محمدرضا نیستانی

مقدمه: بررسی عملکرد تدریس اثربخش اعضای هیات علمی از طریق ارزشیابی دانشجویان و خودارزیابی استادان، از موثرترین روش ها برای شناخت بهتر نقاط قوت و ضعف عملکرد آموزشی است که می تواند بستری را برای رشد کیفی ت تدریس استادان فراهم نماید. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه ای میزان کاربست مؤلفه های تدریس اثربخش توسط اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان بر اساس دو رویکردِ"ارزشیابی دانشجویان" و "خودارزیابی استادان" انجام گردید. روش کار: پژوهش حاضر در نیمسال اول سال تحصیلی 96-1395 با استفاده از روش توصیفی- مقطعی انجام شد. جامعه آماری تحقیق مشتمل بر اعضای هیئت علمی گروههای علوم انسانی دانشگاه اصفهان بود که 60 نفر از آنها با روش نمونه گیری در دسترس در مطالعه مشارکت داده شدند. هر عضو هیات علمی توسط خودش و تعدادی از دانشجویان کلاسهای درسش مورد ارزیابی قرار گرفت. انتخاب نمون ه از بین دانشجویان، بر اساس فهرست کل دروس و کلاسهای درس استادان مشارکت کننده در مطالعه بود که سه کلاس درس از هر استاد ب ه روش تص ادفی ساده انتخاب شدند و در مجموع 2210 نفر از دانشجویان در پژوهش مشارکت داده شدند. ابزار مطالعه، پرسشنامه محقق ساخته تدریس اثربخش بود و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS 22 و شاخصهای آماری فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و آزمون T مستقل انجام شد. یافته ها: نتایج آزمون T مستقل نشان داد که میانگین نمرات ارزیابی دانشجویان از میانگین نمرات خودارزیابی استادان در هر 6 مؤلفه تدریس اثربخش پایینتر بود و اختلاف میانگینها نیز در همه مؤلفه ها معنادار بود (05/0 ≤ P). همچنین عملکرد کلی تدریس اثربخش اساتید بر مبنای ارزشیابی دانشجویان، در سطح نسبتاً مطلوب و بر اساس نتایج خودارزیابی استادان، در سطح مطلوب بود. نتیجه گیری: با نظر به نتایج متفاوت حاصله از دو رویکرد ارزشیابی دانشجویان و خودارزیابی استادان در بررسی عملکرد تدریس اثربخش اعضای هیات علمی، ضروری است جهت ارزشیابی جامع عملکرد تدریس استادان، ضمن تقویت توانایی خودارزیابی اساتید و نزدیک تر کردن ملاک های ارزشیابی اساتید و دانشجویان، از تلفیق دو رویکرد مذکور برای شناسایی نقاط قوت و ضعف و ارتقای عملکرد تدریس اساتید استفاده شود.

پژوهش حاضر تحلیلی از وضعیت علوم انسانی در نسل سوم نظام دانشگاهی است. روش تحقیق کیفی از نوع اکتشافی، با رویکرد پدیدارشناسانه است. جامعه پژوهش متشکل از اساتید و متخصصان موضوعی در حوزه علوم انسانی و روش نمونه گیری هدفمند است که با توجه به معیارهای ورود به پژوهش با 12 نفر به حد اشباع نظری داده ها رسید. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. محقق در پی پاسخ به این سؤال بود که علوم انسانی در نظام دانشگاهی ایران با چه چالش هایی مواجه است و برای کارآفرین کردن این علوم چه الزاماتی باید در نظر گرفت؟ اعتبار اطلاعات گردآوری شده از معیار ارزیابی لینکن و گوبا (1985) و روش دنزین (1978) و پاتون (1999) تائید شد. تجزیه وتحلیل داده ها استقرایی و با استفاده از روش هفت مرحله ای کولایزی (1978) انجام گرفت. یافته ها نشان داد 8 مورد از الزامات و ضرورت های علوم انسانی کارآفرین شامل دانش آفرینی در آموزش، بازتعریف هویتی و اصلاح تصویر اجتماعی، مهارت آفرینی در آموزش، نهادینه سازی فرهنگ دانشگاهی والا، فرا رشته ای شدن، شناخت پیچیدگی ها و فرصت ها، توسعه دیالوگ به مثابه کارآفرینی، کارآفرینی علوم انسانی به مثابه ارزش آفرینی است. همچنین علوم انسانی در نظام دانشگاهی ایران با چالش های محتوایی (محتوای انفعالی، تفاوت الگو واره ای)، ساختاری (استقلال علوم انسانی از سیاست، حمایت نهادی)،عاملیتی (راهبردهای آموزشی، نامعلمی) و زمینه ای (فرهنگ دانشگاهی، شلوغ کاری علوم زیستی-دقیقه) مواجه است.

آموزش مداوم کارکنان، اقدامی راهبردی است که در سطح فردی، باعث ارتقای کیفیت شغلی و در سطح سازمانی، عامل تعالی و توسعه سازمان و در سطح ملی، موجب افزایش بهره وری می شود. این مقاله با هدف بررسی سیاست ها و استراتژی های سازماندهی آموزش مداوم در شرکت فولاد مبارکه اصفهان انجام گردیده است. روش تحقیق مورد استفاده، روش کیفی بر پایه تحلیل محتوای قیاسی از اسناد و مدارک موجود در شرکت و متن مصاحبه ها بود. مشارکت کنندگان این پژوهش را اعضای کمیته تحول منابع انسانی واحد آموزش و توسعه منابع انسانی شرکت تشکیل می دادند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، هفت نفر از اعضای این کمیته انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل اسناد و مدارک و مصاحبه نیمه ساختمند بود. نتایج یافته های تحقیق، حاکی از این است که شرکت فولاد مبارکه اصفهان، استراتژی ها و سیاست های خود را بر مبنای درک نیازها و انتظارات توأمان ذی نفعان و محیط بیرونی و مبتنی بر درک قابلیت ها و عملکردهای درونی تدوین می کند. اهمچنین از آنجایی که شرکت، مدل تعالی سازمانی را پیاده سازی کرده است و به تبع آن، شرکت را تبدیل به یک سازمان یادگیرنده نموده است، شرایط برای آموزش مداوم مهیا شده و از این رو، مؤلفه های آموزش مداوم در شرکت از وضعیت خوبی برخوردار است. براساس یافته های این تحقیق، به کارگیری سه استراتژی آموزشی، ارتباطی و مشارکتی توانسته است شرایط مناسبی را برای آموزش مداوم مهیا نماید.

این پژوهش1 با هدف تعیین میزان به کارگیری مؤلفه های سواد اطلاعاتی در کتابهای درسی پایه چهارم رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی دوره متوسطه انجام شده است که مطالعه ای با روش تحلیل محتوای کمّی است. جامعه پژوهش،همه کتابهای درسی پایه اول تا چهارم رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی، و معارف اسلامی دوره متوسطه (96 عنوان) سال تحصیلی 1392-1391 بوده است. با روش نمونه گیری هدفمند،کتابهای درسی پایه چهارم رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی (19 عنوان) به منزله نمونه انتخاب شده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی محقق ساخته ای است که مفهوم سواد اطلاعاتی در آن با الهام از استاندارد قدرت اطلاعات به مقوله های اصلی و فرعی تقسیم شده و فراوانی هر مقوله در کتابهای درسی شمارش شده است.تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس شاخصهای آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS 16انجام پذیرفته است. طبق یافته هادر هر سه رشته ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی، کتاب زبان و ادبیات فارسی بیشترین کاربرد استانداردهای سواد اطلاعاتی را به خود اختصاص داده است. مؤلفه های سواد اطلاعاتی در کتابهای درسی هر سه رشته مشاهده شده و با توجه به اینکه فراوانی استانداردهای سواد اطلاعاتی در رشته ریاضی 127، در رشته تجربی 141 و در رشته انسانی 124 مرتبه است، بیشترین فراوانی به رشته علوم تجربی اختصاص یافته است. از مجموع یافته های سه رشته پیداست که استاندارد کاربرد اطلاعات به طور مؤثر و خلاقانه بیشترین فراوانی (11/47 درصد) را دارد.

پژوهش حاضر به بررسی نیاز آموزشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی در حوزه قابلیتهای عام اشتغالزای مورد انتظار بازار کار با رویکرد کارآفرینی میپردازد. روش پژوهش از نوع ترکیبی– اکتشافی بود. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاههای اصفهان و آزاد خوراسگان است که بر اساس جدول مورگان 331 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه با مدیران صنایع استان اصفهان و پرسشنامه محقق ساخته ای بود که بر اساس مولفه های مهارت های اشتغال زای بازارکار استان اصفهان ساخته شده. پایایی آن نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ برابر با 83/. به دست آمده است. داده های گردآوری شده به کمک تحلیل واریانس یک راهه، تی تک متغیره ،آزمون-های تعقیبی بونفرونی ، از طریق نرم افزار SPSS17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج پژوهش، دانشجویان دانشگاه اصفهان و دانشگاه آزاد خوراسگان از نظر برخورداری از قابلیت کارآفرینی تفاوت معناداری با گروه پیش فرض جامعه داشتند و این تفاوت بیان کننده کمتر بودن نمرات دانشجویان نسبت به انتظارات مدیران می-باشد. هم چنین، نتایج نشان داد دانشگاه و جنسیت تاثیری در میزان برخورداری دانشجویان از قابلیت کارآفرینی ندارد اما در زمینه رشته و مقطع تحصیلی تفاوت معنادار دیده شد. کلید واژه ها: کارآفرینی، قابلیت های اشتغال زا، بازار کار، دانشجویان تحصیلات تکمیلی.

اهداف: امروزه بهبود کیفیت نظام آموزش عالی به عنوان اصلی اساسی مورد توجه متصدیان این حوزه قرار گرفته است. در این بین بهره گیری از راهبرد ارزیابی بیرونی برای دست یابی به کیفیت در نظام دانشگاهی نقش کلیدی ایفا می کند. هدف این پژوهش، ارزیابی بیرونی گروه آموزشی ترمیمی و مواد دندانی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل بود. ابزار و روش ها: در این پژوهش توصیفی در سال تحصیلی 94-1393، 109 نفر از اعضای گروه ترمیمی و مواد دندانی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل (شامل دانشجویان، اعضای هیات علمی، مدیر گروه و کارکنان گروه) در روند ارزیابی بیرونی مشارکت کردند که دانشجویان به روش نمونه گیری طبقه ای و اعضای هیات علمی و کارکنان به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. از پرسش نامه، مصاحبه، چک لیست و مشاهده به منظور گردآوری داده ها بهره گرفته شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS 21 و روش وزن دهی (ارزش گذاری) گزینه ها استفاده شد. یافته ها: از نظر گروه مورد ارزیابی، دو عامل ""اعضای هیات علمی"" و ""تجهیزات و امکانات"" در وضعیت نسبتاً مطلوب و دو عامل ""مدیر گروه"" و ""اهداف و رسالت"" در وضعیت مطلوب قرار داشتند. نتیجه گیری: گروه آموزشی ترمیمی و مواد دندانی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل، از نظر ارزیابی بیرونی در وضعیت مطلوب قرار دارد.

هدف این پژوهش، تعیین فرصتها و تهدیدهای ناشی از گسترش فناوری اطلاعات در تربیت دینی دانش آموزان دبیرستانهای پسرانه شهر اصفهان بوده است. این تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی و جامعه آماری آن، شامل دبیران درس دین و زندگی، مربیان پرورشی و مشاوران این دبیرستانها، به تعداد 756 نفر بوده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 254 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته، شامل 46 سؤال بر اساس طیف 5 درجه ای لیکرت بود که فرصتها و تهدیدهای فناوری اطلاعات را در سه حیطه شناختی، عاطفی و رفتاری تربیت دینی دانش آموزان سنجیده است. تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، نشان داد که در تربیت دینی دانش آموزان، مهمترین فرصتها در حیطه شناختی؛ کیفیت بخشی به تربیت دینی با ایجاد شناخت نسبت به ابعاد آن، در حیطه عاطفی تقویت ایمان به ارزشها وآموزه های دینی و در حیطه رفتاری، غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان است و مهمترین تهدیدها در حیطه شناختی، فروکاستن از ارزشهای دینی در نظر دانش آموزان، در حیطه عاطفی، نسبی و سلیقه ای تلقی کردن ارزشهای اخلاقی و در حیطه رفتاری، ایجاد شکاف میان رفتارهای دانش آموزان و آموزه های قرآن و اهل-بیت(ع) است.

هدف از این پژوهش، ارزیابی برنامه درسی ریاضی دانش آموزان کم توان ذهنی است. روش این پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه آماری پژوهش، 245 نفر از معلمان مدارس ابتدایی کم توان ذهنی شهر تهران،24 نفر از مدیران مدارس ، 10 نفر از کارشناسان حوزه ستادی و 7 نفر از سرپرستان آموزشی مدارس ابتدایی کم توان ذهنی شهر تهران است. در قسمت معلمان 150 نفر، بر اساس جدول تعیین حجم نمونه مورگان به صورت تصادفی طبقه ای و گروه های دیگر نیز به صورت تمام شماری انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه با پایایی 87/0 ، مصاحبه، سیاهه و بررسی اسناد بود. برای تحلیل داده ها از محاسبه فراوانی، درصد و روش وزن دهی و ارزش گذاری استفاده شد. تحلیل دیدگاه های کارشناسان، معلمان، مدیران مدارس و سرپرستان آموزشی مدارس کم توان ذهنی شهر تهران نشان می دهند که وضعیت معلم دانش آموزان کم-توان ذهنی مطلوب (5/72 درصد)، وضعیت مدیر مدرسه مطلوب (95 درصد)، وضعیت سرپرست آموزشی مطلوب (5/67 درصد)، وضعیت فضا، تجهیزات و امکانات آموزشی مطلوب (80 درصد)، وضعیت اهداف درس ریاضی نسبتاً مطلوب (66 درصد) و وضعیت بودجه و امور مالی نسبتاً مطلوب (55 درصد) می باشد و در نهایت برنامه درسی ریاضی دانش آموزان کم توان ذهنی با توجه به این عوامل شش گانه در سطح مطلوب (72/73 درصد) قرار دارد. مهم ترین راه کارهای مناسب در جهت رفع موانع و مشکلات برنامه درسی ریاضی مدارس کم توان ذهنی عبارت اند از: 1) به کارگیری معلمان متخصص و حرفه ای در امر آموزش دانش آموزان کم توان ذهنی، 2)توسعه ی حرفه ای معلمان با تشکیل کلاس های ضمن خدمت، 3) تدوین اهدافی متناسب با ویژگی های دانش آموزان کم توان ذهنی و 4) تجدید نظر در میزان حقوق و مزایای دریافتی معلمان.

آموزش و پرورش نقش اساسی در توسعه پایدار دارد که یکی از ابعاد توسعه پایدار برنامه ریزی استراتژیک است. در نتیجه توجه آموزش و پرورش به برنامه ریزی استراتژیک، توجه به توسعه پایدار را نشان می دهد. در این راستا هدف اصلی این پژوهش بررسی مقایسه ای میزان کاربست مؤلفه های برنامه ریزی استراتژیک در "توسعه پایدار" شهرهای اصفهان و کرمانشاه بوده است. روش پژوهش توصیفی _ پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش را 1111 نفر تشکیل دادند که از این تعداد، 742 نفر از شهر اصفهان و 369 نفر مربوط به شهر کرمانشاه بوده <br clear="all" />است. حجم نمونه آماری پژوهش با استفاده از فرمول حجم نمونه کوکران 285 نفر برآورد گردید که از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم نمونه انتخاب شده اند. به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده که پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و در وضعیت موجود(94/0) و در وضعیت مطلوب(91/0) درصد برآورد گردیده است. تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss انجام پذیرفته است. همچنین از نرم افزار ایموس در مدل معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که از دید مدیران، معاونین و کارشناسان ستادی آموزش و پرورش میزان کاربست مؤلفه های برنامه ریزی استراتژیک در وضعیت موجود پایین تر از حد متوسط است، ولی در وضعیت مطلوب بالاتر از حد متوسط می باشد.