فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۶۱ تا ۶۸۰ مورد از کل ۲۷٬۱۲۳ مورد.
حوزه های تخصصی:
کتاب تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق بر آن است تا مواضع و عملکرد علماى مشروطهخواه را در نهضت مشروطیت ایران بر اساس فعالیتهاى مشروطهخواهى و نوشتههاى سیاسى میرزا محمدحسین نائینى بررسى کند. دکتر عبدالهادى حائرى پس از ذکر مباحث مقدماتى در فصلهاى اول و دوم، زندگى سیاسى مرحوم نائینى را در فصل سوم به سه مرحله مشروطهخواهى، مبارزه با استعمار انگلیس در عراق و همکارى با صاحبان قدرت تقسیم مىکند، آنگاه در فصلهاى چهارم، پنجم و ششم کتاب به بحث درباره رساله سیاسى نائینى با عنوان تنبیهالأمّه و تنزیهالملّه مىپردازد. از نظر حائرى، این رساله تا حدودى تحتتأثیر اندیشههاى اندیشمندان سده 18 فرانسه، به ویژه مونتسکیو مىباشد.
نویسنده، در جمعبندى مباحث خود، نائینى را مجتهدى شیعه و واقعبین و واقعگرا معرفى مىکند که «سرنگونى استبداد را امرى اجتنابناپذیر مىدید»، اما از سوى دیگر «معناى واقعى و هدف بنیادى مشروطهگرى را از نظر دور داشت».
برخى نقدهاى کلى وارده بر کتاب عبارتاند از: عدم اصالت و اعتبار برخى منابع و مآخذ، تحلیل نادرست درباره ماهیت نهضت مشروطه، خدشهدار بودن مستندات و دلایل درباره مرحله سوم زندگى نائینى و ریشههاى فکرى رساله تنبیهالامه.
شواهد باستان شناختی جدید از حضور تاریخی اقوام سکایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سکاها به عنوان یکی از مهم ترین اقوام، در هزاره اول قبل از میلاد، در مطالعات تاریخی و باستان شناسی ایران اهمیت بسزایی دارند. این قوم در برهه ای از تاریخ ایران، یعنی دوره مادها، وارد ایران شدند و برای مدتی کوتاه، قسمت هایی از شمال غرب ایران را تحت تسلط خود درآوردند. مطالعات میدانی باستان شناختی، در مطالعات سکا شناسی دنیا، نقش مهمی ایفا می کنند. چندی پیش یکی از اولین مدارک متقن از حضور تاریخی اقوام سکایی در ایران، از یک حفاری علمی در گورستان خرم آباد مشگین شهر، در استان اردبیل به دست آمده است. این مقاله به بررسی نتایج و کشف های این حفاری پرداخته است؛ سپس به واسطه آن ها حضور سکاها را در ایران، با در نظر گرفتن منابع تاریخی، تبیین کرده است. این کشف ها مربوط به آیین تدفین سکایی و اهمیت تدفین اسب، به همراه اشیای منحصر به فرد نوع سکایی، به عنوان هدایا برای بزرگزاده سکایی هستند. این کشف ها نشان می دهند که گفته های هرودوت درباره آیین تدفین باشکوه سکایی، در ایران نیز رایج بوده است؛ همچنین، سلطه سکاها را بر غرب آسیا که برخی از پژوهشگران در نوشته های خود، با شک و تردید بدان نگریسته اند، اثبات می کند؛ پس می توان نتایج این کشف ها را با نتایج سایر کشف های مراسم تدفین سکایی، در نقاط مختلف دنیا مقایسه کرد.
بی ثباتی در روابط دولت صفوی با امپراتوری عثمانی
منبع:
زمانه ۱۳۸۵ شماره ۵۰
حوزه های تخصصی:
بی ثباتی در روابط کشورهای ایران و عثمانی سابقه ای طولانی داشته است و عوامل متنوعی در تداوم این وضعیت نقش داشته اند. مقاله پیش رو ضمن بررسی نقش این عوامل نشان می دهد که اصطکاک در روابط سیاسی الزاماً به معنای گسست و تخاصم در حوزه های روابط اقتصادی و فرهنگی نمی باشد و روابط فرهنگی و تجاری این دو کشور به رغم سابقه تنش میان آنها، به طور مستمر و نیرومند برقرار بوده است.
بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
کی از ازدواج های رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، ازدواج ایشان با عایشه بنت ابی بکر بود. مورخان و سیره نویسان غیرشیعی عمدتاً معتقدند: وی در زمان ازدواج، شش یا نه سال داشته و درحالی که باکره بوده، با رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ازدواج کرده است. برخی از علمای شیعه نیز به باکره بودن وی معتقدند. همین ادعاهای مورخان عامه و خاصه درباره سن عایشه اهرم فشاری علیه پیامبر رحمت و مهربانی شده، تا برخی از مستشرقان و دشمنان اسلام انواع تهمت ها و شبهه ها را مطرح کنند و چهره نورانی پیامبر اعظم الهی را چهره ای تاریک و شهوت پرست و زن دوست معرفی نمایند. با مراجعه به تاریخ و بررسی دقیق آن، مشخص می شود که سن عایشه به مراتب، بیش از شش یا نه سال بوده و بنا به گزارش هایی، وی قبل از ازدواج با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، به عقدِ جبیربن مطعم درآمده بود و پس از طلاق گرفتن از او، همسر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شده است. این پژوهش کوشیده تا سنّ عایشه را از منظر تاریخی بررسی کند و علل و انگیزه کم سن جلوه دادن او را مشخص سازد.
بررسی جغرافیایی طبیعی و انسانی شهر یاسوج
منبع:
تاریخنامه خوارزمی سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۱
41-59
حوزه های تخصصی:
یاسوج یکی از شهرهای جنوبی ایران و مرکز استان کهگیلویه وبویراحمداست. این شهر همچنین مرکز شهرستان بویراحمد است، که در شمال شرقی استان واقع شده است. شهر یاسوج از شمال به شهرستان دنا (کهگیلویه و بویراحمد)، از جنوب به نورآباد ممسنی (فارس)، از شرق به سمیرم (اصفهان) و اقلید (فارس) و از غرب به شهرستان کهگیلویه ختم می شود. شهر یاسوج در ارتفاع 1870 متری از سطح دریاواقع شده است. یاسوج دارای ویژگی های جغرافیایی و انسانی حائز اهمیتی است که در منطقه پیرامونی خود جایگاه مهمی دارد. در بعد ویژگی های طبیعی مؤلفه هایی همچون بارش، دما، باد، آب و توپوگرافی و در بعد ویژگی های انسانی جمعیت، گروه های سنی، میزان بیکاری، نرخ اشتغال، میزان جمعیت فعال، مسئله مهاجرت قابل توجه است. در این پژوهش با بررسی منابع مطالعاتی و تحفیفاتی و همچنین آمارنامه های مختلف ویژگی های انسانی و جغرافیایی شهر یاسوج مورد واکاوی قرار می گیرد.
روابط خارجی ایران و عثمانی در دورة زندیه (قرن هیجدهم میلادی)
حوزه های تخصصی:
با تشکیل حکومت زندیه در سال 1170ه /1757م توسط کریم خان زند با لقب وکیل الرعایا و سقوط سلسله افشاریه، شخص کریم خان تلاش های فراوانی را برای یکپارچه سازی حکومتش در ایران و سامان دادن به اوضاع داخلی آن زمان ایران (که هنوز اثرات سقوط حکومت صفویه و فجایع افغان ها در اذهان مردم باقی بود.) آغاز کرد. و لیکن بعلت ماهیت ایلیاتی حکومت های افشاریه و زندیه، هرگز اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران به ثبات زمان صفویان نرسید.
در حیطة سیاست خارجی نیز عملکرد خاندان زندیه تا حد بسیار ضعیف و به دور از تحولات جهانی و پیشرفت های شکل گرفته در اروپا بود. در مبحث روابط ایران و عثمانی دورة زندیه نیز به مانند گذشته اختلافات مذهبی تشیع و تسنن و مسئله زیارت عتبات و اماکن مقدسه شیعه و مشکلات ایلات و عشایر مرزنشین بوده است. علاوه بر این رقابت تجاری دو کشور و حضور استعمارگران بویژه انگلیس در تشدید این اختلافات تأثیر فراوان داشته است، رقابت تجارت دریایی بنادر ایرانی مانند بندر بوشهر در برابر بندر بصره در خاک عثمانی موجب شد که کریم خان در سال 1189ه /1776م به برادر خود صادق خان دستور دهد تا به بصره حمله نماید که این موجب تنش بیشتر در روابط دو کشور گردید. در کل روابط دو کشور ایران و عثمانی در دورة زندیه با حالتی خصمانه و رقابت آمیز همراه بوده است.
