عباس خمسه

هوش مصنوعی یکی از فناوری های نو ظهور عصر حاضر است که در آن تلاش می شود هوش انسانی در سامانه ها و ماشین های مورد استفاده شبیه سازی شود. دستیابی به هوش مصنوعی نیازمند طیف گسترده ای از فعالیت های تحقیق و توسعه بوده که مدیریت این فرآیند مستلزم دسترسی به دانش نوین برای تدوین و پیاده سازی راهبرد، اختصاص منابع، سازماندهی، و بکارگیری ابزارهای مناسب می باشد. هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی مولفه های مدیریت تحقیق و توسعه داده محور در شرکت های فعال در فناوری هوش مصنوعی است. این پژوهش با رویکرد آمیخته (کیفی- کمی) انجام گرفت. در بخش کیفی، پس از مرور منسجم مبانی نظری با 12 نفر از خبرگان که به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند مصاحبه شد و نظرات آن ها جمع آوری و در قالب نظریه داده بنیاد، مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه آن 123 کد باز، 24 زیرمولفه و 8 مولفه (مقوله) محوری بود. در بخش کمی، نظرات 85 نفر از متخصصین تحقیق و توسعه و فعالان حوزه هوش مصنوعی که به روش نمونه گیری قضاوتی انتخاب شده بودند از طریق پرسشنامه جمع آوری و پس از تحلیل آن به روش مدل معادلات ساختاری، روابط و اعتبار مولفه ها مورد تائید قرار گرفت. همچنین با نظر خبرگان مولفه های به دست آمده در قالب روش سوارا وزن دهی و اولویت بندی شدند که به ترتیب عبارتند از: مدیریت نظام مند، تامین منابع، توانمندی بکارگیری تحلیل های کلان داده، سیاست های حمایتی، بسترها و زیرساخت ها، توسعه علم داده، عوامل سازمانی و منافع تجاری.

روند روبه رشد فناوری در دنیای معاصر موجب تغییرات چشم گیری در زندگی و شیوه مشاغل و فناوری های دیجیتال گردیده است. تحولات حاصل از پیدایش صنعت 4.0، سبب حرکت سریع به سوی فناوری های مدرن هوشمند و دیجیتال شده است. از ابزارهای مدرن جهت برنامه ریزی و مدیریت فناوری در سازمان نقشه راه فناوری است که با تحلیل های محیطی و ردیابی های فناوری به صنایع گوناگون جهت آینده نگری یاری می رساند و با رصد نیازهای مشتریان، فناوری های مناسب ارائه می نماید. نقشه راه فناوری سازمان ها را مجهز به سیستم های تولید هوشمند و دیجیتال می نماید. هدف از این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر نقشه راه فناوری صنعت 4.0 در صنایع تجهیزات نیروگاهی و تأمین انرژی می باشد. در این پژوهش با مطالعه ادبیات موضوع و اخذ نظر خبرگان و استفاده از ابزار دلفی فازی، 14 عامل  و 46 زیر عامل در قالب 6 بعد شناسایی گردید. نتایج حاصله عوامل مؤثر بر مدل نقشه راه فناوری صنعت 4.0 را معرفی نموده که به وسیله فرایند تحلیل شبکه ای فازی اولویت بندی گردیده است. نتایج FANP نشانگر این است که بالاترین وزن را زیر عامل طراحی و تولید هوشمند داراست و همچنین عامل پیشران های تکنولوژیک دارای رتبه اول و عامل زیرساخت های نرم و سخت در رتبه دوم و عامل پیشران های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی در رتبه سوم می باشند.

هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب بر رشد پایدار کسب وکار با نقش میانجی نوآوری انجام شده است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه مدیران و کارشناسان شرکت شیر پگاه تهران بوده و حجم نمونه، بر اساس جدول مورگان و کرجسی، به تعداد 207 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری تصادفی ساده بوده و گردآوری داده ها توسط پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات خبرگان و پایایی آن، توسط آلفای کرونباخ تائید شد. تجزیه وتحلیل داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS صورت گرفت. یافته ها : نتایج نشان داد رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب، هر دو، بر نوآوری و رشد پایدار کسب وکار در شرکت شیر پگاه تأثیر معناداری دارند و نوآوری در تأثیر رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب، بر رشد پایدار کسب وکار، نقش میانجی دارد. بر اساس یافته های پژوهش، شرکت ها می توانند بر روی شیوه های کیفیت استراتژیک، تعهد رهبری، مدیریت کارکنان، بهبود مستمر، فرهنگ کیفیت شرکت و تمرکز بر نیازهای مشتری متمرکز شوند؛ زیرا این امر آن ها را قادر می سازد تا به سطح بالایی از نوآوری بهره برداری و اکتشافی و رشد پایدار کسب وکار دست یابند. چراکه باوجود این که رشد تجاری و انجام نوآوری اکتشافی آسان نیست و منابع زیادی برای یادگیری سازمانی نیاز دارد، اما بهره برداری از توانایی های موجود ممکن است منجر به مزیت رقابتی پایدار نشود. اصالت/ارزش افزوده علمی: مفهوم رویکرد استراتژیک کیفیت از اصول کلی مدیریت کیفیت فراگیر حاصل شده است و تأثیر قابل توجهی بر عملکرد پایدار کسب وکار دارد. نوآوری نیز به عنوان مهم ترین گزینه استراتژیک شناخته شده است که می تواند توانایی سازمان را به طور قابل توجهی در جهت پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر مشتریان و تغییرات فناوری و حفظ عملکرد رقابتی افزایش دهد. با توجه به شکاف تحقیقاتی که در مطالعات پیشین وجود داشته است، این پژوهش به بررسی تأثیر رویکرد استراتژیک به کیفیت و ظرفیت جذب بر رشد پایدار کسب وکار با نقش میانجی نوآوری در صنعت لبنیات پرداخته است.  

بیت کوین به عنوان یک تکنولوژی نوظهور پرداخت می تواند تأثیر بسزایی بر رشد کسب وکارهای مرتبط با اکوسیستم گردشگری داشته و وابستگی تاریخی به نظام مالی جهانی را از میان بردارد. با توجه به ماهیت ناهمگون شبکه های بیت کوین و تعدد بازیگران صنعت گردشگری، خلق شبکه همکاری مشترک تنها زمانی اتفاق می افتد که گردشگران و صاحبان کسب وکار استفاده از بیت کوین را به طور هم زمان بپذیرند. بنابراین در جستجوی پاسخ این سؤال که چه فاکتورهایی به شکست یا موفقیت کارکرد شبکه پیشنهادی منجر می شوند، مدلی از شبکه همکاری بیت کوین و گردشگری را عرضه کردیم. با استفاده از روش پریسما، مصاحبه عمیق، ایجاد پنل خبرگان بین المللی از ۶ کشور و متد نقشه شناختی فازی، عوامل مؤثر بر پذیرش این شبکه معرفی شدند. یافته ها نشان می دهند که اگرچه فاکتور سودمندی درک شده بالاترین اثرپذیری را بر دیگر عوامل دارد اما بهبود دو عامل هزینه های تراکنش ارزان و آگاهی از عملکرد بیت کوین بهترین نتیجه را در فاکتور سودمندی درک شده و درنهایت پذیرش بیت کوین می دهند. نتایج این مطالعه به ارتقا و توسعه مدل های جدید کسب وکارهای مرتبط با گردشگری یاری می رساند. شرکت های خصوصی فعال در حوزه گردشگری نیز می توانند توسط راه حل های پیشنهادی، استراتژی جدیدی برای افزایش سهم بازار و توسعه کسب وکار در دورافتاده ترین نقاط کشور در پیش گیرند. تصمیم گیران دولتی هم با اتخاذ سیاست های حمایتی، کاهش موانع کسب وکار از طریق حمایت های مالکیت فکری، توسعه زیرساخت موردنیاز و تهیه لایحه به قانون گذار می توانند به افزایش سطح درآمد و توسعه اکوسیستم گردشگری در کشور کمک شایانی نمایند.

