کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی

تحلیل زبان شناسانه ادبیّات کودک به بررسی زبان شناختی تعدادی از آثارادبی کودک و نوجوان می پردازد. پژوهش حاضر نیز می کوشد با تحلیل زبانی پیکره هایی متناسب با گروه های مختلف سنّی پیچیدگی های نحوی ادبیّات هرگروه را معرفی نماید. در هریک از پیکره های مورد بحث بعضی از پیچیدگی های نحوی مانند تعداد واژه در جملات ساده هرگروه سنّی، نسبت جملات ساده به مرکب، زمان افعال به کاررفته، میزان حضور کنش گر و کنش پذیر درجملات مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج نشان می دهدکه باافزایش سنّ کودک، تعداد واژه های به کارگرفته شده در جملات ساده نیز بیشتر خواهدشد درحالی که نسبت جملات ساده به مرکب با افزایش سن روبه کاهش است. ازنظر میزان حضور کنش گر و کنش پذیر، جملات به ده دسته تقسیم شده است. این بررسی نشان می دهد که بین کاربرد جملات اسنادی، مجهول، عاطفی، جملاتی با حذف کنش گر وکنش پذیر به قرینه لفظی، پرسشی درحدّ کلمه، دارای کنش گر با حفظ نمودآوایی و کنش پذیر، جملات دارای کنش گر و کنش پذیر بدون حفظ نمودآوایی کنش گر و جملات دارای کنش گر و فاقد کنش پذیر بدون حفظ نمودآوایی کنش گر، تفاوت معناداری وجود دارد امّا بین جملاتی با فعل های غیر شخصی و جملاتی دارای کنش گر و فاقد کنش پذیر با حفظ نمود آوایی کنش گر تفاوت معناداری بین گروه های سنی وجود ندارد.

مولانا محمّد بن حُسام خوسفی (تولّد: 782 یا 783 هجری ق، وفات: 874 یا 875 هجری ق)، از جمله شاعرانی است که دست توانایی در شعر و شاعری بخصوص حماسه دینی داشته است. خاوران نامه او مبتنی بر 22500 بیت، در بحر متقارب، در ذکر مبارزات حضرت علی بن ابی طالب (ع) و جنگاوری های آن حضرت در سرزمین خاوران است و از بهترین نمونه های حماسه دینی در ادب فارسی به شمار می رود. وجود جنبه های قوی حماسی و دینی و پیوند عمیق بین حماسه و مسائل دینی از ویژگی های برجسته این اثر است. این پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده، در پی بررسی جنبه های حماسی و دینی، با هدف نمایاندن پیوند حماسه و دین در خاوران نامه است. توجّه به اصول و فروع دین، وجود قهرمانان و بزرگان آرمانی و دینی از قبیل پیامبر (ص)، حضرت علی (ع) و دعوت به اسلام، از خاوران نامه اثری دینی ساخته از سوی دیگر قهرمانان دینی از نیروها و ظرفیت های خارق العاده و مبالغه آمیز برخوردارند و از انواع و اقسام سلاح در نبردها استفاده می کنند، دشمن را می فریبند و از نیروها و ظرفیت های خارق العاده و مبالغه آمیز برخوردارند و از انواع و اقسام سلاح در نبردها استفاده می کنند، دشمن را می فریبند و از نیروهای غیبی و دیو و جادو مدد می گیرند، همه اینها خاوران نامه را اثری حماسی ساخته که در آن حماسه و دین با هم درآمیخته و به شکل یک حماسه دینی درآمده است.