ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۷۶۱ تا ۲٬۷۸۰ مورد از کل ۲۸٬۲۶۹ مورد.
۲۷۶۱.

اهمیت آوانگاری تفصیلی در ثبت زبان مادری (مطالعه موردی: ادبیات شفاهی مازندران)

کلیدواژه‌ها: آوانگاری تفصیلی ادبیات شفاهی داستان مازندران زبان مادری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۰
الفبای آوانگاری بین المللی بر پایه الفبای لاتین ساخته شده است و برای نشان دادن حالت های بیانی در زبان شفاهی مانند واج و آهنگ جمله کاربرد دارد. هر کدام از نمادهای الفبای آوانگاری بین المللی از دو عنصر اصلی حروف و تفکیک کننده ها تشکیل شده است. آوانگاری تفصیلی یکی از انواع راه های ثبت دقیق صداهاست. این نوع آوانگاری سبب می شود تا فرد بتواند آثار ادبی هر منطقه را که مکتوب نشده به زبان مادری یا گویش اصلی آن منطقه بخواند. از این روی، هدف از پژوهش حاضر بررسی کارآیی استفاده از آوانگاری تفصیلی در حفظ و ماندگاری ادبیات شفاهی مازندران است. این پژوهش از طریق پیاده سازی دو نمونه از ادبیات شفاهی مازندران از روی نوار و آوانگاری به روش تفصیلی انجام گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که آوانگاری تفصیلی از طریق ثبت زبان گفتار سبب ماندگاری گویش ها و لهجه های مناطق گوناگون در طول زمان خواهد شد.
۲۷۶۲.

مقایسه تحلیلی جغرافی نگاری ابن خردادبه و اصطخری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابن خردادبه اصطخری جغرافی نگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۵۷۷
این پژوهش می کوشد برمبنای مطالعات کتابخانه ای و روش تاریخی با رویکرد توصیفی تحلیلی، شیوه و ویژگی های جغرافی نگاری و مکتب روشی دو تن از جغرافی دانان ایرانی (ابن خردادبه و اصطخری) را واکاوی و تحلیل کند. یافته های پژوهش نشان می دهد ابن خردادبه با توجه به رویکرد جهانی و ایران شهری در جغرافی نگاری، استفاده از شیوه جغرافی نگاری ایرانی و نیز ویژگی هایی نظیر استفاده نکردن از نقشه، عجایب نگاری، توجه ویژه به هویت میهنی، دخالت ندادن نگرش دینی در جغرافی نگاری در زمره مکتب عراقی قرار دارد. اما اصطخری به علت واردکردن بینش اعتقادی در جغرافی نگاری و بی توجهی به جغرافیای سرزمین های غیر اسلامی، انتخاب شیوه بیست اقلیم (ناحیه) و نیز ویژگی هایی مانند استفاده از نقشه، دوری از عجایب نگاری، توجه ویژه به هویت دینی در مقابل هویت میهنی، پیرو مکتب بلخی است. همچنین اصطخری با آنکه به کتاب ابن خردادبه دسترسی داشته، ولی به احتمال زیاد از آن استفاده نکرده است.
۲۷۶۳.

بازخوانی حقوق زنان شهرنشین در دوران قاجاریه بر اساس اسناد آرشیوی «دنیای زنان در عصر قاجار»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زنان حقوق عصر قاجار آرشیو دنیای زنان در عصر قاجار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۳۹۰
تصور غالب و تصویری که عموما از زنان دوره قاجار به ویژه در دوران پیشامشروطه در مطالعات به نمایش گذاشته شده است مؤید تصویری منفعل و کاملا حاشیه ای ست. اما بازخوانیِ انتقادی اسناد و مدارک آرشیوی غیررسمی و خانوادگی به ویژه اسناد فراهم آمده و جمع آوری شده توسط آرشیو برخط «دنیای زنان در عصر قاجار» که مؤید مناسبات اجتماعی در عرصه های کمتر مطالعه شده و محوریت این پژوهش است، نشان می-دهد زنان در نقش های مختلف از جمله زوجه، مادر و فعال اقتصادی در چارچوب های شرعی و سنتی، دارای حقوقی مقبول بوده و بر همین اساس، کنشگری اجتماعی تاثیرگذاری داشتند. نویسندگان بر همین اساس با استفاده از روش تحلیل تاریخی مبتنی بر اسناد و مدارک آرشیوی و مطالعات کوشیده اند، تصویری همه جانبه از فعالیت ها و اشتغالات زنان متعلق به قشرهای مختلف اجتماعی عصر قاجار را به دست دهند.
۲۷۶۴.

شرکت اتحادیه: از صرافی تا چالش های تجارت (از خلال اسناد بایگانی اتحادیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شرکت اتحادیه تجارت صرافی شرکت های تجاری قاجار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۶
هدف: ادغام ایران در اقتصاد جهانی، عصر امتیازات و ورود سرمایه های بیگانه، پیروزی جنبش مشروطه، جنگ جهانی اول و روی کارآمدن دولت پهلوی هرکدام چالش ها و فرصت های بسیاری را برای تجار و مؤسسان شرکت های تجاری فراهم کرد.پژوهش حاضر به دنبال بررسی فعالیت های صرافی و تجاری شرکت اتحادیه و چالش های پیش روی این شرکت است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش مبتنی بر روش اسنادی و با تکیه بر اسناد آرشیو خصوصی شرکت اتحادیه انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: شرکت اتحادیه با پیروزی جنبش مشروطه فعالیت خود را متنوع و گسترده کرد و در دورانی نیز به واسطه گری برای شرکت های خارجی پرداخت. این شرکت در ادامه به توان مالی خود افزود و کوشید با سرمایه های خارجی به رقابت بپردازد.
۲۷۶۵.

تحلیل سازه انگارانه نقش مذهب در روابط ایران و عراق بعد از اشغال توسط آمریکا

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اشغال عراق سیاست خارجی ایران ایدئولوژی سازه انگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۲۰۴
حمله آمریکا به عراق در سال 2003 باعث گردید تا ایران که قبل از آن به صورت بالقوه عراق را دشمن ژئوپلتیک خود تلقی می کرد، نگرانی اش از روی کار آمدن یک دولت تهدیدگر در عراق دوچندان شود، حضور نیروهای آمریکایی نیز به این نگرانی ها دامن می زد. با این حال شرایط در عراق پس از اشغال به گونه ای رقم خورد تا ایران به عنوان یک بازیگر خارجی اصلی در این کشور به ایفای نقش بپردازد. پس از این اشغال، نسلی از دولتمردان در این کشور روی کار آمدند که روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران برقرار کردند. این روابط متأثر از انگاره های مذهبی رهبران دو کشور بود که باعث شد این روابط کاملاً متفاوت از قبل و در سطح گسترده ای دنبال گردد. با این تفاسیر هدف اصلی این مقاله بررسی چگونگی شکل گیری این روابط در سطح دو کشور ایران و عراق است. با توجه به آنچه گفته شد، سؤال اصلی این مقاله عبارت از این است که این روابط چگونه پدید آمد و عوامل مؤثر بر شکل گیری این گونه روابط چه بوده است؟ فرضیه این مقاله بر این است که انگاره های مذهبی و ذهنی در شکل گیری این روابط و به وجود آمدن همگرایی بین این کشورها مؤثر بوده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از رهیافت سازه انگاری درصدد است تا به تبیین این موضوع بپردازد.
۲۷۶۶.

بررسی و تحلیلی بر آداب و اخلاق شکار حیوانات در عصر صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق زیست محیطی شکار حیوانات شکارگاه صفویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۸ تعداد دانلود : ۷۱۹
شکار حیوانات در عصر صفوی، به دلیل علاقه مفرط پادشاهان این سلسله، از اهمیت وافری برخوردار شد که رسوم، تشکیلات و آیین های درباری، مناصب و ابزار، آداب و ایام شکار و نیز بازتاب آن در ذوق و آثار هنری و احکام مذهبی و فقهی را شامل گردید که به نوعی فرهنگ، اخلاق و آداب شکار را به وجود آورد. پژوهش حاضر به روش تاریخی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع دست اول تاریخی، سفرنامه ها و نسخ خطی، با عطف به نظریات حوزه اخلاق محیط زیست و شکار، پیامدهای زیستی و انسانی آن را در روند تاریخ صفویان بررسی کرده است و به این سوالات می پردازد که انگیزه و فرآیند شکار در عصر صفوی چگونه بوده و مخاطرات آن بر محیط زیست و گونه های حیوانی ایران تا چه اندازه ای بوده است؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که پادشاهان صفویه شکار را علاوه بر منبع غذایی، شامل فراگیری فنون رزمی، تفریح،سرگرمی و بزم، تشخّص و مشروعیت یافتن و اقناع حس افتخارجویی و جاه طلبی می دانستند اما با رویکرد اخلاق «انسان محوری» در شکار و محیط زیست، و با در نظر گرفتن الگوبرداری حاکمان صفوی و بی توجهی به اعتدال در شکار و استمرار و انتقال این میراث به دوره های بعدی، پیامدها و تبعات مخرّبی را به وجود آوردند که باعث تلفات انسانی، خسارت های محیط زیستی درباره گونه هایی از حیوانات شد.
۲۷۶۷.

ایل بختیاری و جنگ جهانی اول: بررسی راهبردها و راهکارهای انگلیس و آلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: جنگ جهانی اول ایل بختیاری میادین نفتی جاده لینچ انگلیس و آلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۱ تعداد دانلود : ۵۶۲
ایل بختیاری در طی جنگ جهانی اول به میدان رقابت و درگیری قدرت هایی چون انگلیس و آلمان تبدیل گردید. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی تا با بررسی علل این مسئله به این پرسش پاسخ دهد که وجوه اهمیت قلمرو بختیاری برای این دو قدرت چه بوده است؟ فرضیه پژوهش بر این است که وجود ظرفیت های مناسبی چون جاده لینچ و منابع نفتی در قلمرو بختیاری، منجر به جذابیت آن برای هر دو قدرت و اتخاذ راهبردها و راهکارهایی برای نفوذ در این ایل گردید. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که به همین علت انگلیس با اتخاذ راهبرد برقراری امنیت در این قلمرو و با بهره وری از راهکارهای مناسب تلاش می کرد تا منافع خود را در آنجا حفظ نماید. آلمان نیز با اتخاذ راهبرد ایجاد ناامنی در ایل از راهکارهایی استفاده می کرد تا منافع انگلیس را به خطر افکند. خان های کوچک آشکارا طرفدار آلمان و خان های بزرگ نیز مواضعی مبهم و دوپهلو اتخاذ کردند. به خاطر همین مواضع، انگلیسی ها با پایان جنگ، سیاست جدیدی مبتنی بر گذار از خان های بختیاری و رویکرد به یک دولت متمرکز اتخاذ نمودند.
۲۷۶۸.

بازتاب برخی از آداب و رسوم جامعۀ ایران در سفرنامۀ ویلیام فرانکلین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دورۀ زندیه ویلیام فرانکلین سفرنامه فرهنگ مردم ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۴ تعداد دانلود : ۷۸۷
دوران زندیه (1750-1794م) از جمله دورانی است که دربارۀ آداب و رسوم مردم و جشن های ایران کمتر نوشته ای وجود دارد. با آنکه کریم خان زند مؤسس این سلسله مردی بزرگ منش و مدافع فرهنگ بود و تا سال ها بعد از مرگ وی، از او به نیکی یاد می شد؛ ولی به دلیل حکومت کوتاه وی، جنگ های داخلی برای از بین بردن رقبا، محدودیت روابط با کشورهای اروپایی به ویژه انگلیس و فرانسه و بی کفایتی شاهان پس از وی اطلاعات کاملی دربارۀ شیوۀ زندگی در این دوره وجود ندارد. از معدود سفرنامه های این دوره که به آداب و رسوم عهد زندیه اشاره می کند؛ سفرنامۀ ویلیام فرانکلین است. ویلیام فرانکلین شرق شناس و افسر ارتش انگلیس بود. وی به دلیل علاقه به فراگیری زبان فارسی و تاریخ و نحوۀ زیست مردم ایران در سال 1786م به ایران سفر کرد و به مدت هشت ماه، مهمان یک خانوادۀ ایرانی در شیراز بود. پس از این سفر، در سال1788 م کتاب «مشاهدات سفر از بنگال به ایران» را منتشر کرد. این سفرنامه اطلاعات ارزشمندی از حیات دورۀ زندیه در اختیار قرار می دهد. این پژوهش، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین آداب و رسوم ایرانی در دورۀ زندیه که فرانکلین در سفرنامۀ خود به آن پرداخته است، کدام است؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، مراسم و آداب و رسومی که بیش ترین بخش سفرنامۀ فرانکلین را در برمی گیرد، آداب و رسوم ازدواج و مراسم محرم است.
۲۷۶۹.

نقش حاملان قرآن در گسترش و نهادینه سازی اهداف پیامبر اسلام(ص)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم رسول الله (ص) حاملان قرآن حکومت نبوی تاریخ اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۵ تعداد دانلود : ۴۷۲
پیامبر گرامی اسلام(ص) با تدبیری سنجیده و با محوریت فراگیری حفظ و آموزش قرآن کریم، گروهی زبده از قاریان و حافظان را تربیت کرد که جامعه قرآنی صدر اسلام را تشکیل می دادند. آن حضرت با بهره گیری از همین نیروهای قرآنی توانست با نشر آیات قرآن در میان مردم از طریق بیان که تنها ابزار ارتباطی آن روزگار بود، اندیشه توحیدی را در جامعه شرک آلود جزیره العرب گسترش دهد.سپس بر اساس این نظام فکری و در پرتو مجاهدت های همان جامعه قرآنی در دوران جنگ و جهاد و پایه گذاری حکومت نبوی، امت واحده اسلامی را تحقق بخشید. این گروه از یاران به سبب جایگاه ویژه ای که در جامعه اسلامی و نزد پیامبر(ص) کسب کردند در جهت ترویج رسالت آن حضرت به ایفای نقش پرداختند.در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، نقش حاملان قرآن از اصحاب رسول خدا(ص) در روند رویدادهای ایام رسالت و ترویج و تبلیغ آموزه های قرآنی در جزیره العرب و بیرون از آن، بررسی شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که این حاملان قرآن، نیروی کارآمد عمل کننده در اجرای برنامه های پیامبر اسلام(ص) و نشر معارف قرآنی در جامعه و میان مردم بودند.
۲۷۷۰.

کاوشی در نخستین محل سکونت مسلم بن عقیل در کوفه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نهضت عاشورا مسلم بن عقیل کوفه مسلم بن عوسجه مختار ثقفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۷ تعداد دانلود : ۷۲۴
آگاهی از رویدادهای بازه زمانی حضور مسلم بن عقیل در کوفه به عنوان سفیر امام حسین(ع)، نقشی مهم در فهم چرایی عدم همراهی کوفیان با امام حسین(ع) دارد. موضوع سکونت مسلم در منزل مختار ثقفی با وجود شهرتی که دارد و در آثار گوناگون بازتاب یافته است با ابهام روبه رو است. مقاله پیش رو با روش استقرا و خوانش دوباره داده های تاریخی منابع کهن ، چهار گزارش سکونت مسلم در منزل مختار، منزل هانی بن عروه، منزل شریک بن اعور و منزل مسلم بن عوسجه را شناسایی کرده است و سپس بر اساس ارزیابی میزان هم راستایی آنها با دیگر اطلاعات تاریخی و سازگاری با فضای کالبدی شهر کوفه به اعتبارسنجی آنها پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که برخلاف رأی مشهور، اقامت مسلم بن عقیل در منزل مسلم بن عوسجه پذیرفتنی تر است.
۲۷۷۱.

بررسی تحول تاریخی مفهوم دهقان؛ از زمین دارِ اشرافی به روستاییِ کشاورز (از دوره باستان تا سده ششم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دهقان تاریخ ایران دوره اسلامی زمین دار اشرافی نظام زمین داری اقطاع روستایی کشاورز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹
دهقانان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین گروه های اجتماعی در تاریخ ایران عهد ساسانی و نخستین سده های اسلامی بودند. دهقانان زمین داران اشرافیِ فرهیخته ای بودند که در گذار از عصر باستانی به عهد اسلامی که دگرگونی های سیاسی و دینی بزرگی رخ داد، نه تنها موقعیت و جایگاه اجتماعی شان تنزل نیافت بلکه در مواردی ارتقاء نیز یافت. در عصر فتوحات آنان عمدتاً حاکمان و والیان بسیاری از مناطق مختلف ایران عصر ساسانی بودند که با مصلحت اندیشی با فاتحان عرب به صلح و توافق رسیدند و همچنان اشرافیتِ ارضی خود را تا چند سده بعد حفظ نمودند. اما آنچه در تاریخ پرفراز و نشیب این گروه اجتماعی بسیار حائز اهمیت است، تحولی است که در مفهوم دهقان از سده ششم هجری به بعد رخ داد. در واقع از این سده به بعد شاهد تحول تدریجی مفهوم دهقان از زمین دار اشرافی به روستایی کشاورز هستیم. پژوهش حاضر به دنبال چرایی این تحول بسیار مهم و البته شگرف است. بنابر یافته های پژوهش این تحول نه معلول تحولات سیاسی (سقوط نظام ساسانی) و نه محصول دگرگونی های دینی (اسلام آوردن ایرانیان) بلکه ناشی از تغییرات اقتصادی و نظام زمین داری بود.
۲۷۷۲.

تأثیر سیاست های حمایتی امرای تیموری بر موقعیت بازاریان و اقتصاد شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازار تاریخ ایران دوره اسلامی بازاریان پیشه وران تاجران تیموریان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۵۸۶
تیموریان زندگی شهری را ارج نهاده در زمینه رونق دادن به اقتصاد شهری کوشش کردند. اصلی ترین عناصر فعال در حوزه ی اقتصاد شهری بازاریان بودند. بنابراین نقش و تأثیر حاکمیت تیموریان در دوام و بقای بازار و بازاریان به مسأله ای مهم تبدیل می شود. این نوشتار می کوشد با اتکاء به داده های موجود در منابع و با روش توصیفی تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که جایگاه بازاریان تا چه میزان از رفتارها و سیاست های تیموریان تأثیر پذیرفته است؟ فرضیه ی موردنظر بیان می کند که تیموریان به اهمیت و کارکردهای مهم اقتصادی و اجتماعی بازاریان پی برده بودند. لذا حمایت از بازار و بازاریان را از نظر اقتصادی و اجتماعی برای حاکمیت خود و بهبود اوضاع جامعه سودمند یافتند. نوشتار حاضر درصدد ارزیابی جایگاه و موقعیت بازار و بازاریان در دوره تیموریان و بیان دیدگاه فرمانروایان تیموری نسبت به این بخش مهم جامعه ی شهری است. دستاورد پژوهش نشان می دهد، تیموریان جایگاه و اعتبار مناسبی به بازاریان دادند و با حمایت های خود زمینه ی رونق گرفتن فعالیت های اقتصادی ایشان را فراهم نمودند. در نتیجه ی این سیاست اقتصاد شهری از وضعیت مطلوبی برخوردار شد.
۲۷۷۳.

کتاب تاریخ عالَم یوحنا بن فِنکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: یوحنا ابن فنکی کلیسای نسطوری کلیسای شرق فتوحات اعراب سده اول هجری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۳۸۸
یوحنا ابن فِنکی یکی از روحانیان کلیسای نسطوری در قرن هفتم میلادی بود. او خود شاهد سقوط ساسانیان، حمله اعراب به بیزانس و ساسانیان، تعامل مسیحیان با اعراب، شیوع طاعون و قحطی مشهور اواخر سده هفتم میلادی سوریه بود. او اعتقاد داشت از طرفی خدا اعراب را فرستاد تا از ساسانیان انتقام بگیرد زیرا از آنها بدی زیادی به مسیحیان رسیده بود. از طرف دیگر از همان ابتدا در میان مسلمانان دو دستگی ایجاد کرد(اشاره به جنگ امویان و خاندان پیامبر) تا مسیحیان را عزت بخشد. آثار مکتوب مختلفی به او منسوب شده اند. کتاب تاریخ عالم، تنها کتاب کامل ابن فِنکی است که به دست ما رسیده است. این کتاب به زبان سریانی نوشته شده و دارای پانزده فصل است که با خلقت انسان شروع و با فتح جهان توسط اعراب به اتمام می رسد. کتاب تاریخ عالم یکی از آثار با ارزش سده ابتدایی گسترش اسلام است که توسط فردی غیرمسلمان و با شیوه نگارش غیراسلامی نوشته شده است.
۲۷۷۴.

تزئینات گچی و گچبری در بیشاپور براساس نویافته های نهمین فصل کاوش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دوره ساسانی بیشاپور تزئینات معماری گچبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۷۵۲
استفاده از گچ به عنوان تزئینات در ساختمان ها عمری طولانی دارد. بررسی آثار بازمانده از دوره های تاریخی نشان می دهد که هنر گچبری از عصر اشکانیان روشمند و از اسلوب ویژه برخوردار شده است. این روش ها در عصر ساسانیان رو به تکامل نهاده و در دوران اسلامی با تغییراتی تداوم یافت. دانسته های ما از هنر تزئینات گچبری دوره ساسانی بیشتر براساس کاوش چند محوطه مهم این دوره ازجمله شهر تاریخی بیشاپور است. بیشاپور مرکز کوره شاپور یکی از کوره یا ایالت های پنج گانه پارس به حساب می آمد در زمان «شاپور اول» دومین شاهنشاه ساسانی تأسیس شد. در کاوش بیشاپور درکنار تابلو های موزاییک منحصربه فرد، گچبری و رنگ آمیزی روی گچ، به ویژه در بخش ارگ شاهی به دست آمده است. یافته های مهمی ازجمله آشکار شدن فضاهای معماری در جنوب ایوان موزاییک در بخشی موسوم به «ارگ شاهی» و یافته های سنگی ازقبیل: هاون، خونک، پیکره های سنگی از جنس سنگ مرمر و مهره های تزئینی، کوره شیشه گری و قطعات ظروف شیشه ای، سفال و فلز ازجمله آثاری هستند که در کاوش فصل نهم به دست آمده است. مهم ترین آثار معماری به دست آمده عبارتنداز: راهروهای ضلع جنوبی ایوان موزاییک، اتاق های همراه با طاقچه های گچبری که بعضاً با رنگ قرمز از جنس گل اخرا نقاشی و تزئین شده اند و هم چنین در این اتاق ها اندود گچ دیوارها و اندود گچی کف فضاهای معماری نیز به دست آمده است. گچبری های به دست آمده بیشتر نوارهای موازی که بیشتر در حاشیه طاقچه ها و ورودی ها به کار می رفته را شامل می شود. تزئینات گچی ایوان موزاییک شامل: اندود گچ و رنگ آمیزی روی اندود و هم چنین آثار و بقایای گچبری است. حال، پرسش اصلی در این پژوهش با این نظر که این قطعات همگی متعلق به دوره ساسانی هستند، با چه روشی ساخته شده اند؟ در این مقاله روش یافته اندوزی داده ها به دو شیوه میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته و کوشش شده است تا این یافته ها در بستر هنر گچبری دوره ساسانی شهر تاریخی بیشاپور معرفی و تجزیه و تحلیل شود.
۲۷۷۵.

سازِکار اقتداریابی امویان در صدر اسلام با تأکید بر نقش دهاه اربعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتداریابی امویان تحول خلافت دهاه عرب معاویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۸۹
تحول خلافت اسلامی به سلطنت اموی در فاصله زمانی نسبتاً کوتاهی پس از رحلت پیامبر خدا 6 رخ داد. این تحول منشأ پرسش ها و تأملات بسیاری شد، به ویژه آن که سردمداری این تحول را کسانی بر عهده داشتند که در سال های آغازین نبوت و تکون حاکمیت اسلامی، علم رهبری ستیز و مبارزه با آن را به دوش می کشیدند. گر چه در این اقتداریابی از سنت ریشه دار قبیله گرایی و نقش خاندان های کنشگر عشیره محور نمی توان چشم پوشید، اما آنچه بیش از همه اذهان پژوهشیان را به خود معطوف می دارد، نقش همگرایانه شخصیت هایی است که در زمان جاهلی به عنوان داهیان عرب شناخته شده بودند. مقاله حاضر در رویکردی فرانگرانه به نقش قهرمانان در تاریخ، با این فرضیه که دهاه اربعه، به ویژه شخصیت محوری معاویه در بازتولید نظام سیاسی عرب نقش برجسته داشت، به این پرسش کانونی پاسخ می دهد که چرا جامعه اسلامی به سرعت به سوی نظام سیاسی پیشااسلامی کشیده و تسلیم حاکمیتی شد که در مقیاس ارزش های اسلامی چندان موجه نمی نمود؟
۲۷۷۶.

شاخصه های قلم نستعلیق نزد خوش نویسان شیراز در دورۀ قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خوش نویسی نستعلیق دورۀ قاجاریه شیراز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۳۱۶
در میان خطوط اسلامی، خط نستعلیق به عنوان دومین قلمی که شاکلۀ آن متکی بر دور و انحنا است، از ابداعات خاص ایرانیان به شمار می رود. در این میان، شیراز در دورۀ قاجار به عنوان یکی از مراکز اصلی این خط معرفی شد؛ به طوری که شمار قابل ملاحظه ای از هنرمندان خوش نویس شیرازی، در این دوره، چه در شیراز و چه در پایتخت، هر یک مروج سبک و شیوه ای خاص در نستعلیق بودند. پژوهش پیش رو با روشی توصیفی تحلیلی به بررسی شاخصه های قلم نستعلیق در شیراز عصر قاجار می پردازد. در این فرآیند، ضمن واکاوی نقش خوش نویسان شیرازی در گسترش خط نستعلیق، ویژگی های شاخص قلم چهار خوش نویس برجستۀ شیرازی عصر قاجار یعنی آقافتحعلی حجاب شیرازی، میرزا علی نقی شیرازی، میرزا اسدالله شیرازی و محمدحسین شیرازی را آشکار می سازد.
۲۷۷۷.

جایگاه سیادت و نقش سادات در تاریخ نگاری عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صفویه تاریخ نگاری سادات سیادت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۳۴۹
پس از به قدرت رسیدن صفویان با ادعای سیادت، نقش سادات و جایگاه سیادت در تاریخ ایران برخلاف ادوار پیشین وارد مرحله جدیدی شد. به این ترتیب دو مفهوم سیادت و سادات در تاریخ نگاری دوره صفوی نمود ویژه ای پیدا کرد. مسئله اصلی این پژوهش بررسی نقش سادات و جایگاه سیادت در تاریخ نگاری عصر صفویه است. می باشد. یافته های این پژوهش که با روش تاریخی انجام شده، نشان می دهد که منابع تاریخ نگارانه آن دوره با تأکید بر سه مقوله نسب بنیان گزار سلسله صفویه، نقش اساسی سادات کیایی در تأسیس صفویه و نقش سادات سه گانه در نبرد چالدران، به مفهوم سیادت توجه ویژه ای داشتند. توجه غالب منابع تاریخی به این سه مقوله با تأکید بر کنش گری سادات در رویدادهای دوره صفوی و توجه سادات به تاریخ نگاری نشانگر تحول جایگاه سیادت و نقش گروه اجتماعی سادات در ایجاد یک گفتمان غالب در تاریخ نگاری عصر صفوی است.
۲۷۷۸.

تأملّی مردم نگرانه در فرهنگ، آداب و رسوم ایرانیان از نگاه پیترو دلاواله، سیّاحِ ایتالیایی با تأکید بر مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سفرنامه سیّح دلاواله مازندران فرهنگ و رسوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۶ تعداد دانلود : ۳۷۱
سیّاحان، سفیران ملّت ها در حوزه فرهنگ و تمدنِ پیشامُدرن به شمار می روند، آن ها با سفر به سویه های نامعلوم و کرانه های ناپیدا، فارغ از هر نیّتی که داشته اند، دشواری و رنج سفر را بر خود هموار کرده تا با نگاه جامعه شناختی و هستی شناسانه، از فرهنگ و آداب و رسوم و موقعیّت دیگر ملّت ها آگاهی یابند. حجم بزرگی از آگاهی های ما در گستره تاریخ و جوامع، حاصلِ جستجوها، مشاهدات و گزارش هایی است که از جانب سیّاحان و گردشگران و در قالب سفرنامه ها، برجای مانده است، مانند سفرنامه های ناصرخسرو، ابن بطوطه، کلاویخو و دلاواله که هر یک به فراخور، مبنای آگاهی و شناخت ما از کیفیّت جوامعِ دوردست های تاریخ و میانه های تمدن اسلامی است. با روی کار آمدن سلسله صفویه، شمار سیّاحان و سفرنامه ها رو به افزایش نهاد، چنان که سفرنامه های دلاواله، شاردن، تاورنیه و... از مهم ترین منابع این دوره به شمارند. دراین میان پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی، یکی از نامبُردارترین سیّاحان غربی است که در آغاز سده هفده میلادی(1617)، آن هم با نیّات سیاسی، به دربار شاه عباسِ صفوی راه یافت و متعاقب آن پس از شش سال اقامت در ایران و در مجاورت دربار، حجم معتنابهی از مشاهدات و برداشت های خود را از فرهنگ و سنّنِ ایرانی با رویکرد مردم نگرانه و دیدگاهی وقایع نگارانه به تصویر کشید. این نوشتار می کوشد به شیوه اسنادی و کتابخانه ای بخش هایی از مشاهدات و داوری های مردم نگرانه این سیّاح ایتالیایی از آداب و رسوم ایرانی/ مازندرانی را که در یکی از سفرهای سالیانه شاه عباس به مازندران(بهشهر) ملازم او بوده است، بررسی و تحلیل نماید.
۲۷۷۹.

معرفی طریقت شمسیه، در گرمسیرات ایالت فارس، از قرن هشتم تا اواخر قرن نهم هجری قمری، با تأکید بر تذکره های نویافته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فارس گرمسیرات طریقت شمسیه شیخ حاجی محمدابونجم خُنج لار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۵۶۱
«شمسیه» از جمله طریقت های گرمسیری فارس بین سده هشتم تا دهم هجری است. مؤسس این طریقت، شیخ محمدابونجم (786-704ق.) است. گسترش طریقت شمسیه در مسیرهای تجاری خُنج به سمت لار و هرمز، با حمایت حاکم لار «امیر سیف الدین نصرت لاری» و «شاه زین العابدین» حاکم شیراز عصر آل مظفر موجب رونق آن در بخش های مهمی از گرمسیرات فارس شد. با همه اهمیتی که این طریقت در سده های هشتم و نهم هجری در گرمسیرات فارس داشته، امّا تاکنون تحقیقی مستقل درباره شخصیت بنیان گذار و مراجع مطالعاتی پیرامون این طریقت انجام نپذیرفته است. میراث فکری و فرهنگی این طریقت، به صورت تذکره های منثور و منظوم، در جنوب فارس موجود است. این مقاله بر آن است تا با روش توصیفی - تحلیلی، موضوع زندگانی و آثار پایه گذار طریقت شمسیه و کارکردهای سیاسی– فرهنگی این طریقت را، با تأکید بر نسخه های خطی نویافته، به عنوان یک مسئله تاریخی، مورد پرسش قرار دهد. یافته های پژوهش، نشان می دهد که رهبر طریقت، از طریق رابطه با حاکمان آل مظفر و لار، در کنش های سیاسی گرمسیرات فارس، نقش مستقیم داشته و با ایجاد خانقاه و مساجد، باعث تفوق فرهنگی - اجتماعی شده بود.
۲۷۸۰.

جایگاه زنان در دولت خودخوانده داعش

کلیدواژه‌ها: زنان داعش سلفی نوسلفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۳۹۶
داعش پیش از آنکه یک گروه شبه نظامی باشد، یک فرقه ایدئولوژیک با برداشت های انحرافی و متحجرانه از دین مبین اسلام است که بیشتر از آنکه به تحقق آرمان های اسلامی کمک نماید، خواسته و یا ناخواسته در جهت تخریب اسلام محمدی (ص) قدم برداشته است. داعش البته در مقایسه با سایر گروه های شبه نظامی بنیادگرا دارای نوآوری های قابل توجهی است، یکی از این موارد بهره گیری از موضوع زنان با تکیه بر برداشت های سطحی و منفعت طلبانه از دین است. پژوهش پیش رو سعی کرده است تا بدین سؤال پاسخ دهد که زنان در دولت خود خوانده داعش از چه جایگاهی برخوردار بوده اند؟ نگارنده فرضیه خود را با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، بر این پایه قرار داد که جایگاه زنان در دوره فعالیت داعش مهم بوده و بیشتر جنبه تبلیغی، تبشیری و نظامی داشته و داعش با استفاده ابزاری از زنان در جهت رسیدن به مقاصد خود قدم برداشته است. یافته های تحقیق نشان می دهد رویه داعش در خصوص زنان ثابت نبوده و دچار نوساناتی گردیده است. ابتدا زنان صرفاً مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفتند، سپس در فعالیت های تبشیری و تبلیغی مورد استفاده قرار گرفتند و آخرین استفاده آنان در فعالیت های نظامی و انتحاری بود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان