول تطبیقی مقایسه و تحلیل شد. یافته ها: مهم ترین نقش واحد تحقیق و توسعه عبارت از ارایه و تحلیل اطلاعات دقیق در زمان های مناسب با انجام مطالعات لازم، پشتیبانی از فرایند تصمیم گیری و سیاست گذاری و بهبود کیفیت فعالیت ها و ارتقای دانشگاه، ارایه ی تصویری مناسب از دانشگاه با ارایه ی آمار و اطلاعات مربوط به آن و تسهیل همکاری با واحدهای همتا در سایر دانشگاه ها بود. نتیجه گیری: با توجه به نقش کلیدی واحد تحقیق و توسعه در سیستم اطلاعات مدیریت دانشگاه، پیشنهاد میشود دانشگاه های علوم پزشکی کشور در صورت عدم وجود واحد تحقیق و توسعه و یا عدم ایفای نقش جدی این واحد در سیستم اطلاعات مدیریت دانشگاه، اقدامات اصلاحی را در این خصوص انجام دهند.

مقدمه: شیوع بیماری های جدید از یک سو و افزایش حجم مراجعه کنندگان به مراکز درمانی از سوی دیگر، زمینه را جهت افزایش خطاهای پزشکی فراهم کرده است. تحقیق حاضر به منظور تعیین فراوانی و شناسایی علل قصور پزشکی ارایه دهندگان خدمات درمانی به بیماران در شکایات ارجاعی به کمیسیون پزشکی قانونی استان اصفهان طی سال های 88-1384 و ارایه ی راهکارهایی برای کاهش این خطاها انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود. جمعیت مورد مطالعه، تعداد 380 پرونده ی ارجاعی به دفتر کمیسیون پزشکی اداره ی کل پزشکی قانونی استان اصفهان با موضوع قصور پزشکی طی سال های 1384 تا 1388 بود که به دلیل عدم دسترسی به برخی پرونده ها و نیز ناقص و غیر قابل استفاده بودن اطلاعات برخی پرونده ها، تعداد 352 پرونده مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها چک لیست بود. روایی چک لیست پس از اعمال نظرات صاحب نظران در چندین مرحله حاصل شد. روش جمع آوری داده ها بررسی منابع و مشاهده بود. داده ها با استفاده از نرم افزار 11SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در ارتباط با 352 پرونده از 708 نفر شکایت شده بود. در بین پزشکان و جراحان، پزشکان عمومی با 8/16 درصد بیشترین میزان شکایت را داشتند. متخصصین بیهوشی، زنان و زایمان، جراحی عمومی و ارتوپدی به ترتیب با 3/9، 3/8، 6/7 و 4/7 درصد در رتبه های بعدی قرار داشتند. در بین سایر ارایه دهندگان خدمات، پرستاران با 8/9 درصد بیشترین میزان شکایت را داشتند که در مجموع نیز در رتبه ی دوم قرار گرفتند. 9/36 درصد شکایات به محکومیت ختم شده بود. پزشکان عمومی با 3/15 درصد در رتبه ی اول قرار داشتند. میانگین سنی ارایه دهندگان خدمات 43 سال بود. رده ی سنی 35 تا 40 سال با 2/23 درصد، بیشترین نفرات را به خود اختصاص داد. 2/68 درصد افرادی که از آن ها شکایت شده بود، مرد و مابقی زن بودند. در 23 پرونده، از کادر مدیریتی مراکز ارایه دهنده ی خدمت شکایت شده بود. در 3/91 درصد موارد، مدیریت مرکز مقصر شناخته شد. 8/45 درصد ارایه دهندگان خدمات، تحصیلات تخصصی و 3/20 درصد افراد دکتری عمومی داشتند. در 2/35 درصد موارد علت محکومیت بی مبالاتی فرد ارایه دهنده ی خدمت شناخته شد. در 4/46 درصد موارد میزان دیه ی تعیین شده بین 1 تا 10 درصد بود. نتیجه گیری: میزان شکایت از کادر درمانی طی این پنج سال روند صعودی داشته است، به طوری که از 62 پرونده در سال 1384 به 108 پرونده در سال 1388 رسیده است. هر چند در مقایسه با حجم خدماتی که سالیانه به بیماران ارایه می شود، این میزان ناچیز است؛ ولی با نگاهی به علل روی دادن این خطاها متوجه می شویم که می توان با مدیریت قوی تر در زمینه ی ارایه ی خدمات سلامت، این میزان را به حداقل رساند.

مقدمه: شیوع بالای سرطان پستان در سنین پایین در ایران و مشکلات ناشی از این بیماری برای خانواده ها، لزوم انجام تحقیقات در این زمینه را بدیهی می نماید. تحقیق حاضر با هدف شناسایی میزان تولیدات علمی ایران در زمینه ی سرطان پستان و مقایسه ی آن با سایر کشورهای خاورمیانه صورت گرفته است. روش بررسی: تحقیق حاضر توصیفی بوده، به کمک شاخص های علم سنجی، تولیدات علمی ایران و سایر کشورهای خاورمیانه را در زمینه ی سرطان پستان در پایگاه مدلاین در طول سال های 2008-1965 مورد بررسی قرار داده است. تولیدات علمی از طریق جستجو در مدلاین با استراتژی ترکیبی جستجو که شامل استفاده از کلید واژه MeSH و همچنین کلید واژه های پیشنهادی متخصص موضوعی (پزشک) بود، بازیابی شد و اطلاعات به چک لیستی که در نرم افزار Excel طراحی شده بود و روایی آن توسط متخصصین امر تأیید شده بود، منتقل شد. سپس تعداد تولیدات علمی شمارش شده، با استفاده از آمار توصیفی و به کمک نرم افزارهای Word و Excel جداول و نمودارهای مربوط رسم شد. یافته ها: ایران در میان کشورهای خاورمیانه دارای مقام پنجم از نظر تولید اطلاعات علمی در زمینه ی سرطان پستان بود. تولیدات علمی ایران در این زمینه از یک مقاله در 1990 به 24 مقاله در 2008 افزایش یافته است؛ به طوری که این تعداد تا قبل از سال 2000 به 9 مدرک محدود می شد؛ در حالی که در فاصله ی سال های 2001 تا 2008 به تعداد 105 مدرک افزایش یافته است. دانشگاه های علوم پزشکی شیراز، تهران و مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاد دانشگاهی تهران پرکارترین مراکز از نظر تولید اطلاعات علمی در زمینه ی سرطان پستان در ایران بوده اند.از میان مجلات، Asian pacific journal of cancer prevention بیشترین تعداد از تولیدات علمی ایران را در زمینه ی سرطان پستان، منتشر کرده است. نتیجه گیری: در بازه ی زمانی 2008-1965 تولیدات علمی ایران در زمینه ی سرطان پستان روند رو به رشد داشته، به ویژه از 2001 به بعد، به صورت خطی افزایش یافته است. همچنین ایران در میان کشورهای خاورمیانه رتبه ی خوبی را در تولید اطلاعات علمی در زمینه ی سرطان پستان در بازه ی مذکور داشته است.

مقدمه: پرونده ی سلامت اهداف متعددی را برآورده می کند و باید برای برآوردن این اهداف نگهداری شود. این اهداف گوناگون بر مدت زمانی که اطلاعات سلامت باید نگهداری شوند، تأثیر می گذارند. از این رو مطالعه ی حاضر با هدف شناسایی و مقایسه ی قوانین و رویه های نگهداری مدارک سلامت در کشورهای منتخب و ارایه ی پیشنهادهایی برای ایران، انجام گرفت. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و از دسته ی مطالعات توصیفی- تطبیقی بود و قوانین و رویه های مرتبط با نگهداری اطلاعات سلامت در کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا و ایران در سال 1390 را مورد مطالعه قرار داد. منبع جمع آوری داده ها شامل منابع کتابخانه ای، شبکه های اطلاع رسانی و مشاوره با متخصصان داخل و خارج کشور بود. ابزار جمع آوری داده ها فرم های اطلاعاتی بود که روایی آن با نظر کارشناسان تأیید شد. تحلیل یافته ها با استفاده از جداول مقایسه ای صورت گرفت و با توجه به شرایط کشور پیشنهادهایی برای ایران تدوین گردید. یافته ها: در کشورهای منتخب، جداول زمان بندی کامل و شفافی وجود دارد که در آن ها وضعیت نگهداری مدارک بیماران بزرگ سال، کودکان، بیماران سرپایی، اورژانس، فوتی و ... به وضوح مشخص شده است. در صورتی که در ایران یا قوانین و رویه های مشخصی وجود ندارد و یا دارای ابهام میباشند. نتیجه گیری: نداشتن یک جدول زمان بندی نگهداری مدارک سلامت کامل، شفاف و به روز در ایران، مراکز درمانی را با مشکلات جدی و سر در گمی مواجه نموده است، به طوری که در بعضی مراکز باعث کمبود فضای ناشی از انباشت مدارک قابل امحا و در بعضی مراکز نیز به امحای پیش از موعد مدارک بیماران منجر شده است. بنابراین به منظور بهینه سازی وضعیت نگهداری اطلاعات سلامت در کشور، بازنگری، اصلاح و تکمیل جداول زمان بندی نگهداری مدارک سلامت در کشور ضروری است؛ که در این راستا پیشنهادهایی برای نگهداری انواع مدارک پزشکی ارایه گردید.

