الهه پنجه باشی

در اواخر دوره قاجار معماری ایران با مذهب هم گام می شود و کاشی کاری به نحو گسترده ای برای جلوه بخشیدن به سطوح بناهای ایرانی، اسلامی متداول م یگردد. نوآوری در شیوه ساخت و مضامین از ویژگی های کاش یکاری در این دوره است. از شاخص ترین حضور کاشی در تزیین بناهای مذهبی دوره قاجار، می توان به تکیه «معاون الملک » در «کرمانشاه » اشاره داشت. این بنا مجموعه ای تصویری از نقش های متنوع و مضامین ملی، مذهبی و تاریخی است، که بر روی قطعات کاشی نقش بسته است. تلاش نگارندگان در مقاله حاضر بر آن بوده تا به معرفی ویژگی های تصویری کاشی های تکیه «معاون الملک » بپردازند. آن چه در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است، حضور نقش های مذهبی به عنوان اصلی ترین مضمون نقش بسته در این کاشیها می باشد. پرسش های این مقاله به این ترتیب است: ویژگی تصویری نقوش مذهبی در کاشی های تکیه «معاون الملک » چیست؟ نقوش مذهبی تکیه «معاون الملک » بیشتر در قالب چه مضمونی ترسیم شده است؟روش تحقیق صورت گرفته توصیفی-تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی )کتابخانه ای( و میدانی می باشد. نتیجه بررسی ها نشان می دهد که تصاویر مذهبی، بیشترین نقش تصویر شده در کاشی کاری های تکیه «معاون الملک » است، این نقشها در قالب های مختلف انسانی، حیوانی، گیاهی، هندسی، معماری و دیگر عناصر تصویری ترسیم شد هاند و بیشتر در تابلوهای کاش یکاری شده که دارای مضامین عاشورایی هستند به نمایش درآمد هاست. تمامی این نقوش نمایانگر ویژگی هنرهای مختلف در دوره قاجار است و علاوه بر ارزشهای هنری، معرف خوبی برای ویژگی های فرهنگی مردم این سرزمین است.

روزنامه های وقایع اتفاقیه و دولت علیه ایران، از اصلیترین روزنامه های زمان قاجار بودند. این روزنامه ها، دارای سرلوح رسمی دولت ایران در آن زمان هستند که نشان از اهمیت و رسمیبودن آنها دارد. دو هنرمند بزرگ دوران قاجار، میرزا علیقلی خویی، هنرمند مردمی و پرکار دوران قاجار سرلوح روزنامه وقایع اتفاقیه را و میرزا ابوالحسنخان غفاری(صنیعالملک)سرلوح روزنامه دولت علیه ایران را در روزنامه ها مصورکردهاند. تلاش نگارندگان در مقاله حاضر برآن بوده تا با معرفی روزنامه های وقایع اتفاقیه و دولت علیه ایران از وجه بصری و هنرمندان آنها، به شباهتها و تفاوتهای سرلوحه این دو روزنامه با تأکید بر ارزشهای بصری آنها که هدف این پژوهش نیز هست، دستیابند. آنچه در این پژوهش مورد بررسیقرارگرفته، اهمیت روزنامه های قاجار و تزئینات اطراف نشان رسمی دولتی است آنچنانکه، کیفیت و ظرافت تصویرها و نقشهای اطراف شیر و خورشید نیز، متفاوت تصویرشدهاند. بنابر آنچه بیانشد، پرسشهای این مقاله بدینترتیب است: هماهنگی موجود در فضای تزئینی اطراف نشان شیروخورشید، چگونه طراحیشدهاست. در طراحی سرلوحه های دو روزنامه وقایع اتفاقیه و دولت علیه ایران، چه تفاوتها و شباهتهایی دیدهمیشود. روش تحقیق بهکارگرفتهشده، توصیفی- تاریخی است و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانهای با توجه به منابع مکتوب و آثار هنری آن دوران است. نهایت، آنچه در بخش نتیجهگیری بهدستآمد این است که هر دو روزنامه دارای سر لوحه هایی خلاقانه بوده و متأثر از اتفاقات روزنامه ها هستند. افزونبراینکه، آثار میرزاعلیقلی خویی عامیانه و آثار صنیعالملک، رسمی و درباریاند.