تحقیقات حسابداری و حسابرسی

این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر واکنش سرمایه گذاران در بازار بورس اوراق بهادار تهران نسبت به اطلاعات نامشهود، انجام گرفته است. منظور از اطلاعات نامشهود، اطلاعاتی است درمورد عملکرد آینده شرکت، مانند فرصتهای سرمایهگذاری سودآور آینده، که از طریق ارقام حسابداری نظیر نسبت ارزش دفتری به بازار سهام، منعکس نمیشوند.  بدین منظور با استفاده از دادههای 6 ماهه و سالانه 198 شرکت در بازه زمانی 1389 تا 1392، به آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته شد. بدین منظور رابطه بازده نامشهود گذشته و بازده های ماهانه 12 ماه آتی شرکت ها و نقش تعدیل کنندگی متغیرهای اندازه و نوسانات وجه نقد عملیاتی بر این رابطه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمونها نشان میدهد، در بازه زمانی یکساله، بطور متوسط، شرکتهای بزرگتر در کوتاه مدت بازگشت بازده بیشتری را تجربه میکنند. اما شرکتهای دارای نوسانات وجه نقد عملیاتی بیشتر، در کوتاه مدت تداوم حرکت بیشتر بازده را تجربه خواهند نمود.

با افزایش ریسک دعاوی حقوقی، حقالزحمه حسابرسی افزایش مییابد. محافظهکاری مشروط، ریسک دعاوی حقوقی را کاهش میدهد و از این طریق بر حقالزحمه حسابرسی اثر منفی میگذارد. در واقع گزارشگری محافظهکارانه و نظام راهبری هر دو در کاهش عدم اطمینان نقش دارند و ارتباط آنها با هم رابطه جایگزینی است، بنابراین هر چه شرکتی از نظام راهبری ضعیفتری برخوردار باشد، جهت کاهش ریسک خود به گزارشگری محافظهکارانهتر روی میآورد. در این پژوهش، در ابتدا رابطه محافظهکاری مشروط و حق الزحمه حسابرسی آزمون شده و سپس تاثیر نظام راهبری بر ارتباط بین محافظهکاری مشروط و حقالزحمه حسابرسی بررسی شده است. بدین منظور دادههای 1496 سال- شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه برآورد مدلهای پژوهش نشان میدهد که محافظهکاری مشروط با حقالزحمه حسابرسی ارتباط منفی دارد و نظام راهبری قویتر، این تاثیر منفی را تضعیف میکند. در واقع در شرکتهای دارای نظام راهبری قویتر، محافظهکاری نقش کمتری در کاهش حقالزحمه حسابرسی دارد.

بر اساس تئوری نمایندگی، تضاد منافع میان مالکان و مدیران هزینههای نمایندگی را سبب میشود. قوانین مربوط به حاکمیت شرکتی درصدد تخفیف این هزینهها هستند. از ابزارهای بااهمیت در این حوزه میتوان به استقلال هیات مدیره، تمرکز مالکیت، ساختار مالکیت، مالکیت نهادی و غیره اشاره کرد. این مطالعه درصدد شناسایی رابطه بین  مکانیزم-های حاکمیت شرکتی و به موقع بودن سود با تاکید بر آشفتگی مالی، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. از اینرو، تعداد 128 شرکت در طی دوره 1387 تا 1392 بررسی شدند. در ابتدا با استفاده از مدل تعدیل شده آلتمن شرکتهای آشفته مالی از شرکتهای سالم مالی تفکیک شدند. جهت تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیههای پژوهش از نرم افزارSPSS، Eviews و Excel بهره گرفته شد. سپس آزمون فرضیههای پژوهش به کمک تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته(GLS) از طریق دادههای ترکیبی انجام شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که درصد استقلال هیأت مدیره و درصد مالکیت نهادی رابطه معنادار و منفی با به موقع سود و تمرکز مالکیت و ساختار مالکیت رابطه معنادار و مثبتی با به موقع بودن سود دارند. همچنین در شرکتهای درمانده مالی، درصد استقلال هیات مدیره، درصد مالکیت نهادی و درصد تمرکز مالکیت رابطه مثبت و معناداری با به موقع بودن سود دارند و رابطهی معناداری بین ساختار مالکیت و به موقع بودن سود مشاهده نگردید.

