میثم محمدی

براساس داده های منتشر شده از سوی سازمآن های مختلف جمعیت شناختی، نرخ باروری در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران در حال کاهش است. این امر می تواند ناشی از دلایل متعددی باشد. با وجود این، دگرگونی های فرهنگی طی چند دهه اخیر، در میان سایر تغییرات، بیشتر از همه خودنمایی می کنند: رشد فردگرایی، تغییرات مذهبی، رشد سکولاریسم و دگرگونی در ارزش های خانوادگی، در زمره مهم ترین تحولاتی قرار دارند که می توان ارتباط آن ها را با باروری بررسی کرد. هدف از این پژوهش، مطالعه رابطه تحولات فرهنگی در حوزه های فردی، خانوادگی و مذهبی با تغییرات نرخ های باروری در مراکز استآن های ایران است. داده های مربوط به این تحولات فرهنگی از یافته های پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان در سال 1380 استخراج شده است. برای به دست آوردن نرخ های باروری عمومی در این سال نیز، میزآن های باروری در سال 1375، براساس روش ""فرزندان خود"" به داده های استاندارد برای سال 1380 تبدیل شده است. براین اساس، روش تحقیق در این مطالعه، از نوع تحلیل ثانوی است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه کاملاً معناداری میان متغیرهای فردگرایی، دینداری، سکولاریسم و ارزش های خانوادگی در میان مراکز استانی ایران با نرخ های باروری در این استان ها وجود دارد؛ به این معنا که هر چه میزان دینداری شهرها بیشتر، سطوح سکولاریسم و فردگرایی کمتر، میزان توجه به ارزش های خانوادگی بیشتر باشد، نرخ باروری در آن شهرها بیشتر است و برعکس، دینداری کمتر، سکولاریسم و فردگرایی بیشتر و توجه به ارزش های خانوادگی کمتر، با نرخ های پایین باروری رابطه ای مثبت و همسو دارند.

همبستگی اجتماعی بر هماهنگی و هم آوایی افراد یک جامعه درباره موضوعی مشخص دلالت دارد. چنان چه افراد جامعه ای درباره اصول و قواعد اجتماعی خود به توافقی جمعی دست یابند، آن جامعه به همبستگی اجتماعی یا توافق دست یافته است. در این پژوهش، محرومیت نسبی یکی از عوامل مهم و مؤثر بر همبستگی اجتماعی به شمار می رود. برای بررسی ارتباط بین دو مفهوم احساس محرومیت نسبی و همبستگی اجتماعی بین جوانان شهر تهران، پرسشنامه ای با سه بخش برای سنجش همبستگی اجتماعی، احساس محرومیت نسبی و ویژگی های جمعیت شناختی پاسخگویان تدوین و بین نمونه ای با تعداد384 نفر (محاسبه براساس فرمول کوکران) پخش شد. این نمونه ها از مناطق 6، 10 و 17 شهر تهران انتخاب شدند. آزمون فرضیه ها، ارتباط بین متغیرهای جنس و اشتغال با همبستگی اجتماعی را تأیید کرد اما متغیرهای سن، تأهل، تحصیلات و منطقه سکونت بی ارتباط با همبستگی اجتماعی بودند. آزمون فرضیه های اصلی پژوهش نیز ارتباطی معکوس بین دو احساس محرومیت ادراکی و نسبی با همبستگی اجتماعی را نشان می دهد؛ بدین معنا که هرچه درک و احساس پاسخگویان از سطح محرومیت خود در مقایسه با دیگران بیشتر باشد، اندازه همبستگی در جامعه کاهش می یابد.

تحقیقات نشان می دهند که باروری و نگرش به آن در سال های اخیر تغییر کرده و نرخ های باروری به مرور کاهش یافته اند. در ایران نیز چند سالی است که زنگ خطر جمعیتی به صدا درآمده است. از نظر متفکران جمعیت شناسی بسیاری از ارزش ها و نگرش ها هم زمان با انتقال دوم جمعیتی دگرگون شده اند. این تغییرات ارزشی طیف به نسبت وسیعی از دگرگونی ها را در بر می گیرد که عمده ترین آن بنا بر دیدگاه تریاندیس، فردگرایی- جمع گرایی است. از این رو، سؤال و هدف اصلی در این پژوهش، مطالعه ی رابطه میان فردگرایی- جمع گرایی با نگرش به کنترل باروری و رفتار آن در عمل است. جامعه ی آماری این پژوهش، زنان ازدواج کرده 49-20 ساله ی شهر تهران هستند که احتمال بیشتری برای باروری در آنها وجود دا رد. شیوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای احتمالی است؛ به این معنا که در مرحله ی اول از میان مناطق مختلف 22 گانه ی شهر تهران، سه منطقه انتخاب شدند؛ منطقه ی 3 به عنوان نماینده ی منطقه ی بالا، منطقه ی 11 به مثابه نماینده ی منطقه ی متوسط و منطقه ی 19 به عنوان منطقه ی پایین در نظر گرفته شده اند. این انتخاب بر اساس شاخص رفاه - که از طریق پژوهشکده ی مرکز آمار ایران (1387) و با تکنیک تاکسونومی استخراج شده – انجام شده است. ابزار تحقیق پرسش نامه بود که در میان 214 زن ساکن در تهران توزیع گردید. این تعداد بر اساس فرمول کوکران و با در نظر گرفتن خطای کمتر از 05/0 محاسبه شد. یافته های پژوهش نشان می دهد، بین جهت گیری ارزشی با نگرش به کنترل باروری و رفتار آن، رابطه ی معناداری وجود دارد و هر چه زنان فردگراتر باشند، به کنترل باروری گرایش بیشتری داشته و در عمل نیز بیشتر به کنترل باروری می پردازند؛ بالعکس هر چه جمع گراتر باشند، گرایش و رفتار باروری یا فرزندآوری در آنها افزایش می یابد.

در تحقیق حاضر به مطالعه ی تعارض کار- خانواده در پرستاران زن و مرد شهرستان سبزوار، و ارتباط آن با رضایت شغلی پرداخته شده است. جامعه ی آماری این پژوهش را 200 پرستار متأهل در سه بیمارستان شهرستان سبزوار تشکیل می دهند که 86 نفر از آنها مرد و 114 نفر آنها زن می باشند و بر اساس سرشماری انتخاب شده اند. در انجام (GDI) این پژوهش از دو مجموعه پرسشنامه، که شامل پرسشنامه ی رضایت شغلی و پرسشنامه ی تعارض کار و خانواده می باشد، استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که تعارض کار و خانواده در میان پرستاران زن به گونه ای معنی دار بیش از چنین تعارضی در بین مردان می باشد، این امر می تواند ناشی از بر عهده داشتن همزمان نقش های شغلی و خانوادگی زنان بر اساس سنت های فرهنگی در جامعه باشد، که کاهش رضایت شغلی در پرستاران زن را در پی داشته است. با وجود این میزان رضایت پرستاران مرد از کار خود نسبت به پرستاران زنِ جامعه ی مطالعه شده، کمتر است. احتمالا این یافته تا حد زیادی ناشی از کلیشه های فرهنگی ای است که وظایف مرتبط با نقش پرستاری را متناسب با زنان پنداشته، و حضور مردان را در این حرفه بر خلاف هنجارهای رایج می داند.

در این پژوهش کوشش شده تا مسئله همکاری ایران، روسیه و قطر در قالب مجمع کشورهای صادرکننده گاز (اوجک) بررسی شود، لذا این پرسش مطرح است: چه انگیزه ای می تواند باعث ایجاد همکاری و همگرایی میان کشورهای یاد شده شود. فرضیه پژوهش بر این اصل استوار است که سود مشترک (تأثیرگذاری و سود بیشتر در بازار گاز طبیعی) می تواند یک عامل مهم و حتی کافی برای شکل گرفتن این همگرایی باشد، برای بررسی این فرضیه یک پژوهش توصیفی از منابع کتابخانه ای و با استفاده از چارچوب نظری وابستگی متقابل شکل گرفت که در نهایت با بررسی جایگاه کنونی گاز طبیعی و آینده پیش روی بازار عرضه و تقاضا برای آن و همچنین پتانسیل های اوجک و کشورهای عضو این مجمع در بازار گاز طبیعی در حال و آینده، در نهایت همه شاخصه هایی که مورد توجه و مطالعه قرار گرفته نشان از وابستگی روزافزون سه کشور مذکور به بازار گاز و متعاقب آن به وجود آمدن وابستگی متقابل با کشورهای صادرکننده گاز طبیعی دارد، که در این میان با توجه به نقش اوجک و همچنین قرابت منافع این کشورها به یکدیگر حتی نسبت به سایر اعضا باعث شده تا تأمین حداکثری منافع هرکدام درگرو همگرایی و پذیرش نقش سازمانی اوجک و عدم خصومت با دیگران باشد.

در متن درخت آسوریگ شش بار فعلی با صورت نوشتاری غئضت آمده که هنوز خوانش درستی از آن به دست داده نشده است. بافت عباراتی که این فعل در آن ها آمده است نشان می دهد که این فعل، باید معادل ast باشد. پژوهشگران بر سر خوانش این فعل اختلاف دارند و آن را به صورت های ast/ hast، est، ēst و āsēd خوانده اند. در این مقاله کوشش می شود با توجه به صورت فعلی و سذصت در همین متن و صورت های ایذ/ اید در گونه فارسی هروی و هی در زبان کهن گرگانی، پیشنهادی تازه درباره خوانش این فعل داده شود.

هدف: ارائه خدمات تجاری سازی در پارک های علم و فناوری و سایر نهادهای تسهیل کننده توسعه شرکت های دانش بنیان، در موفقیت یا شکست شرکت های مستقر در آنها نقش بسیار مهمی دارد. این پژوهش با هدف شناسایی و مقایسه اولویت خدمات تجاری سازی مورد نیاز شرکت های رشدی و توسعه ای مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران انجام گرفته است. روش: این تحقیق با کمک 227 نفر از کارکنان 93 شرکت مستقر در پارک و کارمندان واحد تجاری سازی پارک اجرا شده است. خدمات تجاری سازی با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و خدمات تجاری سازی پارک های علم و فناوری ایران و سایر نقاط جهان شناسایی شده و در ادامه، این دسته ها و خدمات با استفاده از روش تحلیل ارزیابی وزن دهی تدریجی (SWARA)، رتبه بندی شدند. یافته ها: مطابق یافته های این پژوهش، شرکت های رشدی به خدمات بازاریابی، تأمین مالی و سرمایه گذاری و خدمات آموزشی به ترتیب بیشترین اولویت را داده اند، در حالی که برای شرکت های توسعه ای خدمات تأمین مالی و سرمایه گذاری، بازاریابی و امور قراردادها و ضمانت نامه ها به ترتیب بالاترین اولویت را کسب کرده اند. نتیجه گیری: در این پژوهش الگویی دوسطحی برای برنامه ریزی و تصمیم گیری در مورد ترکیب خدمات تجاری سازی قابل ارائه با در نظر گرفتن محدودیت ها، شرایط مختلف، توانمندی ها و اهداف پارک های علم و فناوری ارائه شده است که در سطح اول تصمیم گیری درباره اولویت دسته خدمات بوده و در سطح دوم در رابطه با اولویت خدمات هر دسته تصمیم گیری می شود. این الگو می تواند در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های پارک های علم و فناوری در جهت بهبود ارائه خدمات تجاری سازی به شرکت های رشدی و توسعه ای مورد استفاده قرار گیرد.  

پارک های علم و فناوری با هدف تسهیل توسعه فناوری و تجاری سازی محصولات و خدمات جدید فناوری محور شکل گرفته اند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی خدمات تجاری سازی پارک های علم و فناوری و اولویت بندی این خدمات بر اساس نیاز واقعی شرکت های مستقر انجام شده است. این مطالعه کاربردی در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران با کمک 227 نفر از کارکنان 93 شرکت مستقر در پارک و کارمندان واحد تجاری سازی پارک و با ابزار پرسشنامه و مصاحبه صورت گرفته است. دسته بندی خدمات تجاری سازی پارک با تحلیل عاملی اکتشافی در این مطالعه منجر به شناسایی 10 عامل گردید. همچنین رتبه بندی این دسته ها و خدمات، با استفاده از روش تحلیل ارزیابی وزن دهی تدریجی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد بازاریابی، تأمین مالی و سرمایه گذاری، امور قراردادها و ضمانت نامه ها، آموزش و مشاوره به ترتیب بیشترین اولویت را برای شرکت های مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران دارند؛ بنابراین ارائه این گونه خدمات می تواند در موفقیت و توسعه آن ها راه گشا باشد.

دین اسلام نه تنها مخالف جنگ و طرفدار صلح است؛ بلکه برای ارتباطات اجتماعی اهمیتی والا قائل است. فقه، قانون زندگی است و وظیفه تنظیم روابط انسان ها براساس شریعت را برعهده دارد؛ لذا به مسائل جزئی زندگی بشر نیز پرداخته است. توجه اسلام به کرامت انسانی، رعایت حقوق دیگران، گفتگو و احترام متقابل، عدالت و هشدار به عدم توهین و عدم خروج از مدار حق حتی در تعامل با کافرانی که زندگی مسالمت آمیزی با مسلمین دارند، نهی از مجادله حتی با اهل کتاب، حل مسالمت آمیز اختلافات و پرهیز از بلندکردن نداهای تفرقه افکن، تعامل، تاکید بر صداقت و ... بیانگر توجه به روابط اجتماعی و نشان دهنده ظرفیت های بالای آموزه های مترقی اجتماعی اسلام در تحقق روابط اجتماعی مسالمت آمیز است. قواعدی چون صحت، عدالت، انصاف، تقیه، صلح، لا ضرر و احترام مال از جمله قواعد کاربردی در روابط اجتماعی است. رعایت برخی بایدها و نبایدها در روابط یک مسلمان با دیگران، امری است که همیشه مورد توجه تاریخ نگاران بزرگ مسلمان و غیرمسلمان بوده و عامل تفوق و عالم گیر شدن اسلام و هماهنگی و قابلیت تطبیق و تعمیم احکام و دستورات آن با مقتضیات زمان و مکان خواهد بود. این معیار اصلی و عام در آموزه های اسلام و کلام پیشوایان دین، که «هر چه برای خود می پسندی برای دیگران بپسند و آنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران مپسند»، نقطه آغاز ارتباطات اجتماعی مسالمت آمیز است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

در این مقاله به بررسی معنایی و اشتقاقی واژه ویذ/ وید که در بیتی منسوب به رودکی آمده می پردازیم. در فرهنگ های کهن فارسی دو معنای «گم» و «کم» برای این واژه آمده و مشخص نیست معنای اصیل واژه کدام است. سعی ما بر آن است تا با بررسی نسخ فرهنگ های مختلف فارسی و شواهد شعری که واژه مورد بحث در آنها آمده، معنای درست واژه را دریابیم. در این راه صورت های ایرانی باستان و ایرانی میانه واژه را بازسازی و شناسایی می کنیم و گونه های دیگر احتمالی واژه را در فارسی دری و طبری زیدی نشان می دهیم. با توجه به شواهد احتمالاً معنای صحیح واژه «گم» است و معنای «کم» تحت تأثیر خصیصه املایی نگارش حرف «گ» به صورت «ک» در متون قدیمی فارسی پدید آمده است.

تعدیل قرارداد در حقوق ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است و حقوقدانان و فقها در مباحث خود به آن پرداخته اند. تعدیل در اقسام مختلفش مثل تعدیل قراردادی، تعدیل قانونی و تعدیل قضائی راهگشای بسیاری از عقود و قراردادهاست. تعدیل قرارداد جهت عادلانه ساختن قرارداد و تأمین مصالح اجتماعی و حمایت از فرد زیان دیده وضع می شود. در زمینه مبانی فقهی و حقوقی تعدیل قرارداد به مواردی اشاره شده که مهمترین آنها عبارت اند از: قاعده لاضرر، قاعده عسر و حرج، نظریه غبن حادث و نظریه شرط ضمنی از جمله این موارد است که هرکدام مبانی و مستنداتی از قبیل قرآن، سنت، اجماع و عقل دارند. اصولاً بحث از تعدیل قرارداد زمانی معنا دارد که تعادل و توازن میان تعهدات مقابل مخدوش شده باشد. طبیعی است که تصور چنین وضعیتی در قرارداد که میان انعقاد و تکمیل اثر آن فاصله ای نباشد، یا فاصله زمانی اندکی باشد، بسیار بعید است، در حالی که قراردادهای مستمر، همیشه آبستن رویارویی با حوادثی هستند که می توانند تعادل تعهدات طرفین را مختل سازند. پژوهش در زمینه تعدیل قرارداد می تواند بستری مناسب برای حقوقدانان ایجاد نماید که قاعده یا قواعدی مناسب برای تعدیل قرارداد را نظریه پردازی و ایجاد نماید. هم چنین به دادرس کمک می کند که با توجه به سکوت و خلأ قانونی و قراردادی، به کمک قاعده و نظریه موصوف نسبت به تعدیل قراردادها اقدام کنند و نیز بررسی انواع شروط تعدیل کننده قراردادی و میزان تأثیرگذاری و صحت وسقم هر کدام از آنها در حقوق ایران می تواند نقش به سزایی برای مردم جهت تنظیم صحیح و دقیق قراردادهای طولانی مدت داشته باشد و نیز تطبیقی و مقارانه ای بودن، بررسی مبانی فقهی از دیدگاه مذاهب اسلامی و ادله ای که در زمینه تعدیل قراردادها وجود دارد، از جنبه های جدید و نوآوری تحقیق است.