درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۳۰۱ تا ۱۱٬۳۲۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۱۱۳۰۱.

تأثیر مبنای شهید صدر در باب وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان

نویسنده:
منبع: مناهل سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ شماره ۱ 124-137

کلیدواژه‌ها: وضع دلالت استعمال اشتراک ترادف حقیقت مجاز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۱۲
این پژوهش به دنبال تاثیرات مبنای شهید صدر در بحث تعریف وضع بر دیگر نظرات اصولی ایشان است این نوشتار در ساحت علم اصول فقه است و بر روی نظرات شهید صدر تمرکز کرده است منابعی که برای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است کتب اصولی شهید صدر و آثار دیگر علما که از لحاظ موضوع با بحث ما تناسب داشته اند. نظر شهید صدر در تعریف وضع نسبت به دیگر نظرات در این باب جدید و متفاوت از دیگر نظرات است فایده مهمی که این مبنا دارد این است که ما می توانیم با این مبنا تحلیلی روشن تر و جواب بهتر به سوالات ابتدایی مباحث الفاظ در اصول بدهیم اما با کمی دقت می یابیم که این نظر تاثیر بسیار زیادی در سیر مباحث اصول ندارد هر چند بخشی از مباحث اصول واضح تر شده است. شایسته است در کنار مباحثی این چنینی به بررسی نظر دیگر علما و مقایسه آن با نظر شهید صدر پرداخت از جمله در بحث تعریف وضع و دلالت تصوری و تصدیقی ومعنای مجازی و معنای حرفی چه اینکه قسمت دیگر مباحث شهید در آثار ایشان به نقد نظرات علمای دیگر بر مبنای خود ایشان می باشد. این نوشتار برای طلاب حوزه های علمیه و دالنش آموختگان علم اصول مفید و قابل استفاده می-باشد)بر فرض مفید بودن( و برای شناخت بیشتر با نظرات شهید صدر در مباحثی اصولی میتوان از آن استفاده کرد.
۱۱۳۰۲.

Illegal Proliferation of Small Arms and Light Weapons in Nigeria: Context and Factors

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵ 113-146

کلیدواژه‌ها: Small Arms Light Weapons Border Porosity Proliferation Nigeria

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
The illegal proliferation of small arms constitutes a major source of destruction to lives and properties and exacerbates ethnic and religious tensions leading to full-fledge conflicts. However, by employing failed state theory as theoretical framework,a failed state is one that has shattered social and political structures. It is characterized by social, political and economic failure. It is the collapse of state institutions, especially the police and judiciary with resulting paralysis of governance, a breakdown of law and order, and general banditry and chaos. Common characteristics of a failing state is when a central government is so weak or ineffective that it has little practical control over much of its territory, non-provision of public utilities or services, widespread corruption and criminality; refugees and involuntary movement of populations, and sharp economic decline. Using the above theory, the research found that, many factors are responsible for the illegal proliferation of SALW in Nigeria, but the prominent include porosity of Nigerian borders,arms traffickers exploit this situation to smuggle SALW into the country. wide spread insecurity in the country which Nigerians and cooperate organizations have lost confidence in the state and its security agencies to guarantee security hence, individuals, groups and cooperate bodies have to provide security for themselves through various means. These private securities and vigilantes are armed sometimes with illegal weapons. Arming of private security is part of the motivational force for the proliferation of small arms in Nigeria.However, corruptioncreates breeding grounds for the proliferation of small arms and light weapons among the civilian population. Finally, under-equipment of the national security agencies.Criminals and dissidents are often better equipped than the security agencies thereby making the security agencies incapable of repelling their attacks and unable to defend the public from criminals.
۱۱۳۰۳.

دخل و تصرف در موضوع (خواسته) دعوای مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال سوم زمستان ۱۴۰۰ ویژه نامه جستارهای نوین فقه و حقوق 141 - 160

کلیدواژه‌ها: موضوع دعوا خواسته اصل ثبات عناصر دعوا افزایش خواسته کاهش خواسته تغییر خواسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۳۵۹
زمینه و هدف: اصل ثبات عناصر دعوا اقتضا دارد که حتی الامکان ارکان دعوا ثابت بمانند و تغییرات احتمالی نیز بایستی در چارچوب مقررات صورت پذیرد. در مقاله حاضر سعی بر این است تا انحاء مختلف دخل و تصرف در موضوع دعوای مدنی و ضوابط حاکم بر آن به بحث گذاشته شود. یافته ها: شیوه های قانونی دخل و تصرف در موضوع دعوا مشتمل بر افزایش خواسته، کاهش خواسته و تغییر خواسته در ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است. از آنجا که ارکان دعوا بایستی تا پایان اولین جلسه دادرسی تثبیت شوند، افزایش یا تغییر خواسته تا پایان جلسه اول دادرسی امکانپذیر است لیکن کاهش خواسته به لحاظ تأثیر ارفاقی نسبت به خوانده، با محدودیت زمانی پیش گفته مواجه نمی باشد. نتیجه گیری: افزایش خواسته به معنای افزودن بر میزان خواسته و متضمن رشد کمّی خواسته بوده و کاهش خواسته نقطه مقابل آنست. تغییر خواسته نیز به معنای جایگزینی خواسته جدید به جای خواسته مطروحه در دادخواست تلقی می گردد. چنانچه افزایش یا تغییر خواسته خارج از مهلت مطرح شده یا شرط وحدت منشأ و ارتباط با خواسته اولیه را نداشته باشد، قابل ترتیب اثر از سوی دادگاه نخواهد بود. تصرفات سه گانه در خواسته دعوا بر محدوده رسیدگی دادگاه مؤثر واقع شده و بر قابلیت تجدیدنظر و فرجام رأی نیز تأثیرگذار خواهند بود. به علاوه، افزایش یا تغییر خواسته لزوما یا برحسب مورد در تعیین میزان هزینه دادرسی نیز تأثیر می گذارد.
۱۱۳۰۴.

گذار از حقوق سخت به حقوق نرم در حقوق بین الملل با تأکید بر توافق نامه آب و هوایی پاریس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال سوم زمستان ۱۴۰۰ ویژه نامه جستارهای نوین فقه و حقوق 239 - 261

کلیدواژه‌ها: حقوق سخت حقوق نرم حقوق بین الملل کنوانسیون تغییرات اقلیمی پاریس ضمانت اجرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۲۱۹
زمینه و هدف: بحث گذار از مقررات سخت از جنبه های مغفول حقوق بین الملل است که در این مقاله تلاش شده با تأکید بر کنوانسیون تغییرات اقلیمی پاریس تبیین و تحلیل شود. مواد و روش ها: مقاله توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سؤال مورداشاره پرداخته است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: در حقوق بین الملل شاهد گذار از حقوق سخت به حقوق نرم هستیم. این به ویژه در زمینه مسائل زیست محیطی مصداق دارد. حقوق نرم به دلیل انعطاف و انطباق با شرایط، ایجاد شرایط مشارکت گسترده دولت ها و کاهش مقاومت آن ها در قبال اجرای دستورالعمل ها بیش از پیش موردتوجه روزافزون قرارگرفته است. ویژگی های مورداشاره حقوق نرم سبب شده، دارای پتانسیل بالایی در توافقات و تصمیمات جمعی بین المللی به ویژه در زمینه مسائل زیست محیطی داشته باشد. نتیجه گیری: کنوانسیون تغییرات اقلیمی پاریس تعهدات متعددی برای کشورهای پیشرفته، درحال توسعه و کوچک در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تعریف کرده است که در چارچوب حقوق نرم قابل تبیین است. فقدان ضمانت اجرای الزام آور آن گونه که در حقوق سخت مطرح است و تعهدات داوطلبانه اعضاء مبتنی بر همکاری و همزیستی دولت ها و تدوین مکانیسم حل و فصل اختلافات مبتنی بر سازش و همکاری مهمترین مصادیق و جنبه های گذار از حقوق سخت به حقوق نرم در کنوانسیون تغییرت اقلیمی پاریس است.
۱۱۳۰۵.

مراحل نفوذ شیطان و راه کارهای مقابله با آن بر مبنای تحلیل محتوای مضمونی خطبه قاصعه امام علی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) خطبه قاصعه شیطان ابلیس تحلیل محتوا نفوذ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۱۴
انسان موجودی کمال طلب است و برای رشد خود نیاز به شناسایی موانع مسیرش دارد. ازجمله موانع بزرگ در مسیر دستیابی به کمال انسانی، شیطان است. عنایت به نقش شیطان در ضلالت انسان و توصیه های مکرر امام علی(ع) در این رابطه را میتوان در بلندترین و مهم ترین خطبهی امام علی(ع) مشهور به خطبهی قاصعه که پس از جنگ نهروان ایراد شده، جست وجو کرد. حضرت در این خطبه تلاش کرده اند تا ضمن تبیین ماهیت شیطان و ویژگی هایش، تصویر جامعی از مراحل نفوذ او در انسان و راهکارهای مقابله با آن ارائه کنند. بر این اساس در این پژوهش کوشش شده با استفاده از روش «تحلیل محتوا» و بهره گیری از فن «تحلیل مضامین کیفی»، مهم ترین مضامین و مؤلفه های مفهومی بیان شده در رابطه با شیطان را شناسایی کرده و ضمن استخراج مضامین اصلی و فرعی بیان شده پیرامون این موضوع، با استناد به کلام امام علی(ع) در خطبه قاصعه، به تبیین مؤلفه هایی ازجمله: بررسی واژه شیطان و ابلیس در خطبه، القاب شیطان، نمایندگان و تأییدکنندگان شیطان، گستره فعالیت شیطان، عوامل انزجار شیطان، راهکارهای شیطان برای فریب انسان، مراحل نفوذ شیطان، سرانجام نفوذ شیطان در انسان و تبیین راهکارهای اعتقادی و عملی بازدارنده از نفوذ شیطان بپردازیم. درنهایت با مبنا قرار دادن کلام امام علی(ع)، تلاش شده تا تصویری جامع از مقوله «شناخت شیطان» در این مقاله ارائه شود.
۱۱۳۰۶.

واکاوی نقش رهبری نرم در جامعه از منظر امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: رهبری رفق و مدارا جامعه پذیری نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۲۰۷
این تحقیق به دنبال بررسی نقش رفق و مدارای رهبری در جامعه پذیری و چگونگی کاربست آن توسط امیرالمؤمنین علیه السلام بر اساس گزاره های گردآوری شده از نهج البلاغه است که با بهره گیری از روشی توصیفی – تحلیلی به داوری گذاشته می شود؛ با این توصیف، در این پژوهش رابطه رفق و مدارا با جامعه پذیری بررسی شده ویافته ها زیر حاصل گردیده است : تأثیر رفق و مدارای رهبری در تربیت نیروها ؛ تاثیر رفق و مدارای رهبری دررفع کینه و اختلاف میان نیروها ؛ نقش نرمش در رهبری نیروها ؛ تاثیر گذشت هنگام قدرت وتوانایی در رهبری؛ وتاثیر رفق و مدارا در همدلی نیروها با رهبری؛ سپس حد و مرز مدارا در جامعه پذیر نمودن مردم بر اساس سیره امام علی ع بیان شده است.روش این پژوهش توصیفی –تحلیلی است که برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای متن گزاره ها بهره گرفته و محتوای اصلی این تحقیق، برگرفته از کتاب نهج البلاغه است.
۱۱۳۰۷.

نقش آکراسیا و/یا ضعف اراده در عدم التزام اخلاقی از منظر امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: آکراسیا ضعف اراده درمان ضعف اراده عدم التزام اخلاقی امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۲۳۰
این مقاله با روش توصیفی–تحلیلی به تبیین امکان و درمان آکراسیا و/یا ضعف اراده در انسان از دیدگاه امام علی (ع) می پردازد. درحالی که معمولاً آکراسیا را ضعف اراده دانسته اند، برخی فیلسوفان اخلاق میان آن ها فرق نهاده و اولی را عمل خلاف داوری اخلاقی و دومی را عمل خلاف تصمیم اخلاقی یا نقض ناموجه تصمیم دانسته اند. امام علی(ع) در تبیین سقوط اخلاقی انسان به هر دو حالت اشاراتی دارد. از منظر امام علی(ع) آکراسیا (عمل برخلاف باور اخلاقی) در دو حالت رخ می دهد: 1- فقدان یقین و 2- غفلت فاعل. بدین سان، «شک» و «غفلت» مهم ترین عواملی معرفی می شوند که قدرت درونی باور را برای صدور فعل مناسب می کاهند. برای مقابله با آکراسیا و درمان آن باید از راه 1- کسب یقین (عبور از شک) و 2- تذکر (زدودن غفلت و بی توجهی) به تقویت نقش انگیزشی شناخت فاعل اخلاقی پرداخت. هم چنین در نهج البلاغه ضعف اراده فاعل اخلاقی با واژه هایی مانند 1- «وهن» (سستی) و 2- «فترت» (کاهلی) مورد اشاره و تبیین قرار گرفته است. قوت و ضعف اخلاقی به صورت نبرد درونی میان امیال مادی (شهوات و آمال) با تصمیم و عزم اخلاقی (پایداری) توضیح داده شده است. درمان ضعف اراده با صبر، همت، عزم و تلاش در زمینه سازی برای تصمیم گیریِ درست ممکن می شود.
۱۱۳۰۸.

دره التاج قطب الدین شیرازی و منابع آن

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ آذر و دی ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۱) 163 - 184

کلیدواژه‌ها: قطب الدین شیرازی دره التاج الکاشف انتحال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۳
این مقاله منابع قطب الدین شیرازی در نگارش کتاب دره التاج را مورد بررسی قرار داده است. قطب الدین شیرازی در این اثر مفصل که به زبان فارسی نگارش یافته است، از آثار افراد مختلفی نظیر فارابی، ابن سینا، غزالی، فخررازی، سهروردی، شهرزوری، زمخشری، یعقوب قرطبی، عبدالملک شیرازی، صفی الدین ارموی، سراج الدین ارموی، سعید الدین فرغانی، ابن کمونه، جرجانی و ... استفاده کرده است. بر این اساس نشان داده شده است که کتاب دره التاج از ترجمه و ادغام چندین منبع مختلف پدید آمده است. به نحوی که بجز بخش هایی در منطق که هنوز منبع آنها مشخص نشده است، تمامی بخش های فلسفی آن برگرفته از آثار دیگران است. این تحقیق در بررسی اصالت این اثر و تعیین آراء خاص قطب الدین شیرازی حائز اهمیت است. در پایان مقاله، بخش های مختلف این کتاب با کتاب الکاشف ابن کمونه مورد مقایسه قرار گرفته است. 
۱۱۳۰۹.

روضه الشهدای کاشفی و قضاوت های برخی معاصران

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ آذر و دی ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۱) 195 - 215

کلیدواژه‌ها: واعظ کاشفی روضه الشهدا استاد مطهری تحریفات عاشورا مرثیه های فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۴۹۸
کاشفی از جمله نویسندگانی است که در آثار خود جانب انصاف را رعایت کرده و معمولا منابع و مآخذ علمی خود را معرفی می کند. او حتی آغاز و انجام منقولاتی را که از آثار دیگران برمی گزیند، نشان می دهد. این رویّه در زمانه ای که عالمان همعصر او کمتر بدان پایبند بوده اند ، امتیازی مهم تلقّی می شود. همچنین اعتقاد او به تقریب مذاهب، و اجتناب از موجِبات تفرقه که در روزگارش سبب سازِ انواع اتّهام ها بوده، همچنان موجب برخی ارزیابی های شتابزده شده است.قضاوت در باره روضه الشهدای کاشفی، بر اساس آنچه از دیگران نقل می کند(با ذکر مآخذ)، نمی توان با تعبیر دروغ  و جعل ختم شود . کاملا آشکار است که او مدّعای خود را از کتاب نورالائمه نقل کرده است .پس دست کم مطلبِ مربوط به زعفر جنی، جعل او نیست! و او جاعل و سازنده این حکایت نبوده است. در این مقاله اظهار نظر برخی از پژوهشگران در باب اصالت یا ساختگی بودنِ مطالب و محتوای کتاب روضه الشهدا ، نقل شده است. 
۱۱۳۱۰.

بررسی تطبیقی الگوی فرهنگی خندیدن و خنداندن از دیدگاه قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هجدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 31 - 58

کلیدواژه‌ها: خنده در قرآن فرهنگ خنده الگوی خندیدن الگوی خنداندن خنده در قرآن و حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۹۷
عینی سازی سبک زندگی دینی منطبق بر فرهنگ اسلامی مبتنی بر دریافت دقیق آموزه های قرآن و حدیث است. مسئله پژوهش حاضر آن است که الگوی فرهنگی خندیدن و خنداندن بر مبنای آموزه های قرآن و حدیث، چگونه ترسیم می گردد؟ وفق یافته های تطبیقی پژوهش، این دو منبع، الگویی بر مبنای معنویت، عقلانیت و جامعه سازی ارائه نموده اند که بایسته های نگرشی آن، باورمندی به کنش گری الهی در خندیدن انسان و باورمندی به لزوم کنش گری انسان همسو با فرهنگ دینی است. بایسته های گرایشی این مسئله، ارزش انگاری خندیدن و خنداندن همسو با فرهنگ دینی و بالعکس است. بایسته های کنشی، ممنوعیت خندیدن به مقدسات، شناخت جایگاه اجتماعی خود، مخاطب شناسی، پرهیز از فراوانی و عادت به شوخی، کنشگری در جمع، عدم کاربست الفاظ قبیح و دروغ، کنش حداقلی قهقهه با پیوست معنوی و خنداندن از طریق گره گشایی است. در نتیجه آشکار گردید رویکرد قرآن و حدیث در مورد خندیدن و خنداندن یکسونگر نبوده و آن را به صورت مجزای از سایر بخش های سبک زندگی ارزش نمی انگارد؛ بلکه آن را در کنار گریستن ارزشی و به صورت هدفمند، مطلوب می شمارد. نتیجه دوم واقع گرایی و لحاظ پیامدهای قطعی یا احتمالی خنده در الگوی دریافتی از این فرهنگ است. سوم آن که این فرهنگ، با نگاهی کاربردی، هنجارهایی قابل پیاده سازی در حریم خصوصی و عمومی ارائه می نماید.
۱۱۳۱۱.

واکاوی دلالت های واژگانی داستان ابلیس در داستان های متشابه قرآن کریم با رویکرد بافتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 77 - 92

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم دلالت واژه بافت زبانی ابلیس محور جانشینی محور همنشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۷۳
بررسی دلالت واژگان در پرتو نظریه موسوم به بافت متن در علم معناشناسی اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا بررسی لایه های معنایی واژگان، تلاشی در خوانش متن در چارچوب بافت متنی قلمداد می شود و شناخت و آگاهی از دلالت بافت در زبان، در درک چرایی انتخاب واژگان گوناگون سهیم است و مخاطب از نحوه چیدمان و تفاوت در موقعیت های واژگان با تکیه بر دو محور جانشینی و همنشینی به معنا دست می یابد. در پژوهش حاضر کوشیده شده است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر دو محور جانشینی و همنشینی، آیات متشابه داستان وسوسه ابلیس و رانده شدن او از بهشت بررسی ساختاری شوند. برخی از نتایج پژوهش نشان دادند در محور جانشینی، واژگان «وسوس، ازلّ»، «اخرج، اهبط و اذهب» و «اقعدنّ و ازینّ» به مقتضای بافت متنی و فضای حاکم بر داستان، گزینش شده اند و همین امر در انسجام و تکمیل زنجیره معنایی بین واژگان جانشین مؤثر بوده است تا از این طریق به منظور القای مفهوم و معنای مدنظر متکلم، واژگان جانشین در خدمت بافت متن قرار گیرند و بار معنایی جدیدی با توجه به سیاق و آیات پیسین و پسین به فضای داستان بخشند و به نوعی به توسیع معنایی متن منجر شوند.
۱۱۳۱۲.

تبیین جایگاه وجودی و معرفتی عقل فعال از نظر ابن سینا و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت صدرایی سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 39 - 50

کلیدواژه‌ها: عقل فعال ابن سینا ملاصدرا جایگاه وجودشناختی جایگاه معرفت شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۲۴۳
عقل فعال موجودی برتر از عالم طبیعت، عاری از ماده و احکام آن، قائم به نفس و فعلیت صرف است. این موجود از نظر حکمای مشائی هم در ساختمان هستی و هم در فرآیند معرفت انسان نقش بی بدیلی دارد. به باور ایشان معرفت بشر بدون وجود عقلی مفارق و قدسی به سامان نمی رسد و فرآیند معرفت در تمام مراحل خود، به افاضه و دستگیری چنین موجودی محتاج است. نحوه ی ارتباط نفس با عقل فعال از مقوله ی فعل و انفعال است که عقل فعال در سوی فعلیت و نفس انسان در سوی انفعالِ این رابطه ایستاده اند. ملاصدرا در مباحث معرفت شناسی خود اصطلاح عقل فعال را بسیار بکار برده است. ایشان نیز ادراک انسان را در مرحله ی تعقل، ناشی از برقراری ارتباط نفس با این موجودِ مجردِ مستقل از نفس انسانی می داند. اما در نهایت و برخلاف رویکرد غالب مفسران، عباراتی دارد که حاکی از درونی بودن عقل فعال در نفس انسانی است.
۱۱۳۱۳.

مبانی فرازمانی بودن حدود و احکام الهی با تمرکز بر ادله و آموزه های قرآنی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 197 - 216

کلیدواژه‌ها: اجرای حدود حقوق بشر دانش هرمونتیک فلسفه مجازات در اسلام وهن اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۶۲
اجرای حدود و احکام الهی در دوران های مختلف از مسائل بحث برانگیز در فقه اسلامی بوده است. محل منازعه در میان فقهای متقدم بیشتر حول محور اختصاص یا عدم اختصاص به متصدی معصوم یا شرط عصمت یا عدم شرطیت آن برای اجرا بوده است. در دوران معاصر با مطرح شدن دو مقوله مجزا یعنی «دانش هرمونیتک» و «حقوق بشر» این بحث نیز تحت تأثیر قرار گرفته است؛ از یک سو محور بحث ها از اختصاص به متصدی معصوم به «اختصاص به عصر بعثت» تغییر یافته است و از دیگر سو به اقتضای طرح مباحث حقوق بشردوستانه، دغدغه جلوگیری از وهن اسلام نیز به میدان دیگری برای سخن در خصوص عدم اجرای حدود تبدیل شده است. این نوشتار با روشی تحلیلی- انتقادی در صدد است با تمسک به برخی آموزه ها و دلایل مستنبط از قرآن کریم، در راستای اثبات فرازمانی بودن حدود و احکام الهی، دلایلی فراتر از اطلاق و عموم آیات را که جمهور فقها بدان پرداخته اند، مطرح نماید. یافته های این پژوهش نشان می دهد، ادله مخالفان فرازمانی بودن حدود اگر با سنجه ی قرآن کریم سنجیده شود، غیر قابل اعتنا است.
۱۱۳۱۴.

مطالعه تطبیقی ارزیابی هزینه جرم در حقوق کیفری و فقه شیعه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 217 - 234

کلیدواژه‌ها: ارزیابی جزای اسلامی حقوق کیفری فقه شیعه هزینه جرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۴۴
ارزیابی هزینه های جرم و تلاش در جهت کاهش این هزینه ها سابقه طولانی دارد. اولین ارزیابی ها در این خصوص در ایالات متحده آمریکا در سال 1929 انجام گرفت و نتایج حاصل از آن نشان می داد که سیاست گذاران کیفری تمایل و توجه چندانی به بررسی و واکاوی این جنبه از حقوق کیفری ندارند. اما همان گونه که می دانیم معیار هزینه - فایده ابزاری مناسب برای ارزیابی نتایج قانون گذاری است؛ ابزاری که به قانون گذار کمک می کند تا با ارزیابی هزینه ها و منافع سیاست های جنایی مختلف، سیاستی را که منجر به افزایش میزان رفاه جامعه می شود، تعیین کند. بدین سان، سیاست گذار می تواند به تخصیص بهینه منابع، در جایی که با کمبود منابع مواجه است، دست یابد. معیار تکمیلی بودن حقوق جزا، از یک سو به دنبال درونی سازی هزینه های جرائم است و از سوی دیگر، در جرائمی که بازده اقتصادی بالا دارند، اعمال ضمانت اجراهای حقوق کیفری را به عنوان قاعده ای تکمیلی برای قانون گذار به منظور بالا بردن سطح بازدارندگی، تجویز می کند. همچنین، دستیابی به مجازات های بهینه به عنوان یکی از اهداف والای تحلیل اقتصادی حقوق کیفری مطرح شده و در این راستا به تبیین آنچه از دیدگاه اقتصادی مجازات بهینه محسوب می شود، می پردازند. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی کاربردی به بیان تحلیل رویکرد حقوق کیفری و فقه شیعه در باب ارزیابی هزینه پدیده جنایی (جرم) خواهیم پرداخت.
۱۱۳۱۵.

پایگاه جامع تاریخ؛ گنجینه رویدادها و فراداده های تاریخی جهان اسلام tarikh.inoor.ir: گفت وگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدعلی رحیمی ثابت، مدیر گروه علمی تاریخ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیستم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۷ (پیاپی ۹۴) 30-38

کلیدواژه‌ها: پایگاه جامع تاریخ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، از بدو تأسیس تا کنون، نرم افزارهای رومیزی متعددی را به محققان عرضه نموده است؛ اما گسترش فناوری و دسترسی آسان به اینترنت، فضایی مناسبی را بر تولید محصولات وبی نیز فراهم ساخته است؛ به گونه ای که کاربران بسیاری، به این گونه نرم افزارهای همراه و برخط روی آورده اند. افزون بر این، نبودِ پایگاهی جامع در حوزه تاریخ اسلام و نیز وجود اطلاعات و تحلیل های سودمند تاریخی در نرم افزارهای مرکز با قابلیت عرضه در وب و همچنین نیاز پژوهشگران این حوزه به اطلاعات دسته بندی شده و سازمان یافته، موجب شد که مرکز نور به راه اندازی «پایگاه جامع تاریخ» اقدام نماید و به ارائه برخط اطلاعات تاریخی همت گمارد و از این طریق، علاقه مندان این دست مباحث و محققان دانش تاریخ را یاری رساند و در نهایت، به توسعه هرچه بهتر و بیشتر این علم سودمند توفیق یابد. آنچه در این نوشتار از نظر شما خوانندگان عزیز می گذرد، گفت وگویی است با حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدعلی رحیمی ثابت، مدیر گروه علمی تاریخ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی که ضمن اشاره به پیشینه شکل گیری این وبگاه، به هدف از راه اندازی، بخش های اصلی و قابلیت ها و نیز چشم اندازهای پایگاه جامع تاریخ پرداخته است.
۱۱۳۱۶.

راهکارهای کنشی مراقبت معنوی از منظر آیات و روایات

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 83 - 107

کلیدواژه‌ها: مراقبت معنوی راهکارهای کنشی سلامت معنوی مراقب معنوی تعالیم اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۲۸۵
انسان ها موجوداتی هستند که همچون سایر موجودات دیگر با اراده الهی پا به عرصه هستی می گذارند و در مسیر زندگی، ناگزیر با رخدادهای متفاوتی روبرو می شوند. بدون تردید مشکلات و سختی ها زمینه ساز رنج و مشقت است؛ گاهی افرادی که به ناملایمات برخورد می کنند ناخودآگاه آرامش خود را از دست می دهند و به انواع مختلف بحران های روحی مبتلا می شوند اما به کمک راهکارهای خردمندانه، می توان این افراد را یاری کرد تا به تعادل روحی برسند. مراقبت معنوی مجموعه ای است از علوم معارف الهی، برخی مباحث اخلاقی و روان شناسی که می تواند افراد آسیب دیده را در برابر مصائب و رنج ها یاری نماید. مراقب معنوی شخصی است که با برداشتن گام های نیت، تصمیم و آماده سازی خود و با روحیه همدلی و کسب مهارت های لازم، نقش مهمی را در تحقق اهداف مراقبت معنوی ایفا می نماید. مراقب معنوی براساس آموزه های دین، زمینه را فراهم می کند تا مراقبت شونده بتواند به سلامت معنوی دست یابد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است و درصدد آن است تا با ارائه راهکارهای کنشی، مراقب معنوی را یاری کند تا با ایجاد نشاط نسبی و تبیین توصیه های قرآن و احادیث، انگیزه های جدیدی در افراد آسیب دیده برای تسلیم نشدن در شرایط سخت بیافریند.
۱۱۳۱۷.

فاعلیّه البرنامج الأدنویّ فی قصص "فقاقیع" القصیره جدًّا لجمال الدین الخضیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۴ 55 - 82

کلیدواژه‌ها: القصه القصیره جداً البرنامج الأدنوی جمال الدین الخضیری مجموعه فقاقیع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۳۴
یرتکز البرنامج الأدنوی المتشعّب من علم اللسانیات على فکره الإیجاز، وعدم الإطاله فی السرد، ویُعدُّ التطرّق إلى جوهر القصه دون الالتفات إلى الزخارف الکلامیه والاستعارات المنمّقه من أصوله؛ کما یمیل إلى محاکاه الواقع أکثر من مکوثه فی عالم الخیال. تُعتبر القصه القصیره جدًّا، من الأنواع الأدبیّه التی وظّفت العناصر الأدنویه بین سطورها القلیله وبذلک تفرّدت عن سائر النتاجات متّخذه إطارًا نصیًا متمیّزًا. هناک بعض القاصّین الذین بنوا کتاباتهم على أساس المنهج الأدنوی، ک القاص المغربی جمال الدین الخضیری والذی نحن بصدد دراسه مجموعه من قصصه القصیره جدًّا، تحت مسمّى "فقاقیع". تروم هذه الدراسه، وفقًا للمنهج الوصفی – التحلیلی، إلى معالجه هذا النوع الأدبی الموجز والبحث وراء العلّه التی أجازت شیوع مثل هذا البرنامج وتسلّله فی الأعمال السردیّه المستحدثه ولاسیّما المجموعه التی سنتطرّق إلیها؛ کما تسعى هذه الدراسه العلمیّه أن تردَّ على بعض وجهات النظر المعارضه للبرنامج الأدنوی عبر تسلیط الضوء على منهجیه هذا المفهوم اللسانی والإشاده بمیّزات توظیفه فی النص القصصی القصیر جدًّا. من هذا المنظار تندرجُ المحاور ضمن البحث عبر عنصریّ الکم والماهیّه؛ إلّا أنّ اقتصادیه الحجم، والشخوص، والفضاء الزمکانی، والحبکه تنضوی تحت محور الکمّیّه والقضایا المتعلّقه بالقضایا الإنسانیه، والاجتماعیه، والسیاسیه، والعصریه، تمثّل الماهیّه. أمّا أبرز النتائج الحاصله فهی أنّ الخضیری یعتبر القصه القصیره جدًّا لقطه مکثفه ومستجیبه لسرعه العصر والمیل إلى الاختصار والنص القصصی القصیر جدًّا یتمتّع فی مجموعه الخضیری، بالکثافه والتقتیر فی أرکان القصه؛ کما یتّسم بنهایات حیّه تنبض فی فکر القارئ إذ یتقاسم الکاتب النهایهَ مع قارئه بواسطه إعطائه دورًا دینامیکیًا بدل الإستاتیکیه المعتاده فی القراءه المحضه ممّا نلاحظ فاعلیه المتلقّی باعتباره العنصر الأخیر والمکمّل الذی ینسج نتیجه القصه المعتمده على تأملاته الاستنتاجیه. وتتسم قصص الخضیری أیضًا ببناء متناغم مع البرنامج الأدنوی وثیمات فلسفیه مکلّله بنزعات واقعیه تساهم فی فتح رؤى جدیده أمام القارئ تجاه الأمور.
۱۱۳۱۸.

تقنیات السرد الرحلی لدى مشهود محمود جمبا: دراسه فی ضوء المنهج البنیوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۲ الربیع و الصیف ۱۴۴۳ شماره ۲ (پیاپی ۴) 217-250

کلیدواژه‌ها: السرد أدب الرحله السرد الرحلی الراوی مشهود محمود جمبا منهج بنیوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۱۳
یعد مشهود محمد جمبا واحداً من الأدباء المعاصرین الملمین بتطویر الأدب العربی فی نیجیریا. سافر إلى دول مختلفه لأغراض علمیه وثقافیه، وأسهم فی نقل الصور الجمیله والمشاهد المتمیّزه لکثیر من البلدان وطبیعتها الجغرافیه وظروفها المعیشه، وسلّط الضوء على تاریخ البلدان وأفکار سکانها وعاداتهم وتقالیدهم. یهدف هذا البحث إلى الکشف عن تقنیات السرد فی رحلاته لتقویم مدى توفر مکونات الخطاب السردی فیها وتحقیق نجاح أسلوبه فی سرد الخطاب الرحلی. ولتحقیق هدف الدراسه، استخدم الباحث المنهج البنیوی مع الاستعانه بالمنهج الوصفی. وفی آخر المطاف، توصلت الدراسه إلى عده النتائج، وأهمها: إن الرحلات المدروسه تتضمن کثیراً من التقنیات السردیه، وأن الباحث أجاد فی أسلوب سرد المکونات الأساسیه فی الرحلات. استخدم الأماکن المفتوحه والأماکن المغلقه لمجرى الأحداث، وحین یسرد زمن الأحداث دفعته الحاجه إلى استعمال الاسترجاع والاستباق. أما من حیث المده الزمنیه یمیل الرحاله إلى الخلاصه والحذف لتسریع الأحداث والتجنب عن الأحداث الثانویه التی لا تسهم فی السیاق السردی، ثم استعمل الوقفه الوصفیه والمشهد الحواری لتعطیل الأحداث ومنح الشخصیات فرصه تقدیم مشاعرهم وعواطفهم دون التدخل من قبل الراوی وخلق التساوی بین زمن الحکایه وزمن السرد. استعمل المؤلف الشخصیات الأساسیه والشخصیات الثانویه، وحوّل الراوی المؤلف إلى الراوی الثانوی فی بعض السیاق.
۱۱۳۱۹.

تحلیلی بر محاسبه سرعت نور در قرآن از دیدگاه محمد دودح

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال سوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵) 231 - 256

کلیدواژه‌ها: نجوم سرعت نور اعجاز قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰۷ تعداد دانلود : ۲۶۸
مقاله ای با عنوان «سرعة الضوء فی القرآن الکریم» به نویسندگی د. محمد دودح در کتاب «الکون و الاعجاز العلمی فی القرآن» و چندین منبع دیگر به زبان های مختلف منتشر شده است. وی بر اساس تعبیری از آیه پنجم سوره مبارکه سجده و انجام محاسبات ریاضی، عددی بسیار نزدیک به سرعت نور km/s 299792.5 به دست آورده است. در این مقاله ایرادهای محاسباتی روش دودح را که شامل: خطا در محاسبه طول مدار سیاره ی ماه، خطا در برابر فرض کردن هزار سال با دوازده هزار ماه نجومی و اشتباه در تصحیح سرعت متوسط سیاره ی ماه، بیان شده است. همچنین خطاهای مبنایی او شامل تعبیر اشتباه از آیه شریفه، وابستگی کمیّت های محاسباتی استفاده شده در محاسبات دودح به زمان و در مقابل، مستقل از زمان بودن مقدار سرعت نور و همچنین حساسیت بالای مقدار نهایی به خطاهای موجود در محاسبات وی، بررسی شده است. علاوه بر بررسی خطاهای موجود در روش وی، صحت داده های نجومی به کار برده شده توسط وی با مراجعه به منابع معتبر بررسی شد.
۱۱۳۲۰.

بررسی قاعده «کلّ من مرّ بمیقات وجب علیه الإحرام» در فقه مقارن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۸) 117 - 146

کلیدواژه‌ها: احرام میقات حج امامیه اهل سنت قاعده فقهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۹۵
از مهم ترین قواعد فقهی که در انجام مناسک حج کاربرد دارد و فقها به استناد این قاعده به استنباط برخی از احکام شرعی حج پرداخته اند، قاعده «کلّ من مرّ بمیقات وجب علیه الإحرام» است. این قاعده در زمره آن دسته از قواعد فقهی است که مورد عنایت ویژه فقها در مذهب امامیه و مذاهب اربعه اهل سنت بوده، اما تنها در فقه شیعه به عنوان قاعده ای مجزا از آن بحث شده است. بر اساس این قاعده، هرکس که به مکه مشرف می شود هنگامی که به یکی از مواقیت برسد، احرام بر او واجب شده و گذشتن از میقات بدون احرام جایز نیست، اما گاه مسائلی پیش می آید که سبب تأخیر احرام از میقات یا احرام پیش از میقات می گردد.  این نوشتار به بررسی قاعده مذکور در متون فقهی امامیه و اهل سنت پرداخته و پس از بررسی مستندات قاعده، موارد کاربرد آن را به همراه مسائل مربوط به آن در مناسک حج تبیین می کند و بدین ترتیب نقاط اتفاق و اختلاف آرای فقهای مذاهب خمسه نیز آشکار می گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان