چالش های سازمان برنامه و بودجه در دستیابی به اهداف نوسازی در عصر محمدرضا شاه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات اسنادی انقلاب اسلامی سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۴ شماره ۱۳
251 - 279
حوزههای تخصصی:
سازمان برنامه در دوران پهلوی دوم به عنوان نهاد اصلی تدوین و اجرای سیاست های نوسازی اقتصادی و اجتماعی ایران نقش عمده ای ایفا می کرد. با این حال، بسیاری از اهداف این برنامه ها به ویژه در عرصه های صنعتی و اجتماعی، در عمل با چالش هایی روبه رو شد که ناشی از عوامل سیاسی، اقتصادی، و ساختاری بود. هدف این مقاله بررسی موانع درونی و بیرونی سازمان برنامه در دستیابی به سیاست ها و اهداف برنامه های نوسازی ایران در زمان پهلوی دوم است. سوال این مقاله این گونه مطرح شده است که چه موانعی باعث شدند که سازمان برنامه و تکنوکرات ها نتوانند به طور مؤثر به اهداف نوسازی کشور در دوره پهلوی دوم دست یابند؟ فرضیه ما این است که در دوران پهلوی دوم، سازمان برنامه و تکنوکرات ها به دلیل دخالت های سیاسی، ضعف هماهنگی نهادی، کمبود منابع مالی و زیرساختی، و مقاومت های فرهنگی و اجتماعی، نتوانستند به اهداف نوسازی اقتصادی و اجتماعی کشور دست یابند. نتایج نشان می دهد که سازمان برنامه و تکنوکرات ها در دوران پهلوی دوم به رغم برخورداری از ایده های نوسازی، در عمل با چالش هایی چون دخالت های سیاسی و ضعف هماهنگی نهادی مواجه بودند . همچنین کمبود منابع مالی و زیرساختی، اجرای طرح های توسعه را ناقص و غیرپایدار ساخت. در نهایت، مقاومت های فرهنگی و اجتماعی در برابر سیاست های مدرنیزاسیون، موجب شد پروژه های نوسازی نه تنها ناکام بمانند، بلکه خود به تشدید نارضایتی ها و بحران های اجتماعی انجامیدند.این پژوهش به روش تبیینی-تاریخی و با استفاده از منابع مستند تاریخی، و مقالات علمی انجام شده است. تحلیل ما بر اساس مفاهیم نظری نوسازی و توسعه صورت گرفته است .