درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله سعی می شود به بررسی میزان به کارگبری فن آوری های نوین در برنامه درسی دانشجویان مفاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی و تأثیر آن بر داننش آموختگان این رشته پرداخته شود. هدف ابن پژوهش یافنن پاسخ این سوال است که آیا کتابداران فارغ اتحصیل شده در عمل می توانند به عنوان یک متخصصی اطلاع رسانی انجام وظیفه کنند، یا لازم است در محتوای دروس و شیوه تدریس در این مقاطع تغییراتی ایجاد شود در این راستا نظرات دانشجریان این رشته را جویا شده در جهت برآورد نبازهای آموزشی آنان در حوزه فن آوری اطلاعات، با استفاده از نظرات نظریه پردازان این حوزه. پیشنهادات ارانه شد. است.

هدف: بررسی گرایـش موضوعی کتاب هـای فارسی تـألیفی و ترجمه شده حـوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1373- 1387. روش/ رویکرد پژوهش: ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی است. جامعه آماری را 472 عنوان کتاب منتشر شده در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1373- 1387 تشکیل می دهدکه از طریق جست وجو در اُپک کتـابخانه ملی بازیابی شدند. بـه منظور اطمینان از جامعیت داده هـای گـردآوری شده، از سایت نـاشران حـوزه کتـابداری و اطلاع رسانی، سایت خانه کتاب و بخش انتشاراتی دانشگاه های کشور استفاده شده است. یافته ها: کتاب های تألیفی بیشتر از کتابهای ترجمه شده است اما سال 1384 بیشترین کتاب ترجمه شده منتشر شده است. محمدحسین دیانی پرکارترین نویسنده و علی شکویی پرکارترین مترجم هستند. فهرستنویسی و رده بندی با 6/9 درصد بیشترین سهم از بین کتاب های تألیفی، و مرجع و خدمات اطلاع رسانی با 8/13 درصد، بیشترین سهم را در بین کتاب های ترجمه شده به خود اختصاص داده اند.

با توسعه کمی و کیفی در قلمرو کتابداری و اطلاع رسانی ایران در دو دهه گذشته، که خود تابعی از توسعه آموزش عالی در ایران است، عرصه پژوهش نیز در این قلمرو دچار تحول گسترده ای شده است. هم پای توسعه کمی و کیفی، شاهد تلاش تعداد بسیار زیاد دانشجویان تحصیلات تکمیلی در انتخاب موضوع پژوهش پایان نامه خود، تصویب این موضوع ها، انجام پژوهش و سر انجام دفاع از پایان نامه ها هستیم. دستاورد این پایان نامه ها که در دسترس همگان قرار می گیرد، مقاله هایی است که در مجله های تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی انتشار می یابد. در همین حال، یکی از مسئله های بنیانی در این زمینه آن است که در مقایسه با کل پایان نامه های دفاع شده در مقطع های کارشناسی ارشد و دکترا، همچنان شاهد عدم انتشار تعداد قابل ملاحظه ای از مقاله های بر گرفته از پایان نامه ها هستیم. در این زمینه، چند نکته که به نوعی با آینده پژوهش های کتابداری و اطلاع رسانی در پیوند است وجود دارد که مطرح کردن آنها می تواند برای آینده پژوهش و نشر در حرفه ما سودمند باشد: عدم آگاهی گروه های کتابداری از پایان نامه های در دست انجام یکدیگر، کندی در انتشار مقاله های برگرفته از پایان نامه ها، ساختار و رویکرد ضعیف مقالات برگرفته از پایان نامه ها، عدم رعایت فرایند داوری کیفی در مورد مقاله ها، مشکلات رتبه بندی مجلات توسط کمیسیون نشریات علمی کشور، کاهش تعداد مجلات ترویجی، و عدم نمایه شدن بسیاری از مجلات در نمایه های مطرح بین المللی و ملی. در نهایت، توسعه پژوهش و نشر در کتابداری و اطلاع رسانی ایران نیازمند توجه به برخی مسئله های بنیانی است که لازم است در یک چارچوب ملی و با رویکردی منطقی تحلیل و ارزیابی شود. این امر به ویژه در زمانی که آموزش کتابداری حرکت مناسبی را آغاز کرده و در پی آن شاهد رشد پژوهش و تولید علم هستیم دارای اهمیت است. همچنین، افزایش تعداد مجله های علمی-پژوهشی کتابداری و اطلاع رسانی ایجاب می کند که برای حفظ و توسعه کیفی آنها تلاش کنیم. بدون تردید، ارتقاء کیفیت پژوهش و نشر علمی در حرفه ما می تواند در ارتقاء اثربخشی آنها در جامعه و بالا رفتن جایگاه آن در میان دیگر حرفه ها کارآمد باشد. امید است این مجله تازه نیز همین مسیر را با کیفیت و بهروزی بپوید.

در این مقاله 30 مجله برتر در مؤسسه تحقیقات علمی هند مطالعه و تحلیل شده است. نتایج نشان داددوسوم مجلات برتر دراین مؤسسه توسط ناشران غیرانتفاعی  و یک سوم آن توسط ناشرانتجاری منتشر میشود. مقایسه بین قیمتهای عرضه شده از سوی ناشران نشان  میدهد  مجله های ناشران تجاری به طور قابل ملاحظه ای ازمجلات ناشران غیرانتفاعی گران تر بوده است، در حالیکهاین تفاوت قیمت دلیل بر کیفیت بالای مجلات چاپ شده توسط ناشران تجاری، یا دلیل بر بالابودن Impact Factor مجلات و یا استفاده بیشتر از این مجلات نبوده است

در گذشته تولید کتاب در ایران به صورت دست نوشته انجام می گرفت. با ورود صنعت چاپ در دوره صفویه انتشار مکتوبات گسترش یافت و در دوره قاجار به اوج خود رسید، ولی چاپ سربی نسبت به همتای خود، چاپ سنگی از اقبال خوبی برخوردار نشد. به همین دلیل نوشته حاضر در نظر دارد با مرور تاریخچه حضور چاپ سربی و سنگی در ایران، به مطالعه شرایط و اتفاقات تاریخی-اجتماعی پیرامون این دوگونه خاص از صنعت چاپ پرداخته و استفاده جدی از آنها را در چاپ کتب فارسی اوایل دوره قاجار بررسی و دلایل تاریخی-اجتماعی عدم تداوم، در بکارگیری چاپ سربی را ذکر نماید.این مقاله از نظر هدف، بنیادی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است و به شیوه کتابخانه ای جمع آوری شده است، یافته های تحقیق نشان می دهد که عدم تمایل ایرانیان آن دوران به چاپ با حروف سربی، که بسیاری از منابع تاریخی و تخصصی هم به آن اشاره کرده اند، می تواند به علل زیر باشد: -عدم زیبایی حروف سربی نسبت به خوشنویسی. -در دسترس بودن چاپ سنگی نسبت به چاپ سربی. -وابستگی به واردات قطعات دستگاه چاپ. -در انحصار بودن صنعت چاپ سربی به دستگاه حاکمیت.

هدف : هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان رضایتمندی نابینایان از خدمات کتابخانه­ای نابینایان استان آذربایجان شرقی می­باشد. روش/ رویکرد پژوهش : روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. کتابخانه­ها ابتدا از نظر منابع اطلاعات و نیروی انسانی و فضا مورد توصیف شده­اند. سپس با استفاده از پرسشنامه از 353 نفر شهروند نابینا که عضو کتابخانه­های نابینایان در استان آذربایجان شرقی هستند، در مورد کیفیت خدمات کتابخانه­ها نظرخواهی شده است. تحلیل داده­ها در بخش توصیفی با استفاده از جداول فراوانی، و در بخش استنباطی با استفاده از آزمون­های خی­دو و تی نسبت به آزمون فرضیه­ها انجام شده است. یافته­ها : رضایت نابینایان در سطح متوسطی ( 65 درصد) قرار دارد و یشترین رضایت از رفتار کتابداران ( 62 درصد) و کمترین رضایت از دسترسی به کتابخانه ( 68 درصد) است. نتیجه­گیری: توسعه مجموعه کتابخانه از نظر مجموعه و تجهیزات، جذب نیروی انسانی متخصص در کتابداری، شناساندن اهمیت کتاب و کتابخانه است.