حسینعلی جاهد

یکی از وظایف مهم اعضای هیات علمی دانشگاه ها، انجام تحقیقات بنیادی وکاربردی، به منظور توسعه مرزهای دانش و فناوری است. علی رغم اهمیت مقوله پژوهش، متأسفانه تعداد طرح های مصوب دانشگاه تبریز کمتر از شاخص های دانشگاه های برتر کشور بوده و به دلایل گوناگون، توجّه لازم به این امر نشده است. هدف مقاله حاضر، شناسایی موانع انجام فعالیت های پژوهشی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه تبریز است. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری پژوهش 690 نفر از اعضای هیأت علمی تمام وقت دانشگاه تبریز است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 134 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته در 5 بخش (موانع اجتماعی- فرهنگی، موانع اقتصادی، موانع سازمانی، موانع آموزشی و موانع فردی) تنظیم شد. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه توسط متخصصین مورد تأیید قرار گرفت و پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ 93% بدست آمد. داده های حاصل، با استفاده از آزمون های آماری تحلیل واریانس چند متغیره، آزمون t ، آزمون تعقیبی توکی و آزمون کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، هر پنج مقوله از دیدگاه اعضای هیأت علمی، جزء موانع فعالیت پژوهشی آنان محسوب می شوند. از بین این عوامل، موانع اقتصادی بیشترین و موانع فردی کمترین مانع ذکر شده هستند. در پایان، پیشنهادهایی جهت کاهش موانع فعالیت های پژوهشی اعضای هیأت علمی ارائه شده است.

هدف اصلی از اجرای پژوهش حاضر، بررسی جوانب مهم یادگیری ترکیبی چون عوامل مؤثر بر کاربرد، چالش ها و چشم اندازها از منظر آموزش دهنده، به عنوان یکی از مهم ترین کنشگران فرایند یاددهی و یادگیری است. پژوهش حاضر از نوع مروری است. برای گردآوری اطلاعات از موتورهای جستجو و پایگاه داده های معتبر چون نورمگز، مگیران، ساینس دایرکت، گوگل اسکولار، پروکوئست و مطالعات کتابخانه ای و جستجو در کتاب ها و مقاله ها استفاده شده است. یافته های پژوهش، نشان دهنده آن است که عوامل مختلف درونی و بیرونی بر کاربرد یادگیری ترکیبی از منظر آموزش دهنده مؤثر است و در این خصوص موضوعات متعددی چون ترکیب مناسب عناصر یادگیری سنتی و چهره به چهره، تغییر نقش آموزش دهنده، حمایت مؤسسه و مدیریت، عوامل روانی چون اطمینان و اضطراب از فناوری و کنترل بر فرایند یاددهی از مهم ترین چالش های کاربرد آن هستند. همچنین بر اساس پژوهش ها، کاربرد یادگیری ترکیبی در مؤسسات آموزشی در سال های آینده بیش از پیش گسترش خواهد یافت، کنشگران آموزش رضایت بیشتری از آن خواهند داشت و به توسعه حرفه ای آموزش دهندگان توجه بیشتری خواهد شد.

هدف: نظارت و راهنمایی در آموزش وپرورش نقش مهمی در کاهش مشکلات و ارتقای عملکردها دارد. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی مولفه های نظارتی راهبران آموزشی و تربیتی مدارس ابتدایی به منظور ارائه الگوی جامع برای آموزش وپرورش دولتی ایران بود.     روش: با توجه به هدف، این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی از نوع کیفی بود. جامعه پژوهش اساتید رشته علوم تربیتی و خبرگان آموزش وپرورش استان هرمزگان بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش حاضر فرم اطلاعات جمعیت شناختی و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که روایی مصاحبه ها با روش مثلث سازی تایید و پایایی آنها با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 80/0 محاسبه شد. داده ها با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند.     یافته ها: یافته ها نشان داد که مولفه های نظارتی راهبران آموزشی و تربیتی مدارس ابتدایی به منظور ارائه الگوی جامع برای آموزش وپرورش دولتی ایران شامل 53 مفهوم، 14 مولفه و 8 مقوله بود. در الگوی مذکور مقوله ها شامل رهبری در بهسازی آموزشی (شامل مولفه های شناخت مشکلات و بهبود آموزشی)، رهبری در بهسازی برنامه درسی (شامل مولفه های استراتژی حرفه ای و مهارت های حرفه ای و اجتماعی)، رهبری در بهسازی کارکنان (شامل مولفه های اخلاق مداری حرفه ای، اخلاق مداری روابطی و مهارت های تفکر انتقادی)، مهارت نظری و علمی (شامل مولفه های آشنایی با تئوری و توانمندی عملی)، مهارت فنی و فناوری (شامل مولفه های سواد رسانه ای و بهبود فنی و فناوری)، مهارت اخلاقی و حرفه ای (شامل مولفه هدفمند و تلاشگر)، مهارت مدیریت و رهبری (شامل مولفه اقتدارگرا) و مهارت ارتباطی (شامل مولفه روابط دوستانه و قابل اعتماد) بودند. در نهایت، الگوی جامع نظارتی راهبران آموزشی و تربیتی مدارس ابتدایی برای آموزش وپرورش دولتی ایران ترسیم شد.     نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه و الگوی جامع نظارتی طراحی شده برای راهبران آموزشی و تربیتی مدارس ابتدایی برای آموزش وپرورش دولتی ایران، می توان گام موثری در جهت بهبود وضعیت سازمان آموزش وپرورش ایران برداشت.