سیاست های مربوط به انتشار مقالات علمی تا سالیان اخیر به این صورت بود که ناشرین با فراهم آوردن امکان بررسی، چاپ و انتشار مقالات علمی، حق انتشار را از نویسنده کسب می نمودند و در عمل مالک حقوق مادی و معنوی انتشار یک مقاله میگردیدند. با این وجود، در سالیان اخیر و با پیدایش جهش های تکنولوژیکی، سیاست نوینی به نام دسترسی آزاد در بررسی، چاپ و انتشار مقالات علمی رقم خورده است. در این روش جدید، نویسندگان با پرداخت وجه لازم به ناشرین، حق انتشار مقاله را برای خود محفوظ مینمایند. بنابراین، مقاله پس از بررسی و در صورت تأیید، بلافاصله به صورت برخط چاپ می شود و به رایگان در اختیار دیگران قرار میگیرد. با توجه به اهمیت موضوع، مقاله ی مروری حاضر به مقایسه و بررسی این تغییر و تحولات در حوزه ی چاپ و انتشار مقالات علمی مرتبط با امر سلامت پرداخته است.

مقدمه: کسورات بخشی از درآمد بیمارستانی است که در عمل دریافت نمیشود. از آنجایی که مقادیر قابل ملاحظه ای از کسورات به دلیل نقص در مستندسازی به وجود می آید، در این پژوهش سعی شده است علل و میزان کسورات اعمال شده از سوی بیمه ی تأمین اجتماعی در پرونده های پزشکی در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی کاشان از دیدگاه مستندسازی مورد شناسایی قرار داده شود. روش بررسی: این پژوهش توصیفی- مقطعی در نیمه ی اول سال 1387 در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی کاشان بر روی 7907 فقره پرونده ی تحت پوشش تأمین اجتماعی انجام گردید. داده ها توسط چک لیستی استاندارد از سوی سازمان تأمین اجتماعی جمع آوری و با استفاده از آمار توصیفی توسط نرم افزار Excel ارایه گردید. یافته ها: از دیدگاه مستندسازی، علل عمده ی کسورات به شرح زیر میباشد: در فرم های دارو: نداشتن دستور پزشک 427 مورد؛ در فرم های آزمایش: نداشتن جواب آزمایش 2195 مورد، در فرم های رادیولوژی: نداشتن جواب رادیولوژی 1086 مورد، در فرم های شرح عمل: نقص در گزارش عمل 429 مورد، در فرم های بیهوشی: مهر و امضای متخصص بیهوشی 322 مورد و در برگه ی مشاوره: نداشتن دستور مشاوره 226 مورد. به طور کلی فرم های دارو در بین برگه های بررسی شده، بیشترین درصد کسورات را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه بیشترین علل کسورات پرونده های بستری، نقص اصول مستندسازی است و اینکه پرداخت هزینه ها توسط سازمان های بیمه گر بر اساس داده های ثبت شده در پرونده صورت می گیرد، رعایت اصول صحیح مستندسازی جهت کاهش کسورات، ضروری و کمک کننده است.