درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش و شناخت آثار تاریخی گچی در ایران دو مشکل فنی و واژه شناسی دارد. مشکل فنی موضوع این مقاله، عموماً ناشی از شناخت خصوصیات بلور گچ، هم چون تغییرات حلالیت یا شکل بلوری در اثر حضور مواد افزودنی یا تغییرات محیطی است. در این مقاله 3 نمونه ی تاریخی جمع آوری شده از کوه خواجه ی سیستان، قلعه الموت قزوین و شادیاخ نیشابور، و 3 نمونه ی مدلسازی شده ی جدید با توجه به ریزساختار بلوری آن ها بررسی می شود. آزمایش XRD حضور فاز غالب انیدریت (CaSO4) را برای هر دو لایه ی گچ بری کوه خواجه نشان می دهد؛ در حالی که ملات مربوط به شادیاخ دارای فاز غالب ژیپس (CaSO4.2H2O) است. پس از تشخیص عدم حضور ماده ی افزودنی آلی در نمونه های تاریخی با روش سوختن تر، از هر نمونه تصاویر SEM تهیه شد. این تصاویر در تشخیص کیفی شکل بلورهای گچ، کنارهم نشینی آ ن ها در ریزساختار نمونه های مختلف و سنجش فشردگی ریزساختار بلوری آن ها به کمک نرم افزار پردازش تصویر به صورت کمّی کمک می کنند. در تصاویر SEM تهیه شده از دو لایه ی گچ بری کوه خواجه، بلورهای منوکلنیک ژیپس دیده نمی شوند و ملات های گچ شادیاخ و قلعه الموت نیز فقط ساختاری فشرده را نشان می دهند؛ در حالی که در نمونه های مدلسازی شده، بلورهای گچ به وضوح قابل شناسایی هستند. نتیجه ی این مشاهدات بیان می کند که هرچند استفاده از تصاویر SEM و تحلیل بصری یا پردازش تصویری آن ها، نتایج ارزشمندی در بررسی و شناسایی ریزساختار مواد تاریخی گچی دارند، اما نتایج آن ها باید در کنار آزمایش XRD و پس از تشخیص حضور یا عدم حضور ماده ی افزودنی آلی، تفسیر و بررسی شوند.

تزیینات به کار رفته در درهای دوره صفویه جزو عناصر شاخص هنری ازنظر تنوع و زیبایی نقوش هستند، نقوش درهای دوره صفوی باهدف ایجاد تأثیرات عمیق زیبایی شناسانه در طرح ها از یک سو و بیان ویژه آن ها از سوی دیگر آگاهانه صورت پذیرفته است. اشکال مختلف در نقوش برای ایجاد ترکیب بندی زیبا بر اساس مضامین و اندیشه خلاقانه هنرمند بوده است. پژوهش حاضر در پی پاسخ دادن به این پرسش است: در درهای صفوی از چه نقش مایه های هنری و ترکیب بندی برای شکل گیری تزیینات استفاده شده است؟ این مقاله درهای صفوی را از جنبه های شیوه اجرا، عناصر تزیینی و مضامین موجود مورد مطالعه قرار می دهد، سپس به روش توصیفی _تحلیلی به مطالعه موردی در چوبی هفت رنگ و در گره بندی مشبک می پردازد. با مطالعه درهای دوره صفوی می توان اذعان داشت که تغییر مذهب درروند شکل گیری نگاه هنرمندان به خلق آثار هنری در جنبه های مختلفی مانند شیوه اجرا، عناصر تزیینی و مضامین در مقایسه با دوره تیموری مؤثر بوده است. در دوره صفویه شاخصه ی اصلی که برای اولین بار در آثار چوبی این دوره رایج می گردد استفاده از منبت کتیبه در بائوی درهاست. به کارگیری اسلیمی های ابداعی و عناصر آن مانند سربند طوقی و اشکال ترنجی همچنین نقش مایه های ختایی (گل ها و غنچه های اناری) و مهم تر از آن استفاده از ترکیب بندی های ترنجی از شاخصه های عصر صفوی است. همچنین حرکت زنجیروار اسلیمی ها یادآور آفرینش انسان در جهان سرگردان و بازگشت دوباره او به مبدأ هستی است. کاربرد فراوان نقوش هندسی ستاره و شمسه را نیز می توان از یک سو با مفاهیمی همچون نور به عنوان تجلی وجود حق و از سوی دیگر آسمان به مثابه موطن انوار و تجلیات الهی نسبت داد. این نقوش بارنگ های ملایم و تضادهای دل نشین در هم می آمیزند و چشم را از کثرت می گذرانند تا به وحدت نائل آیند.

