محمد شریفانی

محمد شریفانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۵ مورد از کل ۱۵ مورد.
۱.

مقایسه تطبیقی مدار حرکت تربیتی انسان در اسلام با اگزیستانسیالیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین دینی زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: اِگزیستانسیالیسم اسلام عقل علم حرکت فطرت اعتدال مسافت حرکت تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸۷ تعداد دانلود : ۸۶۹
فرآیند تربیت انسان از حرکتی منسجم و معنادار تشکیل شده است. این حرکت، آغاز و انجامی دارد، شامل محرکی به نام فاعل حرکت و موضوعی برای حرکت است، زمانی را به خود اختصاص می دهد و دارای مرزهای تعریف شده می باشد. پژوهش حاضر در مقام بیان مرزهای حرکت تربیتی است که در زبان فیلسوفان از آن به مدار و مسافت حرکت تعبیر می شود. برای تبیین بهتری از مسافت حرکت تربیتی از منظر دین، نگاهی مقایسه ای با یکی از مکاتب فکری غربی (اگزیستانسیالیسم) صورت می گیرد
۲.

توازن روح و جسم در مدار تربیت اسلامی: نگرشی تطبیقی با دیگر مکاتب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره چهاردهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۵۲

کلیدواژه‌ها: اسلام انسان شناسی جسم روح نظام تربیتی مکاتب مادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۱۶۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۳۵
پایه ی نظام تربیتی هر مکتب اخلاقی، بر جهان بینی آن مکتب بنا شده است که مهم ترین جزء این جهان شناسی نیز، انسان شناسی آن مکتب است. مکاتب غیرالاهی بر مبنای فهم خویش از انسان، گاهی به سمت توجه تام به ارزش های مادی گرویده اند و گاهی در ورطه ی غفلت از مادیات و فرو افتادن در ماورا افتاده اند؛ گاهی نیز به نوعی تعادل - البته غیرمتکی به ارزش های الاهی- رسیده اند. در این میان، نظریه ی اخلاقی تربیتی اسلام بر انسان شناسی دوبعدی بنا می شود؛ به این بیان که انسان را مرکب از دو ساحت وجودی روح و جسم می داند و البته اهتمام ویژه را متوجه روح می کند. این مقاله به بیان بخشی از این انسان شناسی، یعنی قرار گرفتن دوگانه ی روح - جسم به عنوان موضوع و محطّ تربیت انسان و مقایسه ی آن با مکاتبی می پردازد که در این زمینه حرفی داشته اند و مورد توجه قرار گرفته اند. در پایان نیز نتیجه می گیرد که در عین دوگانگی روح و جسم و تأثیر و تأثّر متقابل این دو بر یکدیگر، اصالت با روح است و نقش کلیدی را در تربیت انسان بازی می کند.
۳.

تحلیل باطن قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: باطن قرآن ظاهر قرآن سید محمدحسین طباطبایی معانی ذومراتب دلالت مطابقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲۱ تعداد دانلود : ۷۶۱
بحث «ظاهر و باطن قرآن کریم» یکی از مباحث تأثیرگذار در تفسیر به شمار می آید. به ویژه بُعد باطنی آن که به سبب فراتر بودن از فهم عرفی از ظرافت ها و پیچیدگی های خاصی برخوردار است. سید محمدحسین طباطبایی از جمله دانشمندانی است که در زمینه ماهیت باطن قرآن کریم نظری درخور تحلیل و تأمل ارائه کرده است. از این رو در این مقاله تلاش شده تا معناشناسی بطون قرآن و زوایای آن و همچنین ارتباط بین ظاهر و باطن از دیدگاه ایشان تبیین گردد. علامه معتقد است که معانی و معارف قرآن کریم دارای مراتبی است که برحسب تفاوت سطح فهم مخاطبان مختلف می گردد، که این معانی به نسبت ظهور و خفایی که دارند، ظاهر و باطن قرآن خوانده می شوند که در طول هم اراده شده و نسبی اند. همچنین ایشان برآن است که معانی باطنی برحسب مراتب مختلف فهم ها مدلول مطابقی لفظ هستند.
۵.

مبداء و منتهای تربیت انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشگاه اسلامی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۱ شماره ۵۰
تعداد بازدید : ۱۵۰۷ تعداد دانلود : ۶۲۳
هدف: هدف این تحقیق، بررسی نقطه آغاز و فرجام تربیت انسان به عنوان موضوع اصلی تربیت و پرورش است؛ زیرا دانشگاه اسلامی، به عنوان یکی از اصلی ترین جایگاهها برای پرورش نسلهای آینده، نیازمند الگویی جامع و مبتنی بر پیش فرضها، نظریه ها و گزاره های دینی در تربیت انسان است تا خروجی آن، دانش آموخته ای مطابق با معیارهای دین باشد. روش: روش تحلیلی ـ توصیفی با تکیه بر متون فلسفی ـ تربیتی اسلامی و نیز منابع دینی (کتاب و سنت) است. یافته ها: تربیت انسان یک مصداق روشن از «حرکت» است؛ یعنی سیر تدریجی از قوه به فعل. این حرکت، واجد لوازمی است که آغاز و انجام حرکت، از جمله آنهاست. توجه به این ابتدا و انتها؛ یعنی نحوه ورود و خروج در امر تربیت، از مهم ترین ارکان تربیت انسان است که علاوه بر انگیزش بخشی، راه را می نمایاند و لازمه های مسیر را بیان می کند. نتیجه گیری: نقطه شروع این حرکت، شناخت انسان از راههای سه گانه شناخت علت، شناخت عناصر و شناخت آثار اوست که با چهار ابزار وحی، فطرت، حس و عقل به دست می آید. نهایت حرکت تربیتی نیز در دو دسته اهداف متوسط (نظری و عملی) و غایی (قرب) خلاصه می شود.
۸.

بررسی سیر تطور مفهوم آزادی و اختیار در اندیشه ی غرب و اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره نوزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷۲ 61 - 84

کلیدواژه‌ها: آزادی اختیار جبر تکلیف اسلام و مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۱ تعداد دانلود : ۴۷۰
آزادی و اختیار از نیازهای اولیه و فطری بشر است. این دو مفهوم از جمله مفاهیم اساسی، پیچیده و در عین حال مهم در تاریخ ادیان هستند، که همواره بین اندیشمندان در معنا و مفهوم آن اختلاف فراوان بوده است. مقاله حاضر در مقام پاسخ به این مسأله اصلی است که آیا این دو مفهوم به لحاظ فلسفی و معرفتی و سیر تطورات تاریخی دارای معنایی مترادف اند؛ یعنی انسان موجودی  مختار و آزاد است یا اینکه در عین اختیار مکلف است و تکلیف وی با اختیارش منافات ندارد.  روش تحقیق در این مقاله کتابخانه ای و تحلیلی توصیفی است. نوآوری تحقیق در این مقاله، نقدی بر قرائت رایج از این دو مفهوم مبنی بر ترادف فلسفی آزادی و اختیار و تبیین مرز این دو مفهوم است که موجب مغالطات فراوانی در بین اندیشمندان به ویژه در کلام جدید شده است. دستاورد اصلی مقاله آن است که آزادی در برابر تکلیف از ساحت وجودی انسان بحث می کند و اختیار از ساحت افعال انسانی است که بالطبع دو زمینه متفاوت در بحث از انسان است.
۹.

بررسی تطبیقی ساختار معرفت در مکتب پوزیتیویسم و فلسفه صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۷ 135-144

کلیدواژه‌ها: معرفت حکمت صدرایی پوزیتیویسم علم حضوری تصور تصدیق معناداری گزاره های دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۷۲
پوزیتیویسم، در دو چهره کنتی و منطقی، مدعی انحصار معرفت به امور محسوس و موهوم یا بی معنا بودن مفاهیم و گزاره های متعلق به امور متافیزیکی اعم از فلسفی، دینی و اخلاقی است. این مکتب در فرایند و ابعاد معرفت بشری از پاسخگویی به منشأ تصورات، منشأ تصدیقات و قلمرو معرفت ناتوان بوده و راه به شکاکیت می برد؛ اما حکمت صدرایی با دقت های عقلی عمیق بر مفهوم معرفت، علاوه بر ارائه معیار قاطع در تعریف معرفت، ملاک تقسیم آن به حضوری و حصولی، احکام معرفتهای تصوری و تصدیقی را تبیین کرده است. براساس این مکتب، معرفت های تصوری و تصدیقی هم منشأ حسی و هم منشأ فراحسی دارند و به تبع این، مفاهیم و گزاره های فراحسی، ازجمله معرفتهای دینی و اخلاقی، قابل درک، تبیین و اثبات صدق می باشند. پژوهش حاضر براساس آراء موجود در منابع دو مکتب، محورهای یادشده را در دیدگاه دو مکتب بررسی و در نهایت معناداری، ارزش و عقلانیت معرفتهای دینی و فراحسی را در حکمت صدرایی ارائه کرده است.
۱۰.

بررسی نظریه دشتکی در حدوث انسان با تأکید بر آیه «هَلْ أَتَی...»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 105-116

کلیدواژه‌ها: آیه 1 انسان تفسیر کلامی حدوث قدم انسان دشتکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۴۷۷
حکیم دشتکی، بر پایه آیه «هَلْ أَتَی عَلَی الْإِنْسَانِ حِینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شَیْئًا مَذْکُورً» انسان را حادث می داند و تصریح می کند که انسان موجودی حادث أبدی است و أزلی نیست. در مقابل إبن عربی، انسان را موجودی أزلی و أبدی می داند. این مقاله با بررسی آراء برخی مفسران درباره دلالت آیه یادشده و نیز واکاوی أدله دشتکی و إبن عربی در خصوص معنای آیه است. بررسی إجمالی آیه مورد بحث، نظر تفسیری مفسران و برداشت دشتکی، در إبتدای أمر حدوث انسان إستنباط می شود اما دقت بیشتر در معنای آیه و أدله مفسران، باعث ایجاد تردید در نظریه حدوث می گردد. بر این بنیاد، مراد از حدوث، حدوث زمانی است؛ یعنی انسان موجودی حادث به حدوث ذاتی و قدیم به قدیم زمانی است. همچنین مراد از انسان، حقیقت انسان؛ یعنی نفس ناطقه و ماده أولیه او و نه صورت او است.
۱۱.

کاوشی تحلیلی و مقایسه ای بر انواع آزادی از دیدگاه اسلام و غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 133-156

کلیدواژه‌ها: آزادی انواع آزادی آزادی مشروع آزادی محدود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۸۲
در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و به کمک اسناد نوشتاری، انواع آزادی از دیدگاه اسلام و غرب جهت افزایش اثربخشی و رشد بهره وری اخلاقی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. از نگاه اسلام، آزادی وسیله ای برای رسیدن به اهداف است و با مفهوم بی بندوباری و لاابالی گری که از خصلت های مذموم اخلاقی به شمار می روند فرق دارد. آزادی در نظام اجتماعی به ویژه جامعه دینی با رعایت حدود و مرزهای آن، فواید و آثار مهمی دارد. برای نیل به چنین آرمانی باید به طور دقیق انواع آزادی از نظر اسلام تحلیل و بررسی شود. پرسش پژوهش حاضر این است که با توجه به آموزه های اسلامی، انواع آزادی کدامند؟ تفاوت دیدگاه اسلام و غرب در مسأله آزادی چیست؟ آزادی های غیرمشروع و غیرمعقول کدامند؟ در این مقاله، روشن شد که برای آزادی، انواع و تعاریف گوناگونی ارائه شده که هر یک از آن ها به بُعدی از ابعاد آن توجه دارد. از آن جا که انسان موجودی اجتماعی است، نمی تواند آزادی مطلق داشته باشد؛ بنابراین، همیشه آزادی، محدود به قیود و شرایطی خواهد بود و عقل، وحی و قانون از حدود کلی آن به شمار می روند. دین اسلام با ملاحظاتی که اساس آن ها را موافقت با مبانی دین تشکیل می دهد، آزادی اندیشه، بیان و سیاسی را پذیرفته و مورد تأکید قرار داده و ضمن تفکیک آزادی اندیشه از آزادی عقیده، و تأکید بر آزادی اندیشه و آزادی از تفتیش عقاید، آزادی عقیده را نمی پذیرد.
۱۲.

کنکاشی در نقاط قوت اندیشه ها و کارکردهای تصوّف و عرفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۷ 99 - 118

کلیدواژه‌ها: تصوف عرفان نقاط قوت عرفان مثبت میراث مثبت عرفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۷۵
در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و به کمک اسناد نوشتاری و تحقیق کاربردی نقاط قوت اندیشه ها و کارکردهای تصوّف و عرفان مورد کاوش و تحلیل قرارگرف ه است. هر مسلک و آیینی امکان دارد صاحب نقاط قوت یا منفی باشد. عرفان و تصوّف نیز از این قانون استثنا نیست. بررسی شاخص های عرفان و تصوّف مثبت، از دیدگاه دین اسلام و آموزه های اسلامی است. در این نوشتار به بررسی و واکاویِ چهار محور اخلاقی و تربیتی، اجتماعی و سیاسی، فرهنگی و هنری و مذهبی و فکری، به مثابه محورهای اصلیِ نقاط قوت و میراث مثبت تصوّف و عرفان پرداخته شده است؛ سپس دنباله هر محور، ارزیابی و تحلیل مهم ترین ویژگی های مثبت عرفان آورده شده است. بی توجهی به ظاهر و رویگردانی از عادات گذشته، تطهیر و پاکسازی نفس، توسعه آموزش و تربیت دینی، ریاضت مشروع و معقول، زهد و پارسایی، تسامح، سازش و رواداری مذهبی، خردورزی و عقلانیت، روش میانه روی و اعتدال، گسترش نیکوکاری و احسان اجتماعی، ایجاد شادی و نشاط، ادبیات و شعر، خطاطی و خوشنویسی، غنی سازی فرهنگی و گسترش هنر، موسیقی، پایبندی به آداب طریقت، شریعت محوری و ولایت پذیری از مهم ترین میراث مثبت محورهای یادشده هستند. نگارنده تأکیددارد به دلیل وجود بعضی از آسیب ها و آفت های تصوّف و عرفان، نباید به طور کلی تصوّف و عرفان را ناپسند دانست و نباید مانعِ انتشار نقاط قوت و مقبول آن شد.
۱۳.

مبانی قرآنی اندیشه های اقتصادی آیت الله خامنه ای (دام ظله) در مبحث توزیع کالا با تأکید بر اقتصاد مقاومتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲شماره ۱۹ 123 - 144

کلیدواژه‌ها: اقتصاد اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۷۰
این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای به بررسی مبانی قرآنی اندیشه های اقتصادی آیت الله خامنه ای (دام ظله) در مبحث توزیع کالا با تاکید بر اقتصاد مقاومتی می پردازد؛ به این ضرورت که عدالت اقتصادی و عدالت اجتماعی در جامعه یکی از شاخص های مهم در اقتصاد مقاومتی است و از نظر مقام معظم رهبری پیشرفت اقتصادی کشور باید همراه با عدالت باشد. نتایج این مقاله بیانگر این است که توزیع عادلانه ثروت در سراسر کشور موجب تأثیرات اقتصادی بر سیاست و فرهنگ می شود. از راهکار های اجرایی توزیع در کلام مقام معظم رهبری باید به نظارت و کنترل بر فعالیت های اقتصادی، قاچاق و واردات بی رویه کالا و حذف واسطه های غیر ضروری اشاره کرد. در آموزه های اقتصادی اسلام، نفی واسطه گری با عناوینی مانند نهی از تلقّی رُکبان و ممنوعیت نیابت شهری از روستایی به کار رفته است. احتکار، کم فروشى و اجحاف و فساد اداری از موانع توزیع عادلانه ثروت است. همچنین پایین بودن سطح حقوق و دستمزد، فقدان نظارت کافی و عدم برخورد جدی با متخلّفین از علل و عوامل فساد اداری است که برای از بین بردن آن باید از راهکار های تقویت و احیای فرهنگ دینی و ارزش های اخلاقی و پاکسازی نظام اداری از افراد فاسد استفاده کرد.
۱۴.

تحلیل حقیقت منزلت متعالی زن در گفتمان قرآن کریم و عترت طاهرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 105 - 118

کلیدواژه‌ها: منزلت زن حقیقت منزلت زن جایگاه زن گفتمان قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۶۴
هدف: در این مقاله، حقیقت مقام و منزلت زن در گفتمان و اندیشه قرآن کریم و عترت طاهرین(ع) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. هدف اصلی این مقاله، رفع ابهامات و تبیین برخی از زوایای اندیشه اسلامی درباره جایگاه زن است. با ظهور اسلام، گفتمانی جدید بر مبنای اخلاق مطرح شد؛ از همین رو پیامبر اکرم(ص) هدف از بعثت را تکمیل مکارم اخلاقی بیان کرد. روش : روش تحقیقِ این پژوهش توصیفی و تحلیلی، و مطالب آن به صورت کتابخانه ای و با  استفاده از منابع اینترنتی جمع آوری شده است. یافته ها: برابریِ زن و مرد در شخصیت و احترام، تجلیگاه بی نیازی زن و ضرورتِ دریافت مخارج زندگی، تداوم بخشی و حفظ حیات نوع بشر، تساوی زن و مرد در وجوب تحصیل علم، تکریم شئون اجتماعى زن، حمایت از حقوق زنان، زایل کننده ناآرامى هاى روانى، زینت و زیباکننده زندگی، سرشار بودن زن از عاطفه و احساسات، ظرفیت استجابت دعا بانوان و پذیرش شفاعت، عاملِ حرکت در مسیر خوشبختى و سازندگى، عدم منافاتِ مقام پیامبری با داشتن زن، همسانی زن با مرد در محافظت از انحرافات و عیوب، همگونی زن با مرد در اصل خلقت و عدم برتری مردان بر زنان، از نمونه های عینیِ منزلت متعالی مقام و بزرگداشت زن در اندیشه اسلامی به شمار می روند.
۱۵.

بررسی تطبیقی روش تفسیری مواهب الرحمن و المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۶ 731 - 749

کلیدواژه‌ها: مواهب الرحمن المیزان روش قرآن به قرآن معناشناسی واژگان سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۳۲
همواره روش تطبیق در حصول به میزان حقیقت در اغلب موضوعات از موثرترین روشهاست.در عصر حاضر کتاب تفسیر مواهب الرحمن و المیزان از جمله تفاسیر فاخر عصر ماست که در نگاه کلی روش اجتهادی قرآن به قرآن شاخصه هردو تفسیر است. مقاله حاضر پس از تبیین ساختار کلی این دو تفسیر و اشاره به ویژگی های هر کدام در مقام تطبیق و مقایسه با به کارگیری روش قرآن به قرآن، تبیین مفردات واژگان و مساله مهم سیاق در هردو تفسیر پرداخته شده است.لکن در مقام مقایسه پرداختن به تبیین دقیق و جامع و گسترده معنای واژگان لغات از مولفه های شاخص تفسیر مواهب است که بحق از سبک نوینی برخوردار است. همانگونه که پرداختن بهمساله سیاق بعنوان یک نوآوری فاخر از خصوصیات بسیار مهم تفسیر المیزان است و در نهایت باید اعتراف کرد بهره گیری از هردو تفسیر میتواند مارا به فهم عمیق و جامع قرآن رهنمون کرد که این هنر مقاله حاضر است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان