مطالعات تربیتی و روانشناسی

مطالعات تربیتی و روانشناسی

مطالعات تربیتی و روانشناسی 1388شماره2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی عوامل موثر بر تجربه پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشجویان تحصیلات تکمیلی تجربه پژوهشی عوامل تبیین کننده تجربه پژوهشی پایان نامه نویسی دانشگاه فردوسی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 837 تعداد دانلود : 834
پژوهش حاضر با روش پیمایشی عامل های تبیین کننده تجربه پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد و عامل های اثرگذار بر آن را مورد بررسی قرار داده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای است که بر مبنای پرسشنامه PREQ طراحی و هنجارسازی شده است. جامعه آماری این پژوهش آن دسته از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد می باشند که در دوره زمانی مورد مطالعه، طرح مقدماتی پایان نامه (پروپوزال) آنها در شورای آموزشی دانشکده به تصویب رسیده است و یا از پایان نامه خود دفاع کرده اند. نمونه مورد بررسی بر اساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعیین گردید. یافته های پژوهش نشـان داد که: بین تمـــام عامل های تبیین کننده تجربه پژوهشی رابطه معناداری وجود دارد. رضایت کلی دانشــجویان از عامل های هفت گانه تبیین کننده تجربه پژوهشی، متفاوت است. متغیرهایی مانند جنسیت، مقطع تحصیلی، حوزه آموزشی، میزان فعالیت علمی و مرحله انجام پژوهش بر میزان رضایت دانشجویان از عامل های تبیین کننده تجربه پژوهشی اثرگذار است. یافته های پژوهش نشان داد که به طور کلی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد از عامل های مختلف تبیین کننده تجربه پژوهشی رضایـت نسبی دارند.
۲.

بررسی عوامل موثر بر مهارت های جست و جوی پیوسته دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز عوامل موثر بر جستجوی پیوسته مهارت در جستجو جستجوی پیوسته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 604 تعداد دانلود : 343
هدف این تحقیق، سنجش عامل های اثرگذار بر مهارت های جستجوی پیوسته در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز و تعیین توانایی آنها در استفاده از هر یک از مهارت ها است. بر اساس پژوهش های انجام شده و منابع موجود در زمینه مهارت های جستجوی پیوسته، هفت مهارت جستجو که از پرکاربردترین و رایج ترین مهارت ها هستند، برای این پژوهش انتخاب گردید. به علاوه، 10 عامل اثرگذار در شناخت و آشنایی با این مهارت ها نیز تعیین شد. این پژوهش به دنبال سنجش تاثیر این عامل ها بر سطح مهارت ها است. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش های آمار توصیفی و استنباطی چون اندازه گیری های مکرر و تحلیل واریانس و جز آن و به کمک نرم افزار آماری علوم اجتماعی انجام شد. یافته های این پژوهش نشان داد که نمره مهارت استفاده از محدود کننده زمانی در بالاترین سطح و مهارت جستجوی مجاورتی در پایین ترین سطح قرار دارد. همچنین در میان عامل های 10 گانه اثرگذار بر سطح مهارت ها، یافته ها نشان داد که میان سن، میزان علاقه به اینترنت و استفاده از پایگاه های اطلاعاتی خریداری شده توسط دانشگاه شیراز، و نمره مهارت های جستجوی پیوسته رابطه معناداری وجود دارد. به علاوه میان گروه های تحصیلی مهندسی و علوم انسانی تفاوت معناداری از جنبه نمره مهارت ها مشاهده شد. به عبارت دیگر، دانشجویان گروه تحصیلی مهندسی از مهارت بیشتری نسبت به دانشجویان گروه علوم انسانی برخوردار هستند
۳.

