تحقیقات حسابداری و حسابرسی

با توجه به تاثیر و سودمندی ابزارهای حسابداری مدیریت، کاربرد آن ها در اداره مطلوب و بهینه دانشگاه ها امری ضروری است. هدف پژوهش بررسی کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت و اثربخشی هر یک از آن ها، توسط مدیران مالی دانشگاه های دولتی ایران بوده است. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است و روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفته است. در این راستا، پرسشنامه ای بین 90 مدیر مالی در 90 دانشگاه دولتی ایران توزیع شد. نتایج تحقیق نشان داد مدیران مالی دانشگاه ها از ابزارهای کایزن و تجزیه و تحلیل انحراف ها استفاده کرده اند، اما از نظر آنان، هزینه یابی بر مبنای فعالیت، مدیریت بر مبنای فعالیت، هزینه یابی بر مبنای هدف، حسابداری سنجش مسئولیت و کارت ارزیابی متوازن در دانشگاه ها کاربرد نداشته است. افزون بر این، دانشگاه های تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به صورت قابل توجهی نسبت به دانشگاه های تحت نظارت وزارت علوم،تحقیقات و فناوری از این ابزارها بیشتر استفاده کرده اند. همچنین، ابزارهای حسابداری مدیریت مورد استفاده در دانشگاه ها، از اثر بخشی لازم برخوردار بوده اند و بین سطح دانشگاه، رشته تحصیلی مدیر مالی، نوع دانشگاه از نظر تابعیت وزارتخانه و اثربخشی ابزارهای حسابداری مدیریت تفاوت معناداری وجود داشته است.

سهم عمده شرکتهای دولتی در ساختار بودجه ایران نشان از اهمیت آنها در اقتصاد و مالیه عمومی کشور دارد؛ شفافیت شرکتی در مدیران انگیزه بهبود عملکرد خود برای استمرار سمت مدیریت ایجاد می نماید. توجه به اهمیت شرکت های دولتی در اقتصاد ایران به دلیل سهم آنها از اقتصاد و فعالیت آنها در ارائه کالا و خدمات عمومی و ضرورت اداره شفاف شرکت های مذکور، کاملا بدیهی است. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل تم، ضمن بررسی وضع موجود شفافیت شرکت های دولتی ایران و بررسی ادبیات شفافیت در بیانیه ها و دستوالعمل های مرتبط در کشورهای مختلف، نتایج آن را با خبرگان مطرح نموده و نظر آنان را در خصوص عناصر مرتبط با شفافیت در شرکت های دولتی ایران اخذ می نماید تا با مشخص نمودن عناصر بهبود شفافیت شرکت های دولتی، شرایط را برای ارائه مدل بهبود شفافیت و اطلاع ذی نفعان از نحوه اداره شرکت و محیط فعالیت آن فراهم نماید. بر اساس نتایج پژوهش مجموعه ای از اقدامات، ملاحظات و عناصر مرتبط با نقش و مسئولیت های کمیته حسابرسی، افشای اطلاعات، بودجه و مدیریت مالی دولتی، حسابرسی داخلی، اهداف کنترل های داخلی، ارتباط با ذی نفعان، سیاست های جبران خدمات معرفی گردیده است که استفاده از آنها می تواند بستر مناسبی برای بهبود شفافیت شرکت های دولتی را فراهم نماید. تدوین کنندگان مقررات می توانند با لحاظ کردن نتایج مطالعه در ارائه مقررات موجبات بهبود شفافیت فعالیت ها و اطلاعات و افزایش رضایت ذینفعان (جامعه)  فراهم آورند.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه بین توانایی مدیرعامل و عدم شفافیت اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. فرضیه های پژوهش بر مبنای یک نمونه آماری متشکل از 106 شرکت طی دوره 9 ساله از سال 1388 لغایت 1396 و با استفاده از الگوهای رگرسیونی چند متغیره مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد بین توانایی مدیرعامل و عدم شفافیت اطلاعاتی شرکت (شامل: رتبه شاخص عدم شفافیت اطلاعات شرکت و معاملات تجاری) رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین، بین توانایی مدیرعامل و عدم شفافیت اطلاعاتی شرکت (شامل: اختلاف قیمت خرید و فروش سهام و خطای پیش بینی تحلیل گران بازار سهام) رابطه منفی و معناداری وجود دارد.

مساله کیفیت حسابرسی و کمیته حسابرسی پس از سقوط شرکت های بزرگ آمریکایی نظیر انرون،کورسینگ، تیکو،  مورد توجه جدی قرار گرفته است. این مساله سبب جلب توجه جهانی به نقش مهم و برجسته نظام راهبری شرکت در سازمان ها و راه های موثر برای جلوگیری از تکرار چنین رویداد هایی شده است. نظام راهبری ضعیف سبب پنهان نگه داشتن اطلاعات و ضعف نظارت و کنترل و انتشار اطلاعات توسط سازمان ها می شود که خود می تواند زمینه ساز ورشکستگی شرکت شود.  بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی ااثر ویژگی های کمیته حسابرسی و مشخصات هیئت مدیره بر کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی – همبستگی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد 79 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391- 1396 به روش نمونه گیری حذف سیستماتیک انتخاب و در مجموع 474 سال – شرکت که جهت انجام تحلیل در نظر گرفته شد. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از الگوی رگرسیونی چندمتغیره و نیز داده های ترکیبی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد بین تخصص حسابداری کمیته حسابرسی و کیفیت حسابرسی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد.، همچنین بین استقلال کمیته حسابرسی و کیفیت حسابرسی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد، در ارتباط با نسبت اعضای غیر موظف هیئت مدیره و کیفیت حسابرسی رابطه مثبت و معناداری با کیفیت حسابداری وجود دارد، همچنین نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بین دوگانگی وظیفه مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره و کیفیت حسابرسی رابطه معنادار و منفی وجود دارد. همچنین یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد بین تغییر در اعضای هیئت مدیره و کیفیت حسابرسی رابطه معنادار و منفی وجود دارد نتایج نشان داد بین مدرک تحصیلی اعضای هیئت مدیره و کیفیت حسابرسی رابطه معناداری وجود ندارد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کفایت سرمایه بر عملکرد بانک ها و این که این تأثیر از کشوری به کشور دیگر با توجه به عوامل فرهنگی، جغرافیایی و ... چگونه است، به بررسی مقایسه ای کفایت سرمایه و تأثیر آن بر عملکرد بانک های تجاری بورسی کشورهای ایران و ترکیه در قلمرو زمانی سال های 2009 تا 2015 می پردازد. جهت آزمون فرضیه ها، از آزمون همبستگی و آزمون رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد تأثیر متغیر مستقل کفایت سرمایه بر سود عملیاتی براساس مجموع داده های تحقیق و به تفکیک داده های هر دو کشور به صورت مثبت و معنادار تأیید شده است. تأثیر متغیر مستقل کفایت سرمایه بر سود خالص به تفکیک داده های کشور ترکیه به صورت مثبت و معنادار تأیید شده است، اما براساس داده های کشور ایران تأیید نشده است، به همین علت فرضیه چهارم یعنی مقایسه تأثیر از کفایت سرمایه بر سود خالص در بین دو کشور آزمون نشد. رابطه تأثیر از کفایت سرمایه بر سود عملیاتی در بین دو کشور تفاوت معناداری ندارد. همچنین میانگین بازده دارایی، بازده حقوق صاحبان سهام و نسبت بدهی به دارایی در بین بانک های تجاری دو کشور تفاوت معناداری ندارند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی گری ساختار سررسید بدهی در تبیین رابطه بین متغیرهای کلان اقتصادی و محافظه کاری حسابداری می باشد. بدین منظور ۱۰۵ شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ برای نمونه آماری انتخاب گردید. برای اندازه گیری شاخص محافظه کاری از مدل گیولی و هاین (2000) و برای اندازه گیری ساختار سررسید بدهی از نسبت بدهی های بلندمدت به کل بدهی ها استفاده شده است. همچنین متغیرهای کلان اقتصادی در این پژوهش شامل نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، تورم و عرضه پول می باشد. جهت آزمون فرضیه ها از رگرسیون چندگانه با داده های ترکیبی و آزمون سوبل بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که رابطه منفی و معنادار بین نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، تورم و عرضه پول و ساختار سررسید بدهی با محافظه کاری حسابداری وجود دارد. نتایج به دست آمده از آزمون سوبل نیز بیانگر آن است که ساختار سررسید بدهی در تبیین رابطه بین نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، تورم و عرضه پول با محافظه کاری حسابداری، نقش میانجی ایفا نمی کند.

چنانچه قانون مالیات های مستقیم مصوب به عنوان یکی از مهمترین قوانین مالی و اقتصادی کشور از قابلیت درک و خوانایی لازم برخوردار نباشد، به کارگیری آن نیز توسط گروه های مختلف استفاده کننده با مشکل و تضاد مواجه خواهد بود. نتیجه این موضوع وجود برداشت های مختلف از قانون، پیچیده شدن مراحل اخذ مالیات، طولانی شدن مراحل دادرسی و حجم انبوه پرونده های مالیاتی در مراحل مختلف دادرسی می باشد، لذا با توجه به اینکه اندازه گیری خوانایی متون یکی از ابزارهایی است که به سنجش درجه پیچیدگی یا دشواری زبانی متن می پردازد. مسئله مورد بررسی در تحقیق حاضر، ارزیابی خوانایی و قابلیت فهم قانون مالیات های مستقیم توسط دو گروه از مهمترین و اصلی ترین استفاده کنندگان از قانون یعنی حسابرسان مالیاتی و مدیران مالی شرکت ها می باشد. نتایج بررسی های صورت گرفته نشان دادند که طبق روش فلش از میان فصول منتخب، فصل معافیت ها از نظر سطح خوانایی دشوارترین فصل و فصل ترتیب رسیدگی ساده ترین فصل قانون مالیات های مستقیم می باشد همچنین نتایج روش کلوز برای گروه آزمودنی حسابرسان مالیاتی و مدیران مالی با نتایج روش فلش مطابقت دارد ، مطابق نتیجه روش کلوز برای حسابرسان مالیاتی خوانایی فصل معافیت ها در سطح متوسط و خوانایی فصل ترتیب رسیدگی در سطح مستقل و برای مدیران مالی خوانایی دو فصل مذکور در سطح متوسط می باشد.

عوامل کلیدی موفقیت در موضوعات مختلف امری مهم و ضروری است زیرا به مدیران و ذینفعان کلیدی سازمان کمک میکند تا به جای توجه به انواع متعدد متغیرهای محیطی، به موارد خاصی توجه نموده و امکانات سازمان را به نحو کاراتری به کار گیرند. هدف این پژوهش بررسی تأثیر عوامل کلیدی موفقیت بر عملکرد نظام حسابرسی داخلی میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی وبا رویکردی کمی است. جامعه آماری این تحقیق اعضای هیئتمدیره و اعضای کمیته حسابرسی داخلی شرکتهای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی فعال و حاضر در بورس اوراق بهادار تهران است. از تعداد 245 پرسشنامه ارسالی برای جامعه آماری،تعداد 185 مورد سالم در تحلیل مورد استفاده قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیون چندگانه مرحله ای استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که هر سه مؤلفه های رفتاری، زمینهای و ساختاری عوامل کلیدی موفقیت بر عملکرد نظام حسابرسی داخلی تاثیر دارند اما مولفه ساختاری تاثیر بیشتری نسبت به سایر مؤلفه ها بر عملکرد دارد. همچنین نتایج نشان داد که به ترتیب در زمینه مولفه رفتاری شاخص ارتباطات همهجانبه منابع انسانی، مولفه زمینهای، شاخص امکان تأمین منابع مالی مورد نیاز از خارج سازمان و مولفه ساختاری، شاخص ارتقای سیستمهای اطلاعاتی تاثیر بیشتری بر عملکرد حسابرسی داخلی دارد.

هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر عدم اطمینان اقتصادی و خطر سقوط قیمت سهام بوده است. عدم اطمینان اقتصادی بر اساس چهار شاخص نرخ بهره، نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم و نرخ ارز اندازه گیری شده است. برای اندازه گیری خطر سقوط قیمت سهام خاص شرکت از دو معیار ضریب چولگی منفی و نیز نوسان پذیری پایین به بالا بهره گرفته شد. در همین راستا اطلاعات مالی 131 شرکت، طی دوره 1393 تا 1397 بررسی شده است. از آماره F لیمر (چاو) و هاسمن برای تعیین نحوه برازش رگرسیون ها استفاده شده است. بی ثباتی گیری از شاخص های عدم اطمینان اقتصادی با استفاده از روش آرچ و گارچ انجام شده است. جمع بندی نتایج به دست آمده از هر دو الگوی برآوردی رگرسیونی در تناظر با فرضیه های تحقیق نشان داد که بین عدم اطمینان ناشی از بی ثباتی سیاست های کلان اقتصادی در ابعاد تورم، نرخ بهره، نرخ ارز و رشد اقتصادی با خطر سقوط قیمت سهام ارتباط مستقیم وجود داشته و افزایش در سطح این بی ثباتی ها به افزایش در امکان سقوط قیمت های سهام منجر می شود. یافته های پژوهش می تواند برای سرمایه گذاران، ارکان نظارتی، قانون گذاران و متولیان امور حائز اهمیت باشد.

هدف: با توجه به نقش و اهمیت گزارش های مالی در پیش بینی جریان های نقدی و به تبع آن اهمیت حسابداری تعهدی به عنوان مبنای پدیدآورنده این گزارش ها، پژوهش های زیادی به بررسی نقش اقلام تعهدی در پیش بینی جریان های نقد آتی پرداخته اند. اما در این پژوهش به بررسی نقش جریان های نقدی و ویژگی های آن(شامل زمانبندی و تطابق) و همچنین نقش مکمل متغیرهای جریان وجوه نقد و متغیرهای درآمد در پیش بینی اقلام تعهدی پرداخته شده است. روش: در این راستا، فرضیه های پژوهش با توجه به مبانی نظری تدوین و به منظور آزمون آن، 124 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1388 تا 1397 انتخاب گردید. و آزمون فرضیه ها از طریق تحلیل رگرسیون صورت گرفت. یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد تغییر در درآمدهای شرکت تاثیر مثبت و معناداری بر اقلام تعهدی دارد، و چرخه نقد عملیاتی شرکت این رابطه را بطور معناداری تحت تاثیر قرار می دهد. تغییر جریان های نقدی نیز تاثیر معناداری بر اقلام تعهدی می گذارد و مطابق پیش بینی، افزایش همبستگی سریالی تغییر جریان های نقدی، تاثیر معناداری بر این ارتباط می گذارد.

سواد مالی، ترکیبی از آگاهی، دانش، مهارت، نگرش و رفتار لازم برای تصمیم گیری های درست و دستیابی به رفاه مالی فردی است. امروزه با توجه به پیچیدگی بازارهای مالی، توسعه دامنه فعالیت موسسات مالی و تلاش افراد برای افزایش سهم در بازارهای مالی، لزوم آگاهی از سواد مالی اهمیت به سزایی یافته است. یکی از عناصر سواد مالی، رفتارمالی می باشد رفتارهایی نظیر  برنامه ریزی در هزینه و پس اندازکردن یک حاشیه امن مالی ایجاد می کند و در مقابل آن رفتارهایی نظیر استفاده بیش از حد از اعتبارات مالی می تواند سلامت مالی را تهدید کند. عنصر دیگر تاثیر گذار بر سواد مالی نگرش مالی است. تعریف سواد مالی نشان می دهد که حتی اگر یک فرد دانش و توانایی کافی مالی، برای انجام فعالیتی مالی را داشته باشد، نگرش وی بر تصمیم او مبنی بر  اینکه آیا آن فعالیت را انجام دهد یا نه تاثیر گذار است. این تحقیق  با هدف بررسی سواد مالی و رابطه ی آن با رفتار مالی و نگرش مالی انجام گرفته است. روش این  پژوهش توصیفی - همبستگی است .جامعه آماری کلیه دانشجویان موسسه آموزش عالی پرندک می باشد . نمونه آماری شامل 200 نفر از این دانشجویان بوده است . داده ها از روش پرسشنامه ای جمع آوری و با نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شده است.نتایج پژوهش بیانگر آن بود که دانشجویان موسسه آموزش عالی پرندک از سطح سواد مالی نسبتا خوبی برخوردار هستند. و ارتباط معنا داری بین سواد مالی با رفتار و نگرش مالی وجود دارد.