افزایش چشمگیر تجدید ارائه حسابداری، توجهات آکادمیک، قانونی و عمومی زیادی را با در نظر گرفتن تمامی عواقب آن، به خود جلب کرده است. در همین راستا، هدف این تحقیق بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی و مدیریت سود تعهدی و واقعی بر تجدید ارائه صورت های مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد در راستای هدف تحقیق نمونه ای متشکل از 120 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 1389 تا 1395 انتحاب گردید. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش، از رگرسیون لوجستیک بهره گرفته شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که کیفیت حسابرسی بر تجدید ارائه صورت های مالی تأثیر منفی دارد در حالی که، مدیریت سود تعهدی و واقعی بر تجدید ارائه صورت های مالی تأثیر مثبت دارند. به عبارت دیگر می توان گفت در صورت بالا بودن کیفیت حسابرسی، احتمال تجدید ارائه صورت های مالی کاهش و در صورت افزایش مدیریت سود تعهدی و واقعی، احتمال تجدید ارائه صورت های مالی نیز افزایش می یابد.

مدیران به دنبال منافع اقتصادی، سطح بالای از وجه نقد حفظ میکنند. وجه نقد اضافی، مشکلات نمایندگی بین سهامداران و مدیران را تشدید میکند، حسابرسان برای کاهش ریسک حسابرسی مربوط به نگهداشت وجه نقد، تلاشهای بیشتری را از طریق حقالزحمه حسابرسی بالاتر جبران میکنند. در این راستا، پژوهش حاضر ارتباط بین نگهداشت وجه نقد و حقالزحمه حسابرسی را مورد مطالعه قرار داده است و نقش فرصتهای رشد شرکت را بر این رابطه آزمون کرده است. در این پژوهش، اطلاعات مالی 67 شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1385-1394 بررسی شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیههای پژوهش نشان میدهد که، بین نگهداشت وجه نقد و حقالزحمه حسابرسی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از این یافته استنباط میشود که سطح بالای نگهداشت وجه نقد، متضمن تلاش حسابرسی بیشتر و در نتیجه حقالزحمه حسابرسی بالاتر خواهد بود. دیگر یافتههای پژوهش حاکی از این است که، هر دوی فرصتهای رشد بالا و پایین شرکت باعث تقویت شدن ارتباط بین نگهداشت وجه نقد و حقالزحمه حسابرسی میشود؛ در واقع، به دلیل بوجود آمدن تضاد نمایندگی ناشی از نگهداشت وجه نقد، حسابرسی آنها اغلب دشوار میشود و بویژه در شرکتهای با رشد بالا، رفتارهای فرصتطلبانه مدیران برای دستیابی به اهداف و موضع خویش بیشتر میشود و حقالزحمه حسابرسی بر اثر تلاشهای حسابرسان افزایش مییابد.

قابلیت مقایسه مفهومی نسبی یا تطبیقی است و باعث کاهش انگیزه مدیران برای مخفی کردن اخبار منفی میشود که یکی از دلایل ریزش قیمت سهام است. هدف این پژوهش تبیین رابطه قابلیت مقایسه صورتهای مالی بهعنوان یکی از ویژگیهای کیفی گزارشگری مالی با ریسک سقوط مورد انتظار قیمت سهام میباشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که بهمنظور دستیابی به هدف پژوهش، 81 شرکت برای دوره زمانی بین سالهای 1389 تا 1395، بهعنوان نمونه انتخاب گردیده است. پژوهش انجامشده ازنظر نوع هدف، کاربردی و روش پژوهش ازنظر ماهیت و محتوایی همبستگی میباشد. برای تجزیهوتحلیل فرضیهی پژوهش از تحلیل آماری لجستیک کمک گرفتهشده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیهی پژوهش نشاندهنده رابطه معنادار و منفی بین قابلیت مقایسه صورتهای مالی و ریسک سقوط مورد انتظار قیمت سهاممیباشد.

در سال های اخیر بهدنبال رقابتی شدن اقتصاد جهانی و افزایش آگاهی عمومی از مسائل مالی و سرمایهگذاری، بازار سرمایه نگاهها را بیش از پیش به خود معطوف کرده است و اغلب شرکتها بهمنظور جلب توجه سرمایهگذاران اقدام به تولید کالا و خدمات دارای کیفیت بالا و بهای تمامشده پایین می کنند. در این بین تعدادی از شرکتها نیز سعی میکنند با ارائه اطلاعات غیرواقعی و گمراهکننده تصویر مطلوبی از وضعیت شرکت نشان داده و خود را در سطح رقابت برای جذب سرمایهگذاران حفظ کنند. از اینرو ارزیابی عملکرد شرکتها با شاخصهای مناسب و گوناگون و همچنین رتبهبندی آنها با در نظر گرفتن این شاخصها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و برای سرمایهگذاران مطلوبیت دارد. هدف از انجام پژوهش،  نگاه متوازن به معیارهای حسابداری(نسبت های مالی) و معیارهای مبتنی بر ارزش آفرینی برای ارزیابی و سنجش عملکرد مالی شرکت ها است تا با استفاده از آن ، قضاوت بهتری از توانمندی اقتصادی شرکت های بورس اوراق بهادار انجام گیرد. برای این منظور، از نظرات خبرگان مالی و اقتصادی با استفاده از پرسشنامه و انجام مقایسات زوجی بهره گرفته شده است. در ادامه از روش تحلیل سلسله مراتبی فازیFAHP  ، وزن هر معیار تعیین و در پایان با استفاده از روشTOPSIS رتبه بندی شرکت های صنعت شیمیایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است. نتایج ارزیابی نشان میدهد که شرکت های : پتروشیمی فناوران، پتروشیمی شازند، پتروشیمی آبادان، معدنی املاح  و پتروشیمی فارابی، به ترتیب در رتبه های اول تا  پنجم شرکتهای برتر صنعت شمیایی در دوره 5 ساله 1389 تا 1393  قرار میگیرند.

افزایش سرمایه یکی از راهکارهای تأمین منابع مالی مورد نیاز شرکتها برای اجرای طرحهای توسعهای یا تولیدی جدید است. مهمترین اهداف ناشی از افزایش سرمایه شرکتها شامل اصلاح ساختار مالی، تأمین سرمایه در گردش، افزایش ثروت سهامداران و افزایش ظرفیت تولید عنوان میشود [1] . هدف اصلی این مطالعه، ارزیابی میزان توفیق شرکتها در دستیابی به اهداف ناشی از افزایش سرمایه میباشد. جامعهی مورد مطالعه تحقیق، بورس اوراق بهادار بوده و شرکتهایی در بازهی زمانی 1380 تا 1394 اقدام به افزایش سرمایه نمودهاند، مورد بررسی قرار گرفته است. نمونهگیری در این پژوهش با استفاده از روش غربالگری (حذفی) انجام شده است. بر اساس نمونهگیری مزبور نهایتاً 37 شرکت به عنوان شرکتهای نمونه انتخاب گردید. پس از جمعآوری، دادههای آماری تحقیق از طریق آزمون ویلکاکسون [2] و آزمونT [3] مورد آزمون و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیهها نشان میدهد؛ شرکتها در دستیابی به اصلاح ساختار مالی، افزایش ثروت سهامداران و ظرفیت تولید از طریق افزایش سرمایه موفق نبوده ولی فرضیه مربوط به تأمین سرمایه در گردش تأیید گردید.  

یکی از مشکلات اساسی هر شرکت در زنجیره تامین نحوه مدیریت و کنترل گردش پول در زنجیره به منظور بهبود عملکرد مالی و به طبع آن عملکرد زنجیره می باشد. به منظور بهبود عملکرد مالی هر شرکت در زنجیره تامین باید گردش محصولات در زنجیره و تاثیرات را آن بر گردش پول بررسی کرد. در این مقاله ابتدا یک مدل ریاضی برای گردش  پول در هر شرکت عضو زنجیره تامین تعریف می شود سپس تاثیرات اعوجاج ناشی از گردش محصول شامل نوسانات تقاضا و زمان انتقال را برروی گردش پولی شرکت بررسی می کنیم. اعوجاج های ناشی از گردش محصول به دلیل تحمیل کردن هزینه های اضافه مانند هزینه ذخیره سازی و یا هزینه عدم رضایتمندی مشتریان بر روی گردش پول شرکت تاثیر می گذارد و تاثیرات در طول زنجیره و بین دیگر اعضا منتقل می شود. تاثیرات این اعوجاج ها به صورت یک مدل ریاضی بیان می شود و به مدل ارائه شده برای گردش پولی شرکت اضافه می شوند. از انجایی زمان و میزان  بهینه هر صورتحساب جهت پرداخت به دیگر اعضای زنجیره به مقدار پول موجود در هر شرکت در دوره های زمانی مختلف بستگی دارد لذا این اعوجاج ها برروی زمان و میزان پرداخت هر صورتحساب تاثیر می گذارند و این تاثیرات تقویت می شوند زمانیکه در طول زنجیره منتقل می شوند.

کارایی تصمیمات سرمایهگذاری به صحت و درستی اطلاعات در دسترس سرمایهگذاران بستگی دارد و حسابرسی وسیلهای است برای اطمینان از اینکه شرکتها اطلاعات خود را بهدرستی ارائه مینمایند. زمانی که یک شرکت با احتمال ورشکستگی قابل توجهی روبرو است، یکی از وظایف اصلی حسابرس هشدار به سرمایهگذاران در مورد خطر ورشکستگی است. هدف پژوهش حاضر بررسی محتوی اطلاعاتی گزارشهای حسابرسی در پیشبینی ورشکستگی است. بدین منظور از دادههای 192 شرکت طی دوره زمانی 1391 تا 1395 و رگرسیون لاجیت ترکیبی استفاده شده است. یافتهها نشان داد که بین نوع گزارش حسابرسی سال قبل و بندهای مربوط به مشکل تداوم فعالیت و دعوی حقوقی موجود در آن با شاخص ورشکستگی در سال جاری ارتباط معنیداری وجود ندارد. لذا میتوان بیان نمود که گزارش حسابرسی سال قبل و بندهای تداوم فعالیت موجود در آن جهت پیشبینی ورشکستگی فاقد محتوی اطلاعاتی است. از میان اطلاعات مالی عمومی، بین بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه سود عملیاتی سال قبل با شاخص ورشکستگی رابطه منفی و بین اهرم مالی سال قبل با شاخص ورشکستگی رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد.

یکی از راه های تأمین سرمایه برای سرمایه گذاری، انتشار اوراق قرضه و سهام از طریق بازار بورس می باشد. بازار بورس اوراق بهادار نقش مهمی را در جذب سرمایه های اندک مردم و تأمین مالی شرکت ها فراهم می آورد. از آنجا که این بازارها در تخصیص منابع و سرمایه ملی نقش سازنده ای دارند، بنابراین مطلوبیت آن ها در جهت توسعه اقتصادی جامعه خواهد بود. مهم ترین عاملی که نقش مهمی درسرمایه گذاری دارد فرصت های سرمایه گذاری و مخارج سرمایه ای مربوط به شرکت هاست. بنابراین این پژوهش به بررسی نقش حجم معاملات و نقدشوندگی بر فرصت های سرمایه گذاری و مخارج سرمایه ای در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش داده های تابلویی طی دوره 1390-1394 پرداخته است. نتایج حاصل از تحلیل دادهها نشان داد که بین نقدشوندگی بر فرصت های سرمایه گذاری ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد، بین حجم معاملات بر فرصت های سرمایه گذاری ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد و همچنین بین نقدشوندگی و فرصت های سرمایه گذاری بر مخارج سرمایه ای ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. بنابراین به استفاده کنندگان صورت های مالی از جمله سرمایه گذاران پیشنهاد می گردد که قبل از اتخاذ هر گونه تصمیمی مبنی بر اینکه در چه شرکتی سرمایه گذاری کنند، فرصت های سرمایه گذاری شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و شرکت هایی را انتخاب کنند که دارای فرصت های سرمایه گذاری بیشتری هستند.