گیوه یکی از مهم ترین صنایع دستی استان کرمانشاه است که می تواند با رونق بخشی به اشتغال مولد و پایدار جوانان منطقه، به پیشرفت اقتصادی جامعه کمک کند. اما هم اکنون شاهد ورود گیوه هایی در بازار هستیم که از نظر استادان این هنر دستی، هیچ کدام از جنبه های تکنیک بافت گیوه و نیز هنر گیوه بافی را- که نمادی از صنعت دستی استان کرمانشاه است- به لحاظ کیفیت لازم ندارد. به منظور بررسی این معضل، هدف از تحقیق حاضر این است که به شناسایی استانداردهای لازم گیوه بافی جهت استفاده در ارزیابی کیفیت گیوه های تولید و عرضه شده به بازار بپردازد. این تحقیق با استفاده از تکنیک دلفی انجام شده و جامعة مورد مطالعه، تمام متخصصان و افراد صاحب تجربة صنعت گیوه بافی استان کرمانشاه در نظر گرفته شد که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. براساس یافته های پژوهش، استفاده از چرم مرغوب، بافت ریزرویه، تازه بودن مواد اولیه و محکم بودن پاشنه و دماغه گیوه مهم ترین معیارهای کیفیت گیوه بافی استان شناسایی شدند.

حدود دنیای باستان از شمال آکاد ، مشرق سوبارو ، مغرب آمور و جنوب عیلام بوده است . عیلام اولین نمایشگاه دوران تاریخی شناخته شده در ایران است که به سه دوره تقسیم می گردد . 1- از زمان بسیار قدیم تا 2225 ق . م 2- از 2225 ق . م 3- از 745 ق . م تا 645 ق . م که توسط آشور منقرض گردید . اوج هنر عیلام در دوره میانی و در زمان اونتاش گال بوده است . اول به دلیل مهاجرت در ریخته گری برنز و دوم دستاورهای معمار ، که شاخص ترین آن معبد چغازنبیل است که در سال 1936 توسط براون ( Brown ) کارشناس نیوزلندی کشف گردید ...

گلیم گیلان، یکی از کهن ترین و اصیل ترین صنایع دستی ایران است که زندگی مردم منطقه در آن با اشکال نمادین، نقوش حیوانی، گیاهی، انسانی و انتزاعی و نقش اشیاء به خوبی جلوه گر شده است. پوشاک، در طول تاریخ نشان دهنده فرهنگ، شخصیت و مقام افراد بوده و به دلیل اهمیت زیاد در زندگی مردم، گاه ریشه در سنت و باور مردم داشته است. هدف از این پژوهش، شناسایی قابلیت های برجسته زیبایی شناسانه در گلیم گیلان و فراهم ساختن موقعیتی است که بتوان از این طرح ها و نقوش قدیمی و سنتی در طراحی پوشاک مدرن و در قالب لباس فرم اداری بهره جست. پژوهش حاضر در پی پاسخ گویی به این پرسش ها بوده است: آیا نقوش به کار گرفته شده در گلیم گیلان، قابلیت کاربرد در پوشاک به ویژه فرمِ اداری زنانه و مردانه را دارند؟ آیا طراحی این پوشاک فقط در این منطقه کاربرد دارد؟ جامعه آماری تحقیق، نقوش گلیم گیلان و حجم نمونه، 28 گلیم می باشد. به استناد مطالعات کتابخانه ای و میدانی و با روش توصیفی- تحلیلی و شیوه مطالعه کیفی، این طرح ها و نقوش، به مثابه دایره المعارفی نانوشته از نمادهای محلیِ تاریخی، می توانند در بالندگی و توسعه دیگر هنرها نیز مؤثر واقع شوند. پس از بررسی جنبه های مختلف اجتماعی و اقتصادی صنعت هنر گلیم و ضمن مطالعه موقعیت و جایگاه آن، الگوهای پرکاربرد آن استخراج و قابلیت به کارگیری آنها در پنج نمونه از پوشاک در فرم ستِ اداری زنانه و مردانه ارائه شد. این طرح ها، با در نظر گرفتن کلیه جوانب فرهنگی، تاریخی، آیین ها و مراسم مردم گیلان انتخاب شده اند. نتیجه پژوهش، گویای آن است که نقوش گلیم گیلان با محیط طبیعی منطقه هماهنگی دارند که در طی هزاران سال شکل گرفته و به تکامل رسیده است. با کاربرد این نقوش سنتی در طراحی لباس، تلاش شده است تغییراتی در پوشاک مدرن با ماهیت رسمی و اداری ایجاد گردد.