بررسی مقایسه ای الگوی جستجوی کلیدواژه ای با دریافت کمک و الگوی جستجوی بدون دریافت کمک در موتور کاوش گوگل از دیدگاه کاربران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشجویان دانشگاه شیراز الگوهای جستجو جستجوی کلیدواژه ای بدون دریافت کمک جستجوی کلیدواژه ای با دریافت کمک کمک خودکار اصلاح پرسش گوگل ساجست بتا گوگل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 156 تعداد دانلود : 558
پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای و میزان رضایت از الگوی جستجوی کلید واژه ای بدون دریافت کمک و الگوی جستجوی کلید واژه ای با دریافت کمک در موتور جستجوی گوگل از دیدگاه کاربران پرداخته است. روش انجام این پژوهش طرح یک گروهی پیش آزمون پس آزمون بود. ابزار گرد آوری داده ها سه پرسشنامه پژوهشگر ساخته، یکی حاوی سوال های بسته پیرامون مشخصات فردی و وضعیت استفاده از رایانه و ابزارهای کاوش و دو مورد دیگر برگه هایی فرایندمدار پیرامون پرسش های جستجو، نحوه جستجو و جداول ارزیابی در هر مرحله بوده است. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد رشته های زبان های خارجی و زبان شناسی دانشگاه شیراز تشکیل دادند. حجم نمونه با توجه به نوع پژوهش 30 نفر تعیین شد که از روش نمونه گیری تصادفی و غیر تصادفی برای افرادی که همکاری نکردند استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که حدود 70% پیشنهادهای خدمت "گوگل ساجست بتا" به عنوان ارایه دهنده یک الگوی کلید واژه ای با دریافت کمک از ربط متوسط به بالا برخوردار بود. همچنین بین الگوی جستجوی کلید واژه ای بدون دریافت کمک و الگوی جستجوی کلید واژه ای با دریافت کمک از لحاظ میزان دقت بر مبنای ربط کاربر مدار اختلاف معناداری وجود نداشت، اما الگوی دوم منجر به افزایش معنادار دقت بر مبنای ربط نظام مدار و میزان دقت کلی گردیده است. در نهایت الگوی دوم موجب افزایش معنا دار میزان رضایت از سهولت استفاده و عملکرد کلی نظام در دستیابی به منابع مورد نظر گردید. لیکن این اختلاف بین میزان رضایت از زمان صرف شده در فرایند جستجو و ارزش کلی نتایج جستجو معنا دار نبود. ولی رضایت کلی کاربران در روش دوم به طور معناداری افزایش یافت.
۴.

تحلیل و مقایسه شبکه مفهومی حاکم بر سر عنوان موضوعی و متون فارسی کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس رویکرد تحلیل حوزه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه مفهومی تحلیل حوزه سرعنوان های موضوعی فارسی کتابداری و اطلاع رسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 209
هدف نظام های سازماندهی دانش کمک به بازیابی کارآمد است و نظام بازیابی نیز متاثر از نظام ذخیره سازی می باشد. از طرف دیگر، وضعیت هر حوزه از دانش را متن های آن حوزه تعیین می کند، بنابراین، لازم است باز نمون کلامی نظام سازماندهی {رده بندی} با عنصرهای کلامی متن های تولید شده همخوانی داشته باشد. از آنجا که مبنای نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات به زبان فارسی در کتابخانه های کشور "سرعنوان های موضوعی فارسی" است، پژوهش حاضر بر آن است که به روش تحلیل محتوا به تحلیل و مقایسه شبکه مفهومی حاکم بر سرعنوان موضوعی فارسی و متون فارسی کتابداری و اطلاع رسانی بپردازد تا مشخص گردد سرعنوان های موضوعی فارسی تا چه اندازه شبکه مفهومی موجود در متن های کتابداری و اطلاع رسانی را منعکس می سازد. جامعه پژوهش متشکل از 392 عنوان کتاب و 782 عنوان مقاله منتشر شده طی سال های 85-81 است که حجم نمونه ای به میزان 99 عنوان کتاب و 197 عنوان مقاله به روش نمونه گیری منظم انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که شبکه مفهومی حاصل از مقالات با شبکه مفهومی بدست آمده از کتاب ها متفاوت می باشد؛ به علاوه تفاوت معنی داری میان شبکه مفهومی سرعنوان موضوعی فارسی با شبکه مفهومی حاصل از تحلیل حوزه ای متن های فارسی کتابداری و اطلاع رسانی وجود دارد. بنابراین ساختار شبکه مفهومی سرعنوان های موضوعی فارسی، نیازمند بازنگری و تجدیدنظر است.
۵.

چالش های شیوه نگارش زبان فارسی در بازیابی اطلاعات از موتورهای کاوش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان فارسی بازیابی اطلاعات موتورهای کاوش شیوه نگارش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 263 تعداد دانلود : 854
شیوه های گوناگون در نوشتن یک واژه، یکی از مشکلاتی است که در بازیابی مدارک مربوطه از طریق ابزارهای جستجو وجود دارد. در زبان فارسی نیز برخی از واژه ها به ریخت های متفاوتی نوشته می شوند. به همین دلیل این پژوهش به بررسی مسایلی پرداخته است که کاوشگران فارسی در کاوش ریخت های مختلف یک واژه با آن رو به رو هستند. برای پاسخگویی به سوال های پژوهش از دو روش پیماش مقایسه ای و اسنادی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل سه موتور کاوش گوگل، یاهو و آلتاویستا است که امکان جستجو به زبان فارسی را فراهم کرده اند. با مطالعه و دقت در متون فارسی، سیاهه ای شامل 17 کلیدواژه انتخاب شد که هرکدام نمایان گر یک مورد از چالش های زبان فارسی در بازیابی اطلاعات هستند. پژوهشگران کلیدواژه ها را وارد فیلد جستجوی ابزارهای کاوش انتخابی کرده و تعداد بازیافت ها برای هرکدام از موتورهای کاوش را ثبت کردند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها نشان داد که موتورهای کاوش وب، شیوه های نگارش زبان فارسی را به منظور بهبود کاوش، مورد توجه قرار نداده اند. همچنین رابطه معناداری بین شکل واژه و نوع ابزار جستجو وجود دارد.
۶.

دسترس پذیری و زوال استنادهای اینترنتی در مجله های دسترسی آزاد نمایه شده در ISI: یک مطالعه موردی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 317
پژوهش حاضر دسترس پذیری و زوال استنادهای اینترنتی 5 مجله دسترسی آزاد نمایه شده در ISI را بررسی نموده است. این پژوهش کاربردی و از دسته مطالعات توصیفی و سنجش کمی محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش حاضر، 748 مقاله منتشر شده در 5 مجله دسترسی آزاد نمایه شده در ISI، از ابتدای سال 2002 تا پایان سال 2007 است. سپس، از این تعداد مقاله دانلود، تمام استنادهای اینترنتی (URLs) استخراج و 3734 استناد اینترنتی منحصر به فرد بدست آمد. بررسی های آماری و انجام محاسبات با استفاده از آمار توصیفی صورت گرفت و جهت رسم جداول و نمودارها نیز از نرم افزار اکسل 2007 Excel استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در اولین بررسی، از 3734 استناد اینترنتی مورد بررسی، 73 درصد دسترس پذیر بوده و 27 درصد زوال داشته است که با جستجوی استنادهای اینترنتی گم شده در مرورگر اینترنتی، آرشیو اینترنتی، و موتور جستجوی گوگل، میزان دسترس پذیری از 73 درصد به 89 درصد افزایش یافت و میزان زوال نیز از 27 درصد به 11 درصد کاهش پیدا کرد. بررسی استنادهای اینترنتی از نظر دامنه و فایل نشان داد که دامنه .net با 96 درصد دسترس پذیری (4 درصد زوال) دارای بیشترین دسترس پذیری بوده و با ثبات ترین دامنه می باشد. همچنین، فایل PDF با 93 درصد دسترس پذیری (7 درصد زوال) دارای بیشترین دسترس پذیری بوده و با ثبات ترین فایل است. افزون بر آن، نتایج نشان داد که پیام خطای 404 (یافت نشد) با 43 درصد، بیشترین پیام خطا بوده و میانگین نیم عمر استنادهای اینترنتی 8 سال و 9 ماه است. در خاتمه، برای پایان دادن به پدیده زوال، پیشنهادات و راهکارهایی ارایه شده است.
۷.

شناسایی مسایل و عوامل مطرح در تدوین برنامه راهبردی پیشنهادی برای گروه آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 492 تعداد دانلود : 213
امروزه بسیاری از سازمانها و نهادها برای ایجاد تحول از برنامه ریزی راهبردی استفاده می کنند. برنامه ریزی راهبردی یکی از راه حلهای جلوگیری از اشتباه ها و هم راستا شدن فعالیتها با اهداف و پیش بینی آینده بشمار می آید. این نوع برنامه ریزی ابزار مناسبی برای مدیریت تحول در نهادهایی آموزشی و پزوهشی است. در این رابطه، گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی که سابقه طولانی دارد و در سه مقطع کارشناسی تا دکترا دانشجو پذیرفته نیز می تواند از این نوع برنامه ریزی برای کنترل کیفیت و تعیین چشم انداز آینده استفاده کند. در این راستا، طرح پژوهشی برای طراحی برنامه راهبردی پیشنهادی این گروه پیشنهاد شد. مقاله حاضر گزارش خلاصه ای از آن طرح می باشد. برای فراهم کردن امکان ارایه این طرح و بر اساس مراحل برنامه ریزی راهبردی، به مطالعه امکانات و تحولات برون دانشگاهی و برون کشوری پرداخته شد، وضعیت گروه و امکاناتی که در اختیار دارد از دیدگاه سه گروه دانشجویان شاغل به تحصیل، دانش آموختگان کارشناسی ارشد و دکترا و نیز اعضای هیات علمی گروه و مسوولان دانشکده مورد سنجش قرار گرفت. این اطلاعات از طریق پرسشنامه، مصاحبه و سیاهه وارسی گردآوری شد. اطلاعات بدست آمده بر اساس تحلیل SWOT، مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت و توانمندیها، ضعفها، تهدیدها و فرصتها شناسای شد. تحلیل این عناصر امکان طراحی برنامه پیشنهادی را بوجود آورد. برای اینکه بتوان از این برنامه برای اجرا بهره گرفت، برنامه اجرایی اولیه نیز طراحی و در این مقاله ارایه شد.
۸.

مدیریت رسانه ای و مهندسی افکار عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: رسانه بحران رسانه قدرت نرم امنیت سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 679 تعداد دانلود : 596
بحران سازی و بحران زدایی یکی از کارکردهای رسانه ها با کمک گرفتن از ابزارها و اهرم های نوین می باشد. رسانه ها با استفاده از راهبردها و فراراهبردها در ایجاد شرایط بحرانی می توانند در تحولات سیاسی-اجتماعی و فرهنگی جدید در گستره وسیعی نقش آفرینی کنند و موجب شکل دهی افکار عمومی گردند. چرا که امپراتور رسانه ای با بهره گیری از امکانات سرشار موجب شکل گیری نوعی استبداد اطلاعاتی از طریق گزینش و انتشار اطلاعات و اخبار انحصاری، تراست های خبری و اطلاعاتی و کارتل های رسانه ای در پرتو انقلاب اطلاعاتی شده است. همچنین استبداد رسانه ای که رواج گسترده ای پیدا کرده است، با استفاده از ابزارها و اهرم ها و با اتکا به فناوری افکار عمومی جهان را به سوی خود جلب کرده و به ارایه چهره ای مخدوش از برخی از نظام های سیاسی، فرهنگ ها، قوم ها و یا دین های رقیب پرداخته است. چنین رسانه هایی به شکلی نظام مند نسبت به جهت دهی افکار عمومی، گرایش ها، عقاید و نگرش ها و رفتارها تلاش مضاعفی را به کار می بندد. به گونه ای که برخی -همچون آلوین تافلر و هایدی تافلر (1376)- از آن به جنگ جهانی فرهنگی-اطلاعاتی تعبیر کرده اند و به نقش اطلاعات درعرصه جهانی اذعان دارند. در این مقاله رویکردی مدیریتی به بحران رسانه ای مبنای کار قرار گرفته است. این رویکرد شامل مدیریت بحران از طریق واکنش سریع جلوگیری از انتشار اطلاعات کنترل شده، بازنگری در امیددهی و جز آن می باشد. همچنین سعی شده فرایند بحران سازی در جهان امروز -که به عنوان قدرت نرم ارتباطاتی نامیده شده است- بررسی و به این سوال پاسخ داده شود که مدیریت بر رسانه چگونه و با اعمال چه شیوه ها و راهبردهایی افکار عمومی را در جهت رسیدن به هدف های تعیین شده هدایت می نماید.
۹.

مطالعه پدیده های حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی در پرتو نظریه های معنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: معنی شناسی بازیابی اطلاعات نظریه های معنایی بازنمون ربط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 144 تعداد دانلود : 288
عصر اطلاعات، پیچیدگی فرایندها و ارتباط میان پدیده ها را بیش از پیش آشکار ساخته است. مفاهیم و معنا از مقوله های اصلی علم اطلاع رسانی هستند و به حوزه معنی شناسی ارتباط می یابند. این مقاله با هدف تمرکز بر نظریه های معنایی و بیان تاثیر مستقیم و غیرمستقیم آن بر مطالعه پدیده هایی چون "بازنمون" و "ربط" در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی نگارش یافته است. به این منظور برخی از نظریه های معنایی و گوشه ای از تاثیر آن نظریه ها بر این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین معنا در فرایند ارتباطی، اهمیت اشتراک در معنی و بافت غیر زبانی در درک معنی مورد تاکید قرار گرفت. در ادامه نظریه تحلیل حوزه یورلند و امکان ساخت و توسعه ابزارهای بازنمون دانش با این رویکرد مورد اشاره قرار گرفته است.
۱۰.

مطالعه مقایسه ای دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های ایران بر اساس شاخص های کنسرسیوم وب جهان گستر و تجارب کاربران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وب سایت دسترس پذیری وزارتخانه ها دولت جمهوری اسلامی ایران ارزیابی دستی تجارب کاربران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 881 تعداد دانلود : 207
دسترس پذیری یکی از مهمترین ارکان و پیش نیازهای وب سایت ها در راستای ارایه خدمات بهینه به کاربران و مخاطبان آنهاست. با توجه به مطرح شدن ایده دولت الکترونیک اهمیت دسترس پذیری در وب سایت های دولتی بیش از پیش آشکار شده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله تلاش شده است تا نتایج حاصل از ارزیابی دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های جمهوری اسلامی ایران (21 وزارتخانه) بر اساس شاخص های کنسرسیوم جهانی وب جهان گستر و مقایسه آن با نتایج حاصله از تجارب کاربران ارایه شود. نتایج نشان داد از لحاظ ارزیابی دستی، میزان دسترس پذیری وب سایت وزاتخانه های ایران پایین تر از متوسط می باشد و از لحاظ ارزیابی تجارب کاربر نیز میزان دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران کمی بالاتر از متوسط است. میانگین ارزیابی دستی بر اساس شاخص های کنسرسیوم وب جهان گستر، 32/46 درصد (پایین تر از متوسط) و میانگین ارزیابی تجارب کاربر، 4/64 درصد (کمی بالاتر از متوسط) ارزیابی شد. نتایج همچنین نشان داد که بین دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران بر اساس دو شیوه ارزیابی شاخص های استخراجی از کنسرسیوم وب جهان گستر و تجارب کاربران تفاوت معنی داری وجود ندارد.
۱۱.

وب سنجی دانشگاه های دولتی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: وب سنجی میزان رویت وب سایت دانشگاه های ایران تحلیل پیوند تحلیل وب سایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 222 تعداد دانلود : 842
در این مقاله وب سایت های دانشگاه های زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی با استفاده از روش وب سنجی بررسی شده است. کل پیوندها، پیوندهای دریافتی، هم پیوندی ها، میزان رویت، عامل تاثیرگذار خالص و تجدید نظر شده وبی و همکاری گروهی میان دانشگاه ها تحلیل شده است. از میان 119 وب سایت دانشگاه ها، به دلیل مشکلات فنی فقط 111 دانشگاه بررسی شد. این تعداد در بخش تحلیل هم پیوندی ها و تعیین وب سایت های پربسامد، به 101 وب سایت کاهش یافت. نتایج نشان داد وب سایت دانشگاه علوم بهزیستی دارای بالاترین و وب سایت علوم پزشکی قم دارای پایین ترین میزان رویت بودند. ضریب تاثیرگذاری کلی وب سایت دانشگاه علوم پزشکی شاهرود با 44/6، بالاترین و دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با 08/0، پایین ترین بودند. از نظر عامل تاثیرگذار تجدید نظر شده، وب سایت دانشگاه محقق اردبیلی با 5/3 در رتبه نخست و وب سایت سه دانشگاه (گیلان، علوم پزشکی شهید بهشتی، و علوم پزشکی گیلان) با 04/0 در رتبه آخر قرار گرفتند. در این مطالعه وب سایت 23 دانشگاه به عنوان هسته انتخاب شد. یافته های ناشی از تحلیل هم پیوندی این وب سایت ها به روش دسته بندی خوشه ای و مقیاس چندبعدی نشان داد که آن ها در 9 خوشه با هم دسته شدند و فقط در روش نخست، 16 وب سایت به صورت مستقل باقی ماندند.