مطالعات میان رشته ای ارتباطات و رسانه

روابط عمومی ها و رسانه ها برای تحقق وظایف و مسئولیت ها، نیازمند به ارتباط، تعامل و همکاری مؤثر با یکدیگر هستند، ولی آنچه در این فرایند ارتباطی- در بسیاری از موارد- مشاهده می شود، وجود چالش های مختلف ارتباطی است، این پژوهش، با هدف شناخت همین چالش ها و ارائه راهکارهایی برای بهبود و توسعه ارتباط و تعامل بین روابط عمومی ها و رسانه ها انجام شده است. در این تحقیق، از دو روش کیفی و کمی استفاده شده است، یکی مصاحبه عمیق با اساتید و صاحبنظران روابط عمومی و رسانه، و دیگری، روش کیو و ابزار پرسشنامه برای اخذ دیدگاه مدیران، کارشناسان روابط عمومی، سردبیران و خبرنگاران روزنامه های سراسری. براساس یافته ها، عواملی نظیر: نبود رویکرد ارتباطی حرفه ای، نگرش سیاسی و جناحی، تبعیض گرایی، عدم اخلاق گرایی و اعتماد متقابل و... از جمله مهمترین عوامل بروز چالش ارتباطی بین روابط عمومی ها و رسانه ها بوده است. همچنین در روش کیو، تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد از میان 4 عامل تأثیرگذار بر ایجاد چالش های ارتباطی بین روابط عمومی ها و رسانه ها، عامل عملکردی با 64/ 0بیشترین و عامل شناختی با 407/ 0کمترین تأثیر را در بروز این چالش ها داشته اند. درنهایت باید گفت متولیان و سیاستگذاران حوزه روابط عمومی و رسانه، می توانند با اتکا به نتایج این پژوهش، نسبت به برنامه ریزی و ساماندهی ارتباط و تعامل علمی و حرفه ای مطلوب دست اندرکاران این دو نهاد ارتباطی، اقدام کنند و آیین نامه ها و دستورالعمل هایی را در این راستا، طراحی و ابلاغ کرده و به مرحله اجرا بگذارند.

با توسعه فن آوری و تغییر سلیقه مخاطبان، استفاده از قالب های جدید ارائه پیام ضروری به نظر می رسد. این پژوهش به دنبال قالبی جدید برای پخش خبر در رادیو است؛ قالبی که شکل ارائه و اجرای خبر را با گونه های غیرجدی مانند سرگرمی و طنز در هم آمیزد و به ماندگاری پیام آن کمک کند. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیلی-توصیفی با نمونه گیری هدفمند انجام و طی آن شش قسمت ازیک مسابقه اطلاعات عمومی از رادیو «بی بی سی4» که در شهریور تا مهر 1401 پخش شده بررسی شد. یافته های تحقیق نشان می دهد «مسابقه رادیویی اطلاعات خبری» به عنوان یک قالب نوین برنامه سازی رادیویی، با رویکرد تعاملی خود تأثیری قابل توجه بر یادگیری و یادسپاری مخاطب دارد. این شکل جدید از برنامه سازی رادیویی از مزیت های مختلفی نسبت به سایر قالب های ارائه خبر برخوردار است: موجب افزایش دانش عمومی می شود؛ درک و همراهی مخاطب با رویدادهای جاری را آسان می سازد؛ امکان همکاری و مشارکت با نهادهای اجتماعی را توسعه می دهد؛ همچنین نشان می دهد که در تعامل بین خبر و سرگرمی در «مسابقه رادیویی اطلاعات خبری»، همانا سرگرمی رویکرد اصلی تولید برنامه است. بنابراین، ضمن توجه به ساختارهای ارائه پیام در رسانه ملی، تمام اجزاء برنامه بر مبنای هدف اصلی سرگرمی، طراحی و اجرا خواهند شد. هرچند، انتخاب نوع خبر یا گزارش خبری، می تواند اهداف اطلاع رسانی را هم تأمین کند.

به کارگیری نغمات موسیقی در قرائت قرآن کریم و تأثیر آن در تغییر مفهومی آیات، مسئله ای مهم است که در مجامع قرآنی مغفول واقع شده، هرچند دارای اهمیت بسیاری است. هدف این پژوهش، بررسی نقش نغمات در تغییر مفهومی آیات به هنگام قرائت قرآن کریم است. سؤال اصلی تحقیق این است که میان الحان و مقامات موسیقی با قرائت قرآن کریم و تغییرات معنایی و مفهومی چه ارتباطی وجود دارد؟ روش تحقیق، پیمایشی است و جامعه آماری را متخصصان و صاحبنظران، مشتمل بر 86 نفر در حوزه قرائت و موسیقی تشکیل می دهند. تحقیق به صورت تمام شماری و براساس پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. براساس داده ها و نیز بررسی نمودار راداری و درصد آماری به دست آمده از نتایج گویه های هدفدار (طیف لیکرت)، ارتباط متغیرها با درصد بالای متوسط مشخص شده و بررسی ماحصل تلفیقی آیات با ساختار نغمات اجراشده در این روش، این مطلب را ثابت می کند که نغمات موسیقی هر کدام دارای ماهیت و شخصیت مستقل بوده و به کارگیری آن در قرائت، نقش مؤثری در تغییر مفهومی و درک معنایی آیات خواهد داشت. نتایج به دست آمده، ثابت می کنند نغمات موسیقی، در تغییر مفهومی آیات، نقش مستقیم دارند و بهره گیری از فنون قرائت، تأثیری مضاعف در درک معنای آیات دارد.

امروز صنایع فرهنگی از جمله مهم ترین صنایع پیشران و خلاق در جهان هستند. صنایعی که نقش ارزش مندی در انتقال معانی و مفاهیم فرهنگی جوامع معاصر دارند. هدف در این پژوهش بررسی نقش صنایع فرهنگی در پشتیبانی و پیشرانی نظام جمهوری اسلامی ایران در تعاطی با ارزش های اسلام و گفتمان انقلاب اسلامی است که با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و الگوی بدیع منظومه تکاملی مورد واکاوی و تحلیل قرار گرفته است.یافته های اصلی در این پژوهش با استفاده از داده های قابل اعتناء از منابع مطالعاتی مختلف و مبانی فکری مقام معظم رهبری و نظرات برخی صاحب نظران و فعالان عرصه صنایع فرهنگی مبتنی بر الگوی منظومه تکاملی به دست آمده که در ابتداء محتوای هر یک از أبعاد الگو واکاوی و ادبیات نظری مربوطه برگرفته از پیشینه ها و منابع مطالعاتی مختلف گردآوری شده است، و سپس ضمن تحلیل و بررسی نهایی، نتیجه گیری مؤثر از رهیافت موضوع ارایه شده است. اصول و شاخص های محوری صنایع فرهنگی در قالب اصول ۱۵ گانه و شاخص های 132 گانه تجویزی و تحذیری؛ شامل بایدها و نبایدها در حوزه صنایع فرهنگی پیشران گفتمان انقلاب اسلامی، از یافته های این پژوهش است. نتایج نشان می دهد هر چقدر گستره تولید و توزیع صنایع فرهنگی و خلاق بر مبنای راهبردهای ۵ گانه انطباق، مشارکت، مردمی بودن، نوآور و دانش بنیان، و ملهم از ارزش های اسلامی، انقلابی و منویات امامین انقلاب اسلامی با محوریت اصول و شاخص های تولید شده باشد، به همان اندازه ترویج گفتمان انقلاب اسلامی نیز تسهیل شده و صدور انقلاب اسلامی نیز روندی جهانی و ماناتر خواهد داشت.

«همگرایی» یکی از اصلی ترین رهیافت های نظری رسانه های جدید و فضای مجازی است. در این میان، یکی از پدیده های نوین فضای مجازی، رسانه اجتماعی «توییچ» در حوزه تخصصی بازی است. رسانه ای که با توجه به خاص بودن آن، ضریب نفوذ بالایی در میان کاربران دارد. این مقاله درصدد کشف این مسئله است که از منظر علم ارتباطات و مبتنی بر رهیافت نظری «همگرایی ارتباطی جامع مجازی»، توییچ از چه چهارچوب تحلیلی ای برخوردار است و چه ابعاد و مؤلفه هایی دارد؟ این مقاله با استفاده از روش «تحلیل محتوای کیفی جهت دار» نشان می دهد که رسانه اجتماعی توییچ، یکی از پیشتازان عرصه همگرایی در فضای مجازی است و این ویژگی، به بهترین شکل خود در این سامانه تحقق یافته است. همگرایی در عمل ارتباط (ایفای نقش همزمان ارتباط گری و ارتباط گیری)، همگرایی در پیام ارتباط (ارسال همزمان متن، صدا، عکس و فیلم)، همگرایی در رسانه (ترکیب بازی با سینما، تلویزیون و شبکه اجتماعی)، همگرایی در کارکرد ارتباط (جنبه آموزشی، سرگرمی، اطلاع رسانی، هویت بخشی، اقتصادی و بسیج کنندگی) و همگرایی در سطوح ارتباط (از درونی ترین تا عمومی ترین ارتباط) و در نهایت، همگرایی در زیرساخت (میان ارتباطات راه دور، رایانه و رسانه) از مصادیق همگرایی است که به شکلی عمیق و جامع در توییچ، قابل رؤیت و رصد است و موجب جذابیت روزافزون آن شده است.

این پژوهش با هدف ارائه الگوی توسعه منابع انسانی در بخش خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر عوامل کلیدی موفقیت انجام شده است. از لحاظ رویکرد پژوهش، در این تحقیق، روش آمیخته اکتشافی به کار رفته است. در مرحله اول، از روش فراترکیب استفاده شد که از جمله روش های کیفی به شمار می رود. در مرحله دوم برای بررسی و اعتباریابی عوامل شناسایی شده و تهیه الگوی نهایی پژوهش، از روش پیمایشی یعنی نظرسنجی از خبرگان در قالب تشکیل گروه های کانونی و استفاده از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری اول پژوهش، کلیه اسناد مکتوب مربوط به مدیریت منابع انسانی شامل 40 مقاله و اثر بود که بر مبنای معیارهای معتبر از بین 175 مقاله و اثر، انتخاب و سپس تحلیل شدند. جامعه آماری دوم، شامل خبرگان حوزه مدیریت منابع انسانی بودند که از این میان، در نهایت، 30 نفر تعیین شدند و به دلیل شرایط و محدودیت های مربوط به پاندمی کرونا، از راه دور نسبت به ارائه نظرات و پیشنهادات خود اقدام کردند. با کاربرد مراحل هفتگانه فراترکیب، الگوی مفهومی در شش لایه مفهومی، مقوله ای و کدها به دست آمد. در هر یک از لایه ها، مفاهیم و موضوعاتی گنجانده شدند و در نهایت، 29 مقوله شناسایی شد. نتایج پژوهش نشان داد عوامل کلیدی موفقیت در بُعد همسوسازی راهبردی شامل مشخصه های مدیریتی و سیاست گذاری، در بُعد پیش نیازهای توسعه شامل ساختار سازمانی و فرهنگ سازمانی و در بُعد ابزارهای توسعه شامل فناوری اطلاعات و فرایندهای سازمانی است.