ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۱۶۱ تا ۸٬۱۸۰ مورد از کل ۵۲٬۵۲۲ مورد.
۸۱۶۱.

تحلیل و مقایسه مؤلفه های مشترک رئالیسم جادویی در «قرن روشنفکری» اثر از آلخوکارپانتیه و «روزگار سپری شده مردم سالخورده»، اثر محمود دولت آبادی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: رئالیسم جادویی آلخو کارپانتیه محمود دولت آبادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۴۲
رئالیسم جادویی، به عنوان سبکی جدید و متأثر از غرب به ویژه آمریکای لاتین، به ادبیات جهان عرضه شد؛ اما این شیوه داستان نویسی تنها به این منطقه از جهان اختصاص ندارد، بلکه در ادبیات داستانی سایر کشورها ازجمله ایران نیز مشاهده می شود. بر همین اساس، سؤال اصلی مقاله حاضر این است که مؤلفه های رئالیسم جادویی در زمان های «قرن روشنفکری» از آلخو کارپانتیه به عنوان یکی از پیشگامان این سبک از منطقه آمریکای لاتین و اثر محمود دولت آبادی به نام «روزگار سپری شده مردم سالخورده» چیست؟ هدف اصلی این پژوهش نیز تحلیل تطبیقی مؤلفه های مشترک رئالیسم جادویی در آثار منتخب این دو نویسنده است که با روش تحلیلی- توصیفی انجام شده است. نتیجه حاصل از بررسی آثار موردنظر دو نویسنده در این پژوهش نشان می دهد، هر دو هم بن مایه های مشترکی از سبک رئالیسم جادویی داشته و به کاربرده اند و هم در آثار خود بن مایه های منحصربه فرد خود را آورده اند؛ اما ماهیت و شکل این مؤلفه ها علیرغم شباهت و طبقه بندی یکسان، دارای ویژگی های منحصربه فردی است که از عقاید و باورهای بومی، فرهنگی و محیط زندگی نویسنده نشات می گیرد. همچنین، موجودات، حیوانات و عناصر فراطبیعی و عجیب وغریب این دو نویسنده باهم تفاوت های محسوسی دارد. دولت آبادی در هرزه نگاری و یا فضاسازی های تعفن بار، عفیف تراز کارپانتیه است.
۸۱۶۲.

طغیان پرسش در شعر معاصر- ابزاری برای القای اغراض ثانوی در ایران و عراق (مطالعه موردی نیما یوشیج و نازک الملائکه)

کلیدواژه‌ها: اغراض ثانوی بلاغت پرسش نازک الملائکه نیما

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۲ تعداد دانلود : ۲۸۲
پرسش گری از ویژگیهای بارز شعر نو است. عنصر پرسش در تشکیل بیشتر مضمونهای شعر نو شریک است و برای فهمیدن فکر و اهداف شاعران باید پرسشهای گوناگون آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در این پژوهش، عنصر پرسش در شعر ایران (نیما) و عراق (نازک الملائکه) به عنوان دو نماینده از شاعران پیشرو شعر معاصر مقایسه و بررسی شده است. پرسش در شعر هر دو شاعر از کاربرد اصلی خود خارج شده و دستاویزی برای بیان احساسات و دیدگاه شاعران در مضمونهای مختلف اجتماعی و فلسفی می شود. این مقاله، ابعاد مختلف اندیشگانی و احساسی این شاعران را با استفاده از عنصر پرسش و چگونگی کاربست آن در فضای شعرشان بررسی می کند. همچنین پس از استخراج نمونه های شعری در مضمونهای مختلف، آنها را به شیوه توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی طبقه بندی و تحلیل کرده ایم. شعر شاعران منتخب تا حد شگفت انگیزی به خصوص در انتخاب پرسش به عنوان قالب، برای بیان تفکرات و احساسات خود شبیه هم است؛ مضمونهایی مانند (مرگ، عشق، تنبه به امور سیاسی، بیان اعتراض، نارضایتی و غیره) در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. پرسش در شعر «نیما و نازک» ابزاری برای ایجاد داستان در شعر و خلق ماجرا است. شاعران از طریق تکرار ادات سوال یا طرح پرسش تجاهل العارف یا از طریق استفاده از دو ادات استفهام در جمله (بیشتر در شعر نیما) بر ایده خویش تأکید می کنند. از این رو نتایج حاصل از این پژوهش در بهبود فن ترجمه و مطالعه متون مذکور از منظر علم معانی می تواند مفید واقع شود.
۸۱۶۳.

پژوهشی در غزلیات منسوب به مولانا در دو جُنگ کهن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: غزلیات منسوب به مولوی جنگ خطی دیوان شمس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۴ تعداد دانلود : ۵۱۲
اهمیت دیوان کبیر در تاریخ ادبیات فارسی موجب شده است نسخ متعددی از این اثر سترگ به دست ما برسد. درعین حال برخلاف مثنوی به دلایلی متعدد هنوز متنی منقح و تفسیری جامع از کلیات شمس در دست نداریم. هنوز غزلیاتی با نام مولوی هست که در نسخ چاپی ملاحظه نمی کنیم و برعکس، حجم قابل توجهی از غزلیات درج شده در کلیات، به طور قطع از مولوی نیست. با بررسی توضیحاتی که مصححان دیوان شمس درمورد انتخاب نسخه های مورد نظر خود داده اند درمی یابیم که جنگ ها مطمح نظر آن ها نبوده است؛ درحالی که در این مجموعه های شعری، غزلیات متعددی با نام مولوی یا با عنوان شمس تبریزی آمده است. به نظر می رسد جمع آوری این غزلیات می تواند در تصحیح و تکمیل چاپ های بعدی از کلیات به کار آید؛ هرچند در صحت انتساب بسیاری از آن ها به مولوی می توان تردید کرد. در این مجال، ضمن معرفی غزلیاتی که با عنوان «شمس تبریزی» یا «مولوی» در دو جنگ «3528» دانشگاه تهران و «13609» کتابخانه مجلس شورای اسلامی آمده است، مشخص شد برخی غزلیات در این دو جنگ با اختلافاتی اندک در دیوان شمس دیده می شوند و برخی از دیگر از نظر تعداد ابیات مختلف هستند. درعین حال پاره ای از غزل های این دو جنگ، اشعار شیعی در تصحیحات موجود از غزلیات دیوان شمس نیامده است. تعدادی از این غزل ها به دلیل تشابه در تخلص «خموش» یا «شمس» با اشتباه کاتبان به نام مولوی یا شمس در این دو جنگ اشعار شیعی وارد شده اند. تعدادی دیگر از غزلیات نیز به تتبع و تقلید از مولوی سروده شده اند، اما ویژگی های زبانی و محتوایی آن ها نشان می دهند که متعلق به مولوی نیستند.
۸۱۶۴.

درنگی بر چند قطعه منسوب به رودکی سمرقندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابیات پراکنده رودکی نقد دیوانهای رودکی شعر فارسی قرن چهارم تصحیح شعرفارسی کلاسیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۶۷۵
در این پژوهش، نگارندگان دربار ه برخی از این سروده های رودکی، که در بخش ابیات پیوسته دیوانهای چاپی به عنوان قطعه یا پیکره شعری مستقلی از شاعر ثبت شده، کندوکاو کرده اند. این سروده ها هر کدام دو ایراد جدی دارد: ایراد نخست «نبود پیوستگی مطلوب ابیات» و دوم تردید جدّی در «انتساب» یک یا چند مورد از آنها به رودکی است. منشأ ورود این سروده ها در دیوانهای چاپی موجود، کتاب محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، اثر گرانقدر استاد سعید نفیسی است. این مصحح با مراجعه به منابع لغوی، بلاغی، جُنگها، سفینه ها و دیگر سرچشمه های متقدم و متأخر، ابیات پراکنده ای را که از نظر وزن و قافیه با یکدیگر هماهنگ بوده ، به این دلیل که مربوط به یک شعر بلند یا کوتاه از رودکی است، به دنبال هم نقل کرده و یک سروده واحد را به وجود آورده است؛ حال اینکه بسیاری از این سروده ها از نظر مضمون با یکدیگر در ارتباط نیست، با وجود این، نگارندگان با بررسی دوباره منابع مورد استفاده استاد و استمداد از برخی منابع جدید با دلایلی علمی این دو ایراد را در برخی سروده های موجود بررسی و دریافتهای تازه ای را ارائه کرده اند .
۸۱۶۵.

تجربه عرفانی در «موقعیّت های مرزی» و بازتاب آن در داستان طوطی و بازرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مولانا جلال الدین مثنوی معنوی تجربه عرفانی اِگزیستانسیالیسم موقعیت های مرزی استعلای شخصیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۴۳۲
مثنوی معنوی مولانا، چنانکه از محتوای آن برمی آید و اطّلاعات تاریخی مربوط به قصد و غرض گوینده آن نیز مؤیّد آن است، متنی «تعلیمی» است و هر متن تعلیمی در درجه نخست، محصول اطّلاعات، دانش و تراوشات ذهنیِ فرد گوینده و نویسنده و در درجه دوم برآمده از «هوشیاری و آگاهیِ پیشینی» مؤلّف است. با وجود این، در مثنوی، همچون غزلیّات شمس که گوینده آن بیشتر در سیطره ناهوشیاری و قرار گرفتن در کشف و شهودهای ناب عرفانی است، جلوه هایی از «تجارب و کشف و شهودهای عرفانی» را می توان سراغ گرفت؛ به عبارت دیگر، مولانا در پاره ای از تمثیلات مثنوی، با خلق موقعیّت هایی، شخصیّت های داستانی خود را در معرض «تجربه های عرفانی و کشف و شهود» قرار می دهد. موقعیّت هایی که این شخصیّت ها وارد تجربه عرفانی می شوند، بی شباهت با «موقعیّت های مرزی/حدّی» (Boundary Situation) مدّ نظر فلاسفه اگزیستانسیالیست نیست. به نظر فلاسفه مذکور، آدمی در موقعیّت های خاصّی مستعدّ ایجاد تحوّل بنیادین در وجود خویش و استعلا یافتگی است. این موقعیّت ها می توانند در اثر بحران های روحی و روانی، عجز و ناتوانی اساسی، مواجهه با پرسش های لاینحل، برخورد با افرادی شگفت، فربه شدگی بیش ازحد در یک وضعیّت معرفتی و عوامل دیگر به وجود آیند. داستان طوطی و بازرگانِ مثنوی، یکی از تمثیلات پیچیده عرفانی است. در این داستان، یکی از قهرمانان اصلی آن، یعنی بازرگان، بعد از مواجهه با «مرگ تصنّعی» طوطی خود و از دست دادن آن، به عنوان بزرگ ترین تعلّق ذهنی خود، در موقعیّت مرزی قرار می گیرد و همین موقعیّت او را برای ورود به عالم تجارب عرفانی مهیّا می کند. بازرگان، ضمن از سر گذراندن تجربه عرفانی دچار استحاله شخصیّتی (تولّد مجدّد) و استعلای شخصیّتی می شود. در خوانشی دیگر، بازرگانِ این تمثیل، بازنمودِ بخشی از وجودِ مولانا و منعکس کننده تجارب عرفانی خود اوست که در مواجهه با شمس تبریزی، دچار تحوّل و استعلای شخصیّتی شده است. به این دلیل، در قسمتی از داستان، مولانا (راوی) با شخصیّت داستانی خود (بازرگان) چنان در هم ادغام می شوند که به نفس واحدی تبدیل می شوند.
۸۱۶۶.

کهن نوشته هایی درباره ارتباط سعدی با خضر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سعدی خضر معنویت همام تبریزی کتابخانه مرعشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۳۸۷
درباره شخصیت پیچیده و پرابهام سعدی، برخی باورها و افسانه ها شکل گرفته است که بر اساس مدارک و منابع تاریخی، هسته شکل گیری برخی از آن ها را می توان در لایه ای شناخته شده و خاص از تاریخ، ردیابی و آن را به زمانی مشخص محدود کرد. یکی از این باورها که دست کم از نیمه سده هشتم هجری یا اواخر این قرن رواج داشته، ماجرای دیدار سعدی با خضر است. در اسناد سده نهم، به کسب زلال معنوی از خضر برای سعدی نیز اشاره شده است. در این نوشتار، دو سند بسیار کهن در این باره عرضه می شود که نشان می دهد این باور به زمانی کهن تر، احتمالاً اواخر عهد حیات سعدی و یا در حالتی بدبینانه، اوایل سده هشتم هجری تعلق دارد. یکی از این اسناد، شعری از یکی از معاصران همام تبریزی است که در آن به اینکه سعدی «قطره ای از کام خضر» را مزیده، تصریح شده و این، کهن ترین مأخذ برای باور اخیر است.
۸۱۶۷.

تفسیر و تحلیل مناسبات علمی و فرهنگی اسلامی عصر طلایی اندلس بر پایه متون فارسی و ترجمه فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اندلس علمی و فرهنگی مرکز آموزشی عصر طلایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۳۲۶
اندلس یکی از مراکز مهم علوم اسلامی به شمار می رود که طی چندین قرن شاهد رشد فزاینده برخی علوم و ظهور دانشمندان و تألیفات فراوان بود. زمینه اصلی این شکوفایی علمی را انتقال مبانی این علوم از بلاد شرقی اسلامی به این سرزمین فراهم ساخت. آنچه بر اهمیت این قضیه می افزاید واقع بودن اندلس در یکی از دوردست ترین نقاط نسبت به مراکز اصلی علم و فرهنگ اسلامی است که بنا به عوامل مختلف دسترسی به آن دشوار بود. با این حال، توجه به شاخصه های توسعه علمی و فرهنگی در این سرزمین از جمله مراکز آموزشی، کتابخانه ها، شمار دانشمندان و اندیشمندان و نیز تألیفات و تصنیفات آنان از رشد سریع و چشمگیر آن در این زمینه حکایت دارد. همچنین شمار فراوان دانشمندان اندلسی و تألیفات ایشان گواه دیگری بر رشد قابل توجه علوم در این سرزمین است. در مقاله حاضر به بررسی مناسبات علمی و فرهنگی اسلامی عصر طلایی اندلس بر پایه متون فارسی و ترجمه فارسی به روش تحلیلی – توصیفی پرداخته شده است.
۸۱۶۸.

