فاطمه وجدانی

فاطمه وجدانی

مدرک تحصیلی: استادیار دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۶ مورد.
۱.

The Goals and Components of Educational Reproach with an Emphasis on the Views of Allamah Ṭabāṭabāʼī in the Tafsir of al-Mīzān(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Reproach Holy Quran Tafsir al-Mīzān Allamah Ṭabāṭabāī Education

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۱۸
In the Holy Quran, God addresses sinners in various ways and speaks to them through clarification of sins, admonition, prohibition, warning, and so on. It seems that sometimes God has reproached sinners: "O you who have believed, why you say what you do not do?" (Quran, 61:2) and "Why do you not spend in the way of Allah while to Allah belongs the heritage of the heavens and the earth?" (Quran, 57:10). Reproach is a communicative behavior, a speech-action, and a type of purposeful and active performance; when it is done correctly, can have positive individual and social effects. However, when it is unethical and irrational, it will leave destructive effects. Despite its importance, reproach has been neglected in research works and has not been addressed as an educational method in educational books. Some individuals have even focused on the negative aspects of reproach. Therefore, reproach as an educational method is almost unknown. The present study aims to extract the cognitive, emotional, and behavioral components of reproach and its goals in the Holy Quran based on the interpretation of al-Mīzān. Literature Review Some researchers have examined the reproachs of Imam Ali (AS) in Nahj al-Balagha. For example, Hashemizadeh and Fahimi Tabar (1393) have studied reproach in Nahj al-Balagha only regarding the people of Kufa. Kiani and Zare (1394) have focused on reproach in Nahj al-Balagha solely from a literary style perspective. Hassani Satehi (1395) has examined reproach only in the hadith of Imam Ali (AS) and found that it has been done in two forms: verbal and behavioral. Naseri Esfandagheh et al. (1401) have analyzed the meanings and examples of reproach in letters 17, 39, and 41 of Nahj al-Balagha. The mentioned researchers have not examined reproach in the Holy Quran nor analyzed its components. Tussoulis and Abdulhaidar (2012) have studied the Sufi (malamatiyya) method of reproach. Researchers who have focused on examining reproach in the Holy Quran have not specifically examined the components and objectives of reproach, especially from an educational perspective. For example, Sharifi Isfahani (1381) examined the apparent contradiction in God's reproachful addresses to Prophet Muhammad (PBUH) in relation to his impeccability and demonstrated that there is no contradiction between the two. Barati (1389) analyzed God's reproachful addresses to Prophet Muhammad (PBUH) and found that the existence of such reproachful verses is itself strong evidence that the Quran is the word of God. Karbalaei Pazooki and Taheri (1394) investigated the apparent contradiction between verses praising and condemning humans in the Quran and concluded that instances where God reproaches humans are related to situations where they have misused their instincts and talents. On the other hand, both positive and negative instincts and qualities of humans are necessary for their growth, and there is no contradiction between verses praising and reproaching humans. Bint Alameen et al. (2018) discussed reproach based on the Quran; however, this study pertains to reproach from humans towards other humans. The present study aims to examine the reproach of wrongdoers by God, provide a more detailed analysis of reproach, and analyze its components. Methodology The research method employed was descriptive-analytical of Tafsir al-Mīzān. To identify and collect relevant verses, keywords such as "Malāmah," "ʻItāb," "Dhamm," "Shimātah," "Tawbīkh," and "Tathrīb" were searched in the Quran and its interpretations. Additionally, other verses that seemed to contain reproachful content based on the Tafsir al-Mīzān were identified. A total of 81 verses were extracted and organized into 44 analytical units. The data was then coded, categorized, and organized, and the cognitive, emotional, and behavioral components of reproach, as well as the objectives of God (through reproach), were obtained through analytical study of the Quran based on the Tafsir al-Mīzān. Results According to al-Mīzān, in the Holy Quran, when reproaching a wrongdoer, God creates cognitions and emotions in the wrongdoer through words and actions, leading to their remorse for the mistake and encouraging them to repent and reform themselves. Therefore, we find cognitive, emotional, and behavioral components in reproach. Based on the findings, the cognitive component of reproach includes recognition of: humans, divine attributes, divine blessings, divine traditions, the Quran, the Holy Prophet (PBUH), virtues and vices, and strategies for reforming wrongdoers. Additionally, the emotional components of reproach include: shame towards God, shame towards oneself, feeling of sin, feeling of disgrace, and feeling of remorse. How exactly does God reproach sinners? Based on the findings, the behavioral components of educational reproach in the Holy Quran are as follows: questioning, gratitude, labeling, belittling, presenting arguments, inciting and drawing attention to speech, expressing disgust and aversion, giving examples, making comparisons, emphatic and decisive repetition, and explanation. Furthermore, the objectives of reproach (including: reforming thinking patterns, strengthening faith in God, attention to the resurrection, strengthening faith in the Prophet Muhammad (PBUH), respect and obedience to him, understanding the ugliness of one's mistakes, feeling regret and deciding to repent, performing obligations and avoiding prohibitions and mistakes) and the ultimate goal (guidance and true happiness of human beings) were obtained. Conclusion Based on the findings, the reproach in the Holy Quran carried out by God is a speech-action in which God creates or reminds a set of cognitions in the wrongdoer and incites feelings in them that lead to remorse for the wrongdoing and ultimately urge them to reform. In order to guide wrongdoers back on the right path, God deals with them both very seriously and very compassionately. He reminds them of how despite their faults and wrongdoings, they have been and is still under the mercy and grace of God. This intelligent behavior causes the sinner to feel regretful for what they have done, but not to lose hope entirely. On the other hand, the findings show that God's educational reproach is not only emotional but also has a cognitive aspect. During reproach, God creates deep cognitions in the wrongdoer and tries to correct their cognitive errors. He does not want to simply make them feel guilty, but rather wants them to fully understand the situation and consciously decide to abandon the wrongdoing.
۲.

تربیت اخلاقی مبتنی بر هویت اخلاقی یک پارچه: پلی میان نظر و عمل اخلاقی

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی هویت اخلاقی یک پارچه شکاف نظر و عمل اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۲۱
مسأله شکاف میان نظر و عمل اخلاقی، قرن هاست که از سوی متفکرین مختلف، پاسخ های متفاوتی دریافت کرده است. این پاسخ ها بطور کلی در قالب سه رویکرد قابل بازیابی است؛ رویکردهای متمرکز بر: استدلالِ اخلاقی، احساساتِ اخلاقی و هویت اخلاقی. این پژوهش درصدد است تا به تببین تربیت اخلاقی مبتنی بر هویتِ اخلاقیِ یک پارچه یا به عبارتی آرمان اصالت بپردازد. به این منظور، به روش توصیفی- تحلیلی، هویت اخلاقی یک پارچه به مثابه راه حلی کارآمد برای تحقق عمل اخلاقی معرفی می شود. در این رویکرد هر دو بعدِ استدلال و احساساتِ اخلاقی توأمان موردنظر قرار می گیرند. لذا با اولویت دادن به منش و شخصیت اخلاقی، و انسجام و یکپارچگی اهدافِ اخلاقی با اهدافِ شخصی در قالب شکل گیری یک «خودِ اخلاقی»، امکان کاهش شکاف میان نظر و عمل اخلاقی بهتر مهیا می شود. در این راستا، «شخص» با خودشناسی، تعهد و قبول مسئولیت نسبت به «خود»، در مقایسه با متعهد بودن نسبت به یک «اصلِ» خاص، درواقع از نیروی انگیزشی بیش تری برای عملِ اخلاقی بهره مند است. در این پژوهش برخی از اهمِ زمینه ها و موانع شکل گیری یک خود اخلاقیِ اصیل و یک پارچه، به طور مجزا مورد توجه قرار گرفته است. به این ترتیب با نزدیکی و سازگاری میان ساحات وجودی ِ فرد، زمینه کاهش شکاف میان نظر و عمل اخلاقی، و بهره مندی از سلامت روانِ بیش تر فراهم می آید.
۳.

تاملی در امکان و الزامات کاربرد "ملامت" به مثابه یک شیوه اصلاح اخلاقی(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: ملامت اصلاح اخلاقی مولفه های ملامت سرزنش اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۶
برای آگاهی بخشی و اصلاح رفتار افراد خطاکار معمولا شیوه های تربیتی گوناگونی از جمله موعظه، انذار، تبیین، تنبیه و ... به کار برده می شود. یکی از شیوه های واکنش به خطای افراد، "ملامت" است. آثار و پیامدهای ضد و نقیضی برای ملامت ذکر شده است؛ از آثار کاملا منفی و مخرب تا آثار مثبت و سازنده؛ حتی گاهی ملامت برای پی بردن به خطا و ایجاد احساس ندامت و اصلاح خویشتن مفید تلقی شده است. اما در مجموع، این نوع مواجهه تا کنون کمتر به عنوان یک شیوه تربیتی مورد توجه اندیشمندان اخلاق و تربیت قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا مولفه های شناختی، عاطفی و رفتاری ملامت مورد بررسی قرار گرفته و سپس شرایطی که باعث می شود که ملامت کارکرد سازنده، اصلاحی و تربیتی پیدا کند، بررسی شده است. بر اساس یافته ها، این امکان وجود دارد که با رعایت شرایطی هشت گانه، به نوعی فرد خطاکار را مورد ملامت قرار داد که اثرات سازنده و تربیتی برای او در پی داشته باشد. شروط هفت گانه در مقاله مورد تبیین و بحث قرار گرفته اند.
۴.

چالش ها و موانع کارکردهای فرهنگی- تربیتی مدارس براساس تجارب زیستۀ مدیران مدارس در چهار دهۀ بعداز انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کارکرد فرهنگی - تربیتی مدرسه کژکارکرد مشترک کژکارکرد اختصاصی چالش های فرهنگی- تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۵۳
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی چالش ها و کژکارکردهای فرهنگی- تربیتی مدرسه براساس تجارب زیسته مدیران مدارس در چهار دهه بعداز انقلاب اسلامی ایران (1358-1398) بوده است. پژوهش پیشِ روی، کیفی و ازنوع پدیدارشناسی تفسیری است و برای انجام دادن آن از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه مطالعاتی تحقیق، شامل مدیران مدارس دخترانه و پسرانه از طبقات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مختلف از مناطق22گانه تهران بود و نمونه ها به صورت هدفمند تا رسیدن به اشباع مقوله ای انتخاب شد. اطلاعات براساس رویکرد تحلیلی و تفسیری دیکلمن درسطح کدهای باز، مؤلفه ها و تم های مضمونی تحلیل شد. یافته ها در بخش چالش ها و موانع کارکردها شامل دَه مؤلفه مالی، مذهبی و اخلاقی، فرهنگ پذیری و پرورشی، انگیزشی، رسانه ای، اجرایی- محتوایی، مدیریتی، شناختی، سخت افزاری و نرم ساختاری بوده است؛ همچنین هشت مؤلفه مضمونی با تقسیم بندی کژکارکردهای مشترک، شامل انواع اجتماعی، مذهبی و اخلاقی، هویت فرهنگی، اقتصادی و ساختاری، و کژکارکردهای اختصاصی تحت عناوین شناختی، شخصی و شخصیتی، و هدایت تحصیلی شناسایی شد. یافته های مقاله، بیانگر آن است که روند چالش ها، موانع و کژکارکردهای فرهنگی- تربیتی مدارس طی چهاردهه موردنظر، عرصه ای وسیع از فعالیت ها و برنامه های فرهنگی- تربیتی مدرسه را تحت الشعاع قرار می دهد و برای مواجهه وحل آن ها هوشیاری رهبران تربیتی و برنامه ریزی راهبردی در هریک از موارد ضرورت دارد.
۵.

نگرش به نحوه انتخاب همسر در میان دختران دانشجو و عوامل مرتبط با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نحوه انتخاب همسر دختران دانشجو تمایل به دوستی دختر و پسر شبکه های اجتماعی نحوه تعامل با خانواده تمایل به برابری جنسیتی دانشگاه تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۹۳
نهاد ازدواج در چند دهه اخیر شاهد تغییرات مهمی بوده است. شیوه همسرگزینی و انتخاب همسر نیز از این تغییر و تحولات بی نصیب نمانده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر نحوه انتخاب همسر در میان دختران دانشجوی دانشگاه تهران انجام شده است. داده های مطالعه حاصل پیمایشی است که با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. جامعه آماری، شامل دانشجویان دخترِ دانشکده های مختلف دانشگاه تهران، در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر برآورد گردید. شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبی و تصادفی ساده بوده است. یافته های مطالعه نشان داد با افزایش سن، تحصیلات، تمایل به دوستی دختر و پسر، تمایل به برابری جنسیتی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، خودانتخابی دختران دانشجو در انتخاب همسر افزایش می یابد. این در حالی است که با افزایش نحوه تعامل دختران دانشجو با خانواده، خودانتخابی آنان در انتخاب همسر کاهش می یابد. هم چنین، دو متغیر تمایل به دوستی دختر و پسر و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی به ترتیب قوی ترین پیش بینی کننده های نحوه انتخاب همسر دختران دانشجو هستند. متغیرهای نحوه تعامل با خانواده، تمایل به برابری جنسیتی، تحصیلات و سن به ترتیب در مراتب بعدی اهمیت قرار دارند.
۶.

الگوی نظری «تربیت معنوی» با رویکرد اسلامی؛ یک مطالعه سنتزپژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۶۶
امروزه رشد و تربیت معنوی در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه جدی قرار دارد. از سوی دیگر، ادبیات تربیت معنوی در دهه های اخیر در کشور ما نیز رواج بسیاری پیدا کرده است. ترجمه و استفاده از متون غربی بدون توجه به تفاوت در مفروضه ها و مبانی، خطر التقاط و انحرافات بعدی نسل جوان را در پی دارد. لذا در اولین قدم لازم است الگوی نظری تربیت معنوی با رویکرد اسلامی مشخص شود. هدف این تحقیق تبیین الگوی نظری تربیت معنوی با رویکرد اسلامی است. این پژوهش یک مطالعه کیفی است که با روش سنتزپژوهی انجام گرفته است. پس از تحلیل محتوای اسناد منتخب، کدگذاری داده ها، دسته بندی داده ها ذیل هشت طبقه، با هم نگری و ترکیب داده ها، در نهایت، مؤلفه های هشت گانه تربیت معنوی با رویکرد اسلامی شامل: مفهوم معنویت اسلامی، تعریف تربیت معنوی، ویژگی های تربیت معنوی، مبانی، اهداف، اصول، و روش های تربیت معنوی، و همچنین، نسبت میان دین و تربیت معنوی به دست آمد و تبیین شد. در نهایت، برخی ابهامات، چالش ها و همچنین، پیشنهادات پژوهشی برای ادامه مسیر پژوهش ها مطرح شد.
۷.

عوامل و موانع «گرایش به تفکر» در قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفکر دلالت های تربیتی «گرایش به تفکر» قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۶
ایجاد گرایش به تفکر» رویکردی است که اخیراً برای پرورش تفکر در نظام های آموزشی جهان موردِ توجه قرار گرفته است؛ چرا که صرفاً با آموزش مهارت» اندیشیدن به فراگیران، نمی توان اندیشه ورز شدن آنها را تضمین کرد. از آنجا که گرایش فکری پدیده فرهنگی است و از تعامل با باورها، ارزش و هنجارهای محیطی نشئت می گیرد، توجه به عناصر فرهنگی در گرایش به تفکر»، بسیار حائز اهمیت است؛ از این رو، هدف در پژوهش حاضر،  شناسایی عوامل و موانع گرایش به تفکر، براساس قرآن کریم و ارائه پیشنهاداتی برای نظام های تربیتی، بود. برای این منظور 232 آیه که حیطه مفهومی و مضامین آنها نمایان گر موضوع تفکر در قرآن کریم بودند، شناسایی و موردِ تحلیل قرار گرفتند. پس از استخراج مفاهیم اولیه (28 مفهوم پایه)، در نهایت، 4 محور کلیدی برای عوامل و موانع گرایش به تفکر»، از دیدگاه قرآن کریم، شناسایی شد. نتایج پژوهش حاضر، از نگاه قرآن کریم، بیانگر آن است که به جریان انداختن تفکر نیازمند عواملی چون منابع و موضوعاتی برای تفکر، روش مناسب، مصون سازی تفکر از عوامل بازدارنده (موانع) و تقویت و راهبری تفکر، از طریق عوامل تسهیل کننده، است. بر همین اساس، لازم است مربیان با ایفای نقش الگویی برای تفکرورزی، تهیه محتوای غنی و نافع، فراهم کردن فرصت ها و فعالیت هایی برای تفکر و چالش های فکری، فرضیه آزمایی، گسترش ظرفیت درک شهودی و باطنی، تربیت اخلاقی و تهذیب نفس و زمینه گرایش به تفکر را در فراگیران فراهم نمایند.
۸.

تمایز تواضع حقیقی از شبه تواضع، با نظر به مؤلفه های شناختی و عاطفی آن در قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۴
جهت بازشناسی تواضع حقیقی از تواضع تصنعی، شناسایی مولفه های شناختی و عاطفی آن علاوه بر تظاهرات رفتاری ضروری است. این پژوهش در پی تبیین مولفه های شناختی و عاطفی تواضع در قران کریم و روایات است. در این راستا، علاوه بر بررسی تحلیلی مفهوم تواضع در قرآن و روایات، مفاهیم مترادف و متضاد با تواضع نیز بررسی شده اند. بر اساس یافته ها چهار مولفه شناختی تواضع (شناخت واقع بینانه از خود، باور به فقر وجودی، برابر و برادر دانستن خود و دیگران، توجه داشتن به شایستگی ها و نقاط قوت دیگران)، و هفت مؤلفه عاطفی آن ( حب خداوند، محبت به دیگران، نداشتن حب افراطی به مال دنیا، عدم احساس شگفت زدگی و خودستایی، بی میلی به ستایش شدن، نگرش احترام آمیز به همه انسان ها، بی میلی به خاص بودن) به دست آمد. همچنین، بینش توحیدی و حب الهی به عنوان مولفه های پایه و پشتیبان برای سایر مولفه ها شناسایی شد.
۹.

تحلیل محتوای کیفی کتاب های درسی طرح ولایت از منظر تربیت ارزش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۵۴
این پژوهش به توصیف و تحلیل عناصر اصلی برنامه درسی دوره های آموزش مبانی اندیشه اسلامی (طرح ولایت) و رویکرد آن به تربیت ارزش ها، پرداخته است. رویکرد پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل محتوای قیاسی بوده و با استفاده از چارچوب فرانظریه ای سانگر و اُسگاتورپ، بررسی چهار عنصر اهداف، محتوا، شیوه های ارائه محتوا و روش های آموزش و ارزشیابی را در کتب درسی منتخب طرح، بر عهده گرفته است. یافته ها نشان می دهد که هدف عمده تربیت ارزش ها، «پرورش شناخت ها و گرایش های یادگیرندگان نسبت به نظام اخلاقی، حقوقی و سیاسی اسلام بر اساس نقد محترمانه دیدگاه های مخالف» بوده است. بررسی عنصر محتوا حاکی از آن است که ارزش بنیادین در برنامه درسی طرح ولایت، «قرب اختیاری به خداوند متعال» است و هدف و محتوای یاد شده در دو حیطه شناختی و عاطفی تهیه شده است. ارائه محتوا در دو قالب «نوشتاری» و «فعالیت های یادگیری» بوده، عمدتاً از روش تدریس «توضیحی» و «آموزش تفکر انتقادی» استفاده شده و روش ارزشیابی در «ارزشیابی مجموعیِ» حفظی و تحلیلی، منحصر بوده است. در نتیجه، تربیت ارزش ها در این برنامه درسی، از نوع آموزش مستقیم ارزش ها و پرورش گرایش به آن هاست که بر پایه ایجاد ظرفیت شناختی برای نقد محترمانه در یادگیرنده استوار است و لذا رویکرد غالب آن شباهت هایی با رویکرد «تحلیل» به تربیت ارزش ها پیدا می کند.
۱۰.

تأمّلات اخلاقی جواز نکاح صغیره و تعارض آن با قاعده عدالت

کلیدواژه‌ها: نکاح صغیره قاعده عدالت ولی قهری ازدواج کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
در احکام فقهی دین مبین اسلام، جواز ازدواج دختران از بدو تولّد به چشم می خورد که تقریباً مورد اتّفاق علمای متقدّم قرار گرفته است. علاوه بر این، به زوج حقّ هرگونه استمتاع، به جز رابطه زناشویی قبل بلوغ سنّی، داده شده است. هدف این مقاله نشان دادن پیامدها و آثار سوء مترتّب بر این حکم فقهی بود که به موجب این پیامدهای منفی، تعارضاتی با اصل عدالت نمایان شد. در این مقاله، با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا قاعده عدالت و چگونگی کاربرد آن در احکام فقهی و مواردی را که این قاعده داخل می شود، تبیین شد و سپس پیامدهای منفی فردی، خانوادگی و اجتماعی این حکم فقهی و پیامدهایی که در نکاح صغیره، مصداق ظلم تلقّی می شود و مفاسد مترتب بر آن تبیین شد. بر اساس یافته ها، از جمله پیامدهای منفی روحی و روانی می توان به مواردی چون: افسردگی و اضطراب، سلب عشق و محبّت بر اثر تحمیل مسئولیّت خارج از حدّ توان و پیامدهای دوری از دوران شیرین کودکی اشاره کرد. همچنین، پیامدهای جسمی و جنسی مانند: آسیب به اندام تناسلی و مرگ و میر، پیامدهای اجتماعی و خانوادگی مانند: طلاق عاطفی و عدم توانایی در تربیت فرزندان، نیز از مصادیق بی عدالتی در این حکم هستند که با قاعده عدالت که اصلی عقلائی و منطبق بر مذاق شارع مقدّس است، در تعارض اند. بنابراین، با عنایت به اینکه اصل نکاح از امور عقلائی است و تحقق آن منوط به احراز اصول عقلائی است، هرجا با اصل عقلائی در تعارض باشد، مرجوح می گردد. بر اساس نتایج این تحقیق، اصل جواز نکاح صغیره جز در مواردی است که می تواند توسط فقیه و مجتهد مورد بازنگری قرار گیرد و شرایط زمانی، مکانی و خاصّ اجتماعی امروز در آن لحاظ شود.
۱۱.

تجربه و درک دانشجویان دختر از مشکلات آموزش مجازی در دوران قرنطینه از منظر اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۶
در پی شیوع بیماری کوید 19 و ضرورت قرنطینه، کلاس های درسی دانشگاهی به صورت مجازی و برخط تشکیل شد که در بدو امر، طبیعتاً با کاستی هایی مواجه بود. هدف از انجام این تحقیق، فهم ادراک و تجربه دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی از مشکلات آموزش مجازی در همان اولین نیمسال برگزاری به شیوه مجازی (نیمسال تحصیلی دوم سال 99-1398)، از منظر اخلاق بود. در این تحقیق کیفی، تعداد 17 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه شهید بهشتی به صورت هدفمند، انتخاب شده و مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل تماتیک براون و کلارک استفاده شد. براساس یافته ها، مشکلات آموزش مجازی، در قالب 9 تم اصلی بدست آمد و در مجموع، در سه محور مشکلات مربوط به دانشگاه، مشکلات مربوط به اعضای هیئت علمی و مشکلات مربوط به دانشجویان دسته بندی شد. درنهایت، پیشنهاداتی برای رفع کاستی ها مطرح شد.
۱۲.

صلاحیت های حرفه ای مربی براساس دیدگاه آیت الله حائری شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صلاحیت های حرفه ای مربی آیت الله حائری شیرازی تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۲ تعداد دانلود : ۱۹۲
تربیت، فرایندی پیچیده و مستلزم فعالیت تربیتی مربیانی است که آگاهانه و ماهرانه در این مسیر، به گونه ای مبتکرانه عمل می کنند؛ بر این اساس، شناسایی صلاحیت های حرفه ای مربی به تربیت درست، پرورش دادن استعدادهای افراد، و ایجاد جامعه ای سالم و پویا کمک می کند. هدف از پژوهش حاضر، استخراج و تبیین صلاحیت های حرفه ای مربیان در چهار محور هدف گزینی مناسب، خصلت های شخصیتی، مهارت های ارتباطی و مهارت های روشی ازنظر آیت الله حائری شیرازی بوده و این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. یافته ها نشان می دهند اهدافی که مربی باید در تربیت مدّنظر داشته باشد، عبارت اند از: شکوفاکردن شخصیت انسانی، استقلال یابی متربی و کمال یابی معنوی؛ همچنین خصلت هایی که مربی باید در خود بپروراند، شامل موارد ذیل هستند: ایمان، اخلاص، دانش اندوزی مداوم، وفاکردن به عهد و نظم گرایی. پنج مهارت ارتباطی ای که مربی باید در فرایند تربیت به کار گیرد، عبارت اند از: انعطاف ورزی، مدارا، محبت ورزی معتدل و بجا، پرهیز از رفتارهای آزاردهنده ، و استحقاق محوری. درنهایت، نُه روش تربیتی به دست آمده، شامل موارد ذیل است: تقویت تفکر، داستان گویی، بازی، پرسشگری، مهارت آموزی، اغماض از اشتباهات، تشویق کردن و جایزه دادن، تنبیه و کاهش دادن تدریجی کنترل بیرونی.
۱۳.

تأثیر مصرف فرهنگی بر نگرش دختران به روابط دوستی دختر و پسر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دوستی دختر و پسر رسانه شبکه های اجتماعی ماهواره مصرف فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۳
مدیریت دقیق رسانه های ارتباطی نوین به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر ارزش ها و نگرش های جوانان نیازمند بررسی علمی و دقیق است. هدف از این تحقیق، بررسی رابطه میان مصرف فرهنگی (مطالعه کتاب، استفاده از ماهواره و استفاده از شبکه های مجازی) و نگرش جوانان به روابط دوستی دختر و پسر است. همچنین شناسایی متغیرهایی که می توانند بر شدت و ضعف تأثیرپذیری جوانان از این کالاهای فرهنگی مؤثر باشند، مدنظر بوده است. تحقیق حاضر یک پیمایش مقطعی است و جامعه آماری آن شامل دختران هرگز ازدواج نکرده 20-34 ساله شهر تهران است. براساس یافته ها، بیشترین نگرش مثبت به این نوع روابط در میان رده سنی 20-24 ساله مشاهده شد. نتایج تحلیل دومتغیره نشان داد سن افراد، تحصیلات، ابعاد مختلف دینداری و میزان مطالعه کتاب با نگرش دختران به روابط دوستی دختر و پسر رابطه عکس دارد؛ درحالی که بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، استفاده از ماهواره و ساکن مناطق بالابودن و نگرش دختران به روابط دوستی دختر و پسر رابطه مستقیم وجود دارد. نتایج تحلیل چندمتغیره یافته ها نشان داد با حضور متغیر دینداری، متغیرهای سن، تحصیلات و منطقه محل سکونت معناداری خود را از دست می دهند. با توجه به یافته ها، مهم ترین راهبردهای تقویت وضعیت فرهنگی جوانان مربوط به دو حوزه مدیریت مصرف شبکه های اجتماعی و تقویت دینداری است.
۱۴.

بازنمایی الگوی تربیتی بر اساس عملکرد مراقبتی از خود و دیگران، در سوره فرقان؛ با تاکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوی تربیتی عبادالرحمان قرآن کریم سوره فرقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۷۰
از آنجا که بخش وسیعی از یادگیری انسان از طریق یادگیری ضمنی و مشاهده ای است، روش الگویی و از جمله، الگوپردازی، از جمله روش های مهم تربیتی به شمار می رود. الگوپردازی نیز مانند همه عناصر یک برنامه تربیتی باید متناسب با فرهنگ بومی هر کشوری باشد. از این رو، قرآن کریم می تواند به عنوان یک منبع غنی و الهام بخش در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد. آیات پایانی سوره مبارکه فرقان، عبادالرحمن را به عنوان الگویی برای انسان های خوب، الگوپردازی کرده است. هدف از این پژوهش، بازنمایی این الگو با استفاده از تفاسیر قرآن کریم به ویژه تسنیم می باشد. روش تحقیق، روش توصیفی-تحلیلی است. بر اساس یافته ها شاخصه های اساسی عبادالرحمن مشتمل بر سه شاخصه: عبودیت، رحمت و صبر است که در نگاه تفصیلی به 20 شاخصه بسط می یابد. 7 شاخصه ناظر بر مراقبت از رشد معنوی خویشتن و 13 شاخصه ناظر بر مراقبت از رشد معنوی دیگران است. بندگان ممتاز خداوند دائما در حال مراقبت از خود و دیگران هستند. مصادیق دقیق تر مراقبت ذیل این سه محور در مقاله تبیین شده اند.
۱۵.

تأملی در ضرورت استفاده از «خود-ارزیابی» در برنامه درسی تربیت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خود - ارزیابی برنامه درسی تربیت دینی اصول تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۶۶
این تحقیق با هدف تبیین ضرورت «خود−ارزیابی» و تناسب آن با اصول تربیت دینی انجام گرفت. روش تحقیق، توصیفی−تحلیلی بود. براساس یافته ها مشخص شد که خود−ارزیابی با هشت اصل تربیت اسلامی (اصل جامعیت، اصل توحید و اخلاص، اصل مشارکت و مسئولیت، اصل تفاوت های فردی، اصل گرایشات مثبت دینی، اصل عذرپذیری و جبران، اصل کرامت و اصل مداومت و نظارت دائمی) متناسب بود و بر ارزشیابی رایج (شناخت−محور، کمی و معلم−محور) مزیت دارد. همچنین، به کار بردن خود−ارزیابی در برنامه درسی تربیت دینی می تواند از حالت حداقلی (به صورت مکمل) تا حالت حداکثری (تنها مدل ارزیابی) متفاوت باشد. درنهایت، استلزامات کاربرد خود−ارزیابی در برنامه درسی تربیت دینی مطرح شده است.
۱۶.

تأملی در تربیت اخلاقی از طریق «ارزیابی همتایان» بر اساس آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی همتایان بازخورد اصلاحی نقد تربیت اخلاقی دیدگاه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۳۰
ارزیابی همتایان روشی است که به کارگیری آن کمک شایانی به بهبود یادگیری دانش آموزان در موضوعات درسی گوناگون می کند. برخی پژوهشگران، این روش را برای پرورش اخلاقی هم موثر دانسته اند و نشان داده اند که ارزیابی همتا منجر به پرورش برخی ارزش های اخلاقی در دانش آموزان هم چون: دلسوزی، نیک اندیشی، بیان استدلالی، نرمی و لطافت در گفتار، احترام، همکاری، نگرش منصفانه و مسئولیت پذیری در قبال دیگران می شود. به نظر می رسد که ادبیات مشابهی در دین ما در این زمینه وجود داشته باشد و بتوان از روش ارزیابی همتا برای تربیت اخلاقی با رویکرد دینی نیز سخن گفت. در این میان، نکته مهم، کارآمدی این روش تربیتی است که در گرو تحقق و رعایت شرایط لازم برای اجرای صحیح آن می باشد. هدف اصلی از این تحقیق این بود که با استفاده از آموزه های غنی قرآن و روایات که مرتبط با این مبحث هستند، شرایط کارآمدی این روش استخراج شود. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بود. جامعه آماری شامل آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) بود که نمونه ای هدفمند و مرتبط با موضوع، انتخاب شد و سپس آیات و روایات منتخب، مورد بررسی تحلیلی قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن است که مهمترین شروط اثربخشی ارزیابی همتا عبارتند از: الف) شرایط ناظر بر ارائه دهنده بازخورد ( تقدم شناخت دقیق، خیرخواهی خداپسندانه، صداقت و انصاف در ارزیابی، محرمانگی، عدم تجسس، بیان صریح و مدلل، لطافت و مدارا در عین صراحت، ارائه پیشنهاد اصلاحی، اولویت خود-اصلاحی)؛ ب) شرایط دریافت کننده بازخورد اصلاحی( اصلاح نگرش به خود، اصلاح نگرش نسبت به بازخورد دیگران، اصلاح نگرش نسبت به ارزیاب، گشودگی و پذیرندگی، تمایز محتوا از ارزیاب، تامل در بازخوردها، سپاسگزاری و قدرشناسی، جستجوی فعالانه بازخورد، گذشت و مثبت اندیشی در موارد بازخورد نادرست و نابجا).
۱۷.

مطالعه رابطه فردگرایی و برابری جنسیتی با ارزش ازدواج (مورد مطالعه: دختران ازدواج نکرده 20 تا 34 ساله شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزش ازدواج دختران مجرد فردگرایی برابری جنسیتی شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۲
تغییر در ارزش ها و نگرش های افراد می تواند تغییرات رفتاری را در پی داشته باشد. به همین نسبت، تغییر در ارزش ازدواج نیز می تواند باعث امتناع از ازدواج و در نهایت ازدواج گریزی شود. سوال اساسی این پژوهش آن است که هریک از متغیرهای فردگرایی و برابری جنسیتی چه تاثیری در ارزش ازدواج دارند؟ بنابراین هدف مقاله حاضر، بررسی سهم فردگرایی و برابری جنسیتی بر ارزش ازدواج دختران شهر تهران است. داده های مطالعه حاصل پیمایشی است که در پاییز 1397 با استفاده پرسشنامه ساخت یافته از 600 دختر هنوز ازدواج نکرده نمونه جمع آوری گردید. یافته های مطالعه حاکی از تاثیر معنا دار فردگرایی و برابری جنسیتی بر ارزش ازدواج دختران است. جهت این رابطه معکوس بود به گونه ای که با افزایش فردگرایی و برابری جنسیتی شاهد این هستیم که دختران ارزش کم تری برای ازدواج قائل هستند. علاوه بر این رابطه بین ویژگی های فردی پاسخگویان و ارزش ازدواج مورد بررسی قرار گرفت. رابطه سن دختران با ارزش ازدواج مستقیم بود. متغیرهای سطح تحصیلات، میزان درآمد و استفاده از شبکه های اجتماعی رابطه معکوس با ارزش ازدواج داشتند. به گونه ای که دخترانی که تحصیلات بالاتر و میزان درآمد بالاتر داشته و از شبکه های اجتماعی هم چون تلگرام، فیس بوک و ... استفاده بیش تری داشتند، ارزش کم تری برای ازدواج قائل بودند و بالعکس. این یافته ضرورت مدیریت فرهنگی مناسب نسل جدید را در این زمینه مورد تاکید قرار می دهد؛ به گونه ای که ضمن احترام به خواسته های به حق زنان و دختران، بتوان ایشان را به سوی ازدواج درست و به موقع سوق داد.
۱۸.

استعاره تربیتی سفر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعاره تربیتی سفر عرفان تعلیم و تربیت عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۳۵۸
هدف از پژوهش حاضر، تبیین و تحلیل استعاره «تربیت، سفر است» با نگاهی عرفانی استعاری و به تبع عینی تر به حوزه انتزاعی تربیت است. چرا که یکی از اصلی ترین ویژگی های استعاره، ظرفیت استنباطی بسیار آن است که با تکیه بر آن می توان حوزه ای انتزاعی از دانش های بشری را در ظرفی عینی قرار داد و بازتعریف کرد. برای دست یافتن به این هدف، از روش تحلیل منطقی فرارونده بهره گرفته شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که استعاره «تربیت، سفر است» باتوجه به مبنای انتخابی در این پژوهش دو مبنای عرفان اسلامی و عرفان اومانیستی معرفی شده دو مسیر جداگانه برای تربیت تعریف می کند که با وجود اشتراکات فراوان میان این دو مسیر، سرانجام متفاوتی برای آن ها تصور می شود. طرح کلی سفر تربیتی بر مبنای نگاه استعاری عرفانی به حوزه تربیت نیز شامل دو رکن اصلی «رهرو» و «راهبر» و پنج رکن فرعی «مقصد نهایی»، «مراحل»، «ره توشه، مسیریابی و ملزومات»، «راهبرد» و «رهاورد» است. همچنین بر پایه نتایج پژوهش حاضر می توان ادعا کرد که به کارگیری استعاره «تربیت، سفر است»، گامی مهم جهت دست یافتن به تعریفی برای تربیت و رسیدن به اشتراک بین الاذهانی میان صاحب نظران این حوزه خواهد بود.
۱۹.

بررسی ظرفیت تأثیرگذاری بازی های رایانه ای خشن بر عملکرد اخلاقی کاربران، براساس مدل رست ناروائز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازی های رایانه ای خشن فضای مجازی اخلاق تربیت اخلاقی جیمز رست دارسیا ناروائز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۶۰۹
هدف از انجام این تحقیق، بررسی ظرفیت تأثیرگذاری بازی های رایانه ای خشن به عنوان یک محیط یادگیری بر عملکرد اخلاقی کاربران، براساس مدل چهار مؤلفه ای رست-ناروائز است. این دیدگاه سعی می کند تبیین دقیق تری از فرایند ها و مؤلفه های یادگیری و تربیت اخلاقی ارائه کند. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و در بخشی از کار، سنتزپژوهی بود. ابتدا ملاک های محیط یادگیری مناسب برای تربیت اخلاقی از مدل رست ناروائز با روش توصیفی تحلیلی استخراج و سپس ظرفیت تأثیرگذاری بازی های رایانه ای خشن بر آن چهار بعد، از طریق مطالعه شواهد تجربی معاصر مورد بررسی قرار گرفت و تبیین گردید. یافته ها نشان داد که این بازی ها نه تنها آیتم های مربوط به چهار مؤلفه فوق را طبق مدل رست ناروائز، تقویت نمی کنند، بلکه درست در جهت مقابل توصیه های تربیتی این مدل، حرکت می کنند و لذا می توانند تأثیرات جدی مخرب بر تربیت اخلاقی کاربران داشته باشند. در پایان پیشنهادهایی برای کاهش تأثیرات منفی بازی های رایانه ای خشن مطرح شد.
۲۰.

اشتغال و فرزندپروری بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانواده تربیت نقش مادری دوره خردسالی اشتغال بانوان مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۰ تعداد دانلود : ۶۱۲
هدف پژوهش حاضر، تعیین شرایط و حدود و ثغور اشتغال مناسب برای مادران ( باتوجه به چالش میان اشتغال بانوان و نقش مادری آن ها) است؛ به گونه ای که از پیامدهای منفی احتمالی آن بر فرزندان خردسال کاسته شود. از آنجا که ایران به ویژه در سال های اخیر با افزایش تعداد زنان تحصیل کرده و گرایش روزافزون و گاه افراط گرایانه آن ها به اشتغال روبه رو است، بنابراین پرداختن به حدود و ثغور اشتغال مناسب برای مادران ضروری به نظر می رسد. روش پژوهش، پژوهش از نوع کیفی کتابخانه ای و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است و برای پاسخگویی به سؤالات پژوهش از دیدگاه های مقام معظم رهبری در حوزه زنان، خانواده و بانوان نخبه استفاده شده است. براساس یافته ها، هشت ضرورت (مقوله) در قالب چهار محور درارتباط با مسئله اشتغال بانوان استخراج شده است: 1 محور توصیه به بانوان (احترام به تفاوت های زن و مرد و افتخار زنان جامعه به زن بودن / اولویت بندی مسئولیت ها توسط بانوان)، 2 محور توصیه به همسران ( مردها) (قدرشناسی و حمایت از زحمات بانوان در خانواده / پرهیز از اجبار کردن زنان به اشتغال و کارهای سنگین)، 3 محور توصیه به فعالان فرهنگی (نگاه معقول و معتدل به اشتغال زنان / اجتناب از تبلیغ افکار فمینیستی) و 4 محور توصیه به نهادهای قانونی و اجرایی (مدیریت و تنظیم مشاغل مناسب بانوان / حمایت های قانونی از مادران شاغل). درنهایت براساس این یافته ها، حدود و ثغور اشتغال مناسب برای مادران تعیین و در این زمینه راهکارهایی نیز مطرح شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان