نصرت نیل ساز

نصرت نیل ساز

مدرک تحصیلی: دانشگاه تربیت مدرس
پست الکترونیکی: nilsaz@modares.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۰۰ مورد.
۸۱.

مروری بر مقاله مسأله تاریخ گذاری قرآن های کهن

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ آذر - اسفند ۱۳۹۳ شماره ۵ و ۶ (پیاپی ۱۴۹ و ۱۵۰) 128 - 129

کلیدواژه‌ها: تاریخ گذاری قرآن های کهن نسخه های خطی قرآن نسخه های خطی قرآن گروهمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۲۲۲
گروهمن پاپیروس شناس اتریشی است که مسئولیت مجموعه پاپیروس های شرق در کتابخانه سلطنتی اتریش را به عهده داشت. وی در مقاله ای مسئله تاریخ گذاری قرآن های کهن را به رشته تحریر درآورده است. گروهمن در مقاله مذکور با اشاره به چاپ قطعه قرآن های موجود در کتابخانه واتیکان توسط ویدا در 1947 به داغ بودن بحث تاریخ گذاری نسخه های خطی کهن قرآنی اشاره می کند. نویسنده در نوشتار حاضر مروری بر مقاله وی و محتوای آن دارد.
۸۲.

نقد شبهه تعارض آیات «علم غیب» در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: روایات تفسیری آیات الاحکام تفسیر روایی استنباط فقهی ائمه (ع)

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی انواع و اقسام آیات وسور ناسخ و منسوخ
تعداد بازدید : ۳۷۰۰ تعداد دانلود : ۱۳۵۶
ادعای تناقض در آیات علم غیب، یکی از شبهاتی است که در باره قرآن از سوی باراشر ـ خاورشناس یهودی ـ مطرح شده است. وی معتقد است آیاتی که علم غیب را در انحصار خداوند می داند با آیاتی که از آگاهی پیامبر اکرم| و برخی از برگزیدگان الهی از غیب خبر می دهد، در تناقض است. دسته بندی آیات این موضوع بیانگر آن است که آنچه را قرآن در انحصار خداوند بیان فرموده، «علم غیب ذاتی و مستقل» است و خداوند به مقتضای حکمت و مشیّت خود، برخی از رسولان را به واسطه وحی، از غیب آگاه می نماید تا رسالت ایشان را اثبات و امر تبیین دین را تسهیل نماید. به فرمان الهی پیامبر نیز مامور تعلیم جانشین خود است و این علم در کنار دیگر روش های کسب علم امام نظیر: الهام و تحدیث با فرشتگان، سینه به سینه به اوصیای الهی انتقال می یابد، بی آنکه هیچ یک از آنان ادعای استقلال در علم غیب نمایند.
۸۳.

بررسی راههای شناخت خدای متعال در نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: حسنا سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه خداشناسی فطرت حدوث خلقت و آثار آثار الهی عالم تکوین مخلوقات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷۷ تعداد دانلود : ۱۹۷۰
مـیـزان ارزش هـر شـنـاخـتـی، بـه قدر ارزش موضوع آن است. اخداشناسی با ارزش ترین گونه شناخت است. برای شناخت خدای متعال راههای متعددی وجود دارد. از مهمترین این راهها راه فطرت، راه عقلی-حسی و راه عقلی- فلسفی است. کلام حضرت علی علیه السلام به این راهها اشاره شده است. شرایط فکری و مباحث علمی در هر زمان می تواند تأثیر فراوانی در نوع کلام حضرت داشته باشد، به گونه ای که مشاهده می شود، برای اثبات وجود خدای متعال، گاه به ساده ترین روش، یعنی آیات آفاقی اشاره می کند و گاه به بیان استدلالات پیچیده عقلی، فلسفی می پردازد. این پژوهش با استناد به سخنان حضرت علی علیه السلام راههای شناخت خدای متعال را بررسی خواهد کرد.
۸۴.

امتناع معرفت کنه ذات و صفات الهی در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال چهل و پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۹۱

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه ابزارهای شناخت کنه ذات و صفات خدا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶۸ تعداد دانلود : ۱۸۵۸
پرسش از امکان معرفت کنه ذات و صفات الهی همواره یکی از مهم ترین مسائل در تاریخ اندیشه بشر است. در فرازهای متعددی از سخنان حضرت علی (ع) به این مسأله تصریح شده که معرفت کنه ذات و صفات الهی به وسیله هیچ کدام از ابزارهای شناخت برای بشر امکان پذیر نیست. اگرچه این نوع شناخت برای احدی مقدور نیست، ولی نمی توان به بهانه امتناعِ شناخت کنه ذات و صفات الهی، از اصل خداشناسی محروم ماند. شناخت خدا از طریق صفات و آثار صنع الهی در عالم تکوین امکان پذیر است. در این پژوهش برآنیم، به بررسی و تبیین معرفت کنه ذات و صفات الهی بپردازیم و با استناد به فرازهایی از کلام حضرت علی (ع) نشان دهیم که چنین شناختی نه تنها امکان پذیر نیست، بلکه اساساً ممتنع است. ولیکن خدا را از روی صفات و آثارش می توان شناخت.
۸۷.

نگاهی ادبی به استشهادات غیرمستقیم ائمه به قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی - قرآنی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: قرآن احتجاج معصومین(ع) استشهاد آشکار استشهاد پنهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۴ تعداد دانلود : ۵۷۳
اهمیت و جایگاه منحصر به فرد قرآن سبب شده است تا استشهاد به قرآن، مهم ترین و رایج ترین مستند در احتجاجات و مناظرات مسلمانان باشد. اما از آنجا که شناخت و استفاده انسان ها از قرآن به فراخور استعداد و فهمشان از این کتاب الهی متفاوت است، بهترین و عالی ترین شیوة استشهاد به قرآن را در احتجاجات معصومین(ع) مشاهده می کنیم. استشهادات معصومین(ع) به قرآن، برخی مستقیم و برخی غیر مستقیم است؛ در استشهاد مستقیم به قرآن، حتی شنوندگان نا آشنا به قرآن نیز اشارات کلام را دریافت می کنند، در حالیکه استشهادات غیرمستقیم (پنهان) را فقط آشنایان با قرآن خواهند فهمید. این مقاله که به استشهادات غیرمستقیم معصومین(ع) به قرآن اختصاص دارد این مقوله را با رویکردی ادبی بررسی می کند و چهار نوع برای آن برمی شمرد: واژگانی، گزاره ای، الهامی و تلمیحی
۸۸.

اثرپذیری مباحث توحیدی نهج البلاغه از قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: توحید نهج البلاغه آیات قرآن استشهاد تلویحی و تصریحی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵۲ تعداد دانلود : ۸۶۶
نهج‌البلاغه پس از قرآن کریم، ارزشمندترین کتاب هدایت و انسان سازی است که در جای جای آن، انعکاس آیات آسمانی قرآن، مشهود است. یکى از شاخصه‏هاى کلام امام علی (ع) که از انس آن حضرت با آیات قرآن و تسلّط او بر معارف بلند قرآن نشأت مى‏گیرد، استشهاد به آیات قرآن و به کار بردن تعبیرهای قرآنى است. مباحث توحیدی نهج البلاغه، نشان می دهد که برخی از خطبه¬ها (مانند خطبه¬های 1، 49، 65، 155، 179) به طور کامل به توحید اختصاص دارند؛ اما در برخی دیگر از آن¬ها تنها یکی از موضوعات مطرح شده توحید است. به طور کلی در 34 خطبه، 2 نامه (نامه های23و31) و 2 حکمت (حکمت¬های 250و470) از این کتاب ارزشمند، درباره توحید سخن گفته شده است .در این پژوهش اثر پذیری مباحث توحیدی نهج البلاغه از قرآن کریم را بررسی و تحلیل کرده و هماهنگی و ارتباط نزدیک بین قرآن و نهج‌البلاغه و بهره گیری کامل حضرت علی (ع) از قرآن کریم نشان داده¬ایم.
۸۹.

بررسی و نقد دیدگاه ونزبرو درباره گونه شناسی و سیر تاریخی تطور تفاسیر کهن با تکیه بر تفسیر مجاهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: بررسی سند ونزبرو بررسی متن گونه شناسی و تاریخ گذاری تفاسیر کهن ابزار تفسیری تفسیر مجاهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۱ تعداد دانلود : ۸۱۸
ونزبرو در کتاب مطالعات قرآنی، دو معیار سبک و کارکرد را برای گونه شناسی متون کهن تفسیری قبل از طبری ارائه کرد. او با شناسایی دوازده ابزار تفسیری و وام گیری اصطلاحاتی از آثار تفسیری یهود، تفاسیر کهن قرآن را به پنج گونه داستانی، فقهی، متنی، بلاغی و تمثیلی تقسیم کرد. وی براساس تحلیل ادبی زمان پیدایش این گونه ها، جز گونه اخیر را با همین توالی تاریخی میداند. در این مقاله ضمن مروری بر گونه شناسی و تحلیل ادبی ونزبرو، با بررسی سند و متن نسخه مستقل تفسیر مجاهد به ارزیابی آن خواهیم پرداخت. این بررسی نشان می دهد که هسته اصلی شکل مکتوب تفسیر مجاهد که مهم ترین ویژگی آن تبیین لغوی است به نیمه قرن دوم هجری می رسد بنابراین، برخلاف دیدگاه ونزبرو نخستین گونه تفاسیر، تفاسیر لغوی بوده اند نه تفاسیر داستانی.
۹۰.

ماهیت منابعِ جوامعِ روایی اولیه از دیدگاه گرگور شوئلر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال چهل و چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۸۸

کلیدواژه‌ها: خاورشناسان شوئلر وثاقت جوامع روایی نقل شفاهی نقل مکتوب

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث علوم حدیث رجال علما و منابع رجالی
تعداد بازدید : ۱۵۴۷ تعداد دانلود : ۷۲۶
یکی از مهم ترین عوامل تشکیک خاورشناسان در وثاقت متون روایی نقل شفاهی حدیث و مخالفت گسترده با کتابت حدیث، به مدت بیش از یک قرن، بوده است. تا دهه هفتاد قرن بیستم، طرفین اصلی بحث و مناقشه درباره ماهیت منابع جوامع روایی اولیه گلدتسیهر و سزگین بودند که اولی بر شفاهی بودن و دومی بر مکتوب بودن این منابع تأکید می کردند. گرگور شوئلر از سالهای میانی دهه هشتاد قرن بیستم تا کنون، در مطالعات متعدد سعی کرده است از تضاد میان این دو دیدگاه بکاهد. نظریه او درباره «پیوند و همراهی نقل شفاهی و مکتوب در نظام آموزش اسلامی» به بسیاری از مناقشات پایان می دهد. مهم ترین مؤلفه های این نظریه عبارتند از: توجه به ویژگی های نظام آموزش و یادگیری در نخستین سده های اسلامی، تمایز میان درس نوشته ها و کتاب های واقعی، چگونگی نشر آثار و نقش راویان در این روند، تمایز میان نقل مسموع و نقل شفاهی، تمایز میان مسئله وثاقت و مکتوب بودن منابع، تبیین شباهت ها، تفاوت ها و تأثیر نظام های مختلف آموزشی بر یکدیگر، بررسی تأثیر شیوه های عالمان حدیث بر سایر حوزه های علوم، تمایز میان شیوه های گوناگون نشر اسناد، نامه ها، اشعار و تعالیم دینی.
۹۲.

نگاهی نو به نظریه نسبیت اخلاق از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: فلسفه اخلاق نسبیت اخلاق اطلاق اخلاق دیدگاه قرآنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹۱ تعداد دانلود : ۱۰۳۳
قریب به اتفاق پژوهشگران در خصوص پاسخگویی به مساله اطلاق یا نسبیت اخلاق به تفسیر و توجیه آیات موهم نسبیت اخلاق پرداخته اند (بعد سلبی اطلاق اخلاق) و بررسی بعد ایجابی اطلاق اخلاق با نگاه قرآنی جایی در تحقیقات آنها نداشته است. افزون بر این، پژوهشگران از اهمیت نتایج مترتب بر تحلیل برخی مسائل اساسی فلسفه اخلاق از دیدگاه قرآنی در جهت حل مساله نسبیت اخلاق غفلت ورزیده اند. این دو مساله انگیزه نگارش مقاله حاضر قرار گرفته است. مقاله در گام نخست، بررسی بعد ایجابی اطلاق اخلاق از طریق تحلیل مستقیم آیات قرآن کریم در این باره و در گام دوم نتایج نگاه قرآنی به برخی مباحث اساسی فلسفه اخلاق اساس و پایه حل مساله نسبیت اخلاق قرار گرفته است.
۹۳.

تاریخ گذاری احادیث براساس روش ترکیبی تحلیل اِسناد و متن در مطالعات اسلامی خاورشناسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: تحلیل متن و سند حلقه مشترک فرعی تاریخ گذاری حلقه مشترک اصلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۲۵
خاورشناسان برای تاریخ گذاری احادیث از روشهای مختلفی مانند تحلیل متن، تحلیل سند و روش ترکیبی تحلیل متن و سند استفاده کرده اند. در روش اخیر، همه صورتهای مختلف یک حدیث از منابع گوناگون جمع آوری و سپس متن و سندهای آنها با یکدیگر مقایسه میشود. با تجزیه و تحلیل دقیق، تمام ارتباط های درونی متون و اسناد روایات استخراج میشود. بدین ترتیب میتوان اطلاعاتی دربارة خاستگاه و تطورات حدیث مورد بحث و عناصر اصلی متن آن، بدست آورد. در این روش، تحلیل سند عمدتاً مبتنی بر یافتن حلقة مشترک اصلی و حلقة مشترک جزئی است.
۹۴.

جایگاه شادی و نشاط در قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱
تعداد بازدید : ۲۱۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۴۵۲۱
هدف: شادی، نشاط و تفریح از جمله نیازهای روحی و فطری انسان دانسته شده است که در بسیاری از جنبه های حیاتی وی نقش موثری ایفا می کند. دین اسلام به شادی و نشاط که نیازی فطری و مورد قبول دانشمندان و نیز امامان معصوم(ع) است، نگاه ویژه دارد. این مقاله با هدف تبیین ضرورت و اهمیت شادی و نشاط در زندگی فردی و اجتماعی، به بررسی معنا و مفهوم شادی در قرآن پرداخته، مهم ترین مصادیق شادی و نشاط مذموم و ممدوحِ قرآن و روایات را ارائه کرده است؛ روش: کتابخانه ای مبتنی بر توصیف و تحلیل؛ یافته ها: قرآن کریم و روایات، مهم ترین معیارهای شادی و نشاط ممدوح را با محوریت توحید، دوری از گناه، احیای ارزشها، شاد کردن دیگران و شادی با معصومین(ع) تبیین کرده و شادمانی برای گناه، افراط در شادی، دروغ شادی آور و شادمانی کاذب را از مصادیق شادی مذموم دانسته و در نهایت، مهم ترین عوامل شادی آفرین را با تاکید بر قرآن و روایات در پرهیز از گناه و آزار مومن و اجتناب از لهو تبیین برشمرده است. نتیجه گیری: وجود آیات متعدد در قرآن کریم، سخنان پیامبر(ص) و احادیث و روایات منقول از ائمه معصومین(ع) و به طور کلی متون دینی، حاکی از اهمیت این موضوع در اسلام است. از این رو، نگاه قرآن و روایات اسلامی به نشاط و شادابی، نگاه مثبت است و با تبیین مصادیق مورد قبول، آن را از علائم مومنان و اوصاف بهشتیان بر شمرده و مذمت آن نیز به سبب تقارن با موضوعات مذموم و مکروه شریعت است.
۹۸.

تحلیل انتقادی آرای برخی از خاورشناسان درباره اللغات فی القرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال چهل و یکم بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۸۲

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه جامعه ارزش امام علی (ع) هنجار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۵ تعداد دانلود : ۷۵۱
یکی از حوزه های مهم مطالعات تفسیری خاورشناسان، بررسی صحت انتساب و تاریخ گذاری متون کهن تفسیری است. اللغات فی القرآن منسوب به ابن عباس مجموعه ای مشتمل بر بیش از سیصد واژه قرآن به ترتیب سوَر است که در آن واژه ها با انتساب به لهجه یکی از قبایل عرب یا زبانی بیگانه مانند فارسی، سریانی، نبطی،... معنا شده است. ونزبرو با استناد به تحلیل ادبی، و ریپین با همین شیوه و اندک توجهی به سند در انتساب اللغات به ابن عباس تشکیک کردند. این مقاله ضمن بررسی و نقد آرای این دو خاورشناس به بررسی تطبیقی اللغات با تفاسیر متقدم می پردازد.
۱۰۰.

بررسی و نقد دیدگاه ونزبرو در باره تثبیت نهایی متن قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۷ شماره ۸۸

کلیدواژه‌ها: تحلیل ادبی تدوین قرآن ونزبرو تاریخ گذاری متو

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی عدم تحریف قرآن
تعداد بازدید : ۳۰۶۸
اساسی¬ترین رویکرد شکاکانة خاورشناسان به وثاقت متون کهن اسلامی، در اواخر دهة 1970 از سوی جان ونزبرو ارائه شد. او با نامعتبر خواندن اسناد روایات و اطلاعات منابع رجالی و فهرست نگاری¬ها، این نظریه را مطرح ساخت که در تاریخ گذاری همه متون کهن اسلامی، حتی قرآن، باید از شیوة تحلیل ادبی استفاده کرد. تحلیل ادبی او از کهن¬ترین متون اسلامی در حوزة تفسیر، حدیث، سیره و قرآن به این استنتاج تاریخی انجامید که همة این آثار، اواخر قرن دوم یا اوایل قرن سوم هـجری تدوین شده¬اند. این مقاله به تبیین و نقد نظریه ونزبرو در باره تثبیت نهایی متن قرآن می¬پردازد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان