در سالهای نخست دهه 1300، میر جعفر پیشهوری که هنوز چهرهای کم و بیش گمنام محسوب میشد و در سلسله مقالاتی که در روزنامه حقیقت منتشر کرد در مورد معنا و مفهوم ایرانی بودن و برهمین اساس تقسیمات کشوری و ایالتیای مناسب با این طرز تلقی، گفتارهایی را ارائه داد که با آراء و اندیشههای او در دوره شهرت و معروفیت وی – یعنی دوران حکمروایی فرقه دموکرات آذربایجان در پایان جنگ دوم جهانی، تفاوتی اساسی داشت. ابعاد اندیشههای اولیه او در این زمینه، در این مقاله موضوع بررسی قرار گرفته است.
مقاله نگارش یافته با موضوع نقش خاندان زیاد اغلی قاجار در تاسیس و استقرار خان نشین گنجه به بررسی تحولات سیاسی موجود در منطقه قفقاز که از بازه زمانی تشکیل دولت صفویه تا استقرار حاکمیت قاجاریه در ایران را در بر می گیرد، می پردازد. خاندان ها و قبایل حکومتگر در ناحیه قفقاز و همچنین نفوذ قدرت های خارجی چون عثمانی و روسیه در این منطقه از جمله موضوعات مهم و مورد توجه حکومت های مرکزی ایران محسوب می شد. در این پژوهش با رویکرد توصیفی سعی در پاسخ به این پرسش بر خواهیم آمد که نقش خاندان زیاد اغلی قاجار در مبارزه با تهاجم های نیروهای خارجی چون دولت عثمانی و روسیه و کشمکش های این خاندان در دوره های بعدی با سایر خان نشین های مجاور چه بوده است. در پایان نیز به چگونگی سقوط سیاسی این خان نشین به دلیل مقاومت در مقابل قوای مهاجم روسیه تزاری در دوره اول جنگ های ایران و روس اشاره خواهد شد.