توسعه زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات و تجهیز کشورها به منابع اطلاعاتی و ارتباطی برخط، بانک ها را با توجه به جایگاه استراتژیکی که در صنعت مالی دارند، در سال های اخیر از فضای سنتی به بستر بانکداری مبتنی بر زیرساخت های متمرکز و فرا شعبه ای سوق داده است. مفهوم بانکداری اجتماعی با تکیه بر ارتقاء فناوری و داده محوری، فضای جدیدی را در اختیار صنعت بانکداری کشور قرارداده که در این پژوهش شناسایی شاخص های مؤثر بر فرآیند نوآوری بانکداری اجتماعی با رویکرد تحول دیجیتال مدنظر قرار گرفته است. پژوهش حاضر، از حیث هدف کاربردی بوده و در پژوهش های کیفی-کمی دسته بندی می گردد. جهت شناسایی شاخص های مؤثر بر فرآیند نوآوری بانکداری اجتماعی با رویکرد تحول دیجیتال با استفاده از مرور جامع ادبیات و پیشینه پژوهش و روش دلفی، از نظرات اساتید حوزه مدیریت تکنولوژی و نوآوری، مدیران و کارشناسان خبره صنعت بانکداری کشور استفاده شده است. همچنین برای بررسی برازش مدل نظری پژوهش، روش مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار AMOS مورداستفاده قرار گرفته و با تحلیل عاملی 36 شاخص در قالب 6 عامل کلیدی در زمینه فرآیند نوآوری بانکداری اجتماعی با رویکرد تحول دیجیتال شناسایی و تأیید گردید. نتایج نشان دهنده آن است عوامل کلیدی قوانین و سیاست ها، رویکرد نوآورانه، امنیت، ساختار صنعت بانکداری، عوامل اجتماعی و زیرساخت تحول دیجیتال به ترتیب بیشترین تأثیر را در ارائه الگوی نوآورانه بانکداری اجتماعی مبتنی بر تحول دیجیتال در صنعت بانکداری ایران داشته که مدیران ارشد و سیاست گذاران صنعت بانکداری می بایست در جهت تقویت این عوامل بکوشند.

در دهه های اخیر مدیریت نوآوری همواره مورد توجه و کنکاش پژوهشگران قرار گرفته و تلاش برای ارتقا و بهبود عملکرد این فرایند به شکل مستمر در جریان است. در این پژوهش به منظور طراحی مدل مدیریت روتین های فرایند نوآوری، ابتدا با مرور مطالعات پیشین، شاخص ه ای مربوطه استخراج و پس از اجرای تکنیک دلفی فازی و اجماع نظر خبرگان مدلی ارائه شد. سپس با روش پیمایشی به منظور پیاده سازی مدل طراحی شده در ANFIS از پرسشنامه استفاده شد. قواعد طراحی شده با 40 دوره آموزش به خطایی قابل قبول رسید. یافته ها نشان داد که عامل سازمانی بااهمیت ترین متغیر و عامل آموزشی در رتبه آخر قرار دارد. لذا پیشنهاد می شود اقداماتی از قبیل: ایجاد مرکز توربین گاز ایران، اهتمام در ثبات روتین های سازمانی به عنوان منبع اصلی نوآوری، ایجاد فضایی مناسب جهت تعاملات فرهنگی و اجتماعی، توانمندسازی در تعمیق قابلیت های نوآورانه و افزایش آگاهی و مهارت های فنی و مدیریتی انجام پذیرد.

امروزه صنعت 0.4 با پیشرفت های فناورانه در قالب هوشمندسازی و دیجیتال سازی، منجر به افزایش بهره وری در سازمان های تولیدی شده است. از منظر راهبردی و فناوری، نقشه راه فناوری صنعت 0.4 علاوه بر همسوسازی راهبردهای اصلی سازمان با برنامه های حوزه فناوری، سازمان های تولیدی را به سمت سیستم های تولید هوشمند سوق داده و امکان به کارگیری فناوری های هوشمند و دیجیتال مانند: مانند کلان داده ها، اینترنت اشیا، رایانش ابری و ربات ها را برای آن ها فراهم کرده است. هدف از این پژوهش ارائه مدل تدوین نقشه راه فناوری صنعت 0.4 در صنایع تجهیزات نیروگاهی و تأمین انرژی است. در این پژوهش با مطالعه ادبیات موضوع، مصاحبه و استفاده از ابزار مدل سازی معادلات ساختاری، 04 شاخص در قالب 40 مؤلفه در 4 بعد )پیشران ها/محرک ها، بازار، محصول، تکنولوژی، تحقیق و توسعه، منابع وزیرساخت ها( شناسایی شده است. نتایج حاصل از معادلات ساختاری نشان دهنده تأثیر مؤلفه ها و ابعاد به دست آمده بر تدوین نقشه راه در صنعت 0.4 با برازش قوی بوده است  

در این تحقیق سعی شد مدلی برای نوآوری خدمات بانکداری الکترونیک بر اساس قابلیت های پویا ارائه گردد. روش تحقیق پژوهش حاضر، روش پژوهش ترکیبی از نوع طرح متوالی- اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کارشناسان و خبرگان حوزه بانکداری الکترونیک هستند. در تحقیق حاضر رویکرد هدفمند در انتخاب نمونه کیفی تحقیق استفاده می گردد. ابزار گردآوری داده ها در تحقیق حاضر، پرسشنامه دلفی و پرسشنامه تصمیم گیری چند معیاره بود. برای تحلیل داده ها از دو تکنیک دلفی فازی و دیمتل فازی کمک گرفته شد؛ به نحوی که با تکیه بر مبانی نظری و تحقیقات تجربی انجام گرفته در حوزه نوآوری و قابلیت های پویا، شاخص های مهم این دو حوزه در ارتباط با بانکداری الکترونیک استخراج شد. نتایج دلفی فازی در نهایت 13 شاخص برای نوآوری خدمات و 17 شاخص برای قابلیت های پویا به دست داد. شاخص های نوآوری خدمات و قابلیت های پویا بر اساس مبانی نظری، ذیل 11 معیار دسته بندی شده و در قالب مفهوم کلی وارد تحلیل دیمتل فازی شدند. نتایج دیمتل فازی، معیارها را در دو گروه اثرگذار و اثرپذیر دسته بندی کرد، به نحوی که 6 معیار در گروه معیارهای اثرگذار و 5 معیار به عنوان معیارهای اثرپذیر معرفی شدند. براین اساس، سازمان دهی مجدد سیستم ارائه خدمات، از بیشترین تاثیرگذاری، و مفهوم سازی، از میزان تاثیرپذیری بسیار زیادی برخوردار است.

ازآنجا که بازده تولید شده از پیاده سازی نوآوری در بنگاه ها جهت کسب مزیت رقابتی و درنهایت داشتن عملکرد بهتر، ماحصل تعامل بین محیط کسب و کار، راهبرد های نوآوری و قابلیت های شرکت ها است؛ و اینکه تاکنون مطالعاتِ قابل توجهی در مورد برهم کنشِ محیط کسب و کار (به عنوان عامل بیرونی) و راهبرد های نوآوری بر عملکرد شرکت ها صورت نگرفته است؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثرپذیری عملکرد تجاری یک بنگاه از همسویی راهبرد های نوآوری (دو بعدِ نوآوری محصول و نوآوری فرآیند) با محیط کسب و کار (در چارچوب سه عامل پویایی، رقابت پذیری، و تغییرات تکنولوژیک) است. با استفاده از داده های بدست آمده از پرسشنامه - از خبرگان شرکت های تولیدی صنعت پلاستیک ایران - و سرانجام مدلسازی، و تجزیه و تحلیل داده ها بوسیله سیستم استنتاج فازی در نرم افزار متلب با بکارگیری روش استلزام مَمدانی؛ مطالعه فوق نشان می دهد که در این صنعت، نوآوری فرآیند در مقایسه با نوآوری محصول تأثیر بیشتری بر عملکرد تجاری خواهد گذاشت. از سوی دیگر، تغییرات تکنولوژی در مقایسه با پویایی و رقابت پذیری تأثیر بزرگتری بر عملکرد تجاری می گذارد. در مجموع، این پژوهش همسویی راهبردی بین راهبرد نوآوری فرآیند و تغییرات تکنولوژیک در بهبود عملکرد تجاری را به تصویر کشاند. این نتایج، انتخاب هدفمند راهبرد نوآوری براساس شرایط مختلف محیطی برای بنگاه ها را ضروری می سازد.

هدف: این پژوهش با هدف ارائه مدل سیستمی کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری در کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات انجام شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پس از مرور ادبیات، به منظور غنای بیش تر با 12 نفر از خبرگان حوزه فناوری اطلاعات مصاحبه عمیق انجام شد و مهم ترین ابعاد و مولفه ها استخراج شدند. سپس پرسشنامه ای طراحی گردید و در اختیار 103 نفر از کارشناسان و مدیران کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات قرار داده شد. برای اعتبار سنجی مدل پیش بینی شده از سیستم استنتاج عصبی-فازی تطبیقی (ANFIS) بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد مهم ترین ابعاد موثر بر کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری در کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات به ترتیب اهمیت عبارت اند از: کسب وکار و بازار، اقتصاد نوآوری، ابعاد کسب ارزش، منابع فناوری اطلاعات، فناوری اطلاعات، نوآوری در فناوری اطلاعات، امنیت و قوانین. همچنین، با توجه به میزان خطای به دست آمده و نبود پدیده فرا-انطباق در ANFIS طراحی شده، مدل مذکور از اعتبار قابل قبول و قدرت بالایی برای پیش بینی برخوردار است. ارزش/ اصالت پژوهش: پژوهش حاضر با ارائه مدل سیستمی که دربردارنده مهم ترین ابعاد و مولفه های کسب ارزش مبتنی بر اقتصاد نوآوری است، می تواند به سیاست گذاران و مدیران موثر بر کسب وکارهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات در تصمیم گیری ها یاری رساند.

هدف: عوامل زیادی بر عملکرد نوآوری سازمان ها تاثیرگذارند که شناسایی این عوامل، می تواند مدیران را در برنامه ریزی و مدیریت بهتر فرآیند نوآوری یاری رساند. گروه صنعتی مپنا به عنوان تولیدکننده محصولات نیروگاهی، جهت کسب مزیت رقابتی و حضور در بازارهای جهانی، نیازمند بهبود و ارتقای عملکرد نوآوری در شرکت های زیرمجموعه خود است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر کارآفرینی، توانمندی های داخلی و همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه بر عملکرد نوآوری در گروه صنعتی مپنا صورت گرفت. روش شناسی پژوهش : این پژوهش، از حیث هدف کاربردی و از نظر نوع روش، پیمایشی توصیفی است. گردآوری داده ها در تابستان سال 1399 با روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شد و از ابزار پرسشنامه و مصاحبه برای بهره گیری از نظرات خبرگان که شامل 30 نفر از مدیران و کارشناسان بخش های تحقیق وتوسعه گروه مپنا بودند، استفاده شد. در این پژوهش، 14 شاخص در قالب سه عامل کارآفرینی، توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه و همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه، شناسایی و بر مبنای آن، مدل مفهومی پژوهش طراحی شد و با استفاده از رویکرد فازی و نرم افزار متلب، به ارزیابی عملکرد نوآوری پرداخته شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد هر سه عامل توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه، همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه و کارآفرینی، تاثیر مثبت و مستقیم بر عملکرد نوآوری گروه مپنا دارند و توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه با امتیاز 7.44 دارای بیشترین تاثیر و کارآفرینی با امتیاز 5.64 دارای کمترین تاثیر است. همچنین، عملکرد نوآوری، بیشترین تاثیر را به ترتیب از شاخص های میزان سرمایه گذاری در تامین نرم افزارهای تحقیق وتوسعه، میزان سرمایه گذاری در تامین تجهیزات و آزمایشگاه ها و درصد هزینه های تحقیق وتوسعه از فروش کل سازمان، می پذیرد که هر سه، از شاخص های توانمندی های داخلی تحقیق وتوسعه هستند. هم چنین سطح عملکرد نوآوری، مقدار 6.44 ارزیابی شد که در محدوده متوسط رو به بالا است. اصالت/ارزش افزوده علمی: این پژوهش، یک مدل مفهومی را برای نشان دادن رابطه بین کارآفرینی، توانمندی های داخلی و همکاری های خارجی تحقیق وتوسعه، به منظور ایجاد عملکرد نوآورانه شرکت های گروه مپنا پیشنهاد کرده است.

به منظور مطالعه رفتار کارکنان در هنگام بحران، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تاب آوری منابع انسانی در صنعت بانکداری در دوران کووید19 با استفاده از روش آمیخته انجام گرفت.  این پژوهش، ازنظر نحوه گردآوری داده ها، اکتشافی-توصیفی و ازنظر هدف، توسعه ای-کاربردی است. مشارکت کنندگان بخش کیفی 14 نفر از خبرگان حوزه مدیریت و صنعت بانکداری بودند که با روش هدفمند، انتخاب شدند و با آنان مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. در بخش کمی گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه از 196 نفر از مدیران و کارکنان بانک ملت استان البرز که به شیوه تصادفی انتخاب شدند، صورت گرفت. به منظور ارائه مدل کیفی، از تئوری داده بنیاد و نرم-افزار MAXQDA بهره گرفته شد و برای اعتبارسنجی مدل، از روش مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS استفاده شد. نتایج حاصل از کدگذاری باز و محوری، به استخراج 4 عامل (فردی و شخصیتی، زیرساخت و فناوری، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و قانونی)، 9 زیرمولفه و 33 شاخص منجر شد. یافته های بخش کمی نشان داد 28 شاخص از 33 شاخص، مورد تایید است و هر چهار عامل شناسایی شده تاثیر مثبت معناداری بر تاب آوری منابع انسانی دارند. مقایسه ضرایب تعیین نشان داد عامل فردی و شخصیتی، عامل زیرساخت و فناوری، عامل اجتماعی و فرهنگی و عامل سیاسی و قانونی به ترتیب بیش ترین تاثیر را بر تاب آوری منابع انسانی بانک ها داشته اند. نتایج مطالعه، این امکان را به مدیران بانک ها می دهد تا با شناسایی نقاط اساسی و مولفه های تاب آوری نیروی انسانی، راهبرد و طرحی منسجم برای بهبود شرایط موجود جهت مقابله با بحران ها و حوادث داشته باشند.

بسیاری از فناوری هایی که در بخش دفاعی طراحی شده اند، می توانند در کسب وکارهای تجاری نیز کاربرد داشته باشند. سرریز فناوری های دفاعی به کسب وکارهای تجاری پیامدهای مثبت فراوانی در سطوح ملی، تجاری و دفاعی دارد. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر سرریز فناوری های دفاعی به کسب وکارهای تجاری در قالب یک مدل است. پژوهش از نوع آمیخته (کیفی-کمی) می باشد. نمونه آماری پژوهش در بخش کیفی، 17 نفر از خبرگان حوزه های دفاعی و کسب وکارهای تجاری کشور می باشند که با روش گلوله برفی و تا زمان اشباع نظری انتخاب شده اند. نمونه آماری در بخش کمی، 177 نفر از مدیران و کارشناسان این دو حوزه می باشد که به روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس انتخاب گردیدند. جهت شناسایی عوامل مؤثر، از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد و نرم افزار MAXQDA2020 استفاده شده و در نهایت اعتبارسنجی مدل به دست آمده، با تحلیل عاملی و نرم افزار  3SMART PLS انجام گرفته است. با توجه به یافته های پژوهش در بخش کیفی، 148 کد در قالب 7 مقوله شناسایی گردید و پس از تحلیل عاملی تأییدی، 5 کد حذف و مدل نهایی پژوهش با 143 کد و 7 مقوله تائید شد. نتایج حاصل از نظریه داده بنیاد در خصوص فراوانی و اهمیت مضامین و مقولات سرریز فناوری های دفاعی به کسب وکارهای تجاری، نشان دهنده آن است که به ترتیب سیاست ها و مقررات، عوامل ارتباط بین بخش های دفاعی و تجاری، توانمندی فناورانه، عوامل محیطی، عوامل اجتماعی– فرهنگی، عوامل اقتصادی و مالی، ویژگی های فناوری بیشترین اهمیت را دارا هستند.

     توانایی های انتقال فناوری نقش مهمی در فرایند انتقال فناوری موفق و اثربخش ایفا می نماید. هدف از انجام این پژوهش ارائه مدلی کاربردی برای شناسایی عوامل و شاخص های مؤثر بر توانایی های انتقال فناوری در صنایع پایین دستی پتروشیمی می باشد. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی بوده و در زمره پژوهش های کیفی- کمی با رویکرد اکتشافی دسته بندی می گردد. جامعه آماری  پژوهش در بخش کیفی 15 نفر از خبرگان صنایع پایین دستی پتروشیمی بوده اند که این  افراد با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی به منظور طبقه بندی شاخص ها، سنجش روایی محتوا، اولویت بندی توانایی ها با تکمیل پرسشنامه مقایسات زوجی انتخاب شده اند. همچنین در بخش کمی جهت تحلیل عاملی، از نظرات 388 نفر از مدیران و کارشناسان صنایع پایین دستی پتروشیمی جهت تکمیل پرسشنامه  بهره گرفته شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و نیز بررسی برازش مدل نظری پژوهش، از مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار AMOS استفاده شده است. نتایج نشان دهنده آن است که 82 شاخص در قالب 8 عامل بر روی توانایی های انتقال فناوری تأثیرگذار است. همچنین توانایی اشاعه فناوری بعلت دارا بودن  بیشترین ضریب تعیین، بالاترین اهمیت را در این صنعت دارا می باشد  و توانایی انطباق فناوری و نیز توانایی توسعه و بهبود فناوری، دارای بالاترین ضریب تعیین پس از اشاعه فناوری  می باشند. این نتیجه نشان می دهد که مدیران ارشد و سیاست گذاران صنعت پتروشیمی می بایست به توانایی های مرحله اشاعه فناوری توجه ویژه ای نمایند و در جهت تقویت این عوامل بکوشند.

از دیرباز روابط و تعاملات بین انسان ها موجب شکل گیری مجموعه ای از قوانین نانوشته در لایه های زیرین جامعه گردیده که اصطلاحا روتین های آن جامعه نامیده می شوند، این رفتارها در اثر گذشت زمان فرهنگ های خاصی را برای آن جامعه ایجاد می کند. پژوهش حاضر سعی در ارائه مدلی جهت مدیریت روتین های فرایند نوآوری در شرکت های توربین های گازی دارد. در این پژوهش از روش شناسی آمیخته (کیفی-کمی) استفاده شده است. در ابتدا با مطالعه منابع کتابخانه ای، و سپس انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته و عمیق با 13 نفر از خبرگان، شاخص ها شناسایی شدند. در بخش کمی، پرسشنامه حاصل از شاخص ها بین 43 نفر ازکارشناسان مرتبط توزیع و نتایج با استفاده از معادلات ساختاری تحلیل و مورد تایید قرار گرفت. پس از کدگذاری، تحلیل داده ها و استفاده از معادلات ساختاری در نهایت مقوله های اصلی که شامل عوامل؛ فناوری، محیطی، فرهنگی، سازمانی، آموزشی و انسانی بود شناسایی و در ادامه با استفاده از نظریه داده بنیاد مدل مفهومی استخراج گردید. با توجه به داده های حاصل از تحقیق، پیشنهاد می گردد در راستای مدیریت روتین های فرآیند نوآوری اقداماتی از قبیل؛ تأسیس مرکز توربین گاز ایران، تحقیق و نوآوری در حوزه مکانیک، مواد و فرایندهای تست، اهمیت به دانش و تجربه فردی، آموزش های تخصصی به شکل مستمر انجام پذیرد.

شناسایی و بهره برداری از فرصت های موجود، زمینه ساز ایجاد و ارتقای خلاقیت کارکنان به شمار می رود و به پیش نیازهای مناسب هم نیاز دارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سبک های رهبری بر جو نوآوری و تاثیر آن بر خلاقیت کارکنان با نقش تعدیلگر خودکارآمدی خلاقانه و نقش میانجی اعتماد و هویت فردی اداره کل فناوری اطلاعات سازمان امورمالیاتی انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی و توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری شامل مدیران و کارکنان اداره کل فناوری اطلاعات سازمان امور مالیاتی است که از میان آنها 138 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته می باشد. برای آزمون فرضیه ها از روش مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و از نرم افزار SmartPLS استفاده شده است. همه فرضیه ها به غیر از فرضیه هایی که مربوط به اعتماد و خودکارآمدی خلاقانه بودند، تایید شدند. همچنین با بکارگیری سبک های رهبری تحول گرا و تعامل گرا و نیز هویت بخشی به کارکنان می توان جونوآوری در سازمان ایجاد نمود و بدین ترتیب شاخص های خلاقیت کارکنان ارتقاء خواهد یافت.

ظرفیت نوآوری، مفهومی است که تحت تأثیر عوامل گوناگون، نقش مهمی در افزایش احتمال موفقیت فرایند نوآوری دارد. هدف این مقاله، واکاوی اثر ظرفیت نوآوری بر عملکرد نوآورانه شرکت های نوپای فین تک با تأکید بر نقش ظرفیت جذب و قابلیت یادگیری است. مقاله حاضر، یک پژوهش کاربردی، کمی، و مبتنی بر رویکرد قیاسی است که موضوع پژوهش را با استفاده از روش الگو سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار اسمارت پی.ال.اس تجزیه و تحلیل کرده است. جامعه آماری افراد شاغل در 48 شرکت عضو انجمن کسب وکارهای نوپای فین تک ایران انتخاب شد که تعداد آن ها  279 نفر و اندازه نمونه با استفاده از نرم افزار سمپل پاور، 160 نفر برآورد شد. پرسش نامه الکترونیکی، برپایه روش نمونه گیری تصادفی ساده، بین افراد، توزیع و سرانجام، 143 پرسش نامه تکمیل و برگشت داده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که ظرفیت نوآوری، تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد نوآورانه دارد و در رابطه ظرفیت جذب بالفعل و عملکرد نوآورانه نیز نقش میانجی جزئی را ایفا می کند. همچنین، درحالی که قابلیت یادگیری بر هر دو بعد ظرفیت جذب، یعنی ظرفیت جذب بالقوه و ظرفیت جذب بالفعل تأثیرگذار بوده و ظرفیت جذب بالقوه نیز بر ظرفیت جذب بالفعل تأثیر گذاشته است، تنها ظرفیت جذب بالفعل بر عملکرد و ظرفیت نوآوری تأثیر مثبت و معنا داری داشته است.

واحدهای تحقیق و توسعه، هسته اولیه فعالیت های تحقیقاتی در بخش صنعت هستند. امروزه خلق فرآیندهایی که منجر به ارائه محصولات و خدمات جدید می شوند، منبع اصلی ایجاد مزیت رقابتی شناخته می شود. هدف نهایی واحدهای تحقیق و توسعه، تسهیل در تولید محصولات جدید از طریق ایجاد دانش و فرآیند و ارتقاء توانایی های تحقیق و توسعه است. لذا هدف این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های ارتقاء بهره وری توانایی های تحقیق و توسعه در صنایع نیروگاهی و تأمین انرژی است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی و جهت اولویت بندی مؤلفه های ارتقاء توانایی های تحقیق و توسعه از فرایند تحلیل شبکه ای استفاده شده است. مدل نهایی پژوهش با 45 شاخص در 8 عامل تایید شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در میان کلیه مؤلفه ها، مؤلفه توانایی منابع انسانی در اولویت اول اهمیت و مؤلفه های توانایی های تأمین مالی و تأمین زیرساخت های تکنولوژیک در اولویت های بعدی اهمیت در ارتقاء بهره وری توانایی های تحقیق و توسعه قرار دارند.