زوال اخلاق در کشاکش شوربختی و فقر (بررسی شاخص های محتوایی تمثیل در رمان سمفونی مردگان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تمثیل ادبیات تعلیمی عباس معروفی سمفونی مردگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۵۱۲
بلاغت پژوهان تاکنون برای تمثیل تعاریف گوناگون آورده اند. امّا تمثیل در این پژوهش به عنوان سبکی از داستان گویی، شیوه ای از روایت است که درون مایه ای غیرداستانی را در لفافه ای از ساختار داستانی می پوشاند. سمفونی مردگان رمان عباس معروفی ، نویسنده و شاعر ایرانی است که مهم ترین اثر او و نقطه ی عطف آثارش به شمار می رود. این اثر با بهره گیری از زبان شاعرانه ، داستان یک خانواده و یک شاعر بیگانه با دنیای اطراف خود را به زیبایی روایت کرده است. تمثیل هایی از «برادرکشی، عشق، تنهایی، انتقام، جهل، حسد، تعصّب، ریا، حرص، حق کشی و تجاوز به حقوق دیگران» که در حیطه ی ادبیات تعلیمی گنجانده می شود؛ در این رمان، آمده است. برای آشنایی بیشتر خوانندگان با این اثر، به عناصر سبک ساز زبانی، ادبی، روایی و شاخص های محتوایی ادبیات تعلیمی از جمله موتیف های واژگانی و زبان عامیانه، وفور تشبیهات، کنایه ها و استعاره ها، شخصیت پردازی و توصیفات، که    تبیین کننده ی بیان تمثیلی نویسنده و اثر اوست؛ اشاره شده است. روش این پژوهش تحلیلی و توصیفی با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای با شیوه ی فیش برداری، است؛ با پرسش اصلی این که «تمثیل چه جایگاهی در بیان نویسنده برای ارائه ی مفاهیم داستانی خویش در کتاب سمفونی مردگان به منظورِ برقراری ارتباط بیشتر با خوانندگان اثر داشته است؟»
۸۱۶۹.

قوت القلوب، ملتقای دو گفتمان دانشمندی و بینشمندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابوطالب مکی قوت القلوب گفتمان دانشمندی گفتمان بینشمندی لاکلاو و موفه نثر عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۰ تعداد دانلود : ۵۳۵
قوت القلوب فی معامله المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید ، اثر ابوطالب مکی، متن سازمانی و متمکنی است که در تثبیت و تخلید گفتمان تصوف بسیار مؤثر بوده است؛ زیرا جریان فربه تصوف در اواخر سده دوم در بستر دین مفصل بندی شد و از میان گفتمان های معارضی چون فقاهت و کلام و فلسفه گذشت. این جریان در دوره ای تکوین یافته که عقل گرایی افراطی، جدال های فقهی، مناقشات فلسفی و نزاع های سیاسی و اجتماعی بر کل جامعه اسلامی سایه افکنده بود. ایده پردازان تصوف، با بررسی و شناخت خلأها و دال های تهی، رهیافت های حاکم بر جامعه را به مدد منطق تفاوت گفتمانیِ گزاره های غایب و مهجور برجسته کردند و با استمداد از شیوه تأویل، گزاره های گفتمانی خود را پربار ساختند و کم کم توانستند گفتمان تصوف را منسجم کنند و غالب این اهتمام، به صورت عینی، تا حدودی در کتاب قوت القلوب ، که آن را ملتقای دو گفتمان دانشمندی و بینشمندی می دانیم، تبلور یافته است. برای تحصیل این مهم، از روش و الگوی تحلیل گفتمانی جفت گفتمان ساز لاکلاو و موفه بهره جستیم و نشان دادیم که ابوطالب مکی چگونه توانسته گزاره های غایب، مهجور و تهی شده فقه را با استفاده از شیوه تأویل ترمیم کند.
۸۱۷۰.

تلفظ فعلِ مضارع اخباری در دو گونۀ گفتاری و خوانداریِ فارسی و ضرورت و نحوۀ آموزش آن به غیرفارسی زبانان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تحلیل فعل ساده مضارع اخباری گونه گفتاری فعل گونه خوانداری/نوشتاری فعل آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۸۹
مقالــۀ حاضــر بــه مقایســۀ فعــل در دو گونــۀ خوانــداری/ نوشــتاری و گفتــاری و ضــرورت آمـوزش آن بـه غیرفارسـیزبانان مـی پـردازد. سـخنگویان زبـان، اغلـب از تغییراتـی کـه در طـول زندگـی در زبانشـان پدیـد میآیـد آ گاه نیسـتند. بـا توجـه بـه اصـل اقتصـاد و همچنیـن اصـل کـم کوشـی، افـراد مـی کوشـند تـا راحـت تریـن راه و سـاده تریـن تلفـظ را بـه کار گیرنـد. در نتیجـه تغییـر و تحـول در صـورت گفتـاری همـواره رخ مـی دهـد و نوشـتار کمـاکان ثابـت مـی مانـد. تغییــرات زبانــی در تمامــی حوزههــای زبــان صــورت مــی گیــرد. در ایــن مقالــه تغییــرات آوایــی میـان گونـۀ گفتـاری و گونـۀ خوانـداری/ نوشـتاری در فعـل مضـارع اخبـاری بررسـی مـی شـود. ً بـه سـبب وجـود رادیـو و تلویزیـون و سـهولت ارتباطـات و تقریبـا همگانـی شـدن سـواد، فارسـی گفتـاری، بسـیار گسـترده شـده و همـۀ مـردم آن را بـه کار مـی برنـد. بنابرایـن توصیـف و تدویـن کتـاب فارسـی گفتـاری پـس از فارسـی نوشـتاری در اولویـت اسـت. از طرفـی غیرفارسـی زبانانـی کـه فارسـی مـی آموزنـد، عـاوه بـر فراگرفتـن فارسـی نوشـتاری نیـاز دارنـد کـه فارسـی گفتـاری رسـمی را نیـز بیاموزنـد و حتـی بسـیاری از آنـان فقـط بـه فراگرفتـن فارسـی گفتـاری نیـاز دارنـد. در ایــن مقالــه، نگارنــده تغییــرات آوایــی را کــه در میــان صــورت هــای مضــارع مشــترک اســت دســته بنــدی کــرده تــا آمــوزش آنهــا بــا نظمــی خــاص و یادگیــری آنهــا آســان تــر، ســاده تــر و سـریع تـر صـورت پذیـرد.
۸۱۷۱.

واکاوی ماهیت و مفهوم درد و رنج در اشعار فهد العسکر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: درد و رنج شعر معاصر عرب شعر معاصر کویت فهد العسکر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۳۶۰
فهد العسکر شاعر معاصر کویتی، از شاعران دردآشنای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس است. اشعار شاعر بیانگر دردهای شخصی و اجتماعی اوست. پژوهش حاضر به بررسی موضوع درد و رنج در اشعار شاعر در حوزه های وجودشناسی، غایت شناسی، وظیفه شناسی و علل درد و رنج می پردازد. نگارنده در این مقاله بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که مهم ترین دردهای گریزپذیر و گریزناپذیر فهد العسکر چیست و علل آن کدام است؟ آنچه به عنوان فرضیه مطرح می شود این است که دردهای گریزناپذیر شاعر بیشتر از زمره دردهای شخصی و دردهای گریزپذیر او بیشتر از نوع دردهای اجتماعی است. مهم ترین هدف این مقاله، بررسی ماهیت و مفهوم دردهای شاعر به منظور آشنایی با مشکلات و اوضاع جامعه اوست. از منظر وظیفه شناسی، شاعر برای انسان دردمند وظایفی را بیان می کند؛ گاه صبر و شکیبایی و توکل بر خدا و گاه نیز بازگشت به دین، اتحاد و داشتن روحیه امیدواری را وظیفه انسان دردمند می داند. در زمینه علل درد و رنج نیز شاعر مهم ترین علل درد و رنج بشری را گناه و دوری از فرمان خدا، تعلق خاطر، محرومیت از حقوق طبیعی و حقوق بشر و نگاه به گذشته یا اینجایی و اکنونی نزیستن می داند. در این پژوهش نگارنده با استفاده از روش استقرایی و توصیفی- تحلیلی به بررسی وجودشناسی و غایت شناسی و وظیفه شناسی و علل درد و رنج در اشعار فهد العسکر می پردازد.
۸۱۷۲.

جایگاه آب در فرهنگ و ادب عامه

کلیدواژه‌ها: ایران مردم شناسی فرهنگ عامیانه آب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۷ تعداد دانلود : ۴۳۷
آب و عناصر وابسته به آن در فرهنگ ایران آن قدر با اهمیت است که شاید بتوان به پشتوانه آن یک دایره المعارف بزرگ درباره آب نوشت . سرزمین ایران، دیار احترام نهادن به آب است . در آثار مکتوب و شفاهی و باورهای کهن مردمان این سرزمین می توان به وضوح احترام و تقدس ویژه را، نسبت به آب دریافت . آب در بیشتر باورهای کهن ایرانی ، پاک کننده و شوینده گناه است . پیدایش و بقای گروه های انسانی ، بدون وجود آب غیرقابل تصور می نماید . آب از عناصر اولیه و همگانی در تداوم حیات بشر است . از این رو جایگاه آن در فرهنگ های گوناگون به تناسب شرایط اقلیمی ، موقعیت طبیعی ، چگونگی ، تعداد و مقدار منابع آب در دسترس، میزان پیشرفت فن آوری و نیز شیوه مسلّط معیشت در سرزمین های مختلف متفاوت است . پژوهش در زمینه فرهنگ عامه تلاشی ارزشمند در زمینه حفظ، احیا و بازتولید فرهنگ یک جامعه به شمار می رود .
۸۱۷۳.

نمادهای هویّت ملی در داستان های کوتاه دفاع مقدس (مطالعه موردی: کتاب های یوسف 5 تا 7)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی داستان های کوتاه دفاع مقدس روح معنویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۲۷۳
انقلاب اسلامی، به عنوان یک انقلاب فرهنگی و اجتماعی، موجب شکل گیری هویتی تازه در ایران شد که مؤلفه های این هویت تازه را می توان در ادبیات انقلاب اسلامی که باورها و آرمان های انقلاب را بازتاب می دهد، مشاهده کرد. در این پژوهش نیز با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی مؤلفه-های هویت ملی ایرانیان مصوب شورای فرهنگی، در داستان-های کوتاه دفاع مقدس (آثار برگزیده جایزه ادبی یوسف5تا 7) پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نویسندگان این سه مجموعه، تمام مؤلفه های هویت ملی را با نگرشی آمیخته با احساسی نوستالژیک و مثبت بازتاب داده اند که در این میان، بیشترین بسامد مربوط به مؤلفه زبان فارسی به ویژه کنایه ها و اصلاحات و سپس، مؤلفه تاریخ و تمدن به-ویژه آداب و رسوم و باورهاست. همچنین، مؤلفه سرزمین ایران به خصوص جغرافیا و مؤلفه اسلام مبتنی بر قرآن و مودت اهل بیت (ع) و روح معنویت و توحید در رتبه های بعد قرار دارند. به دو مؤلفه مهدویت و ولایت مداری توجه کم تری شده است. شاخص ترین مجموعه در زمینه هویت ملی در بین این سه مجموعه، یوسف پنج بوده که بیانگر پای بندی بیشتر نویسندگان این مجموعه به رهنمودهای مقام معظم رهبری و شاخص های سند هویت ملی است و ضعیف ترین آنها، یوسف شش است. رنگ دینی از یوسف پنج تا یوسف هفت، سیر نزولی داشته و برعکس، رنگ ملی و محلی در یوسف هفت از بیشترین فراوانی برخوردار بوده و سیر صعودی داشته است.
۸۱۷۴.

نظریه «زیبایی شناسی دریافت» و نقد و بلاغت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظریه زیبایی شناسی دریافت نقد و بلاغت اسلامی خواننده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۳۷۱
برخلاف رویکردهای گذشته به متون که غالباً یا ناظر به «متن» و یا «مؤلف متن» بودند، از رویکردهای امروزین نقد ادبی، پرداختن به «خواننده متن» و بحث از نقشِ خواننده در معنی گذاریِ متن است. این دسته از نظریه ها برآنند که متن معنی ی ا مع انی ثاب تی ن دارد بلک ه مع انی محصول خلاقیت خواننده اند. از مهم ترین مکاتب نظری امروز که به اهمیت نقش خواننده در ادراک و دریافتِ معنی، و بلکه در خلقِ معنای متن اشاره دارد نظریه «زیبایی شناسیِ دریافت» است که با نام هانس رابرت یائوس و ولفگانگ ایزر شناخته می شود. تصوّر کلی نسبت به تحول تاریخیِ نظریه های ادبی اینگونه است که اهمیت قائل شدن برای جایگاه خواننده در شکل دهیِ معنای متن، و نقش خواننده در معناگذاریِ متن و مسائل پیرامونِ ادراکِ معنی، دستاورد نظریِ قرونِ اخیر در مغرب زمین است. حال آنکه دقت و بازخوانیِ برخی از متون بلاغیِ گذشته نشان دهنده تأملاتِ نظری و آراء قابل تأملِ برخی از نظریه پردازان و بلاغیانِ اسلامی درباره اهمیت خواننده و نقش وی در خلق معنای متن است. پژوهش حاضر به بررسی تأملات سه تن از بلاغت نگاران و ناقدان ادبی جهان اسلام در باب ارتباط متن و خواننده و جایگاه و اهمیت خواننده در تعیین معنای متن، می پردازد.
۸۱۷۵.

رابطه شاهان اشکانی با پهلوانان دوره کیانی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اشکانیان کیانیان حماسه ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۵۷
برخی پژوهشگران معتقدند که گروهی از پهلوانان کیانی شاهان (یا شاهزادگان) اشکانی هستند که در کسوت پهلوانان کیانی به داستان های ملی راه یافته اند. هدف عمده نوشته ی حاضر اینست که آیا واقعا برخی از اشکانیان پس از کندن کسوت شاهی، جامه ی پهلوانی پوشیده و به داستان های حماسی ایران راه یافته اند؟ این تغییر در زمان اشکانیان یا ساسانیان رخ داده است. اگر در زمان اشکانیان رخ داده، اشخاصی که ادعا می شود وارد داستان ها شده اند، باید دارای محبوبیتی فوق العاده بین مردم بوده باشند تا با ورود آنان به داستان ها، باعث افزایش جذابیت و اقبال مردم به داستان ها شده باشد. شاهان دوره اشکانیان که ادعا شده است که به کسوت پهلوانی در آمده اند، نشانی از دلیری و جانفشانی برای اعتلای فرهنگی کشور دیده نمی شود، اعمالشان منطقی و زمامداریشان همراه با عدالت و مردمداری نیست. این تغییرات نمی تواند مربوط به دوران ساسانیان باشد. از اشکانیان شاه و شاهزاده ای را نمی شناسیم که از چنان محبوبیتی برخوردار بوده باشد که ساسانیان موفق نشده باشند وی را از خاطره جمعی بزدایند. اگر از اشکانیان فرد بسیار محبویی وجود داشته، پذیرفتنی نیست که ساسانیان، اجازه داده باشند او به عنوان پهلوانی کیانی وارد داستان ها شود. نام، ابزار شناسایی افراد است. دلیلی ندارد که نام افراد عادی با شاهان و پهلوانان نتواند همسان باشد و عجیب نیست که نام هایی برای مدت طولانی در جامعه ای رواج داشته باشد. علیرغم اینکه قهرمانان دوره کیانی می توانند واقعیت تاریخی داشته باشند، ولی یکسان پنداری برخی از آنان با شخصیت های دوره اشکانی صحیح نیست.
۸۱۷۶.

الإلتزام الإجتماعی فی شعر نیما یوشیج ومحمد الماغوط(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نیما یوشیج محمّد الماغوط النزعه الإنسانیه الشعر المعاصر الشاعر الاجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۴۵
محمد الماغوط شاعر وأدیب سوری أبدع فی کتابه قصیده النثر، وهو أحد روّادها فی الشعر العربی المعاصر عمل فی تطویرها وتنمیتها حتی جعلته فی قمه هذا النوع من الأدب. شهد الماغوط منذ نعومه أظفاره معاناه الأمه العربیه وآلامها وخلال سنوات مراهقته فقد شهد احتلال فلسطین والأوضاع المتردیه لدول المنطقه. ترکت هذه الأوضاع فی شخصیته نوعاً من روح التمرد والرفض بشکل أثرت فی اختیاره لنوع خاص من الشعر ألا هو قصیده النثر للتشابه الموجود بین الوجهین، حیث إن التمرد علی قوانین الشعر وعدم مراعاه الوزن والقوافی تعدّ من أهم خصائص قصیده النثر. کان ناقداً اجتماعیاً وله آراء نقدیه حول أوضاع العرب لیصف نقاط ضعفهم أمام القوی المتغطرسه لاسیما إسرائیل. یدعو إلی الوحده والمقاومه علی حد سواء ویظهر فی أدبه شعراً کان أم نثرا أم قصه أم مسرحیه عنصر الوحده عنوانه المقاومه. یری البحث أن الشعر والأدب الاجتماعی یمثلان الإنسانیه بحد ذاتهما، والمطالبه بالحریه ومعارضه الدیکتاتوریه والأصاله الإنسانیه، هی من أهم عناصر الاتجاه الاجتماعی والإنسانی فی شعر کل من نیما یوشیج و محمد الماغوط .
۸۱۷۷.

دراسه الشخصیات القومیه فی روایه «مدن الملح» لعبد الرحمن المنیف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الروایه الشخصیه عبدالرحمن منیف مدن الملح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۷۰
الروایه فن حدیث فی الأدب العربی ولم تمتدّ جذورها أکثر من قرن؛ لکنها رغم حداثتها تنمو بسرعه وإزدهار بأیدی الرواه العربیه. یعّد عبدالرحمن منیف من شخصیات أرسخ جذور الرّوایه فی الأدب العربی لاسیّما بأثره خماسیه «مدن الملح». یحاول الباحثان فی هذه الورقه البحثیّه باتباع المنهج الوصفی- التحلیلی دراسه شخصیات الجزء الأول من خماسیه «مدن الملح»(التیه) معتمده علی الملامح القومیه قبل دخول الأمیرکان وبعده؛ کما یقوم هذا البحث علی دراسه الشخصیات المحوریه، دلاله الأسماء، توظیف الرموز ووصف الشخصیات. تستهدف المقاله إلی کشف خفایا شخصیات الروایه وتبیّن أسلوب الکاتب الممیّز فی خلق هذه الشخصیات وهکذا یستنبط أنّ طرق الکاتب تختلف تماماً عمّا هو الحال فی تقدیم الشخصیات فی الروایات العربیه اذ إنه یحاول تسلیط الضوء علی القضایا القومیه فی أسلوبٍ یتمیّز بجوده الوصف و دقه البناء.
۸۱۷۸.

سنّت و نمود آن در شعر شفیعی کدکنی

کلیدواژه‌ها: شفیعی کدکنی سنت گرایی ادبیات سنتی فارسی واژگان مضامین تصاویر شعری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۸ تعداد دانلود : ۱۳۷۹
آشنایی عمیق و همه جانبه شفیعی کدکنی با ادب فارسی و تحقیق و تفحص مستمر او در متون و دیوانهای شعری فارسی، سبب شده که نشانه های بارزی از تاثیر سنت در شعر او دیده شود. این تاثیر در همه ابعاد ژرف ساختی و روساختی شعر او آشکار است ، هم در زبان شعری شاعر دیده می شود و هم در تصویرپردازی شاعرانه و هم در معنا و محتوی و مضامین شعری. شیفتگی او به سنت شعری فارسی ، سبب شده که هر از گاهی عباراتی از این شاعران را در شعر خود آورده و در بافتی هنرمندانه نو و کهنه را با هم درآمیزد. شاعر در بسیاری موارد ابیات و مصراعهایی از شاعران سنتی را در شعر خود آورده و گاه واژگان و ترکیبات و اصطلاحاتی را از آنان گرفته و در شعر خود آورده است؛ در برخی موارد مضامین تکراری شاعران کلاسیک را در شعر خود آورده است.گاهی نیز تصویرهایی را از شاعران سنتی و معاصر در شعر خود آورده است. باورهای عامیانه و اشارات تاریخی و اساطیری نیز از دیگر نشانه های توجه شفیعی به سنت است. هدف ما در این مقاله بررسی همه جوانب این تاثیرپذیری و توجه به سنت است. برای این منظور همه موارد ذکر شده در شعر شفیعی مورد پژوهش قرار گرفت و نمودهایی از این تاثیرپذیری و گرایش به سنت را آوردیم.
۸۱۷۹.

نقد و ارزیابی درس نامه های دستور زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دستور زبان فارسی درس نامه های دستور فارسی اسم گروه اسمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰ تعداد دانلود : ۶۵۷
در نوشتار حاضر، دستورنامه های پنج استاد، خیام پور، احمدی گیوی انوری، فرشیدورد و وحیدیان کامیار با تمرکز بر مبحث اسم و گروه های اسمی بررسی شده است. این دستورنامه ها علی رغم توجه به جزئیات مختلف اسم و گروه اسمی با کاستی هایی مواجه است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: بی توجهی به دستاوردهای زبان شناسی، تأثیرپذیری از دستور زبان های دیگر و تحمیل آن به زبان فارسی، عدم تمایز بین زبان و نمودهای گفتاری و نوشتاری آن، نگرش تجویزی به زبان و غفلت از دستور به عنوان توصیف زبان، کاستی در ارائه تعریف ها، ارائه قاعده های نادرست، بی توجهی به اصل بهینگی و کمینگی در تدوین دستور، برخورد دوگانه در مواجهه با الگوی زبانی، حشو در قاعده های زبانی، مقوله بندی هایی افراطی در دستور، بی توجهی به بنیان مقوله بندی، نادیده گرفتن برخی از مفاهیم در دستور، درهم آمیختن گونه های مختلف زبانی، مثال ها و شواهد نادرست، امکان نقض قواعد زبانیِ ارائه شده، مسائل بی پاسخ در دستور، عدم شفافیت اصطلاحات تخصصی حوزه دستور و ساماندهی غیرموجه مطالب درس نامه ها.
۸۱۸۰.

بررسی نمودهای پست مدرنیسم در ما هیچ ما نگاه سهراب سپهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پست مدرنیسم سهراب سپهری شعر ماهیچ مانگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۹ تعداد دانلود : ۵۳۶
یکی از آخرین مجموعه های سهراب سپهری، «ما هیچ ما نگاه» است که از نظر زبان، بیان، ساختار و تصاویر شعری، با دیگر مجموعه های شعری او تفاوت آشکاری دارد. در دیگر آثارش، او از آموزه های ادیان مشرق زمین، مکاتب غربی همچون: رمانتیسم، امپرسیونیزم و سوررئالیسم بهره گرفته است. در کتاب اخیر، اندیشه های پست مدرنیسم و تأثیرپذیری او از این نحله فکری کاملا نمود یافته است از جمله: بیهوده انگاری علم آموزی برای رفاه و سعادت بشر، آشفتگی دز تخیل و ستیز با نظم و خردورزی، ترسیم شعر و روایت به شکلی از هم گسیخته و جدا از هم، کنار زدن طبیعت واقعی اشیا در راستای بیان مفاهیم گنگ، کاربرد زبانی پیچیده و مشوش، چینش واژه ها بدون هیچ گونه ارتباط منطقی، حذف محتوا، از میان برداشتن موازین شعر سنتی، سرکوب واقعیت و معنا و بلاخره پارانویا ، که شیوه ای در اندیشه و احساس است و در قالب های هذیان گویی و شالوده شکنانه خود را آشکار می سازد. در این پژوهش قصد بر آن است تا به روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد توصیفی - تحلیلی به بازتاب مؤلفه های پست مدرنیسم در مجموعه « ما هیچ ما نگاه » سهراب سپهری بپردازیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان