حسین کاظمی

مقایسه رساله قشیریه و بیاض و سواد می تواند بسیار سودمند و در عین حال جالب باشد، چون هر دویِ این کتاب ها در قرن پنجم تألیف شده اند و از لحاظ ساختاری هم شباهت های بسیاری با هم دارند. در این مقاله سعی شده با مقایسه شکل و ساختارِ اقوال این دو کتاب هم برخی از اختلافاتِ موجود در متن ها آشکار شود و هم با مطرح کردن بعضی از اشتباهاتِ مهم و تأثیرگذار که در این دو متن وجود دارد،صورت صحیح آن ها با توجه به متن روبه رو یا متون درجه اول تصوف نشان داده شود.

پژوهش حاضر درصدد تبیین تأثیر اخبار خوب و بد حسابداری بر روی رفتار سهامداران است. انتظار می رود اخبار خوب و بد حسابداری که توسط گزارش های مالی منتشر می شوند، به دلیل وجود بار اطلاعاتی، بر روی رفتار سهامداران اثر بگذارند. رفتاری که آثار ناشی از آن را می توان در نوسانات حجم معاملات سهام واحدهای گزارشگر دید. در این پژوهش برخلاف پژوهش های مشابه، به جای انتشار پرسشنامه، با نظارت بر حجم معاملات، رفتار سهامداران را مورد ارزیابی قرار گرفته است. نمونه مطالعه پژوهش حاضر، واحدهای فعالِ بورس اوراق بهادار تهران هستند که داده ها از طریق پایگاه اطلاعاتی ره آورد نوین، سایت سازمان بورس و سامانه کدال استخراج شد. بر اساس غربالگری صورت گرفته، 124 واحدگزارشگر فعال از بین 649 واحدگزارشگر انتخاب شدند که در بازه زمانی 1390 تا 1395 زیر نظر این سازمان مشغول به فعالیت بودند. بر اساس نتایج، اخبار خوب و بد حسابداری بر روی رفتار سهامداران و سرمایه گذاران اثر می گذارند. این در حالی است که سهامداران و سرمایه گذاران دارای تورش های رفتاری هستند و از الگوئی منطقی تبعیت نمی کنند.

امروزه جامعه جهانی با چالش جدیدی به نام شکاف دیجیتالی روبه روست که این چالش به نابرابری در دسترسی و استفاده از محصولات و خدمات فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بین افراد و جوامع منجر می شود. اهمیت پدیده شکاف دیجیتالی به دلیل تأثیر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن بر زندگی روزمره افراد و وضعیت داخلی و بین المللی کشور است. این پژوهش با هدف کاربردی، پس از شناسایی عوامل تأثیرگذار بر دسترسی افراد به رایانه و اینترنت در سطح شهروندان رفسنجان با استفاده از داده های 501 پرسشنامه پاسخ داده شده، به مدل سازی این عوامل با استفاده از شبکه های عصبی فازی تطبیقی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد سواد و مهارت دیجیتالی، عامل اقتصادی و دسترسی انگیزشی نسبت به سایر عوامل، بیشترین تأثیر را بر دسترسی فیزیکی افراد به رایانه و اینترنت دارد. از مقایسه نتایج پژوهش با نتایج روش معادلات ساختاری، مشخص شد هر دو نتیجه با یکدیگر همخوانی دارند.

در دو دهه اخیر، شکاف دیجیتالی به معنای فاصله بین افرادی که به رایانه و اینترنت دسترسی دارند و افرادی که از این دسترسی محروم اند، به عنوان یکی از بزرگ ترین چالش های عصر دیجیتال مطرح شده است. با توجه به آثار مخرب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مترتب بر این نوع نابرابری- که به زعم بسیاری از صاحب نظران، عمیق تر از نابرابری های سنتی است- این تحقیق، با هدف بررسی عوامل مؤثر بر شکاف دیجیتالی در سطح شهروندان شهر رفسنجان انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت، همبستگی، از نظر هدف، کاربردی و از منظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، مجموعه شهروندان شهر رفسنجان است و در آن، به روش نمونه گیری خوشه ای، وضعیت 501 نفر از شهروندان، به روش مدل سازی معادله های ساختاری تحلیل شده است. براساس نتایج، عوامل اقتصادی و زیرساختی، به طور مستقیم و عامل فرهنگی، از طریق نقش میانجی دسترسی انگیزشی، بر شکاف دیجیتالی تأثیر می گذارند. در مقایسه عوامل مختلف، نقش عامل فرهنگی، مهم تر از عوامل اقتصادی و زیرساختی است. تمامی متغیرهای مورد بررسی، 3/55 درصد از تغییرهای دسترسی فیزیکی را تبیین می کنند.

هدف این پژوهش، تبیین مدل اعتماد بین فردی حسابرس و صاحبکار با تأکید بر آسیب شناسی و ارائه راهکار با استفاده از روش پژوهش کیفی و رویکرد نظریه پردازی زمینه بنیان است. این پژوهش در سال 1398 با انجام 12 مصاحبه عمیق با شرکای مؤسسه های حسابرسیِ عضو جامعه حسابداران رسمی کشور و سازمان حسابرسی و مدیریت صاحبکار شرکت ها به روش نمونه گیری گلوله برفی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که مهمترین پیامد اعتماد بین فردی حسابرس و صاحبکار، افزایش ریسک حسابرسی، افزایش دعاوی حقوقی، کاهش کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری، آسیب به حرفه حسابرسی و در نهایت کاهش اعتماد اجتماعی است. همچنین بر اساس نظر خبرگان پژوهش، مهمترین راهکارهای رفع مشکلات اشاره شده، شفاف سازی قوانین و استانداردها، نظارت و حمایت مراجع ذیصلاح بر روابط حسابرس و صاحبکار، تمرکز بازار حسابرسی، کنترل کیفیت، تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی، بهبود شرایط فرهنگی، اثربخشی کمیته های حسابرسی است.

در این پژوهش، مولفه های افشای داوطلبانه و تاثیر نظام راهبری شرکتی بر عدم تقارن اطلاعاتی شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران بررسی می شود. با استفاده از روش پیمایشی، نمونه ای هدفمند مشتمل بر 102 مصاحبه شونده و با استفاده از روش نمونه گیری حذفی تعداد 186 شرکت فعال در سال مالی 1395 به عنوان نمونه انتخاب شدند. با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی با رویکرد حداقل مربعات جزئی و نرم افزار SmartPLS، یافته های پژوهش نشان می دهد که سازوکارهای نظام راهبری شرکتی بر افشای داوطلبانه، عملکرد مالی و عدم تقارن اطلاعاتی شرکت ها تاثیر مثبت و معناداری دارند. افشای داوطلبانه شرکت ها تاثیری مثبت و معنادار بر تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه دارند. همچنین عملکرد مالی شرکت ها تاثیر معناداری بر تقارن اطلاعاتی شرکت ها در نمونه مورد بررسی نداشته است. در نهایت می توان گفت که با استقرار سازوکارهای راهبری شرکتی مناسب، زمینه افشای داوطلبانه اطلاعات شرکت ها، شفافیت اطلاعاتی و تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه فراهم و این مهم می تواند در کارآمد شدن بازار مالی به بهبود عملکرد شرکت ها موثر واقع شود.   Abstract In this study the voluntary disclosure components and the impact of corporate governance on information asymmetry in active companies listed in Tehran stock exchange are investigated. Using survey method, Purposive sampling consisted of 102 interviewees and using Knockout sampling method a total of 186 active companies were selected in the fiscal year of 2017. Using the Structural Equation Modeling (SEM) of confirmatory factor analysis with partial least squares method by Smart-PLS software, The results indicate that the corporate governance mechanisms have a positive and significant impact on voluntary disclosure, financial performance and information asymmetric of companies. The voluntary disclosure of companies has a positive and significant effect on the information symmetry in the capital market. Also, the financial performance of companies has no significant effect on the information symmetric of companies. Finally, it can be said that with the establishment of appropriate corporate governance, the field of voluntary disclosure of companies, information transparency and information symmetry in the capital market is obtained; this can be effective in improving the financial performance of the financial market.

این مقاله جهت بررسی و تعریفی از جهانشهر اسلامی و شناسایی شاخص های مؤثر در تبدیل شهر اسلامی به جهانشهر اسلامی می باشد. جهت این منظور به بررسی مهمترین عوامل موثر بر مطرح شدن شهر اصفهان به عنوان یک شهر اسلامی در سطح جهانی و بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل می پردازد. پژوهش مورد نظر از لحاظ هدف کاربردی و با توجه به مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر آن روش توصیفی- تحلیلی است و از تکنیک پویش محیطی و دلفی برای شناسایی متغیر ها و شاخص ها استفاده شده است. بر اساس منابع بدست آمده و نظر کارشناسان از 168 متغیر شهر جهانی و شهر اسلامی، 51 متغیر جهت شناسایی شهر جهانی اسلامی بدست آمد. متغیرهای شناسایی شده بر اساس سطح تاثیر گذاری دسته بندی و در نرم افزار میک مک جهت محاسبات ماتریس تحلیل اثرات متقاطع جایگذاری گردید. در پایان تعداد 16 متغیر شامل میزان رشد تولید ناخالص داخلی، پویایی بازار شهری، تنوع و رقابت پذیری قیمت کالاها، میزبانی شرکت های بزرگ بین المللی (500 شرکت برتر جهانی)، میزان جمعیت شهری، تعداد پروازهای مستقیم بین المللی، تعداد هتل های بزرگ، تعداد بازدید کنندگان خارجی، تنوع تولید انرژی، ظرفیت جاذبه سایت های گردشگری، واقع شدن در مسیرهای اصلی حمل و نقلی، دخالت کم دولت در بازار و انجام امور نظارتی بر بازار، استقرار بانک های بین المللی، وجود بورس های بین المللی، تعداد دانشگاه های برتر و میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) به عنوان پیشران های کلیدی مؤثر بر تبدیل اصفهان به یک شهر جهانی به دست آمدند. نتایج ناشی از یافته ها بیان گر این حقیقت است که شهر اصفهان در صورت توجه و تقویت 16 پیشران توسعه از یک شهر منطقه ای به شهر جهانی اسلامی می تواند ارتقاء یابد.

امروزه نقش مدیران در شرکت ها دارای چنان اهمیتی است که داشتن مدیر توانمند و با کیفیت یکی از مزایای رقابتی تلقی می شود. ابزاری که مدیران از آنها برای موفقیت استفاده می کنند اطلاعاتی است که اکثراً از ویژگی های آن ها ناشی می شود. نقش مدیران در بازارهای رقابتی نیز شدیدتر می باشد. بنابراین هدف این پژوهش ارزیابی تاثیر ویژگی های مدیریت بر رابطه رقابت بازار محصول با عملکرد مدیریت می باشد.روش گردآوری داده ها آرشیوی بوده و نمونه ای متشکل از 120 شرکت طی سال های 1391 تا 1398 انتخاب و داده های آن ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن است که با افزایش رقابت بازار محصول و ویژگی های مدیریت، عملکرد مدیریت بهبود پیدا کرده و همچنین ویژگی های مدیریت، رابطه مثبت بین رقابت و عملکرد مدیریت را بهبود و در توانایی مدیریت تاثیر داشته و در بازارهایی که سطح رقابت بالا می باشد، اثربخشی این ویژگی ها مشهودتر است . این یافته ها می تواند ادبیات حوزه ویژگی های مدیریت را گسترش داده و برای ارکان راهبری شرکت ها اطلاعات مفیدی را فرآهم نماید.

مدیریت اثربخش در سازمان، عامل اصلی در ایجاد هم فکری و هم دلی است و رهبران مؤثر کسانی هستند که بتوانند افراد متفاوت را در زیر یک چتر فکری و نظر واحد گرد آورند. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل میزان اهمیت و روابط علّی-معلولی ابعاد و مؤلفه های مدیریت اثربخش در ارتش جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان این سازمان پرداخته است. پیشنهاد این پژوهش توجه به ابعاد و مؤلفه های با اهمیت مدیریت اثربخش و به دست آوردن روابط متقابل آن ها با روش دیمتل فازی بوده است. پژوهش، از نظر نتیجه، توسعه ای، از نظر رویکرد، کیفی و از نظر روش، توصیفی بود. جامعه ی پژوهش را همه ی خبرگان در حوزه ی فرماندهی ارتش که شناخت کاملی از سازمان و اهداف و وظایف آن داشته اند، تشکیل دادند. روش نمونه گیری هدفمند بود و تعداد افراد نمونه ۱۰ خبره بود. ابزار سنجش، یک پرسش نامه ی تکنیک دیمتل پژوهش گر ساخته بود. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که بُعد «فردی» تأثیرگذارترین و «سازمانی» تأثیرپذیرترین بُعد است. مؤلفه ی «سلامت روان» دارای بیش ترین قدرت تأثیرگذاری و مؤلفه ی «توانایی های مدیریتی» تأثیرپذیرترین مؤلفه است. ابعاد «فردی و فراسازمانی» جزء عوامل علت و بُعد «سازمانی» جزء عوامل معلول مدیریت اثربخش محسوب می شوند. مؤلفه های «صفات فردی، سلامت روان، اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی-اجتماعی» جزء عوامل علت و مؤلفه ها ی «توانایی های ویژه، توانایی های مدیریتی، توانایی های تخصصی نظامی، اقتصادی، سیاسی- قانونی و فن آورانه» جزء عوامل معلول محسوب می شوند.

در دهه ی اخیر، با ورود معنویت به پژوهش های سازمان و مدیریت، رهبری معنوی نیز توجه زیادی را به خود جلب کرده است. حوزه رهبری معنوی مانند هر دو حوزه رهبری و معنویت دارای تنوع و تفاوت های زیادی در تعاریف و برداشت ها است و مدل هایی که تا کنون از آن ارائه شده مدل هایی محدود، جهان شمول و رهبر- محور هستند که نقش پیروان و زمینه را در معادله رهبری نادیده گرفته اند. این مطالعه، با رویکردی توسعه ای، با بهره گیری از نظرات خبرگان و از طریق پیمایش تعدادی دستگاه های دولتی در نظر دارد تا نقش سازه های رهبر معنوی، پیروان معنوی و زمینه معنوی را در اثربخشی رهبری بررسی کند. نتایج پژوهش نشان می دهد، سازه های جدید نقش معناداری در پیش بینی اثربخشی رهبری دارند و با ملاحظه همزمان هر سه سازه رهبر معنوی، پیروان معنوی و زمینه معنوی بهتر از رویکردهای قبلی می توان پیچیدگی ها و پویایی های رهبری را بررسی کرد

شهر اصفهان با توجه به سوابق تاریخی و توانایی های طبیعی و سیاسی و اقتصادی و موقعیت راهبردی آن در کشور و منطقه خاورمیانه، از نظر نگارندگان بیش از کلان شهرهای کشور، قابلیت تبدیل شدن به جهانشهر اسلامی را دارد؛ اما با توجه به چالش های اقتصادی و سیاسی در سال های اخیر، به ویژه تحریم ها و رکودهای اقتصادی اخیر، این فرصت ها را با مخاطراتی مواجه کرده است که در این تحقیق سناریوهایی محتمل (طلایی، ایستا و فاجعه) را به عنوان جهانشهر اسلامی بررسی می کند. پژوهش مورد نظر از لحاظ هدف، کاربردی و با توجه به مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر آن روش توصیفی-تحلیلی است و از تکنیک پویش محیطی و دلفی برای شناسایی متغیر ها و شاخص ها استفاده شده است. براساس منابع به دست آمده و نظر کارشناسان از متغیر شهر جهانی و شهر اسلامی، 51 متغیر به منظور شناسایی شهر جهانی اسلامی به دست آمد. متغیرهای شناسایی شده براساس سطح تأثیرگذاری دسته بندی و در نرم افزار میک مک درجهت محاسبات ماتریس تحلیل اثرات متقاطع جای گذاری شد. براین اساس، 16 متغیر شامل میزان رشد تولید ناخالص داخلی، پویایی بازار شهری، تنوع و رقابت پذیری قیمت کالاها، میزبانی شرکت های بزرگ بین المللی (500 شرکت برتر جهانی)، میزان جمعیت شهری، تعداد پروازهای مستقیم بین المللی، تعداد هتل های بزرگ، تعداد بازدیدکنندگان خارجی، تنوع تولید انرژی، ظرفیت جاذبه سایت های گردشگری، واقع شدن در مسیرهای اصلی حمل ونقلی، دخالت کم دولت در بازار و انجام امور نظارتی بر بازار، استقرار بانک های بین المللی، وجود بورس های بین المللی، تعداد دانشگاه های برتر و میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) به عنوان پیشران های کلیدی مؤثر بر تبدیل اصفهان به یک شهر جهانی به دست آمدند. از تحلیل این 16 متغیر، 3 سناریو برای 10 سال آینده جهانشهر اصفهان پیش بینی شد.

سرمایه گذاران هنگام تصمیم به سرمایه گذاری عوامل مختلفی را در نظر می گیرند اما طبق نظر بسیاری از صاحب نظران مدیریت مالی ریسک و بازده سهام دو عامل بسیار مهم هستند که تصمیمات سرمایه گذار را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین شناخت عواملی که موجب افزایش بازده و کاهش ریسک می گردد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در شرایط عمل عوامل بسیار زیادی هستند که به نوعی بر روی فعالیت ها و عملکرد موسسه های اقتصادی تأثیر می گذارند. همه سرمایه گذاران دارای باورهای یکسان درباره بازار نیستند و همه آنها پرتفوی بازار را نگهداری نمی کنند. در این راستا هدف مطالعه حاضر نگاهی بر سرمایه گذاری ناهمگن و بازده سهام می باشد. که مطالعه حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای صورت پذیرفته است و نگاهی بر مفاهیم سرمایه گذاری ناهمگن و بازده سهام و مفاهیم مرتبطه دارد.

هدف: اعتماد به عنوان برچسب اجتماعی تعریف شده که اعضای جامعه را به یکدیگر متصل می کند و با القای همکاری واحساسات مثبت برای پیشرفت وعملکرد موفقیت آمیز تیم ها حیاتی است. در این راستا، اعتماد بین فردی حسابرس و صاحبکار می تواند نقش مهمی در فرآیند حسابرسی داشته باشد. هدف این پژوهش شناسایی و رتبه بندی  این عوامل (محرک ها و شاخص ها) است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که محرک های یافته های پژوهش نشان داد که در میان محرک ها، نظام راهبری، ویژگی های شخصیتی، دانش و تجربه، ویژگی های  فردی، کمیته های حسابرسی دارای بالاترین اهمیت بوده و همچنین رتبه بندی شاخص ها نیز بیانگر این بود که هیئت مدیره، حسابرسی داخلی، مدت تصدی اعضای کمیته حسابرسی، اندازه کمیته حسابرسی و استقلال حسابرس از مهمترین شاخص های موثر در اعتماد بین فردی شرکت ها است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می تواند شناخت حسابداران رسمی و مدیریت صاحبکار را در فرآیند، پذیرش و انجام حسابرسی تسهیل نموده و استفاده های عملی برای نهادهای تدوین کننده مقررات مرتبط با حرفه حسابرسی و جنبه تردید حرفه ای در حسابرسی داشته باشد.

نظام های مدیریت مالی درمجموعه ای وسیع از فرآیندها، نظام ها و نهادها جای گرفته اند و از این مجموعه اثر می گیرند. اکثر کشورهای درحال توسعه، قوانین و مقررات زمینه مدیریت مالی بخش عمومی متقنی دارند؛ ولی به خوبی اجرا نمی گردد که خود یک مشکل ایجاد کرده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی نظام مدیریت مالی نوین و ارزیابی وضعیت موجود آن در بخش عمومی کشور می باشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات آمیخته است. درگذشته مدیریت مالی در بخش عمومی شامل گزارش هایی در زمینه منابع و مصارف بخش عمومی بوده و کاربرد رویکرد مدیریت مالی عمومی نوین متناسب با ویژگی های محیطی کشور می تواند سبب یکپارچگی سیستم های اطلاعاتی باشد؛ واقع بینانه تر شدن صورت های مالی و سهولت تصمیم گیری اعتباردهندگان در فرصت های سرمایه گذاری و همچنین ارتقای توان پاسخ گویی از طریق ارائه گزارش هایی در باب عملکرد، ارزیابی توان ایفای تعهدات دولت و بودجه شود. مدیریت مالی یک روش ایده آل برای کنترل فعالیت های مالی یک سازمان می باشد. رویکرد مدیریت مالی عمومی نوین متناسب با ویژگی های محیطی می تواند سبب منسجم شدن سیستم های اطلاعاتی و افزایش توان پاسخ گویی از طریق ارائه گزارش هایی در باب عملکرد، ارزیابی توان ایفای تعهدات دولت و بودجه شود. همچنین مدیریت مالی نوین باعث بهبود در مدیریت تخصیص در بخش عمومی و مدیریت زمان می گردد. علاوه بر این، به بهبود در مدیریت تخصیص منابع بودجه ای، دقت در اندازه گیری بهای تمام شده خدمات و مدیریت زمان منجر می شود. چنانچه اصلاحات بدون در نظر گرفتن ماهیت بخش عمومی کشور اجرا شود، می تواند پیامدهای نامطلوبی همچون عدم رشد خلاقیت در بخش عمومی، شکاف طبقاتی، تناقض در معیارهای عملکرد و فساد مالی را به دنبال داشته باشد.

هدف مقاله: هدف از این پژوهش ارزیابی نقش حسابداری مدیریت در ارتقای شفافیت و جلوگیری از فساد در بخش عمومی می باشد. روش پژوهش: در این پژوهش از روش کیفی و پیمایشی برای گردآوری داده ها و تجزیه و تحلیل آن ها استفاده شده است. داده های لازم در سال 1400 و از طریق مصاحبه با 13 نفر از خبرگان و توزیع پرسشنامه بین 114 نفر از خبرگان در زمینه حسابداری مدیریت در شرکت ها و سازمان های بخش عمومی جمع آوری گردیده است. برای پاسخ به سوالات پژوهش از روش تحلیل محتوا و آزمون میانگین تک جامعه استفاده شده است.یافته های پژوهش: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که حسابداری مدیریت از طریق بهایابی اجزای بهای تمام شده را شفاف می سازد و این کار مخصوصاً در قراردادهای دولتی که امکان فساد و تبانی در آنها زیاد است، کاربرد زیادی خواهد داشت. نتیجه گیری و افزوده آن به دانش: حسابداری مدیریت کارایی و اثربخشی و صرفه اقتصادی(ارزش آفرینی برای پول) افزایش می دهد. بهای واقعی و بهای استاندارد مورد مقایسه قرار گرفته، تعرفه خدمات عمومی تعیین شده و جریان منابع را بین فعالیت ها مشخص می سازد و زمانی می توان هزینه ها را مدیریت کرد که بتوان از جریان منابع اطلاع پیدا کرد و آگاه شد. جریان هزینه ها در ساختار سازمانی می تواند بر حسب بهایابی مراکز هزینه و در فرآیندها و فعالیت ها روشن شود و شناخت جریان هزینه ها به مدیریت هزینه کمک خواهد کرد و از فساد جلوگیری خواهد کرد.

با جهانی شدن اقتصاد، نقش دولت ها درمقایسه با گذشته در تبادلات اقتصادی و اجتماعی کشورها کم فروغ تر و به دنبال آن نقش شرکت های بین المللی و شهرهای جهانی چشمگیرتر شده است. در این خصوص سازمان ها و نهادهای داخلی به عنوان عوامل و بازیگران اصلی در ارتقا شهرها از بُعد منطقه ای به جهانی تأثیر گذار هستند. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با رویکرد آینده پژوهی نهاد ها و سازمان های مؤثر در ارتقا شهر اصفهان به جهانشر اسلامی شناسایی و رتبه بندی شود. نوع پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و رویکرد حاکم بر آن روش توصیفی-تحلیلی است. در پژوهش حاضر برای شناسایی متغیر ها و شاخص ها از تکنیک پویش محیطی و دلفی و برای تحلیل داده ها نیز از تحلیل ساختاری در نرم افزار میک مک و مدل مکتور استفاده شده است. طبق یافته های اولیه، بازیگران داخلی مؤثر شامل وزارت اقتصاد، سازمان بورس، وزارت علوم، وزارت راه و شهرسازی، سازمان میراث فرهنگی و وزارت نیروست. با توجه به ارزیابی های انجام شده در نرم افزار مکتور، بیشترین نقش در میان نهادهای تأثیر گذار، وزارت راه و شهرسازی به میزان 29 درصد و وزارت اقتصاد و وزارت علوم هر کدام به میزان 15 درصد بوده است. در مقابل، کمترین مقدار اثرگذاری مربوط به سازمان بورس و وزارت نیرو به میزان 34- درصد بوده است که گویای توانایی این دو نهاد در اثرگذاری بر دیگر بازیگران است.

این مقاله بخشی از نتیجه پژوهشی را ارائه می کند که با هدف تبیین نقش سواد و مهارت دیجیتال و دسترسی انگیزشی در رابطه بین دسترسی فیزیکی به رایانه و اینترنت و استفاده متداول از رایانه و اینترنت انجام شده است. مفهوم شکاف دیجیتالی از سطح دسترسی فیزیکی به فناوری اطلاعات و ارتباطات به سطح فراهم بودن امکان استفاده متداول و روزمره از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای طیف گسترده ای از نیازمندی ها گسترش یافته است ولی در ایران محدود پژوهش های صورت گرفته در سطح دسترسی فیزیکی بوده است. برای جمع آوری داده نیز ابزار پرسشنامه استفاده شده و تحلیل ها با روش معادلات ساختاری و با نرم افزار آموس انجام شده و فرضیه های پژوهش مورد آزمون قرار می گیرند. برخی از نتایج نشان می دهند که بین دسترسی فیزیکی به رایانه و اینترنت و دسترسی انگیزشی به این فناوری ها همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد، یعنی هرچه دسترسی بیشتر باشد انگیزه برای استفاده بیشتر افزایش می یابد. همچنین نتایج تاثیر مثبت و معنادار دسترسی فیزیکی به رایانه و اینترنت را بر سواد و مهارت دیجیتالی، و بر استفاده متداول از این فناوری ها نشان می دهند. یعنی با افزایش دسترسی فیزیکی، سواد و مهارت دیجیتالی و استفاده متداول افراد از این فناوری ها افزایش می یابد. نتایج همچنین نشان می دهند که دسترسی انگیزشی به فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی از قبیل رایانه و اینترنت بر سواد و مهارت دیجیتالی افراد تأثیر معنادار دارد، یعنی هرچه انگیزه افراد برای دسترسی به، و استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی بیشتر باشد، سواد و مهارت دیجیتالی افراد افزایش می یابد. سواد و مهارت دیجیتالی در رابطه بین دسترسی فیزیکی به رایانه و اینترنت، و استفاده متداول از این فناوری ها نقش تعدیل گر را ایفا می کند، یعنی میزان استفاده متداول افراد دارای سواد و مهارت دیجیتالی بالا از رایانه و اینترنت حتی در صورتی که دارای دسترسی فیزیکی کمی هم باشند، بیشتر از افرادی است که سواد و مهارت دیجیتالی پایینی دارند.

جهانشهرها پدیده ای نوظهور می باشند که در متن اقتصاد کشورها به عنوان مکان های پیوند دهنده شبکه اقتصاد جهانی عمل می کنند. در این مقاله نخست، به شناسایی پیشران های کلیدی و کنشگران اصلی در تبدیل اصفهان به جهانشهر اسلامی با رویکرد آینده پژوهی می پردازد. جهت این منظور به بررسی مهم ترین عوامل موثر بر مطرح شدن شهر اصفهان به عنوان یک شهر اسلامی در سطح جهانی و شناخت سازمان های اصلی به عنوان بازیگران و کنشگران کلیدی در تبدیل اصفهان به جهانشهر، به روش آینده نگری می پردازد. پژوهش مورد نظر ازلحاظ هدف کاربردی و با توجه به مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر آن روش توصیفی- تحلیلی است و از تکنیک پویش محیطی و دلفی و تحلیل ساختاری در نرم افزار میک مک و مدل مکتور برای تحلیل داده های نهایی استفاده شده است. بر اساس منابع بدست آمده 51 متغیر جهت شناسایی پیشران های کلیدی در تبدیل شهر اصفهان به جهانشهر اسلامی بدست آمد. متغیرها بر اساس سطح تاثیرگذاری دسته بندی و در نرم افزار میک مک جهت محاسبات ماتریس تحلیل اثرات متقاطع جایگذاری گردید. بر این اساس تعداد 16 پیشران کلیدی به دست آمد. در بخش دوم بر اساس یافته های بدست آمده از بخش نخست و نتایج به دست آمده از نظر کارشناسان، 6 کنشگر اصلی شناسایی و در نرم افزار مکتور وارد گردید، بر اساس داده های استخراج شده بیشترین نقش در میان کنشگران تاثیر گذار در تبدیل اصفهان به جهانشهر اسلامی وزارت راه و شهرسازی به میزان 29 درصد و وزارت اقتصاد و وزارت علوم به میزان 15 درصد بوده است.