درخت حوزه‌های تخصصی

این پژوهش با هدف بررسیِ ضرورت مفهوم شناسی، در پژوهش های روان شناختی و ارائة برخی تفاوت دیدگاه ها در مفاهیم روش شناختی، از دیدگاه روان شناسی اسلامی ‐ بومی انجام شده است. برای پاسخگویی به این پرسش که آیا در فلسفة روان شناسی، دربارة مفاهیم روش شناختی مانند «روش علمی»، «نیمه علمی»، «غیر علمی»، «مشاهده»، «درون نگری»، «اندازه گیری» و... اتفاق نظر وجود دارد یا خیر، به دیدگاه های برخی فیلسوفان روان شناسی، به ویژه بونگه، فیلسوف روان شناسی در دانشگاه مک گیل کانادا، و فیلسوفان اسلامی، مراجعه و با روش تحلیل عقلی و نظریِ دیدگاه های آنان، از دیدگاه دینی ‐ بومی و با توجه به اقتضای آن مفاهیم، جایگاه روش های مورد بحث در روان شناسی دینی ‐ بومی بررسی شد. برخی یافته های پژوهش عبارت است از: وجود اختلاف نظر در باب مفاهیمی مانند روش علمی، نیمه علمی و...، قابل جمع نبودن این همانی روان ‐ عصبی با پذیرش درون نگری، ضرورت قطعیِ انجام آزمایش و داشتن تجربه اما ناکافی بودن آن، قابل تعمیم نبودن برخی یافته های مطالعات حیوانی به انسان.

مقدمه: در این مطالعه سعی شده است تا شیوع آسیب شناسی روانی در مبتلایان به پسوریازیس در نمونه ای از بیماران درجامعه ایرانی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. مواد وروشها: در یک مطالعه مقطعی، 70 بیمار با تشخیص قطعی پسوریازیس، مراجعه کننده به کلینیکهای پوست شهرستان سمنان در طول نیمه اول سال 1387، مورد مطالعه قرار گرفتند. شدت بیماری پسوریازیس با استفاده از شاخص تعیین شدت و مساحت پسوریازیس (PASI) طبقه بندی گردید. اطلاعات مربوط به آسیب شناسی روانی بیماران نیز با استفاده از پرسشنامه SCL90 ارزیابی شد. مقایسه میان متغیرهای طبقه ای بین گروهها از طریق آزمون کای دو و ارتباط میان متغیرهای پیوسته با استفاده از آزمون t ویا آزمون مان-ویتنی انجام گرفت. نتایج: شایعترین آسیب شناسی روانی تشخیص داده شده در بیماران پسوریاتیک شامل علائم افسردگی (4/31%)، وسواس (3/14%) و علائم اضطرابی (4/11%) بود. رابطه مستقیم معنی دار بین شیوع آسیب شناسی روانی و مدت ابتلا به پسوریازیس در مورد افسردگی مشاهده گردید. بجز پرخاشگری و پارانوییا، شدت سایر علایم روانپزشکی، با شدت پسوریازیس رابطه معنی دار آماری داشتند. بحث: آسیب شناسی روانی به ویژه علائم افسردگی، وسواس و علائم اضطرابی به طور قابل ملاحظه ای در بیماران پسوریاتیک مشاهده می گردد و این علائم به طور محسوسی با شدت بیماری و هم چنین مدت ابتلا به بیماری پسوریازیس ارتباط قوی دارند.

