درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: بررسی چهار قانون معروف در حوزه کتاب سنجی و علم سنجی (لوتکا، برادفورد، زیپف، و پرتو) از زاویه دسته بندی داده های آنها براساس توزیع فراوانی. روش / رویکرد پژوهش: روش سندی- تحلیلی. با بررسی داده های مرتبط با قواعد چهارگانه علم سنجی به دسته بندی داده ها براساس توزیع فراوانی آنها پرداخته است. یافته ها: شکل اولیه داده ها در این چهار توزیع، حاوی رتبه هر موجودیت، فراوانی ویژگی مورد مطالعه، و مقدار فراوانی مطلق آن ویژگی در آن موجودیت است. در هریک از این قوانین، موجودیت ها براساس میزان فراوانی در ویژگی مورد نظر به چند دسته تقسیم می شوند: پرتو (2 دسته)، برادفورد (3 دسته)، لوتکا (به تعداد حداکثر فراوانی)، و زیپف (به تعداد واژگان متن). نتیجه گیری: نتایج مربوط به نحوه دسته بندی موجودیت ها و تعیین تعداد موجودیت های درون هر دسته حاکی از آن است که تفاوت بین فراوانی دسته ها تابع یک توزیع مشخص است. قوانین چهارگانه را می توان برای دسته بندی موجودیت های مختلف براساس ویژگی های متعدد تعمیم داد.

در دو دهه اخیر، شاهد طراحی و توسعه انواع پایگاه های اطلاعاتی در ایران بوده ایم. در این راستا، بسیاری از مراکز ملی اطلاع رسانی از جمله کتابخانه ملی، پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطلاعات، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فنّاوری، کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، نهاد کتابخانه های عمومی کشور، و ... اقدام به ایجاد پایگاه های گوناگونی کرده اند تا بتوانند منابع و خدمات خود را در محیط الکترونیکی برای کل کشور و حتی فراتر از سطح ملی قابل دسترس سازند. این روند، خوشبختانه رو به رشد بوده و در سال های اخیر سرعت گرفته است. به موازات آن، جامعه کتابداری نیز تلاش کرده است تا این پایگاه ها را مورد ارزیابی قرار دهد. در این زمینه، شاهد تعداد قابل توجهی از پایان نامه های ارشد و دکتری بوده ایم که هر یک به موضوع و جنبه ویژه ای از پایگاه های اطلاعاتی پرداخته اند. یافته های کلی این پژوهش ها بیانگر آن است که پایگاه های طراحی شده با معیارهای کیفی و استانداردهای ساختاری فاصله دارند و به همین دلیل، میزان استفاده از آنها و نیز میزان رضایت کاربران در حد مطلوب نیست. زمینه های مورد بررسی آن پژوهش ها بیشتر به محیط رابط کاربر، محتوای اطلاعاتی (اطلاعات کتابشناختی، چکیده، متن کامل)، روزآمدی اطلاعات، شیوه های سازماندهی اطلاعات (چکیده نویسی و نمایه سازی)، و مواردی از این قبیل مربوط است. از سوی دیگر، نگاهی به این پایگاه ها که بیشتر از طریق وب سایت مراکز اطلاع رسانی و یا کتابخانه های مرکزی قابل دسترس است حاکی از آن است که گوناگونی ساختار و محیط رابط پایگاه ها و نیز استانداردهای ذخیره و بازیابی اطلاعات (فرمت ورود و ذخیره) بسیار متفاوت است، به شکلی که استفاده از آنها را کاهش می دهد و یا دشوار می کند. این وضعیت همچنین، امکان داده کاوی و یا تبادل اطلاعات را بسیار دشوار و یا غیرممکن می سازد

پژوهش حاضر می کوشد تا با تبیین نقاط قوت دگرسنجه ها و مقایسه آنها با شاخص های مبتنی بر استناد، فرصت های فراهم آمده توسط وب اجتماعی در ارزیابی پژوهش را آشکار سازد.پژوهش حاضر که در زمره تحقیقاتی کیفی قرار می گیرد، به روش تحلیل مضمون آثار پژوهشی و نظری صورت گرفته است. با تدوین راهبرد جستجویی متشکل از واژه ها و عبارات مبین استناد، تحلیل استنادی و دگرسنجه و بدون اعمال محدودیت زمانی، مدارک مرتبط با این موضوعات در پایگاه های مختلف فارسی و انگلیسی شناسایی شد. کار گردآوری داده ها، با مرتبط ترین آثار پیرامون تحلیل استنادی و دگرسنجی آغاز شد و تا مرحله «اشباع اطلاعات» ادامه یافت. به طور کلی، 89 عنوان مقاله مرتبط با تحلیل استنادی و 86 عنوان مقاله مرتبط با دگرسنجی مطالعه و تحلیل شد. تحلیل متون مرتبط با این دو حوزه، به شناسایی نقاط قوت بسیاری برای دگرسنجه ها در مقایسه با شاخص های مبتنی بر استناد انجامید. از جمله این ویژگیها عبارتند از : آزادی و سهولت دسترسی، عدم وابستگی به پایگاه های تجاری، سنجش اثرگذاری پیش از انتشار، ارزیابی انواع تاثیرات مقالات علمی، کمک به بهبود نتایج داوری مقالات، کاهش محدودیت زبانی، سنجش اثرگذاری پژوهشگران جوان، تسریع فرایند ارزیابی، سنجش تاثیر بر اقشار مختلف مخاطبان، پیش بینی اثرگذاری در آینده، مقایسه بین رشته ای، سنجش اثرگذاری مقالات بی استناد، انواع منابع و آثار علمی و حوزه های موضوعی کم استناد یا دیربازده استنادی. با آن که هر دو گروه شاخص های کمی از نقاط قوت متعددی برخوردار هستند، حوزه دگرسنجی از نقاط قوت منحصر به فرد بسیاری برخوردار است که می تواند کاستی های تحلیل استنادی را بپوشاند. بنابراین، کاربرد این شاخص های جدید در کنار تحلیل استنادی می تواند نتایج ارزیابی پژوهش را به واقعیت نزدیک تر سازد.

توافقنامه برجام «برنامه جامع اقدام مشترک» هسته ای حاصل تلاش چندین و چند ساله مسئولان سیاسی کشور در برابر ظلم و جنایت قدرت های جهانی به نام جامعه ملل، به تازگی شکل گرفته و منعقد شده است. اگر با این توافقنامه درست برخورد شود و مسئولان کشور مسئولانه با آن برخورد کنند علیرغم نارسائی هایی که در متن دارد امید است برای کشور صاحب خیر باشد و اگر غفلتی در آن صورت گیرد و اتحاد و یکپارچگی ملت از دست برود به قرارداد ترکمانچائی تبدیل می شود که آیندگان بر روی اثرات آن قضاوت خواهند کرد.

عنوان ابزار « ام سی کیو » چکیده: هدف این مقاله مقایسه ضریب استناد ریاضیات در دو بخش « جی آی اف » استنادسنجی موضوعی ریاضی با ضریب تأثیر مجلات ضریب تأثیر 2 ساله و 5 ساله است. مقایسه هم پوشانی نسبی نشان م ی دهد که درصد معادل « جی سی آر » در مجلات « آر ال جی » هم پوشانی نسبی مجلات فهرست مرجع « ام سی کیو » 72/2 درصد است. همچنین، مقایسه میانگین ضریب تأثیر مجلات فهرست به دو شکل کلی و دهک بندی شده نشان می دهد « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » با همواره « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » که میانگین ضریب تأثیر مجلات در فهرست است . مقایسه ضریب « ام سی کیو » بیشتر از میانگین ضریب تأثیر مجلات فهرست همبستگی کلی و دهک بندی شده نیز حاکی از این است که میزان همبستگی کل قوی و مستقیم بوده، اما « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » با « ام سی کیو » ضریب تأثیر همین شاخص با دهک بندی مجلات تغییر می کند و نشان می دهد که ضریب همبستگی در بسیاری از دهک ها به طرز محسوسی « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » با « ام سی کیو » تغییر کرده و حتی منفی نیز می شود.

هدف : مدل « اف.آر.بی.آر. » یا ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی، مدلی مفهومی است که به دنبال غنی سازی پیشینه های کتابشناختی است. این مقاله، به دنبال شناسایی و درک مدل، معایب، و مزایای آن است. روش/ رویکرد پژوهش: مقاله حاضر، مقاله ای مروری است که با تمرکز بر گزارش های ایفلا و مقالات نگارش­یافته در مورد مدل « اف.آر.بی.آر. » نگارش یافته است. یافته­ها: « اف.ار.بی.ار » محیطی برای ایجاد حداکثر پیوندهای ممکن میان عناصر کتابشناختی است. این مدل ابزاری مناسب را جهت بازیابی اطلاعات در اختیار کاربران قرار می­دهد و از دوباره­کاری­های موجود در پیشینه­های کتابشناختی جلوگیری می­کند. نتیجه گیری: « اف.آر.بی.آر. » محیطی برای ایجاد حداکثر پیوندهای ممکن میان عناصر کتابشناختی است. این مدل، ابزاری مناسب را جهت بازیابی اطلاعات در اختیار کاربران قرار می دهد و از دوباره کاری های موجود در پیشینه های کتابشناختی جلوگیری می کند.