فرح حبیب

پیدایش مفهوم توسعه پایدار و کاربرد آن در مسکن زمینه ورود این مبحث را به حوزه طراحی مسکونی فراهم نموده است. جهت تامین انتظارها و عملکردها در طراحی مسکن پایدار، بازنگری ضوابط و مقررات همسو با مفاهیم توسعه پایدار ضرورت دارد. این پژوهش با هدف رتبه بندی ضوابط و مقررات در ساختار فضایی مسکن میان مرتبه بر اساس ابعاد پایداری تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و داده ها را به صورت ترکیبی (کیفی و کمی) گرد آوری نموده است، مولفه ها و ویژگی های ابعاد پایداری متناسب با مبانی نظری توسعه پایدار و تحلیل و تفسیر منابع علمی مرتبط تبیین گردیده اند. ضوابط و مقررات هر ساختار فضایی نیز از طریق بررسی محتوای اسناد و مطالعات کتابخانه ای شناسایی شده اند. میزان اهمیت ابعاد طراحی به روش FAHP و رتبه بندی ضوابط و مقررات نیز به روش FTOPSIS و به وسیله پرسش از خبرگان حوزه طراحی مسکن صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ضوابط و مقررات با شاخص نزدیکی نسبی بالاتر از حد میانه (5/0) شامل: سطح اشغال (نسبت توده و فضا)، پاکت حجمی بنا فضاهای نیمه باز(بالکن، ایوان و تراس)، نما، پاسیو، ارتفاع و تعداد طبقات، پارکینگ (شیبراه)، حیاط، سازماندهی فضاهای داخلی، فضاهای اقامت (خواب، پذیرایی و نهارخوری)، آشپزخانه، بازشوها (نورگیری و تهویه) از اهمیت بالاتری نسبت به سایر ضوابط و مقررات برخوردارند که لازم است برای نیل به اهداف طراحی مسکن پایدار هم در مرحله سیاست گذاری و هم در مرحله طراحی مورد توجه قرار داده شوند.

آب به عنوان یکی از اساسی ترین عناصر طبیعی منظر و به تبع آن منظر شهری از دیروز تا امروز تاثیر بسزایی در شکل گیری و اثربخشی فضاهای شهری داشته و همواره جلوه های مختلف آن باعث تهییج و تحریک گرایش انسان به زیبایی شده است. لازم به ذکر است که ارزش های وجودی آب تنها از نوع زیباشناختی نبوده بلکه به عمیق ترین و درونی ترین بخش طبیعت باز می گردد. چنین محرکی انسان را به سوی شناخت وجوه مختلف آب اعم از حسی و ادراکی، دیداری (بصری)، معنایی، عملکردی، کالبدی زیبایی شناسانه، زیست محیطی، روان شناسانه، اجتماعی و زمانی سوق داده است و همین شناخت، زمینه ی طراحی های متنوع با آب در منظر شهر را فراهم ساخته است. شناخت تمامی ویژگی ها و ارزش های وجودی آب و به کارگیری صحیح آن ها در منظر شهر هدف اصلی پژوهش حاضر است. به عبارتی تدوین الگویی مشخص شامل معیارها و شاخص های عمده ی آب در منظر شهر جهت ارتقای سطح کیفی منظر در محیط های شهری مدنظر بوده است. روش پژوهش بر حسب نوع هدف، کاربردی و شیوه ی مطالعه بر حسب روش و ماهیت، توصیفی تحلیلی است و گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مطالعه منابع کتابخانه ای و تحلیل محتوایی متن بوده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که با به کارگیری صحیح از تمامی ابعاد و ارزش های وجودی عنصر آب در منظر شهر می توان کیفیت فضاهای شهری را ارتقا داد. بهره گیری از معیارها و شاخص های آب در منظر شهر به شکلی منسجم و یکپارچه، نیازمند الگویی مدون است که در انتها در قالب جدولی ارائه گردیده است. شماره ی مقاله: ۱۸

پوشش گیاهی شهری خدمات ارزشمند اکوسیستم را به شهرها و ساکنان آنها عرضه می کند. با روشن تر شدن اهمیت این خدمات چند وجهی، بهبود شبکه فضای سبز متناسب با ویژگی های محیطی و آب وهوایی هر شهر با روندی افزایشی در سطح جهان دنبال می شود. بام های سبز نیز به عنوان عنصری مهم در تقویت پوشش گیاهی و فضای سبز مورد توجه قرار گرفته اند. کاربرد بام سبز در کلان شهر تهران می تواند به کاهش مصرف انرژی ساختمان ها و کاهش پیامدهای مخاطراتی مانند آلودگی هوا، آلودگی صوتی و جزایر گرمایی کمک کند و در بهبود تنوع زیستی شهری مفید باشد. در شرایطی که انتشار گازهای گلخانه ای در حال افزایش است و پیامدهای تغییر آب وهوا بر زندگی شهری اثر می گذارد، کاربرد بام سبز می تواند گامی در جهت افزایش تاب آوری باشد. لازم است اجزای بام سبز در راستای رویکرد ساختمان سبز، هوشمند و پایدار، بهینه سازی و هوشمندسازی شوند.

بازار یکی از عناصر تأثیرگذار در شهرهای تاریخی مسلمانان است. در طول شکل گیری این شهرها، بازارها همواره دارای عملکردهای متعدد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فرهنگی بوده اند. این مقاله بر آن است تا بامطالعه روی بازار سنتی به ارزیابی نقش فضای معماری در کیفیت محیط بپردازد؛ و اینکه چگونه بازار سنتی ایرانی با در نظر گرفتن فرایند ادراکی به نیازهای انسانی پاسخ داده و منجر به خلق خاطره جمعی و حس تعلق به مکان شده است. لذا شناخت مؤلفه های اثرگذار در القا حس مکان و ارزیابی چگونگی پاسخ فضاهای سنتی و مدرن به نیازهای انسانی، مدنظر تحقیق است تا بتوان با شناسایی عوامل مؤثر به ارتقا کیفیت فضاهای مشابه معاصر کمک کند.با تهیه پرسشنامه و بررسی پیمایشی اطلاعات، جمع آوری و در نرم افزار spss داده ها تجزیه وتحلیل گردید. بر اساس نتایج، وجود مؤلفه های حس مکان در بازار سنتی ایرانی تأیید شد و مدل و پیشنهادهای کاربردی برای فضای مشابه معاصر ارائه گردید.

بیان مسئله: امروزه بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند و با توجه به روندهای جمعیت شناسی، شهرها به شدت تحت فشار هستند. بااین حال تنها تعداد کمی از آن ها به اندازه کافی مجهز به ابزاری برای مقابله با چالش های جهانی قرن بیست و یکم هستند و اگر به درستی مدیریت نشوند، ممکن است به طور فزاینده ای شکننده شوند. هدف: این پژوهش در راستای درک شکنندگی و شناسایی عوامل ایجاد شکنندگی در شهرها در جهت معکوس ساختن روند شکنندگی گام برمی دارد. روش: پژوهش حاضر از طریق مرور نظام مند مبتنی بر الگوی 7 مرحله ای با توجه به گزارش ترجیحی برای رهنمودهای بررسی سیستماتیک، با تدوین استراتژی جستجوی مقالات بر اساس واژگان «شکنندگی»، «شهر شکننده»، «شکنندگی شهر» و «شکنندگی کشور» در پایگاه های استنادی معتبر آغاز گردید، که در مجموع به یافتن 722 منبع (اعم از مقاله، کتاب و گزارش های رسمی) انجامید. پس از طی مراحل 7گانه از این تعداد، 86 منبع برگزیده به منظور بررسی عمیق تر انتخاب شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد که شکنندگی شهر به معنای شکسته شدن شهر در برابر انباشتی از خطرات چندگانه است؛ بااین حال اجتناب ناپذیر و برگشت پذیر است. در ادامه ی بررسی های انجام شده شش بعد (نهادی؛ اقتصادی؛ اجتماعی؛ زیست محیطی؛ شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی افراد؛ و روابط بین المللی) شناسایی شد که فاکتورهای احصا شده در این ابعاد دسته بندی شدند و در نهایت چارچوب مفهومی شکنندگی شهر شکل گرفت. نتیجه گیری: پژوهش حاضر بیان می کند که شهرهایی که در جهت رفع شکنندگی سرمایه گذاری می کنند، بیشتر در آینده رشد خواهند کرد. بر این اساس، برنامه ریزان شهری باید سیاست هایی با هدف کاهش شکنندگی شهر را در برنامه ریزی های توسعه بگنجاند و در تلاش گسترده تری برای تقویت زیرساخت های ضعیف و گسترش معیشت گام بردارد.

این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی-پیمایشی و از نظر ماهیت، کمی است. جامعه آماری شامل معماران و اساتید دانشگاهی است که به موضوع تحقیق آگاهی دارند و تعداد آن ها با توجه به گستردگی در سطح کشور نامشخص است. با استفاده از فرمول کوکران و حجم جامعه نامشخص، تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. در این پژوهش از پرسش نامه 85 سؤالی استفاده شد. جهت بررسی پایایی پرسش نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 785/. به دست آمد و جهت بررسی روایی از روایی صوری استفاده و تأیید شد. در ادامه از آزمون k-s، تحلیل عاملی تأییدی برای اعتبارسنجی مدل با کمک نرم افزار smart pls و spss استفاده شد. نتایج نشان داد مدل از روایی برخوردار بوده و مدل با 6 متغیر اصلی و 85 بعد تأیید شد. و همچنین یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که ابزار ایجاد روح مکان همان عناصر فیزیکی محیط هستند که باید ویژگی های آن ها را براساس احترام حواس انسانی درست در کنار هم تبدیل به فضای محاط کننده انسان ساخت نمود تا ایده هایی که در ذات پیکره های عینی مستتر هستند در احساس مخاطب به منصه ظهور برسند. چون ایده پردازی از کیفیات انتزاعی و استعاری با بهره گیری از حس خیال و خاطر، اهمیت نقش زمان و مکان در بروز فضای معین و تغییر ابعاد در بستر زیبایی شناسی محیطی می تواند در وجود سناریوی حرکتی تعریف شده با دسترسی مناسب و حس آمیزی بصری و حسی حجم در مقابل نور با ورود نور تلطیف شده از نورگیرها اثر بگذارد. همچنین ابداع نوین ترکیب استعاره های هویت تاریخی و پدیده های دنیای مدرن با الهام از روح مفاهیم گذشته اثر متقابلی در این همانی سوژه و ابژه در برخورد پیچیده و متغیر با ابعاد نمادین فرهنگی و تمثیلی دارد. اهداف پژوهش: آشنایی با اعتبارسنجی مدل مفهومی متأثر از زیبایی شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران. آشنایی با عوامل مؤثر در ایجاد روح مکان در آثار فرهنگی معماری معاصر. سؤالات پژوهش: اعتبارسنجی مدل مفهومی متأثر از زیبایی شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران به چه صورت است؟ چه عواملی در روح مکان در آثار فرهنگی معماری معاصر نقش دارند؟

آنچه که اکنون بافت قدیم شهر نامیده می شود، زمانی به عنوان یک کلیت شهری از حیاتی کامل و کارآمد برخوردار بود که تکامل و کارآمدی آن محصول تعامل انسان و طبیعت بود که در طول قرن ها و به واسطه اندیشه عمیق یا آزمون و خطاهایی مکرر به تعادل رسیده بود.  هر چند که اکنون بافت قدیم شهر در ایران، با مفاهیمی چون فرسودگی، ناکارآمدی و بلاتکلیفی همراه است، اما بهترین ارزش های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و معماری هر شهر در آن نهفته است. به نظر می رسد بیشترین مشکلات مرتبط با بافت قدیم شهر در ایران ناشی از عدم شناخت دقیق ماهیت آن و عدم تلاش برای تطبیق آن ماهیت با شرایط معاصر می باشد. در این راستا، در این مقاله علاوه بر ارائه تعریفی روشن از بافت قدیم، ویژگی های کالبدی- فضایی آن در شهر های ایران همراه با تأثیر تحولات معاصر به روش تحلیلی- توصیفی بررسی شده است.

ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه و سانحه خیز و به دلیل موقعیت جغرافیایی خود سوانح متعددی را تجربه نموده و پدیده هایی چون زلزله، سیل، رانش زمین و غیره تاکنون موجب بروز خسارات جانی و مالی فراوان در کشورمان شده است. مداخله در سکونتگاه های روستایی با توجه به سانحه خیزی سکونتگاه های روستایی همواره مطرح بوده است و مسئولین و متولیان مربوطه به جهت کاهش خسارات احتمالی در پروژه های بازسازی بعضاً اقدام به جابه جایی روستاهای در معرض سوانح طبیعی می نمایند. طراحی روستای جدید و اسکان مجدد روستاییان، بدون شناسایی و لحاظ نمودن مؤلفه های تأثیرگذار بر کیفیت سکونتگاه و رضایتمندی روستاییان، منجر به از دست رفتن حس تعلق و هویت گذشته، پراکنده شدن قوم ها، برهم خوردن انسجام کالبدی روستا و همچنین گسیختگی شبکه های اجتماعی و اقتصادی و در مواردی خالی از سکنه ماندن واحد های احداثی و یا مهاجرت روستاییان به شهرها و یا روستاهای مجاور شده است. از آنجا که ساختار فضایی هر روستا در هر منطقه از قانونمندی هایی خاص، تبعیت می کند و عوامل بسیاری در شکل گیری روستاها تأثیر گذارند، این پژوهش با هدف تبیین تأثیر مؤلفه منظر در بازسازی سکونتگاه های روستایی به آزمون فرضیه این تحقیق که بررسی رابطه میان مؤلفه منظر در بازسازی و استقبال روستاییان از روستای جدید است، می پردازد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و رابطه کوکران تعداد 135 نمونه، انتخاب شدند که در نهایت تعداد 126 مورد از آن ها با استفاده از نرم افزار SPSS و تحلیل همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. این پژوهش به بررسی لایه های منظر روستای نایبند در سه بعد منظر زیستی، منظر کالبدی معنا و منظر اجتماعی پرداخته و نتایج این پژوهش حاکی از آن است که لحاظ نمودن مؤلفه منظر در ارتقای کیفیت فضایی سکونتگاه های روستایی جدید بر میزان رضایت مندی روستاییان، تأثیرگذار است، به طوری که در نظر نگرفتن مؤلفه منظر در طراحی و مکان یابی روستای جدید نایبند از مهمترین دلایل عدم استقبال روستاییان از سکونتگاه جدید می باشد.

پژوهش حاضر در رابطه با بررسی خواص مورفولوژیکی ساختار شهری در شهر تبریز است. سوال اصلی تحقیق این است که آیا خواص مورفولوژیکی در ساختار شهر تبریز در دوره قاجار و پهلوی موثر بوده است؟ پیچیدگی فرآیند تشکیل شهرها و ساختار مورفولوژی شهری شهر تبریز، مهمترین مسائل در این پژوهش است. نگاهی به تغییر ساختار و شکل شهرها به وضوح نشان می دهد که شهرهای ما به عنوان یک مطالعه جدی مورد توجه قرار نگرفته و آزمایش نشده اند. از سوی دیگر شهر و شیوه های مطالعه آن نادیده گرفته می شود و ناشناخته مانده است. روش تحقیق حاضر بصورت استفاده از "نحو فضایی" که ترکیبی از روشه های توصیفی و تحلیلی می باشد. برای تجزیه و تحلیل مورد مطالعه، رویکرد مورفولوژیکی تحلیلی "نحو فضایی" برای بررسی فضایی ساختار شهر تبریز مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مورفولوژی در پیکربندی و ساختار شهر تبریز بسیار موثر است و رشته های پیکربندی در چارچوب فضایی شهری تحت تاثیر قرار گرفته و با وجود رشد و توسعه ی سریع شهری که امروزه در بسیاری از شهرهای ایران بخصوص شهر تبریز، توسط طراحان شهری رخ داده است، برنامه ریزان در تهیه طرح های توسعه در رابطه با این خواص غفلت می کنند. هدف اصلی این پژوهش این است که ویژگی های مورفولوژیکی برنامه های توسعه شهری (از جمله شهر تبریز) در هر دوره ای قادر به هدایت و کنترل نیروهایی هستند که بر عملکرد آنها تأثیر می گذارند.

توجه به انتظام حواس در محیط با خلق فضاهای مناسب در جهت رفع نیاز انسان می تواند زمینه ساز تفکر و تعمق گردد. انسان به کمک حس بینایی فضا را تجربه کرده و در ذهن خود تصویری به شکل نقشه شناختی پیوسته و سامان یافته ایجاد می کند. ازآنجایی که چگونگی درک محیط و انطباق ویژگی های عینی محیط و دریافت های متفاوت ذهنی از چالش های مطرح در حوزه روان شناسی محیط است، بنابراین پژوهش حاضر باهدف نشان دادن مطلوبیت رؤیت پذیری و میدان دید، میزان جذابیت بصری در سراهای بازار اصفهان را مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد و به ارزیابی محیط ادراکی با استفاده از تئوری روانشناسی گشتالت و قابلیت های محیطی در سنجش خطوط دید ناظر می پردازد. سؤال اصلی پژوهش در این است که چه رابطه ای میان محور دید انسان و ادراک گشتالتی در ورودی و حیاط سراهای بازار تاریخی اصفهان وجود دارد؟ پاسخ به این سؤال در قالب فرضیه ای مطرح می شود؛ که به نظر می رسد دید ناظر با مباحث گشتالتی در ورودی و حیاط سراها رابطه مستقیم دارد. نتایج حاصل از این پژوهش با معیارهای تولیدشده توسط نسخه فعلی depthmapX و همچنین ملاحظات نظری تشریح می گردد و شاخصه های اصول گشتالت به عنوان یکی از معیارهای قابلیت محیطی بر ادراک بصری انسان در سراهای بازار اصفهان موردبررسی قرار می گیرد. دید از حیاط و دید از ورودی با استفاده از شاخصه های آیزوویستی ازجمله مساحت، فشردگی، جمع شدگی، بسته شدگی و محیطی تحلیل می شود. جهت تهیه گزارش به صورت میدانی از 12 دانشجوی معماری ناآشنا با محیط و 12 کسبه آشنا با محیط خواسته شد با حضور در فضا به تبیین مؤلفه های تأثیرگذار در جهت درک کیفیت محیطی بپردازند و این سنجش بر روی 12 سرا (کوچک، متوسط، بزرگ) صورت می پذیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در حیاط میان دید آیزوویستی، مساحت و درک شاخصه های گشتالتی رابطه مستقیم برقرار است، بدین منظور که هر چه مساحت حیاط بیشتر باشد دید گسترده تری به انسان برای درک فضا می دهد. در ورودی، گستره دید با اصول گشتالتی در همه موارد رابطه مستقیم ندارد چراکه دالان های طولانی میدان دید کمتری فراهم کرده و مکانی برای تأمل، مکث و دید متفاوت گشتالتی مهیا می سازد.

اهداف: مطالعه پیش رو با هدف بررسی میزان بهره مندی از رویکرد زیست تقلیدی در خانه های روستای کندوان انجام شده تا مشخص شود ایرانیان پیشین که امکانات بسیار محدودتری نسبت به ایرانیان امروز داشته اند با توجه به چه معیارهایی سکونتگاه ها با پایداری چند صد ساله را طراحی کرده اند. روش ها: برای رسیدن به هدف مذکور ابتدا رویکرد زیست تقلیدی که رویکردی نوین است، شناسایی شد و سپس سکونتگاه های روستای کندوان مورد مطالعه قرار گرفتند و با استفاده از مدلی که مؤلفه و معیارهای آن با نرم افزار سوپر دسیژنز ارزش دهی شده بود، ارزیابی شد تا معیارهای پاسخده اقلیمی در این منطقه شناسایی و تدقیق شوند. یافته ها: معیارهای پاسخده اقلیمی همراستا با هدف پایداری در رویکرد زیست تقلیدی و در سه گروه مؤلفه شکلی، کالبدی و عملکردی در روستای کندوان شناسایی و ارزیابی شدند. نتیجه گیری: خانه های کندوان با توجه به پتانسیل خاص اکوسیستم منطقه ای طراحی شده اند و عواملی که می توانند کمک کننده در شکل دهی چنین مسکن های پایداری باشند شناخته شدند. با معرفی معیارها و ارزیابی آنها می توان با توجه به میراث ارزشمند گذشتگان و تکنولوژی های امروز اقامتگاه هایی هماهنگ تر با طبیعت و با پایداری بیشتر طراحی کرد.

بررسی فضاهای معماری گذشته و فرآیند طراحی مبتنی بر شاهد، امکان درک و کشف ویژگی های کالبدی آن را فراهم می کند. میدان دید به دلیل ایجاد ارتباط بصری به تقویت رابطه ادراکی میان انسان و کالبد در بازارهای تاریخی و عرصه ایجاد محیطی دعوت کننده و فعال را فراهم می کند. از این رو پژوهش حاضر، ورودی سراهای بازار اصفهان را با هدف بررسی میدان دید و میزان جذابیت بصری، به عنوان مکانی که در اولین نگاه گردشگر با آن مواجه می شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و به ارزیابی مولفه های کیفیت کالبدی با تاکید برخوانایی در سنجش میدان دید و عمق زاویه نگاه گردشگر می پردازد. سؤال اصلی پژوهش این است که چه رابطه ای میان محوردید گردشگر و مؤلفه های کیفیت کالبد فضایی در جهت خوانایی در ورودی سراهای بازار تاریخی اصفهان وجود دارد؟ در این پژوهش از آنالیز آیزوویست و آنالیز عمق زاویه ای برای سنجش میدان دید گردشگر درنسخه فعلی نرم افزار depthmap استفاده شده است. در جهت تهیه گزارش به صورت میدانی از 12 دانشجو معماری ناآشنا با محیط و 12 کسبه آشنا با محیط خواسته شد با حضور در فضا به تبیین مؤلفه های تأثیرگذار در جهت خوانایی و کیفیت فضایی بپردازند. در بررسی صورت گرفته از سه دسته سرا (کوچک، متوسط، بزرگ) می توان به این نتیجه رسید که طول دالان، مدل ورودی (به صورت مستقیم، شکسته یا مارپیچ)، محل قرار گیری ورودی (گوشه، میان ضلع طولی یا عرضی)، شکل حیاط( مستطیل یا مربع) و مساحت حیاط می تواند در گستره میدان دید گردشگر تأثیر گذار باشد و میدان دید گردشگر از نگاه دید آیزوویستی و تحلیل زاویه ای در تمام موارد با خوانایی به عنوان یکی از مولفه های کیفیت کالبدی فضا رابطه مستقیم ندارد.

ایجاد عدالت فضایی در فضاهای عمومی، همواره یکی از بزرگ ترین چالش های مدیران، برنامه ریزان و معماران است. بنا بر رویکرد توزیعیِ عدالت فضایی، فضاها باید به گونه ای طراحی شوند که پاسخگوی نیازها و ترجیحات متفاوتِ گروه های مختلف باشند. یکی از این نیازها و تفاوت ها در دو جنس، تفاوت آن ها در احساس امنیتِ آن هاست. ازآنجاکه اغلب فضاهای عمومی، عمدتاً توسط مردان و بر اساس استانداردهای فضایی مطابق با جنسیت و نیاز مردان، طراحی، برنامه ریزی و ساخته می شوند. هدف این تحقیق، ایجاد فرصت برابرِ حضور برای دانشجویانِ دختر و پسر در فضای باز پردیس های دانشگاهی از طریق تبیین معیارها و شاخص های مؤلفه امنیت در قالب یک مدل مفهومی و همچنین، بررسی تأثیر مؤلفه امنیت بر میزان حضور دانشجویان است. رویکرد این پژوهش، ترکیبی (آمیخته) است و روش آن در قسمت کیفی؛ تحلیل محتوا و در قسمت کمّی؛ پیمایشی است و ازلحاظ هدف؛ کاربردی می باشد. پس از تبیین مدل مفهومی، برای پاسخ به سؤالات بخش کمّیِ تحقیق و گردآوری داده ها، از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که معیارها و شاخص های مؤلفه «امنیت» مؤثر بر حضورپذیری دانشجویان، متشکل از ابعاد سازنده فضاهای باز عمومی و در سه بُعد کالبدی: «امنیت فیزیکی» و «دسترسی فیزیکی»؛ کارکردی: «تفکیک فضایی» و «کنترل قلمرو» و ادراکی: «خوانایی» و «نظم بصری» است و پس از تجزیه و تحلیل داده ها و تأیید مدل مفهومیِ پیشنهادی، مشخص گشت که همه معیارهای مؤلفه امنیت (به عنوان متغیر پیش بین) به جز رؤیت پذیریِ فضا، پیش بینی کننده حضورپذیری (به عنوان متغیر ملاک) هستند و با بررسی ضرایب استاندارد، مشخص شد که معیارهایِ امنیت فیزیکی (31/0) و خوانایی (31/0)؛ بیشترین پیش بینی کننده حضورپذیری هستند. بعدازآن به ترتیب، کنترل قلمرو (25/0)، نظم بصری (23/0)، تفکیک فضایی (15/0) و دسترسی فیزیکی (09/0) قرار دارد و آنچه در بین زنان و مردان در رابطه با معیار های امنیت برای حضورپذیری اهمیت بیشتری دارد، به ترتیب بر اساس اندازه اثر شامل: خوانایی (23/0)، نظم بصری (23/0)، امنیت فیزیکی (18/0)، کنترل قلمرو (15/0)، تفکیک فضایی (12/0)، رؤیت پذیری (06/0) و دسترسی فیزیکی (05/0) می شود. لذا پاسخ محیط به نیازهای متفاوت زنان و مردان در احساس امنیت، به حضور بیشتر آن ها در فضا می انجامد.