هدف اصلی این مقاله بررسی پیامدهای زندانی شدن والدین بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان است. برای نیل به این هدف، عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارای والدین زندانی (پدر یا مادر) در قبل از زندانی شدن و بعد از گذشت حداقل شش ماه از زنذانی شدن مورد مقایسه قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش را تمامی مجرمین زندانی استان کردستان که حداقل شش ماه از مدت زندانی خود را سپری کرده و دارای فرزند دانش آموزی که قبل از به زندان رفتن آن ها در یکی از پایه های دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مشغول به تحصیل باشد، تشکیل می دهد.نمونه آماری پژوهش را 108 زندانی و 155 دانش آموز تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات را پرسشنامه والدین و چک لیست وضعیت تحصیلی دانش آموزان تشکیل داده است. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های آمار استنباطی شامل آزمون هایt، F و رگرسیون چندگانه استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که زندانی شدن والدین بر وضعیت تحصیلی فرزندان تاثیر منفی داشته و این تاثیر بر عملکرد تحصیلی دختران بیش از پسران و بر عملکرد دانش آموزان دوره متوسطه به ترتیب بیش از دوره ابتدایی و راهنمایی بوده است. تاثیر متغیرهایی چون مدت زندانی شدن و نوع جرم زندانی در عملکرد تحصیلی فرزندان از لحاظ آماری معنادار نبوده است. بر مبنای یافته های پژوهش پیشنهاد شده، سازمان ها و نهادهای مسئول هنگام زندانی شدن فرد با اتخاذ تدابیر لازم، تلاش نمایند آسیب های ناشی از زندانی شدن فرد را در ابعاد اقتصادی، عاطفی، اجتماعی و آموزشی بر خانواده و به خصوص فرزندان، کنترل و به حداقل رسانند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ی ادراک از محیط کلاس و جهت گیری هدف با پیشرفت تحصیلی ریاضی است. به همین منظور، از میان دانش آموزان دختر پایه ی سوم متوسطه ی منطقه 9 شهر تهران، 150 دانش آموز از طریق نمونه گیری خوشه ای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بود از (الف) پرسشنامه ی «در این کلاس چه می گذرد (WIHIC) (فراسر، فیشر و مک روبی، 1996)، (ب) هدف گرایی تحصیلی (AGOR) (بوفارد و همکاران، 1998). همچنین، از نمره ی درس ریاضیات در پایان نیمسال اول به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی استفاده شد. تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد: (الف) رابطه ی معناداری بین ادراک از محیط کلاس و پیشرفت تحصیلی درس ریاضیات وجود دارد، (ب) رابطه ی معناداری بین ادراک از محیط کلاس و جهت گیری هدف وجود دارد، (پ) بین جهت گیری هدف و پیشرفت ریاضی رابطه ی معناداری مشاهده نشد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن بود که ادراک از محیط کلاس می تواند پیش بینی کننده ی پیشرفت تحصیلی در درس ریاضیات و جهت گیری هدف تسلط باشد.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی برخی از شاخص های روان شناسی محیطی در بین دانشجویان خوابگاهی و ارتباط آن ها با موضوع جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه می باشد. نمونه ی مطالعه ی این پژوهش شامل 201 دانشجو از 8 خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در رشته ها و مقاطع گوناگون تحصیلی می باشد که از این بین، 81 نفر دانشجوی مرد و 120 نفر دانشجوی زن بوده اند. ابزار پژوهش برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ای چهار بخشی شامل پرسش هایی در مورد رضایت مندی دانشجویان از وضعیت کنونی خوابگاهشان بود. نتایج نشان داد که رابطه ای معنادار بین شاخص های روان شناختی و جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه محل سکونت دانشجویان، وجود دارد. به طور خلاصه، به عنوان نتیجه گیری، جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه محل سکونت از جمله عناصری هستند که لزوما باید در طراحی خوابگاهها در نظر گرفته شوند چرا که این عناصر بر برخی از شاخص های روان شناختی دانشجویان از جمله احساس آرامش، احساس ازدحام، احساس برخورداری از خلوت شخصی، احساس فرصت و قلمروپایی، حس حضور در خانه و غیره، تاثیر گذارند. هم چنین، بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، پیشنهادهایی جهت بهینه شدن شرایط زندگی خوابگاهی در طراحی های آینده ارایه شده است.

اضطرابی افراطی و نامتناسب از لحاظ رشدی درباره جدایی فرد از خانه یا از افرادی که به آنها دلبستگی دارد، است. درمان تعامل والد- کودک، یک رویکرد درمانی است که تکنیک های رفتاری و سنتی را در درمان مشکلات رفتاری کودکان یکپارچه می کند. هدف این پژوهش بررسی تاثیر درمان تعامل والد- کودک روی مادران بر میزان کاهش علائم اضطراب جدایی در کودکان بوده است. روش: این طرح پژوهشی به صورت نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با یک گروه مقایسه، انجام شد. نمونه گیری به شیوه نمونه گیری در دسترس صورت گرفت، چرا که افراد انتخاب شده فقط از داخل مهد کودک ها انتخاب شدند. در این روش ابتدا 3 منطقه (مناطق 1، 2 و 6) به طور تصادفی از میان مناطق 12 گانه شهر مشهد انتخاب شده و از این مناطق انتخابی، 11مهد کودک به صورت تصادفی انتخاب شدند. تعداد افراد شناسایی شده دارای ملاک های اضطراب جدایی طبق پرسشنامه CSI-4 در این مهد کودک ها، 83 نفر بودند که در نهایت، از این تعداد، دو گروه 12 نفری از کودکان دارای اضطراب جدایی به طور تصادفی انتخاب و مادران آنها نیز به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و مقایسه قرار گرفتند. 5 جلسه مداخله که بر اساس برنامه درمان مبتنی بر تعامل والد- کودک تدوین شده بود، روی مادران گروه آزمایش انجام شد. گروه مقایسه در خصوص درمان تعامل والد- کودک هیچگونه آموزشی دریافت نکرد. پس از پایان آموزش از هر دو گروه آزمایش و مقایسه پس آزمون گرفته شد. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که درمان تعامل والد- کودک، در شدت علائم اضطرابی در گروه آزمایش از نظر آماری کاهش معناداری پدید آورده است (001/0p<). میزان تاثیر 54 درصد بود که نشان می دهد 54 درصد کل واریانس یا تفاوت های فردی در نشانه های اضطرابی، مربوط به تفاوت های بین دو گروه آزمایش و مقایسه و ناشی از اعمال متغیر مستقل است. نتیجه گیری: درمان تعامل والد- کودک روی مادران، می تواند علائم اضطراب جدایی کودک را کاهش دهد.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزه های دینی در دوران پیش دبستانی انجام شده است. در این بررسی از روش آزمایش استفاده، و نتیجه یک آزمون محقق ساخته قبل و پس از آموزش کودکان، در دو گروه 50 نفری آزمایش و گواه، مقایسه شده است. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای نیز استفاده شده است؛ به طوری که استان مازندران به سه منطقه شرق، غرب و مرکز تقسیم، و در هر خوشه دو مهد کودک انتخاب شده است که یکی از آنها در گروه کنترل و دیگری در گروه آزمایش قرار دارد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که آموزه های دینی بر آشنایی کودک با مفاهیم دینی، مسائل دینی، مناسک دینی، اماکن دینی و هماهنگی رفتاری با والدین تاثیر معناداری دارد.

مقدمه: آیا کالبدشناسی مغز افراد نارساخوان که در مراحل مختلف خواندن مانند رمزگشایی، صحت، روانی خواندن و درک معانی مطلب خوانده شده مشکل دارند با افراد معمولی که در خواندن مشکلی ندارند تفاوتی دارد؟ به بیان دیگر، فرضیه نقص مغز مطرح شده در مورد افراد نارساخوان با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه تا چه حد قابل قبول است و آیا شواهدی برای پذیرفتن آن به دست آمده است؟ هدف از مطالعه حاضر تحلیل و بررسی نحوه کارکرد مغز کودکان و بزرگسالان نارساخوان بود. نتیجه گیری: پس از مطالعه و بررسی حجم قابل توجهی از مقالات ارایه شده در زمینه علل زیستی نارساخوانی و مخصوصاً وضعیت کارکردی مغز این افراد طی فرایند خواندن، وجود تفاوت های کارکردی بین مغز افراد نارساخوان و عادی مشاهده شده است و احتمالاً آسیب و بدعملکردی مغزی در افراد نارساخوان وجود دارد. تشخیص به موقع نارساخوانی و ارایه راه های درمانی مناسب در سنین هر چه پایین تر، می تواند کمک قابل توجهی به مغز برای انجام فعالیت های جبرانی به منظور کاهش ضعف کارکردی، در بخش های دارای اختلال کند.

مقدمه: کیفیت زندگی یکی از عوامل مهم در ارزیابی مسایل بهداشتی و درمانی است. به همین دلیل سنجش کیفیت زندگی به صورت امر مهمی درآمده است. روش کار: این مطالعه ی توصیفی تحلیلی و مقطعی در سال 1386 با حجم نمونه 700 نفر انجام شده این افراد از بین جمعیت 64- 15 ساله ی استان کردستان به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات توسط پرسش نامه ی کیفیت زندگی یوروهیس جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون تی، ANOVA، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل گردیدند. یافته ها: میانگین نمره ی کیفیت زندگی در مردان به طور معنی داری بالاتر از زنان بود (001/0=P). میانگین نمره کیفیت زندگی در افراد شهری (4/4± 82/27) و روستایی (8/4±66/28) بود (01/0=P). تفاوت معنی داری بین افراد دارای فعالیت ورزشی یا تفریحی با شدت زیاد با افراد دیگر وجود داشت (002/0=P). کیفیت زندگی در افراد سیگاری پایین تر از افراد طبیعی بود (05/0P<). با افزایش سن، نمره ی کیفیت زندگی کاهش مییافت (197/0-= rو001/0 P<). افراد بی سواد کیفیت زندگی پایین تری نسبت به دیگران داشتند (246/13=F و 001/0>P) و افراد دارای درآمد بیشتر کیفیت زندگی بالاتری داشتند (814/13=F و 001/0 P<). افراد با وزن بیشتر (095/0 =r و01/0 P=) وقد بلندتر کیفیت زندگی بهتری داشتند (193/0= r و 001/0 P<). نتیجه گیری: با توجه به کاهش نمره ی کیفیت زندگی با افزایش سن، عدم فعالیت ورزشی و مصرف سیگار هم چنین کمتر بودن نمره ی کیفیت زندگی در زنان لازم است این مسئله مورد توجه قرار گرفته و برنامه ریزی های لازم در جهت ارتقای کیفیت زندگی صورت گیرد.

یکی از موضوعات عرصه مناسبات مذهب با سلامت روان و مؤلفه های شخصیت، توجه به نوعی جهت گیری دینی است که به بهزیستی روانی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ابعاد جهت گیری مذهبی و پایداری هیجانی در پایان دوره نوجوانی می باشد. نمونه آماری این پژوهش 295 نفر؛ (168 دختر و 127 پسر) از دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهرستان قم می باشند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. تمامی آزمودنی ها با دو پرسش نامه جهت گیری مذهبی آلپورت و شخصیت NEO مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهشی نشان داد که بین پایداری هیجانی و جهت گیری مذهبی رابطه معناداری وجود دارد؛ به این صورت که بین جهت گیری مذهبی درون سو با ناپایداری هیجانی رابطه عکس، و بین جهت گیری مذهبی برون سو با ناپایداری هیجانی رابطه مستقیم وجود دارد. همچنین هرچه جهت گیری مذهبی افراد برونی تر می شود، پایداری هیجانی آنها پایین تر می رود. در این جامعه آماری، افراد کمتر متصف به دین گریزی هستند و کمتر افرادی به جهت گیری مذهبی نامتمایز متصف می باشند.

پ ژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ابعاد جهت گیری مذهبی با مرزهای ارتباطی خانواده صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خانواده های ساکن در شهرستان نکا تشکیل می دهند. گروه نمونه شامل 100 زوج بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه «ابعاد جهت گیری مذهبی، بهرامی احسان1381» و پرسشنامه محقق ساخته «مرزهای ارتباطی خانواده» بودند. ضریب پایایی پرسشنامه ابعاد چهت گیری بین 91/0و 85/0 گزارش شده است و ضریب پایایی پرسشنامه مرز های ارتباطی خانواده 67/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل چندمتغیری همبستگی بنیادی استفاده شد. نتایج نخستین همبستگی بنیادی نشان داد که با افزایش مذهب گرایی و ارزنده سازی و کاهش سازمان نیافتگی، تنیدگی مرزهای بیرون خانواده و مرزهای بهنجار درون خانواده کاهش می یابند. همچنین نتایج دومین همبستگی بنیادی نشان داد که با افزایش مذهب گرایی و ارزنده سازی مذهبی، تنیدگی مرزهای درون و بیرون خانواده، گسستگی مرزهای درون خانواده و مرزهای بهنجار درون خانواده کاهش می یابند.

  هدف پژوهش حاضر تعیین اثرسنخ شناسی فرزندپروری خانواده (ترکیب سبک فرزندپروری پدر و مادر) بر سبک های یادگیری فرزندان می باشد. بدین منظور نمونه یی 400 نفری از دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر اصفهان در سال تحصیلی 89-88 به روش خوشه یی چند مرحله یی انتخاب و با آزمون های سبک های یادگیری کلب و سبک های فرزندپروری اصلاح شده ی شفر مورد آزمون قرار گرفتند. جهت تحلیل داده ها از تحلیل واریانسی استفاده گردید. تحلیل یافته ها نشان داد سنخ فرزندپروری در برگیرنده ی دو والد مقتدر، به طور معناداری نمره های بالاتری را در شیوه ی یادگیری تجربه ی عینی به دست آورده اند. مقایسه ی نمره های شیوه ی یادگیری مشاهده تأملی در نوجوانان نشان می دهد که بین گروه های مورد بحث تفاوت معنی داری وجود ندارد. سنخ های فرزندپروری مادر مستبد/ پدر مستبد، مادر بی تفاوت/ پدر سهل گیر و مادر بی تفاوت/ پدر بی تفاوت به طور معناداری نمره های بالاتری را در شیوه ی یادگیری مفهوم سازی انتزاعی به دست آورده اند. و بالاخره نوجوانان خانواده های دارای سنخ های فرزندپروری مادر مقتدر/ پدر مقتدر، مادر سهل گیر/ پدر مقتدر و نیز مادر سهل گیر/ پدر سهل گیر نسبت به سایر سنخ ها نمره های بالاتری را در شیوه ی یادگیری آزمایشگری فعال به دست آورده اند.