تحقیقات حسابداری و حسابرسی

در پژوهش های پیشین، محتوای اطلاعاتی متغیرهای حسابداری در شرایطی تحت تأثیر فروض کلاسیک اقتصاد و مالی بررسی می شود که چنین چارچوبی، بینشی در خصوص اثرات رفتارهای غیرعقلایی سرمایه گذاران فراهم نمی آورد. این در حالی است که متون نظری و نتایج پژوهش های تجربی اخیر حاکی از آن است که احساسات سرمایه گذاران، می تواند بر واکنش آنها به اطلاعات حسابداری و همچنین ارزشیابی سهام شرکت ها اثرگذار باشد. با توجه به شواهد پژوهش های پیشین در خصوص تفاوت در واکنش ها به اخبار سود حسابداری، در پژوهش حاضر، اثر تمایلات سرمایه گذاران، بر تخمین ضریب واکنش به سود حسابداری و هر یک از اجزای آن، به صورت تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. بر مبنای داده های 100 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1389 تا 1396، نتایج نشان می دهد که سودهای جاری و آتی حسابداری، اثر مثبت و معناداری بر بازده سهام دارند؛ اما تمایلات سرمایه گذاران می تواند ضریب واکنش به سود جاری را کاهش دهد. بررسی های بیشتر نیز، حاکی از اثر منفی تمایلات سرمایه گذاران بر ضریب اجزای نقدی و تعهدی سودهای آتی انعکاس یافته در بازده جاری سهام است.

با توجه به اهمیت و جایگاه معاملات با اشخاص وابسته در مباحث مالی و حسابداری و اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم این متغیر بر بسیاری از متغیرهای مالی ، در پژوهش حاضر تعداد 107 شرکت در بازه زمانی بین سال های 1389 الی 1394 (در مجموع 642 سال-شرکت) با استفاده از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها پژوهشی توصیفی (غیرآزمایشی) است . متغیر مستقل در پژوهش حاضر معاملات اشخاص وابسته و متغیر وابسته عملکرد مالی می باشد. برای بررسی عملکرد مالی شرکت ها از دو شاخص بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام استفاده شده است. برای بررسی فرضیه های پژوهش نیز از مدل های رگرسیونی چندمتغیره بهره گیری و با استفاده از نرم افزار Eviews8 مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان می دهد معاملات اشخاص وابسته دارای ارتباط منفی و معناداری با عملکرد مالی شرکت ها (با هر دو شاخص بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام) می باشد. بیشتر اینکه در بررسی های انجام شده مشخص شد که ارتباط با بازده حقوق صاحبان سهام قوی تر است.

هدف از این پژوهش بررسی اثر گرایش های احساسی سرمایه گذاران بر معیارهای کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش، برای بررسی معیارهای کیفیت حسابرسی از پنج معیار شامل گزارش تعدیل شده حسابرس، حق الزحمه حسابرس و تخصص حسابرس، تداوم انتخاب حسابرس و کیفیت اقلام تعهدی استفاده شده است. برای این منظور فرضیه هایی تدوین و اطلاعات مربوط به شرکت های عضو بورس اوراق بهادار برای دوره زمانی بین سال های 1387 تا 1396 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش با توجه به شرایط در نظر گرفته به منظور انتخاب نمونه، برای متغیر گزارش تعدیل شده حسابرسی، تداوم انتخاب حسابرس و تخصص حسابرس شامل  169 شرکت، برای متغیر کیفیت اقلام تعهدی شامل 164 شرکت و برای متغیر حق الزحمه حسابرس شامل 61 شرکت به روش حذف سیستماتیک انتخاب شد. الگوی رگرسیون پژوهش با استفاده از روش داده های تابلویی با رویکرد اثرات ثابت و روش رگرسیون لوجستیک بررسی و آزمون شد. نتایج پژوهش نشان داد که گرایش احساسی سرمایه گذاران تاثیر مثبت و معناداری بر دوره تصدی حسابرس و اقلام تعهدی اختیاری به عنوان معیارهای کاهنده کیفیت حسابرسی دارد. همچنین، نتایج موید آن است که گرایش احساسی سرمایه گذاران تاثیر منفی معناداری بر گزارش تعدیل شده حسابرس به عنوان معیارهای افزاینده کیفیت حسابرسی داشته است. افزون براین، نتایج بیانگر آن است که گرایش احساسی سرمایه گذاران تاثیر معناداری بر حق الزحمه حسابرس و تخصص حسابرس ندارد.

پژوهش حاضر درصدد تبیین تأثیر اخبار خوب و بد حسابداری بر روی رفتار سهامداران است. انتظار می رود اخبار خوب و بد حسابداری که توسط گزارش های مالی منتشر می شوند، به دلیل وجود بار اطلاعاتی، بر روی رفتار سهامداران اثر بگذارند. رفتاری که آثار ناشی از آن را می توان در نوسانات حجم معاملات سهام واحدهای گزارشگر دید. در این پژوهش برخلاف پژوهش های مشابه، به جای انتشار پرسشنامه، با نظارت بر حجم معاملات، رفتار سهامداران را مورد ارزیابی قرار گرفته است. نمونه مطالعه پژوهش حاضر، واحدهای فعالِ بورس اوراق بهادار تهران هستند که داده ها از طریق پایگاه اطلاعاتی ره آورد نوین، سایت سازمان بورس و سامانه کدال استخراج شد. بر اساس غربالگری صورت گرفته، 124 واحدگزارشگر فعال از بین 649 واحدگزارشگر انتخاب شدند که در بازه زمانی 1390 تا 1395 زیر نظر این سازمان مشغول به فعالیت بودند. بر اساس نتایج، اخبار خوب و بد حسابداری بر روی رفتار سهامداران و سرمایه گذاران اثر می گذارند. این در حالی است که سهامداران و سرمایه گذاران دارای تورش های رفتاری هستند و از الگوئی منطقی تبعیت نمی کنند.

انتخاب سبد سهام مناسب که بیشترین بازدهی را داشته باشد، همواره دغدغه سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی بوده است. بنابراین تحقیق حاضر با توسعه دیدگاه گوردون و استفاده از تصمیم گیری چند معیاره فازی ترکیبی، به شناسایی عوامل موثر و تعیین وزن نسبی سود سهام، نرخ تنزیل و نرخ رشد سود سهام پرداخته است. هدف از این تحقیق بسط مدل تصمیم گیری چند معیاره در جهت فراهم نمودن معیارهایی برای سرمایه گذاران است تا با انتخاب سبد سهام بهینه تر بتوانند بازده بالاتری را به دست آورند. هدف کلی تحقیق تعیین معیارهای موثر بر انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از یک مدل یکپارچه (DEAMATEL) است. ترتیب اثرگذاری و اثرپذیری معیارهای اصلی با دیمتل نشان داده است که معیار سودآوری (Profit) بیشترین تعامل را با سایر معیارها داشته است. و سپس به ترتیب معیارهای مدیریت روش ها و عملیات (MPO)، بازار (Market)، ریسک (Risk)، معیار رشد (Growth) در رتبه های بعدی از نظر تعامل با سایر معیارها قرار گرفته اند.

هدف: مطالعه حاضر با هدف تاثیر هوش هیجانی، اخلاقی و فرهنگی بر عملکرد حسابرس و ارتباط آنها با سلامت مالی بنگاهها، با مطالعه اثر تعدیلی جنسیت انجام گرفت.سلامت مالی یکی از عوامل توسعه ی پایدار در هر کشور محسوب می شود. در ایران، علیرغم تلاش های زیاد برای ارتقاء سلامت مالی، این پدیده نه تنها افزایش پیدا نکرده بلکه مطابق آمارهای منتشر شده توسط بانک جهانی در رابطه با شاخص های حاکمیت خوب، در طی سالیان اخیر روند نزولی نیز به خود گرفته است. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر شیوه جمع آوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، حسابرسان شاغل در کلیه مؤسسات حسابرسی پذیرفته شده در جامعه حسابداران رسمی ایران می باشد که در تهران فعالیت دارند. 300 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردید. 225 پرسشنامه سالم برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه های استاندارد بود. جهت بررسی روائی و پایایی ابزارهای اندازه گیری به روائی محتوا و نتایج مدل اندازه گیری استناد شد که نتایج روایی و پایایی پرسشنامه ها تأیید شد. برای تحلیل داده ها از مدلسازی معادلات ساختاری با کمک نرم افزار Smart PLS 3 استفاده شد. یافته ها: جذر میانگین استخراج شده هر متغیر پنهان، بیشتر از حداکثر همبستگی آن متغیر پنهان با متغیرهای پنهان دیگر است.

اثر هاله ای موجب می شود که افراد به هنگام ارزیابی و وزن دهی به اطلاعات، معیارهای خود را تغییر دهند. با استفاده از روش خودتوضیحی کسب دانش، حسابرسانی که تحت تأثیر اثر هاله ای هستند، می توانند استدلال های خود درباره ارزیابی ریسک تحریف های بااهمیت را که قبلاً تعیین کرده اند، مشخص و روشن کنند. مسئله اصلی و مشکلی که مطالعه حاضر به دنبال بررسی و تجزیه و تحلیل آن می باشد، افزایش کیفیت تصمیم گیری و قضاوت های حسابرسان در راستای افزایش هرچه بیشتر کیفیت حسابرسی است. علی رغم این که شواهد تجربی اخیر از کاهش اثر هاله ای از طریق کسب تجربه خبر داده اند، تاکنون راه حلی برای کاهش اثر هاله ای ارائه نشده است. در این راستا، در مطالعه حاضر به بررسی نقش اثر هاله ای در تصمیم گیری حسابرسان با تأکید بر فرایند خودتوضیحی پرداخته می شود. نمونه نهایی مورد استفاده برای این مطالعه، شامل 229 نفر از حسابرسان عضو جامعه حسابداران رسمی ایران می باشد. همچنین به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامه تعدیل شده یوتامی و همکاران (2017) مورد استفاده قرار گرفت و برای پردازش داده ها، از آمار توصیفی و آزمون t دونمونه ای استفاده شد. نتایج بررسی ها نشان داد که حسابرسان تحت تأثیر شرایط اثر هاله ای، تصمیمات حسابرسی صحیح تری را به وسیله خودتوضیحی اتخاذ می کنند.

امروزه مهمترین معیار ارزیابی عملکرد واحدهای تجاری، نرخ بازده سهام است. از آن جا که بشر علاقه زیادی به پیشبینی حوادث آینده دارد تا از طریق آن بتواند آثار ناشی از حوادث را به نحوی کنترل نموده و تبعات منفی ناشی از آن را به حداقل برساند، پیش بینی و تبیین قیمت و بازده سهام نیز همواره از موضوعات مورد توجه در حوزه آکادمیک می باشد. بنابراین در تحقیق حاضر، داده های مربوط به بازده غیرعادی سهام 177 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1387 تا 1396 با استفاده از تجزیه و تحلیل تکنیکی و کشف روند گذشته پیرامون تاریخ انتشار صورت های مالی سالانه بررسی گردید. همچنین به منظور پیش بینی بازده غیرعادی سهام  از مدل های آشوبی SETAR وLSTAR، مدل خطی AR و مدل شبکه عصبی مصنوعی (با به کارگیری سه عامل فاما-فرنچ) استفاده شد. در نهایت مدل شبکه عصبی مصنوعی به عنوان مدل بهینه انتخاب گردید.

تجدید ارائه صورت های مالی با کاهش اعتماد سرمایه گذاران و اعتباردهندگان، محدودیت مالی را به دنبال دارد. از این رو مدیران با سرمایه گذاری بهینه سعی در تغییر دیدگاه استفاده کنندگان صورت های مالی دارند. با توجه به نقش تجدید ارائه صورت های مالی به عنوان یک مکانیزم تاثیر گذار بر محدودیت منابع و در نتیجه اهمیت روزافزون کارایی سرمایه گذاری، پژوهش حاضر به واکاوی رابطه تجدید ارائه صورت های مالی و کارایی سرمایه گذاری از طریق محدودیت مالی پرداخته است. فرضیه های پژوهش نیز با نمونه ای متشکل از 170 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1395 و با بهره گیری از معادلات رگرسیونی چندگانه مبتنی بر تکنیک داده های تلفیقی مورد آزمون قرار گرفت. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که نقش میانجی گری محدودیت مالی در رابطه بین تجدید ارائه صورت های مالی و کارایی سرمایه گذاری مورد تأیید نمی باشد.

از آنجایی که افزایش ریسک غیر سیستماتیک می تواند موجب افزایش هزینه سرمایه برای شرکت گردد لذا در این شرایط مدیریت انگیزه بیشتری دارد تا سود را مدیریت نماید. با توجه به موارد گفته شده هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر ریسک غیر سیستماتیک بر مدیریت سود می باشد. از جامعه ی آماری این پژوهش 120 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1391 تا 1395 مورد بررسی قرار گرفته اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش کمی تجزیه و تحلیل آماری شامل روش تجزیه و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها و استخراج نتایج پژوهش، نرم افزارهای Excel و Eviews مورد استفاده قرار گرفته اند. نتیجه به دست آمده از آزمون فرضیه ی پژوهش نشان می دهد که ریسک غیر سیستماتیک بر مدیریت سود اثر مثبتی دارد.

یک برند مکانیسمی است که سازمانها را در جهت رسیدن به مزیت رقابتی یاری می نمایند. ارزش ویژه برند که از سال ۱۹۸۰ تبدیل به یک مفهوم بازاریابی شد، ارزش افزوده ای است که به واسطه نام برند برای سازمان ایجاد می شود . هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین ارزش ویژه هر برند با عملکرد مالی شرکتها می باشد. لذا هدف فرعی این پژوهش بررسی رابطه بین ارزش ویژه برند هر شرکت با ارتباطات سهام داران (ذینعفان) آن شرکت می باشد. بدین منظور اطلاعات مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1390-1394 جمع آوری گردید. پس از انجام آزمونهای  آماری، روش اثرات ثابت انتخاب و همچنین به علت وجود ناهمسانی واریانس، مدل به روش GLS برآورد شد. نتایج نشان دهنده این است که ارزش ویژه هر برند دارای ارتباط مثبت و معناداری با عملکرد مالی هر شرکت و کیفیت ارتباطات سهام داران می باشد.