خوزستان به عنوان یک تمدن رودخانه جلگه ا ی در دوره ی قبل و بعد از اسلام، همواره دارای شهرهای متعدد و پررونقی بوده که علاوه بر شهرهای شناخته شده چون شوش، شوشتر، اهواز شهرهایی نیز وجود داشته اند که امروزه آثار چندانی از آنها باقی نمانده است. از جمله می توان به شهرهای مسیر رودخانه ی کارون چون عسکرمُکرم، سوق الاربعاء، جُبی و دورق اشاره کرد. در این مقاله بر آنیم تا با روش تاریخی و با رویکردی توصیفی تحلیلی و با عنایت به رهیافت ماکس وبر در زمینه ی دسته بندی ماهیتی و دگرگونی شهرها به بررسی علل برآمدن و افول این شهرها در خوزستان سده های سوم و چهارم هجری بپردازیم. فرض ما این است که وجود رودخانه های متعدد، به ویژه رودخانه قابل کشتیرانی کارون و ارتباط آن با آب های آزاد همواره عامل و بستری برای شکل گیری و رونق تجاری و فرهنگی شهرها در خوزستان بوده است. یافته ها حاکی از آن است که بنیان اکثر شهرهای خوزستان جز عسکرمکرم و سوق الاربعاء به پیش از اسلام برمی گردد و در سده های سوم و چهارم هجری با تولید انواع کالاها و محصولات از رونق تجاری و اقتصادی و به تبع آن رشد فرهنگی بالایی برخوردار بودند؛ اما به مرور زمان در نتیجه عوامل طبیعی چون طغیان و تغییر مسیر رودخانه و نیز علل تاریخی همچون تاثیر قیام زنگیان، ورود قبایل ترک، تغییر خط سیر تجاری و درگیری میان قدرت های محلی عرب ها، این شهرها حیات و رونق خود را از دست داده اند.
دوره سالانه؛ شماره 5482؛ ارجاع به گزارش پیشین، شماره 5266
گزارشی از تجارت کنسولگری کرمان، سال 1914 1913 (از 21 مارس 1913 تا 20 مارس 1914)
توسط جناب دی. ال. آر. لرمیر، کنسول محترم کرمان
1. واحد پول
واحد پول قران، نقره است که ارزش آن در مبادلات، نوسان دارد. تقریباً هر 55 قران برابر با یک لیره و پانزده روپیه است.
الف)
1000 دینار= 1 قران
20 شاهی= 1 قران
10 قران= 1 تومان
قیمت دینار تنها توسط صرّافی های ایران تعیین می شود. به همین ترتیب، بازرگانان اروپایی، هر قران را به 100 شلینگ تقسیم می کنند. هم چنین عبارت «تومان» را به کار نمی برند. قران در مبادلات محلّی تقسیم بندی های دیگری نیز دارد که نیازی به ذکر آن نیست.
ب) سکّه و واحد پول