ایده ها و دستاوردهای پژوهشی دانشگران نظام آموزش عالی در صورت تجاری شدن می تواند به ثروت آفرینی، کارآفرینی و در نهایت منجر به توسعه و رفاه اجتماعی و اقتصادی شود. برای تحقّق تجاری سازی یافته های علمی لازم است فرایند، روش ها و عوامل شکل دهنده و زمینه ساز مشخّص شوند تا در تصمیم گیری برای تجاری سازی مورد استفاده قرار گیرند. به دلیل جایگاه والای نیروهای علمی در این عرصه، این مقاله به تعیین و تبیین عوامل فردی مؤثّر در تجاری سازی نتایج پژوهشی و تبیین روابط بین این عوامل پرداخته است. روش تحقیق آن از نوع ترکیبی و جامعه آماری، شامل مدیران ارشد و مدیران پژوهشی و فناوری و اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و مدیران ارشد و مدیران پژوهشی و فناوری سازمان های طرف قرارداد با این دانشگاه است. برای نمونه گیری در بخش مطالعه کیفی از نمونه گیری هدفمند و در بخش کمّی از نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مصاحبه و پرسشنامه محقّق ساخته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری همچون آزمون های تی، آنوا، فریدمن و تحلیل عاملی تأییدی به روش مولّفه های اصلی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان گر تأثیر عواملی فردی شامل خودکارآمدی، موفقیّت طلبی، قدرت طلبی، خلاقیّت و نوآوری، رقابت طلبی و منبع کنترل درونی در تجاری سازی نتایج پژوهشی است. در تبیین روابط این عوامل، علاوه بر اولویّت بندی آنها، بررسی روابط بین عوامل نشان داد که تمامی آنها رابطه همبستگی معناداری با یکدیگر دارند و بیشترین بار عاملی مربوط به متغیرهای خودکارآمدی و موفقیّت طلبی است.

اسلامی شدن دانشگاه های کشور، حاکم شدن ارزش های اسلامی در محیط و ابعاد مختلف دانشگاه و تأثیر فرهنگی و تربیتی معلمان و استادان و ایفای نقش آنها در تغییر و تحولات و حل مسائل اجتماعی همواره مورد تأکید مقام معظم رهبری بوده است؛ در عین حال بسیاری از استادان، آشنایی کافی با وظایف فرهنگی - اجتماعی استادان از این دیدگاه را ندارند و پیش از این مطالعه ای در این زمینه انجام نشده است. هدف مقاله حاضر تعیین وظایف فرهنگی اجتماعی از دیدگاه آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران است. به این منظور سخنرانی های ایشان از آغاز مسئولیت رهبری تا پایان سال 1398 تحلیل شدهاست. منابع اصلی بررسی شده شامل کتب روشنای علم، سایه سار ولایت در هفت جلد و سخنرانی های مندرج در پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری و پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای بوده است. برای استخراج وظایف فرهنگی- اجتماعی استادان، در مجموع تعداد 108سخنرانی مرتبط شناسایی و با استفاده از روش تحلیل مضمون بررسی شد. نتایج نشان داد که مهم ترین وظایف فرهنگی- اجتماعی استادان شامل «هویت-بخشی و ایجاد انگیزه»؛ حضور در میدان عمل»؛ «مطالبه و پرسشگری»؛ «مدیریت مسائل فرهنگی» ؛ «تحقق بخشیدن به مسائل» و «امید داشتن» می باشد

پژوهش حاضر باهدف طراحی الگوی برنامه درسی توسعه مهارت های حرفه ای دانشجویان با استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی انجام شده است.روش پژوهش، آمیخته (کیفی-کمی) از نوع اکتشافی که در بخش کیفی داده بنیاد و در بخش کمی توصیفی-پیمایشی مقطعی بود. شرکت کنندگان دربخش کیفی شامل کلیه خبرگان برنامه درسی و متخصصان مرتبط به طرح پژوهش بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمندانتخاب شدند. تعداد شرکت کنندگان بر اساس اشباع نظری 13 نفر در نظرگرفته شد. در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران بودکه با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای 382 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان و در بخش کمی شامل پرسشنامه محقق ساخته بود. روش تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در بخش کیفی کدگذاری نظری و در بخش کمی نیز آمار توصیفی (درصد، فراوانی) و استنباطی (تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی) با استفاده از نرم افزار Amos وSpss-V23 بود. برای اعتبارسنجی الگوی ارائه شده از روش دلفی استفاده گردید. یافته ها نشان داد که برنامه درسی مورد نظر در 14 بعد مورد توجه قرار گرفته است که شامل منطق، اهداف، محتوا، راهبردهای یاددهی – یادگیری، فعالیت های یادگیری فراگیران، مواد و منابع، گروه بندی فراگیران، زمان، فضا، روش های ارزشیابی، صلاحیت های حرفه ای اساتید، تعالی، عوامل بازدارنده و عوامل تسهیل گر بود. درنهایت بر اساس عوامل شناسایی شده الگوی برنامه درسی توسعه مهارت های حرفه ای دانشجویان با استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی طراحی شد که از دیدگاه متخصصان و کاربران از اعتبارمناسبی برخوردار بود.