در این پژوهش تلاش می گردد تا به سئوالات زیر پاسخ داده شود.
1- عوامل موثر در شکل گیری روابط خارجی ایران و عثمانی در دوره زندیه چه بوده است؟
2- تجارت دریایی در بندر بوشهر و بصره تا چه میزان در روابط ایران و عثمانی تاثیر گذار بوده است؟
جستارى برچگونگى انحطاط هخامنشیان و برآمدن مقدونیان
حوزه های تخصصی:
واقعه بزرگ و سرنوشت ساز سقوط شاهنشاهى هخامنشى و حضور مقدونیان در ایران یکى از حوادث بسیار مهم تاریخى در زمینه نقد و بررسى علل خارجى شکست هخامنشیان از مقدونیان و در فرآیند روابط پارسیان و یونانیان است که درباره آن، بسیارى از مورخان اظهار نظرهاى متفاوتى را بیان نمودهاند. بىگمان، شکست هخامنشیان و پیروزى مقدونیان، واقعیتى مسلم و انکارناپذیر است که در قرون گذشته رخ داده و مورخان، همزمان و مورخان پس از وقوع حادثه و همچنین مورخان اخیر به آن نگاههاى خود را افکنده و نتایج خاص خود را برگرفتهاند. حال باید دید که مورخان نزدیک به حادثه تا چه حد به واقعیت نزدیک شده، و مورخان اخیر با مقایسه نظریههاى مورخان قدیم ـ که دیدگاهها و نظریههاى خود را با هم مقایسه نمىنمودند ـ به چه نتایج تازهترى رسیدهاند؟ و اصولاً آیا مىتوان به اظهار نظرهاى جدیدى جدا از آنچه در گذشته گفته یا نوشته شدهاست رسید؟ بىشک اگر چنین امرى پدید آید در تاریخنویسى روابط ایرانیان و یونانیان تغییرات تازهاى به وجود خواهد آمد و به طور مسلم، سرنوشت تاریخى دو ملت را که در تمامى دوران سلطنت هخامنشیان و حدود دویست سال پس از آنان (دوران مقدونیان) با یکدیگر درگیر بودند بهتر مىتوان دریافت و نتایج صحیحترى را بهدست آورد.
فرجام اقبال السلطنه ماکوئی
حوزه های تخصصی:
اقبال السلطنه ماکوئی، بعد از مرگ پدرش حکومت ماکو را دراختیار گرفت (1277ش./ 1316ق.). او با سود جستن از ضعف دولت مرکزی، به تحکیم قدرت خویش در این ناحیه پرداخت و با این اقتدار، خود را از زیر نظارت دولت مرکزی کنار کشید و برخلاف خواست دولت، با روسیه و عثمانی روابطی برقرار کرد. با وقوع کودتای 1299، اقبال السلطنه ماکوئی در ادامه سیاست های سابق خویش، باز هم به طور کامل از دولت مرکزی اطاعت نکرد و به پیوندهای خود با شوروی و ترکیه ادامه داد که نقطه عطف این امر، امضای قرارداد تجاری با شوروی به مثابه یک حاکم مستقل بود. این سیاست های گریز از مرکز وی، در تعارض آشکار با سیاست سردار سپه بود که می کوشید اقتدار خوانین محلی و ایلات را از میان بردارد و نفوذ دولت مرکزی را در گوشه و کنار ایران بگستراند. اگرچه در این زمان اقتدار نظامی سردار ماکو از دست رفته بود و تنها عنوان بدون محتوای «سرداری» - که یادگار فعالیت های نظامی خاندانش بود - را یدک می کشید، اما وجود ایلات و عشایر مقتدر در منطقه و تحریکات سردار در میان آن ها، همسایگی ماکو با شوروی و ترکیه، لزوم جلوگیری از هرگونه فتنه در این ناحیه مرزی و ثروت سرشار خان ماکو - که اقتدار فراوانی به وی می بخشید - و از سوئی ناآگاهی او از تحولات شگرف در اقتدار دولت مرکزی، و ادامه سیاست گریز از تمکین در برابر آن، لزوم توجه فوری دولت مرکزی را به جانب وی ضروری ساخت. شرایط سیاسی نوین حاکم بر کشور، حساسیت های ناحیه یاد شده و خودسری های اقبال السلطنه از یک سو، و از طرفی سابقه بد نامبرده در ستیزه با مردم منطقه در جریان مشروطیت و نداشتن وجهه ملی و طمع در ثروت هنگفت او، مایه انگیزش سردار سپه برای دستگیری و قتل او شد. با قتل وی، نفوذ کامل دولت مرکزی بعد از دهه های طولانی در این منطقه برقرار شد و ایلات ناحیه، تحت نظارت و تابعیت دولت درآمدند.
نگاهی به وزارت شیخ علی خان زنگنه در عصر صفوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
شیخ علیخان زنگنه، وزیر شاه سلیمان صفوی، که باید او را امیرکبیر عصر صفوی دانست، چندین بار به فکر اصلاح و ممیزی تیول ها افتاد، ولی موفق نشد؛ به قول شاردن، «همه خان های بزرگ به خاطر منافع خود، در پنهانی، با این کار مخالفت می ورزیدند؛ زیرا همگی از این املاک در تیول خود داشتند و در این میان برخی بر اثر تجدید نظر، عوایدشان به ربع و حتی کمتر از آن کاهش یافت، به نظر میرسد مثل معروف شاه می بخشد، شیخ علیخان نمیبخشد، از این زمان پدید آمده باشد. شیخ علیخان زنگنه (درگذشت 1100ه.ق) از امرا و رجال عهد صفویه و وزیر معروف شاه سلیمان اول صفوی، پدرش، علیبیگ زنگنه، از جانب شاه منصب میرآخوری داشت. شیخ علیخان، بعد از پدر، منصب میرآخوری یافت و چون شاه سلیمان را از شر وزیری که در آغاز جلوسش بدو اعتنا نمیکرد خلاص نمود، منصب وزارت و عنوان اعتمادالدوله یافت (1079 هـ ق). گویند وی کارهای مملکت را منظم نمود و در تعظیم علما و فقرا میکوشید و شب ها در لباس مبدل در محلات شهر گردش میکرد. برخی، آغاز وزارت او را در سال 1086 هـ ق نوشته اند. در دوره وزارت شیخ علیخان ضعف ها و کاستیها نه تنها جبران، بلکه در بسیاری موارد اوضاع حتی (به ویژه به لحاظ کمی) بهتر از زمان عباس اول شد. لذا، اگر هم سقوط صفویه بسته به جریان زوال گونه ای در دوره پس از عباس اول بوده باشد، در دوره بیست ساله وزارت شیخ علیخان این گونه نبوده است. این تحقیق بر آن است تا اوضاع ایران را در طی بیست سال وزارت شیخ علی خان روشن کند
کعبه زرتشت و اهمیت تاریخی کتیبه شاپور اول ساسانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
از جمله بناهای مهم نقش رستم در نزدیکی تخت جمشید که از نظر مذهبی و تاریخی دارای اهمیت بسیار است کعبهی زرتشت میباشد. بنای کعبه زرتشت اگر چه مربوط به عصر هخامنشی است ولی کتیبه های شاپور اول و کرتیر بر دیواره این بنا سبب اهمیت بیشتر آن برای شناخت تحولات عصر ساسانی شده است. اهمیت کتیبه تاریخی شاپور اول که به سه زبان پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، و یونانی نگاشته شده اطلاعات گران قدری را مربوط به عصر ساسانی در اختیار ما میگذارد.
این کتیبه کامل ترین اطلاعات را در مقایسه با دیگر آثار به جای مانده از عصر ساسانی درخصوص قلمرو ایران، شرح جنگهای ایران با روم، القاب و مناصب بزرگان دربار ساسانی را در اختیار ما قرار میدهد.
محمود و ایاز (تربیت غلام در زمان قدیم...، عشق سلطان محمود بایاز....، اشاره ای به داستان های این معاشقه...، شعرای دربار سلطان محمود و ایاز....، وفاداری ایاز...، خدمات ایاز به محمود و فرزندا
حوزه های تخصصی:
کاظمپور؛خداحافظی آقای اوپک ایران
حوزه های تخصصی:
سیمای خانوادگی جرج بوش
منبع:
زمانه ۱۳۸۱ شماره ۱
حوزه های تخصصی:
در پیش شماره ماهنامه زمانه (ایران معاصر)، نویسنده به بررسی پیشینه خاندان جرج بوش دوم، رئیس جمهور آمریکا پرداختند در آن مقاله به چگونگی رشد و قدرت گرفتن خاندان بوش توسط خاندان «هریمن» و فعالیت آنان در قاچاق تریاک پرداخته شد و در پی آن پیوند خاندان بوش با فرقه شبه ماسونی «جمجمه و استخوان» مورد تحلیل قرار گرفت در این شماره ماهنامه آقای شهبازی به زوایای دیگری از پیوند خانواده بوش با کانون های قدرت صهیونیستی و تعاملات آنان در صادرات اسلحه پرداخته اند.
ایران مهد تمدن جهان
حوزه های تخصصی:
سنگ بنای ادبیات مقاومت در جنگ های ایران و روس
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۲
حوزه های تخصصی:
شاید بتوان گفت که سنگ بنای ادبیات مقاومت در شعر معاصر ایران در خلال جنگ های ایران و روس گذاشته شد. شعر ایران، که در دوران قاجاریه به ابتذال و تقلید کشیده شده بود، با پیش آمدن شرایط مقاومت و مبارزه و بروز جنگاوری ها و سلحشوری های مردم ایران در مقابل روسیه رمقی تازه یافت که تحولات بعدی ادبیات مانند پیدایش ادبیات آزادی خواهانه عصر مشروطیت و به دنبال آن تجدد دبی ایران معاصر از نتایج آن به شمار می رود. شاعران بلندمرتبه ای مانند قائم مقام فراهانی، فضل الله خاوری شیرازی، مجمر اصفهانی، و مرحوم صاحب دیوان با پدیداوردن ادبیات پایداری در این دوره خدمت بزرگی، هم به جامعه و سیاست و هم به فرهنگ و ادبیات ایران زمین، کردند. در مقاله زیر این موضوع براساس اشعار قائم مقام مرور شده است.
زمینه های تأسیس سلسله گورکانیان هند
منبع:
پژوهش در تاریخ سال اول زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱
19 - 37
حوزه های تخصصی:
گورکانیان مهم ترین و قدرتمندترین سلسله مسلمانی بود که در هند تشکیل شد. در دوره گورکانیان هند، در واقع مسلمانان قدرت بلامنازع سیاسی در شبه قاره شدند. سلسله گورکانیان به واسطه ساختار منظم و تشکیلات منسجم توانست سراسر هند را زیر پرچم حکومت مرکزی مسلمانان گردآورد و در حقیقت ، اوج حکومت مسلمانان در منطقه شبه قاره دوره گورکانیان است. در این پژوهش به زمینه های تأسیس سلسله گورکانیان هند پرداخته شده است.برای تحلیل این زمینه ها از یک سو تأثیر بسترسازی اسلام های قرن ها در هند، ضعف سیاسی و نظامی هند، حملات تیمور با هند و ظهور صفویه در ایران مورد مطالعه قرار گرفت. از سویی دیگر به نقش بابر به عنوان موسس سلسله همانند مدیر سیاسی نظامی و نخبه ای نگریسته شده که توانسته است از شرایط خاصی که در منطقه ماورء النهر، ایران و هند به وجود آمده بود، نتیجه ای مطلوب به دست آورد و دولتی مقتدر ایجاد کند، به این ترتیب راه گسترش یک امپراطوری بزرگ را هموار سازد.
پیدایش آیین یارسان و دوره های تجلی در این آیین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
آیین یارسان به عنوان یکی از نحله های مذهبی در ایران دارای پیروانی است. اکثر پیروان این آیین در منطقة غرب کشور، کردها و لک ها بوده و شهر کرند مرکز آیین یاری است. عقاید این آیین به صورت التقاطی است و درباره ی این نحله شناخت کافی در جوامع علمی و مردمی وجود ندارد. تحقیقات انجام گرفته شده در این حوزه به اندازه ی لازم گویای ماهیت این آیین نیست و به صورت های گوناگون دربارة چگونگی پیدایش و دوره های تجلی آن سخن گفته شده است. مقالة پیش رو قصد دارد که به بررسی پیدایش آیین یاری و دوره های تجلی این آیین بپردازد. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است و از منابعِ دینی یارسانی نیز استفادة کتابخانه ای شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دوره های تجلّی در آیین یاری چهار دوره بوده و پیدایش این آیین پدیده ای اجتماعی بوده و به آیین مذهبی تغییر ماهیت داده است.